Hóa học - Nguyên tắc và yêu cầu khi giải bài tập nhận biết

I/ Nguyên tắc và yêu cầu khi giải bài tập nhận biết.
-         Muốn nhận biết hay phân biệt các chất ta phải dựa vào phản ứng đặc trưng và có các hiện tượng: như có chất kết tủa tạo thành sau phản ứng, đổi màu dung dịch, giải phóng chất có mùi hoặc có hiện tượng sủi bọt khí. Hoặc có thể sử dụng một số tính chất vật lí (nếu như bài cho phép) như nung ở nhiệt độ khác nhau, hoà tan các chất vào nước,
-         Phản ứng hoá học được chọn để nhận biết là phản ứng đặc trưng đơn giản và có dấu hiệu rõ rệt. Trừ trường hợp đặc biệt, thông thường muốn nhận biết n hoá chất cần phải tiến hành (n – 1) thí nghiệm.
-         Tất cả các chất được lựa chọn dùng để nhận biết các hoá chất theo yêu cầu của đề bài, đều được coi là thuốc thử.
-         Lưu ý: Khái niệm phân biệt bao hàm ý so sánh (ít nhất phải có hai hoá chất trở lên) nhưng mục đích cuối cùng của phân biệt cũng là để nhận biết tên của một số hoá chất nào đó.
II/ Phương pháp làm bài.
1/ Chiết(Trích mẫu thử) các chất vào nhận biết vào các ống nghiệm.(đánh số)
2/ Chọn thuốc thử thích hợp(tuỳ theo yêu cầu đề bài: thuốc thử tuỳ chọn, han chế hay không dùng thuốc thử nào khác).
3/ Cho vào các ống nghiệm ghi nhận các hiện tượng và rút ra kết luận đã nhận biết, phân biệt được hoá chất nào.
4/ Viết PTHH minh hoạ.
III/ Các dạng bài tập thường gặp.
-         Nhận biết các hoá chất (rắn, lỏng, khí) riêng biệt.
-         Nhận biết các chất trong cùng một hỗn hợp.
-         Xác định sự có mặt của các chất (hoặc các ion) trong cùng một dung dịch.
-         Tuỳ theo yêu cầu của bài tập mà trong mỗi dạng có thể gặp 1 trong các trường hợp sau:
+ Nhận biết với thuốc thử tự do (tuỳ chọn)
+ Nhận biết với thuốc thử hạn chế (có giới hạn)
+ Nhận biết không được dùng thuốc thử bên ngoài.
1.     Đối với chất khí:
-         Khí CO2: Dùng dung dịch nước vôi trong có dư, hiện tượng xảy ra là làm đục nước vôi trong.
-         Khí SO2: Có mùi hắc khó ngửi, làm phai màu hoa hồng hoặc Làm mất màu dung dịch nước Brôm hoặc Làm mất màu dung dịch thuốc tím.
5SO2  +  2KMnO4  +  2H2O     2H2SO4  +   2MnSO4  +   K2SO4 
-         Khí NH3: Có mùi khai, làm cho quỳ tím tẩm ướt hoá xanh.
-         Khí clo: Dùng dung dịch KI + Hồ tinh bột để thử clo làm dung dịch từ màu trắng chuyển thành màu xanh.
Cl2   +   KI     2KCl    +   I2
-         Khí H2S: Có mùi trứng thối, dùng dung dịch Pb(NO3)2 để tạo thành PbS kết tủa màu đen.
-         Khí HCl: Làm giấy quỳ tẩm ướt hoá đỏ hoặc sục vào dung dịch AgNO3 tạo thành kết tủa màu trắng của AgCl.
-         Khí N2: Đưa que diêm đỏ vào làm que diêm tắt.
-         Khí NO ( không màu ): Để ngoài không khí hoá màu nâu đỏ.
-         Khí NO2 ( màu nâu đỏ ): Mùi hắc, làm quỳ tím tẩm ướt hoá đỏ.
   4NO2    +   2H2O   +  O2    4HNO3
2.     Nhận biết dung dịch bazơ (kiềm): Làm quỳ tím hoá xanh.
-         Nhận biết Ca(OH)2:
Dùng CO2 sục vào đến khi xuất hiện kết tủa thì dừng lại.
Dùng Na2CO3 để tạo thành kết tủa màu trắng của CaCO3
-         Nhận biết Ba(OH)2:
Dùng dung dịch H2SO4 để tạo thành kết tủa màu trắng của BaSO4.
