Đề cương ôn tập học kì I Vật lí lớp 7 - Nguyễn Thanh Hưng

®Ò c­¬ng «n tËp vËt lÝ 7 – K× i
Bài 1: NhËn biÕt ¸nh s¸ng- Nguån s¸ng vµ vËt s¸ng
M¾t chØ cã thÓ nhËn biÕt ®­îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng truyÒn vµo m¾t ta vµ g©y c¶m gi¸c s¸ng.
Chóng ta chØ nh×n thÊy vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ nã truyÒn ®Õn m¾t ta.
Nguån s¸ng lµ vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng. VËt s¸ng gåm nguån s¸ng vµ nhøng vËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã
Bµi 2.Sù truyÒn ¸nh s¸ng 
§Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng: Trong m«i tr­êng trong suèt vµ ®ång tÝnh, ¸nh s¸ng truyÒn theo ®­êng th¼ng.
§­êng truyÒn cña ¸nh s¸ng ®­îc biÓu diÔn b»ng mét ®­êng th¼ng cã h­íng gäi lµ tia s¸ng.
Chïm song song gåm c¸c tia s¸ng kh«ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
Chïm héi tô gåm c¸c tia s¸ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
Chïm ph©n kú gåm c¸c tia s¸ng loe réng ra trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
Bµi 3. øng dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng
Bãng tèi n»mphÝa sau vËt c¶n, kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tµ nguån s¸ng truyÒn tíi.
Bãng nöa tèi n»m ë phÝa sau vËt c¶n, nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ mét phÇn cña nguån s¸ng truyÒn tíi.
NhËt thùc toµn phÇn (hay mét phÇn ) quan s¸t ®­îc ë chæ cã bãng tèi ( hay nöa bãng tèi ) cña mÆt tr¨ng trªn tr¸i ®Êt.
NguyÖt thùc x¶y ra khi mÆt tr¨ng bÞ tr¸i ®Êt che khuÊt kh«ng ®­îc mÆt trêi chiÕu s¸ng.
Bµi 4. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng
HiÖn t­îng xÈy ra khi chiÕu mét tia s¸ng vµo g­¬ng bÞ g­¬ng h¾t trë l¹i m«i tr­êng cò. HiÖn t­îng ®ã gäi lµ hiÖn t­îng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
§Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng:
+ Tia ph¶n x¹ n»m trong mÆt ph¼ng chøa tia tíi vµ ®­êng ph¸p tuyÕn cña g­¬ng t¹i ®iÓm tíi.
+ Gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi
5. ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng
¶nh ¶o t¹o bëi g­¬ng ph¼ng kh«ng høng ®­îc trªn mµn vµ cã ®é lín b»ng vËt.
Kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm cña vËt ®Õn g­¬ng b»ng kho¶ng c¸ch tõ ¶nh ®Õn cña ®iÓm ®ã ®Õn g­¬ng.
C¸c tia s¸ng tõ ®iÓm s¸ng S cho tia ph¶n x¹ cã ®­êng kÐo dµi qua ¶nh ¶o S’.
7. G­¬ng cÇu låi
¸nh s¸ng ®Õn g­¬ng cÇu låi ph¶ x¹ tu©n theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
¶nh t¹o bëi g­¬ng cÇu låi nhá h¬n vËt,Kh«ng høng ®­îc trªn mµn, là ảnh ảo
Vïng nh×n thÊy cña g­¬ng cÇu låi lín h¬n vïng nh×n thÊy cña g­¬ng ph¼ng.
Chiếu 1 chùm sáng song song lên gương cầu lồi ta dc chùm sáng phản xạ phân kì và ngược lại
8 G­¬ng cÇu lâm
¶nh ¶o t¹o bëi g­¬ng cÇu lâm lín h¬n vËt, ko hứng dc trên màm
G­¬ng cÇu lâm cã t¸c dông biÕn ®æi mét chïm tia song song thµnh chïm tia ph¶n x¹ héi tô vµo mét ®iÓm vµ ng­îc l¹i cã thÓ biÕn ®æi mét chïm tia tíi ph©n kú thµnh chïm tia ph¶n x¹ song song. 
BÀI TẬP:
C©u 1: V× sao ë trong phßng ®ãng kÝn cöa kh«ng bËt ®Ìn ta kh«ng nh×n thÊy tê giÊy tr¾ng ®Æt trªn bµn.
Tr¶ lêi: V× tê giÊy kh«ng ph¶i lµ nguån s¸ng nªn kh«ng tù ph¸t ra ¸nh s¸ng, ta chØ nh×n thÊy tê giÊy khi cã ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã råi h¾t l¹i m¾t ta. Nh­ng trong phßng kÝn kh«ng cã ¸nh s¸ng chiÕu vµo tê giÊy nªn ta kh«ng nh×n thÊy tê giÊy ®ã.
C©u 2: Ta dïng mét g­¬ng ph¼ng ®Ó høng ¸nh s¸ng mÆt trêi råi chiÕu vµo trong phßng lµm phßng s¸ng lªn, g­¬ng ph¼ng ®ã cã ph¶i lµ nguån s¸ng hay kh«ng?
TL: G­¬ng ph¼ng ®ã kh«ng ph¶i lµ nguån s