3.     Nhận biết dung dịch axít: Làm quỳ tím hoá đỏ
-         Dung dịch HCl: Dùng dung dịch AgNO3 làm xuất hiện kết tủa màu trắng của AgCl.
-         Dung dịch H2SO4: Dùng dung dịch BaCl2 hoặc Ba(OH)2 tạo ra kết tủa BaSO4.
-         Dung dịch HNO3: Dùng bột đồng đỏ và đun ở nhiệt độ cao làm xuất hiện dung dịch màu xanh và có khí màu nâu thoát ra của NO2.
-         Dung dịch H2S: Dùng dung dịch Pb(NO3)2 xuất hiện kết tủa màu đen của PbS.
-         Dung dịch H3PO4: Dùng dung dịch AgNO3 làm xuất hiện kết tủa màu vàng của Ag3PO4.
4.     Nhận biết các dung dịch muối:
-         Muối clorua: Dùng dung dịch AgNO3.
-         Muối sunfat: Dùng dung dịch BaCl2 hoặc Ba(OH)2.
-         Muối cacbonat: Dùng dung dịch HCl hoặc H2SO4.
-         Muối sunfua: Dùng dung dịch Pb(NO3)2.
-         Muối phôtphat: Dùng dung dịch AgNO3 hoặc dùng dung dịch CaCl2, Ca(OH)2 làm xuất hiện kết tủa mùa trắng của Ca3(PO4)2.
5.     Nhận biết các oxit của kim loại.
* Hỗn hợp oxit: hoà tan từng oxit vào nước (2 nhóm: tan trong nước và không tan)
-         Nhóm tan trong nước cho tác dụng với CO2.
+ Nếu không có kết tủa: kim loại trong oxit là kim loại kiềm.
+ Nếu xuát hiện kết tủa: kim loại trong oxit là kim loại kiềm thổ.
-         Nhóm không tan trong nước cho tác dụng với dung dịch bazơ.
+ Nếu oxit tan trong dung dịch kiềm thì kim loại trong oxit là Be, Al, Zn, Cr..
+ Nếu oxit không tan trong dung dịch kiềm thì kim loại trong oxit là kim loại kiềm thổ.
Nhận biết một số oxit:
- (Na2O; K2O; BaO) cho tác dụng với nước--> dd trong suốt, làm xanh quỳ tím.
- (ZnO; Al2O3) vừa tác dụng với dung dịch axit, vừa tác dụng với dung dịch bazơ.
- CuO tan trong dung dịch axit tạo thành đung dịch có màu xanh đặc trưng.
- P2O5 cho tác dụng với nước --> dd làm quỳ tím hoá đỏ.
- MnO2 cho tác dụng với dd HCl đặc có khí màu vàng xuất hiện.
- SiO2 không tan trong nước, nhưng tan trong dd NaOH hoặc dd HF.
Bài tập áp dụng:
Bài 1: Chỉ dùng thêm một hoá chất, nêu cách phân biệt các oxit: K2O, Al2O3, CaO, MgO.
Bài 2: Có 5 mẫu kim loại Ba, Mg, Fe, Al, Ag nếu chỉ dùng dung dịch H2SO4 loãng có thể nhận biết được những kim loại nào. Viết các PTHH minh hoạ.
Bài 3: Chỉ có nước và khí CO2 hãy phân biệt 5 chất bột trắng sau đây: NaCl, Na2CO3, Na2SO4, BaCO3, BaSO4.
Bài 4: Không được dùng thêm một hoá chất nào khác, hãy nhận biết 5 lọ bị mất nhãn sau đây. KHCO3, NaHSO4, Mg(HCO3)2 , Na2CO3, Ba(HCO3)2.
Bài 5: Chỉ dùng thêm Cu và một muối tuỳ ý hãy nhận biết các hoá chất bị mất nhãn trong các lọ đựng từng chất sau: HCl, HNO3, H2SO4, H3PO4.
LÝ thuyÕt c¬ b¶n vÒ thuèc thö
(¸p dông ®Ó ph©n biÖt vµ nhËn biÕt c¸c chÊt)
Stt
Thuèc thö
Dïng ®Ó nhËn
HiÖn t­îng
1
Quú tÝm
- Axit
- Baz¬ tan
Quú tÝm ho¸ ®á
Quú tÝm ho¸ xanh
2
Phenolphtalein 
(kh«ng mµu)
Baz¬ tan
Ho¸ mµu hång
3
N­íc(H2O)
- C¸c kim lo¹i m¹nh(Na, Ca, K, Ba)
- C¸coxit cña kim lo¹i m¹nh(Na2O, CaO, K2O, BaO)
- P2O5
- C¸c muèi Na, K, - NO3
® H2 ­(cã khÝ kh«ng mµu, bät khÝ bay lªn).Riªng Ca cßn t¹o dd ®ôc Ca(OH)2
® Tan t¹o dd lµm quú tÝm ho¸ ®á. Riªng CaO cßn t¹o dd ®ôc Ca(OH)2
- Tan t¹o dd lµm ®á quú
- Tan
4
dung dÞch KiÒm
- Kim lo¹i Al, Zn
- Muèi Cu
Tan + H2 bay lªn
Cã kÕt tña xanh lam Cu(OH)2
5
dung dÞch axit
- HCl, H2SO4
- HNO3,
 H2SO4 ®, n
- HCl
- H2SO4
- Muèi = CO3, = SO3
- Kim lo¹i ®øng tr­íc H trong d·y ho¹t ®éng cña KL
- Tan hÇu hÕt KL kÓ c¶ Cu, Ag, Au( riªng Cu cßn t¹o muèi ®ång mµu xanh)
- MnO2( khi ®un nãng)
 AgNO3
 CuO
- Ba, BaO, Ba(OH)2, muèi Ba
Tan + cã bät khÝ CO2, SO2 bay lªn
Tan + H2 bay lªn ( sñi bät khÝ)
Tan vµ cã khÝ NO2,SO2 bay ra
®Cl2 bay ra
®AgCl kÕt tña mµu tr¾ng s÷a
® dd mµu xanh
®BaSO4 kÕt tña tr¾ng
6
Dung dÞch muèi
BaCl2, Ba(NO3)2, Ba(CH3COO)2
AgNO3
Pb(NO3)2
Hîp chÊt cã gèc = SO4
Hîp chÊt cã gèc - Cl
Hîp chÊt cã gèc =S
®BaSO4 ¯ tr¾ng
® AgCl ¯ tr¾ng s÷a
®PbS ¯ ®en
NhËn biÕt mét sè lo¹i chÊt
STT
ChÊt cÇn nhËn biÕt
Thuèc thö
HiÖn t­îng
1
Na, K( kim lo¹i kiÒm ho¸ trÞ 1)
Ba(ho¸ trÞ 2)
Ca(ho¸ trÞ 2)
Al, Zn
Ph©n biÖt Al vµ Zn
C¸c kim lo¹i tõ Mg ®Pb 
Kim lo¹i Cu
+H2O
§èt ch¸y quan s¸t mµu ngän löa
+H2O
+H2O
§èt ch¸y quan s¸t mµu ngän löa
+ dd NaOH
+HNO3 ®Æc nguéi
+ ddHCl
+ HNO3 ®Æc
+ AgNO3
® tan + dd trong cã khÝ H2 bay lªn
® mµu vµng(Na)
® mµu tÝm (K)
® tan + dd trong cã khÝ H2 bay lªn
®tan +dd ®ôc + H2­
® mµu lôc (Ba)
®mµu ®á(Ca)
® tan vµ cã khÝ H2­
®Al kh«ng ph¶n øng cßn Zn cã ph¶n øng vµ cã khÝ bay lªn
® tan vµ cã H2­( riªng Pb cã ¯ PbCl2 tr¾ng)
® tan + dd mµu xanh cã khÝ bay lªn
® tan cã Ag tr¾ng b¸m vµo
2
S ( mµu vµng)
P( mµu ®á)
C (mµu ®en)
®èt ch¸y
®èt ch¸y 
®èt ch¸y 
® t¹o SO2 mïi h¾c
® t¹o P2O5 tan trong H2O lµm lµm quú tÝm ho¸ ®á
® CO2lµm ®ôc dd n­íc v«i trong
3
Na2O, BaO, K2O
CaO
P2O5
CuO
+H2O
+H2O
 Na2CO3
+H2O
+ dd HCl ( H2SO4 loaõng) 
® dd trong suèt lµm quú tÝm ho¸ xanh
® tan + dd ®ôc
 KÕt tña CaCO3
® dd lµm quú tÝm ho¸ ®á
® dd mµu xanh
4
C¸c dung dÞch muèi
a) NhËn gèc axit
- Cl
= SO4
= SO3
= CO3
º PO4
b) Kim lo¹i trong muèi
Kim lo¹i kiÒm
Mg(II)
Fe(II)
Fe(III)
Al(III)
Cu(II)
Ca(II)
Pb(II)
Ba(II)
+ AgNO3
+dd BaCl2, Ba(NO3)2,Ba(OH)2
+ dd HCl, H2SO4, HNO3
+ dd HCl, H2SO4, HNO3
+ AgNO3
 ®èt ch¸y vµ quan s¸t mµu ngän löa
+ dd NaOH
+ dd NaOH
+ dd NaOH
+ dd NaOH (®Õn d­)
+ dd NaOH
+ dd Na2CO3
+ H2SO4
Hîp chÊt cã gèc SO4
®AgCl¯ tr¾ng s÷a
®BaSO4 ¯ tr¾ng
® SO2 mïi h¾c
® CO2 lµm ®ôc dd Ca(OH)2
® Ag3PO4¯ vµng
® mµu vµng muèiNa
® mµu tÝm muèi K
® Mg(OH)2¯ tr¾ng
® Fe(OH)2 ¯ tr¾ng ®Ó l©u trong kh«ng khÝ t¹o Fe(OH)3 ¯ n©u ®á
®Fe(OH)3 ¯ n©u ®á
® Al(OH)3 ¯ tr¾ng khi d­ NaOH sÏ tan dÇn
® Cu(OH)2 ¯ xanh 
® CaCO3 ¯ tr¾ng
® PbSO4¯ tr¾ng
®BaSO4 ¯ tr¾ng
NhËn biÕt c¸c chÊt h÷u c¬
ChÊt cÇn nhËn biÕt
Thuèc thö
HiÖn t­îng 
CH4
KhÝ Cl2
KhÝ clo mÊt mµu, khi cã giÊy quú tÝm tÈm ­ít ®®á
C2H4
N­íc brom
MÊt mµu vµng
C2H2
N­íc brom
MÊt mµu vµng
R­îu etylic
Na
Sñi bät khÝ kh«ng mµu
Axit axetic
Quú tÝm, CaCO3
Quú tÝm ®®á, ®¸ v«i tan vµ cã bät khÝ
Glucoz¬
AgNO3 trong ddNH3
Cã b¹c s¸ng b¸m vµo thµnh èng nghiÖm
Tinh bét
Iot
Hå tinh bét cã xuÊt hiÖn mµu xanh
Bảng nhận biết các chất khí
Chất
Đặc điểm
Thuốc thử
Hiện tượng và phương trình phản ứng
H2
Không màu, không mùi
Bột CuO, 
Đốt cháy
Bột đen bột đỏ 
Giọt nước
Cl2
Màu vàng lục. Mùi hắc, xốc
Dung dịch KI pha hồ tinh bột
Dung dịch AgNO3
Xuất hiện màu xanh
 I2 + tinh bột hiện màu xanh
Kết tủa AgCl
HCl
(khí)
Không màu, mùi hắc, xốc
NH3 
Dung dịch AgNO3
Khói trắng xuất hiện 
Có kết tủa trắng 
H2S (khí)
Không màu, mùi trứng thối
Dung dịch Pb(NO3)2
Dung dịch Cd(NO3)2
Có kết tủa đen 
Kết tủa CdS màu vàng
SO2
Không màu, mùi hắc, xốc
Dung dịch Br2 (màu nâu đỏ)
Nước vôi trong
Mất màu nâu đỏ 
SO3
Dung dịch BaCl2
Kết tủa BaSO4
CO2
Không màu, không mùi
Dung dịch Ba(OH)2, Ca(OH)2
Que diêm đang cháy
Xuất hiện kết tủa trắng 
Que diêm tắt
NH3
Không màu, mùi khai
Quỳ tím
 phenolphtalein
Màu xanh
Không màu màu đỏ
NO2
Màu nâu đỏ, mùi hắc, xốc
Dung dịch kiềm (NaOH)
Mất màu
NO
Không màu
Cho tiếp xúc với không khí
Hóa nâu 
O2
Không màu, không mùi
Que đóm tắt
Cu, nhiệt độ
Que đóm bùng cháy 
Bột đỏbột đen 
O3
Không màu, mùi hắc, xốc
Dung dịch KI+ hồ tinh bột
Xuất hiện màu xanh 
I2 + tinh bột hiện màu xanh
H2O (hơi)
Không màu, không mùi
CuSO4 khan,không màu
Hóa xanh xanh
CO
Không màu, không mùi
Bột CuO
Bột đen bột đỏ 
N2
Không màu, không mùi
Que diêm đang cháy
Que diêm tắt 
NhËn biÕt, t¸ch, lµm kh«
Bµi 1: ChØ cã CO2 vµ H2O lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®­îc c¸c chÊt r¾n sau NaCl, Na2CO3, CaCO3, BaSO4.
Tr×nh bµy c¸ch nhËn biÕt. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
Bµi 2: T¸ch 4 kim lo¹i Ag, Al, Cu, Mg d¹ng bét b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc.
Bµi 3: Dïng thªm mét thuèc thö h·y t×m c¸ch nhËn biÕt c¸c dung dÞch sau, mÊt nh·n NH4HSO4, Ba(OH)2, BaCl2, HCl, NaCl vµ H2SO4.
Bµi 4: NhËn biÕt c¸c dung dÞch sau NaHSO4, KHCO3, Mg(HCO3)2, Na2SO3, Ba(HCO3)2, b»ng c¸ch ®un nãng vµ cho t¸c dông lÉn nhau.
Bµi 5: 1. ChØ dïng dung dÞch H2SO4l (kh«ng dïng ho¸ chÊt nµo kh¸c kÓ c¶ n­íc) nhËn biÕt c¸c kim lo¹i sau Mg, Zn, Fe, Ba.
 2. Hçn hîp A gåm Na2CO3, MgCO3, BaCO3, FeCO3. ChØ dïng HCl vµ c¸c ph­¬ng ph¸p cÇn thiÕt tr×nh bµy c¸c ®iÒu chÕ tõng kim lo¹i.
Bµi 6: Hçn hîp X gåm Al2O3, SiO3, SiO2. Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó t¸ch riªng tõng oxits ra khái hçn hîp.
Bµi 7: Hçn hîp A gåm c¸c oxÝt Al2O3, K2O; CuO; Fe3O4.
1. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ph©n tö vµ ion rót gän víi c¸c dung dÞch sau:
a. NaOH 	b. HNO3	c. H2SO4®,nãng
2. T¸ch riªng tõng oxÝt 
Bµi 8: T¸ch c¸c chÊt sau ra khái hçn hîp cña chóng: AlCl3; FeCl3 vµ BaCl2.
Bµi 9: Cã 3 lä ho¸ chÊt kh«ng mµu lµ NaCl, Na2CO3 vµ HCl. NÕu kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kÓ c¶ quú tÝm th× cã thÓ nhËn biÕt ®­îc kh«ng.
Bµi 10: ChØ dïng quú tÝm h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch sau:
BaCl2; NH4Cl; (NH4)SO4; NaOH; Na2CO3
Bµi 11: Ba cèc ®ùng 3 dung dÞch mÊt nh·n gåm FeSO4; Fe2(SO4)3 vµ MgSO4. H·y nhËn biÕt.
Bµi 12: Cã 3 lä ®ùng hçn hîp d¹ng bét (Al + Al2O3); (Fe + Fe2O3) vµ (FeO + Fe2O3). B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt chóng.
Bµi 13: T¸ch c¸c kim lo¹i Fe, Al, Cu ra khái hçn hîp cña chóng.
Bµi 14: Hçn hîp A gåm CuO, AlCl3, CuCl2 vµ Al2O3. B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc h·y t¸ch riªng tõng chÊt tinh khiÕt nguyªn l­îng.
Bµi 15: ChØ dïng quú tÝm nhËn biÕt 3 dung dÞch cïng nång ®é sau HCl, H2SO4 vµ NaOH.
Bµi 16: Cho c¸c ion sau: Na+, NH4+, Ba+, Ca2+, Fe3+, Al3+, K+, Mg2+, Cu2+, CO32+, PO42+, Cl-, NO3-, SO42-, Br-. Tr×nh bµy mét ph­¬ng ¸n lùa chän ghÐp tÊt c¶ c¸c ion trªn thµnh 3 dung dÞch, mçi dung dÞch cã cation vµ 2 anion. Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt 3 dung dÞch nµy.
Bµi 17: H·y t×m c¸ch t¸ch riªng c¸c chÊt trong hçn hîp gåm CaCl2, CaO, NaCl tinh khiÕn nguyªn l­îng.
Bµi 18: Cã c¸c lä mÊt nh·n chøa dung dÞch c¸c chÊt AlCl3, ZnCl2, NaCl, MgCl2. B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt, viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
Bµi 19: Cã mét hçn hîp r¾n gåm 4 chÊt nh­ bµi 18. B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc h·y t¸ch c¸c chÊt ra, nguyªn l­îng tinh khiÕt.
Bµi 20: Lµm thÕ nµo ®Ó t¸ch riªng 3 muèn NaCl, MgCl2 vµ NH4Cl.
Bµi 21: Hoµ tan hçn hîp gåm Fe2O3 vµ Al2O3 b»ng dung dÞch H2SO4. H·y chøng minh trong dung dÞch thu ®­îc cã ion Fe2+, Fe3+ vµ Al3+.
Bµi 22: NhËn biÕt c¸c dung dÞch sau mÊt nh·n.
NH4HCO3, (NH4)2CO3, NaHCO3, NH4NO3, BaCO3, Na2CO3, HCl, H2SO4.
Bµi 23: T¸ch c¸c muèi sau ra khái hçn hîp cña chóng: Fe(NO3)3, Al(NO3)3, Cu(NO3)2 vµ Zn(NO3)2 tinh khiÕt nguyªn l­îng.
Bµi 24: Cã 5 dung dÞch 0,1M ®ùng trong 5 lä mÊt nh·n Na2Co3; Ba(OH)2, NaOH, KHSO4, KCl. NÕu kh«ng dïng thªm thuèc thö cã thÓ nhËn biÕt ®­îc dung dÞch nµo.
Bµi 25: T¸ch c¸c chÊt sau ra khái hçn hîp cña chóng nguyªn l­îng tinh khiÕt BaO, Al2O3, ZnO, CuO, Fe2O3.
Bµi 26: Cã 4 dung dÞch trong suèt. Mçi dung dÞch chøa mét lo¹i ion ©m vµ mét lo¹i ion d­¬ng trong c¸c ion sau:
Ba2+, Mg2+, Pb2+, Na+, SO42-, Cl-, CO32-, NO3-.
a. T×m c¸c dung dÞch.
b. NhËn biÕt tõng dung dÞch b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc.
Bµi 27: Cã 3 lä ®ùng hçn hîp bét Fe + FeO, Fe + Fe2O3; FeO + Fe2O3. B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt c¸c chÊt r¾n trªn.
Bµi 28: Lùa chän mét ho¸ chÊt thÝch hîp ®Ó ph©n biÖt c¸c dung dÞch muèi: NH4Cl, (NH4)2SO4, NaNO3, MgCl2, FeCl2, FeCl3, Al(NO3)3.
Bµi 29: Dïng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó t¸ch Fe, Al, Cu ra khái hçn hîp 3 kim lo¹i trªn. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
Bµi 30: H·y t×m c¸ch t¸ch Al2(SO4) ra khái hçn hîp muèi khan gåm Na2SO4, MgSO4, BaSO4, Al2(SO4)3 b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ho¸ häc? Cã c¸ch nµo ®Ó t¸ch c¸c muèi ®ã ra khái hçn hîp cña chóng, tinh khiÕt hay kh«ng? NÕu cã h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nªu c¸ch t¸ch.
Bµi 31: ChØ ®­îc dïng kim lo¹i h·y nhËn biÕt c¸c dung dÞch sau ®©y HCl, HNO3®Æc, AgNO3, KCl, KOH.
NÕu chØ dïng mét kim lo¹i cã thÓ nhËn biÕt ®­îc c¸c dung dÞch trªn hay kh«ng.
Bµi 32: Cã 6 lä kh«ng nh·n ®ùng riªng biÖt tõng dung dÞch sau: K2CO3, (NH4)2SO4, MgSO4, Al2(SO4)3, FeSO4 vµ Fe2(SO4)3. 
ChØ ®­îc dïng xót h·y nhËn biÕt.
Bµi 33: Cho 3 b×nh mÊt nh·n lµ A gåm KHCO3 vµ K2CO3. B gåm KHCO3 vµ K2SO4. C gåm K2CO3 vµ K2SO4. ChØ dïng BaCl2 vµ dung dÞch HCl h·y nªu c¸ch nhËn biÕt mçi dung dÞch mÊt nh·n trªn.
Bµi 34: B»ng ph­¬ng ph¸p nµo cã thÓ nhËn ra c¸c chÊt r¾n sau ®©y Na2CO3, MgCO3, BaCO3.
Bµi 35: ChØ dïng mét axit vµ mét baz¬ th­êng gÆp h·y ph©n biÖt 3 mÉu hîp kim sau:
Cu - Ag; Cu - Al vµ Cu - Zn
Bµi 36: Kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt kh¸c, dùa vµo tÝnh chÊt h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch K2SO4, Al(NO3)3, (NH4)2SO4, Ba(NO3)2 vµ NaOH.
Bµi 37: Cã mét mÉu ®ång bÞ lÉn Fe, Ag, S. H·y t×m ra ph­¬ng ph¸p (trõ ph­¬ng ph¸p ®iÖn ph©n) ®Ó t¸ch Cu tinh khiÕt tõ mÉu ®ã.
Bµi 38: Mét hçn hîp gåm Al2O3, cuO, Fe2O3. Dïng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc t¸ch riªng tõng chÊt.
Bµi 39: H·y nªuph­¬ng ph¸p ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch bÞ mÊt nh·n sau ®©y: AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4. §­îc dïng thªm mét trong c¸c thuèc thö sau: quú tÝm, Cu, Zn, dung dÞch NH3, HCl, NaOH, BaCl2, AgNO3, Pb(NO3)2.
Bµi 40: B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc h·y ph©n biÖt 4 kim lo¹i Al, Zn, Fe, Cu.
Bµi 41: Tõ hçn hîp hai kim lo¹i h·y t¸ch riªng ®Ó thu ®­îc tõng kim lo¹i nguyªn chÊt.
Bµi 42: Cã 4 chÊt bét mµu tr¾ng NaCl, AlCl3, MgCO3 vµ BaCO3. ChØ ®­îc dïng H2O vµ c¸c thiÕt bÞ cÇn thiÕt nh­ lß nung, b×nh ®iÖn ph©n... H·y t×m c¸ch nhËn biÕt tõng chÊt trªn.
Bµi 43: ChØ cã CO2 vµ H2O lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®îc c¸c chÊt r¾n sau NaCl, Na2CO3, CaCO3, BaSO4.
Tr×nh bµy c¸ch nhËn biÕt. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
Bµi 44: T¸ch 4 kim lo¹i Ag, Al, Cu, Mg d¹ng bét b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.
Bµi 45: Dïng thªm mét thuèc thö h·y t×m c¸ch nhËn biÕt c¸c dung dÞch sau, mÊt nh·n NH4HSO4, Ba(OH)2, BaCl2, HCl, NaCl vµ H2SO4.
Bµi 46: NhËn biÕt c¸c dung dÞch sau NaHSO4, KHCO3, Mg(HCO3)2, Na2SO3, Ba(HCO3)2, b»ng c¸ch ®un nãng vµ cho t¸c dông lÉn nhau.
Bµi 47: 1. ChØ dïng dung dÞch H2SO4l (kh«ng dïng ho¸ chÊt nµo kh¸c kÓ c¶ níc) nhËn biÕt c¸c kim lo¹i sau Mg, Zn, Fe, Ba.
2. Hçn hîp A gåm Na2CO3, MgCO3, BaCO3, FeCO3. ChØ dïng HCl vµ c¸c ph¬ng ph¸p cÇn thiÕt tr×nh bµy c¸c ®iÒu chÕ tõng kim lo¹i.
Bµi 48: Hçn hîp X gåm Al2O3, SiO3, SiO2. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó t¸ch riªng tõng oxits ra khái hçn hîp.
Bµi 49: Hçn hîp A gåm c¸c oxÝt Al2O3, KlO; CuO; F3 , O4.
1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ph©n tö vµ ion rót gän víi c¸c dung dÞch sau:
a. NaOH 	b. HNO3	c. H2SO4®,nãng
2. T¸ch riªng tõng oxÝt
Bµi 50: T¸ch c¸c chÊt sau ra khái hçn hîp cña chóng: AlCl3; FeCl3 vµ BaCl2.
Bµi 51: Cã 3 lä ho¸ chÊt kh«ng mµu lµ NaCl, Na2CO3 vµ HCl. NÕu kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kÓ c¶ quú tÝm th× cã thÓ nhËn biÕt 
®ưîc kh«ng.
Bµi 52: ChØ dïng quú tÝm h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch sau: BaCl2; NH4Cl; (NH4)SO4; NaOH; Na2CO3
Bµi 53: Ba cèc ®ùng 3 dung dÞch mÊt nh·n gåm FeSO4; Fe2(SO4)3 vµ MgSO4. H·y nhËn biÕt.
Bµi 55: T¸ch c¸c kim lo¹i Fe, Al, Cu ra khái hçn hîp cña chóng.
Bµi 56: Hçn hîp A gåm CuO, AlCl3, CuCl2 vµ Al2O3. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y t¸ch riªng tõng chÊt tinh khiÕt nguyªn lîng.
Bµi 57: ChØ dïng quú tÝm nhËn biÕt 3 dung dÞch cïng nång ®é sau HCl, H2SO4 vµ NaOH.
Bµi 58: Cho c¸c ion sau: Na+, NH4+, Ba+, Ca2+, Fe3+, Al3+, K+, Mg2+, Cu2+, CO32+, PO42+, Cl-, NO3-, SO42-, Br-. Tr×nh bµy mét ph¬ng ¸n lùa chän ghÐp tÊt c¶ c¸c ion trªn thµnh 3 dung dÞch, mçi dung dÞch cã cation vµ 2 anion. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt 3 dung dÞch nµy.
Bµi 59: H·y t×m c¸ch t¸ch riªng c¸c chÊt trong hçn hîp gåm CaCl2, CaO, NaCl tinh khiÕn nguyªn lîng.
Bµi 60: Cã c¸c lä mÊt nh·n chøa dung dÞch c¸c chÊt AlCl3, ZnCl2, NaCl, MgCl2. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt, viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
Bµi 61: Cã mét hçn hîp r¾n gåm 4 chÊt nh bµi 18. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y t¸ch c¸c chÊt ra, nguyªn lîng tinh khiÕt.
Bµi 62: Lµm thÕ nµo ®Ó t¸ch riªng 3 muèn NaCl, MgCl2 vµ NH4Cl.
Bµi 63: Hoµ tan hçn hîp gåm Fe2O3 vµ Al2O3 b»ng dung dÞch H2SO4. H·y chøng minh trong dung dÞch thu ®îc cã ion Fe2+, Fe3+ vµ Al3+.
Bµi 64: NhËn biÕt c¸c dung dÞch sau mÊt nh·n.
NH4HCO3, (NH4)2CO3, NaHCO3, NH4NO3, BaCO3, Na2CO3, HCl, H2SO4.
Bµi 65: T¸ch c¸c muèi sau ra khái hçn hîp cña chóng: Fe(NO3)3, Al(NO3)3, Cu(NO3)2 vµ Zn(NO3)2 tinh khiÕt nguyªn lîng.
Bµi 66: Cã 5 dung dÞch 0,1M ®ùng trong 5 lä mÊt nh·n Na2Co3; Ba(OH)2, NaOH, KHSO4, KCl. NÕu kh«ng dïng thªm thuèc thö cã thÓ nhËn biÕt ®îc dung dÞch nµo.
Bµi 67: T¸ch c¸c chÊt sau ra khái hçn hîp cña chóng nguyªn lîng tinh khiÕt BaO, Al2O3, ZnO, CuO, Fe2O3.
Bµi 68: Cã 4 dung dÞch trong suèt. Mçi dung dÞch chøa mét lo¹i ion ©m vµ mét lo¹i ion d¬ng trong c¸c ion sau:
Ba2+, Mg2+, Pb2+, Na+, SO42-, Cl-, CO32-, NO3-.
a. T×m c¸c dung dÞch.
b. NhËn biÕt tõng dung dÞch b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.
Bµi 70: Lùa chän mét ho¸ chÊt thÝch hîp ®Ó ph©n biÖt c¸c dung dÞch muèi: NH4Cl, (NH4)2SO4, NaNO3, MgCl2, FeCl2, FeCl3, Al(NO3)3.
Bµi 71: Dïng ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó t¸ch Fe, Al, Cu ra khái hçn hîp 3 kim lo¹i trªn. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
Bµi 72: H·y t×m c¸ch t¸ch Al2(SO4) ra khái hçn hîp muèi khan gåm Na2SO4, MgSO4, BaSO4, Al2(SO4)3 b»ng c¸c ph¬ng ph¸p ho¸ häc? Cã c¸ch nµo ®Ó t¸ch c¸c muèi ®ã ra khái hçn hîp cña chóng, tinh khiÕt hay kh«ng? NÕu cã h·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nªu c¸ch t¸ch.
Bµi 73: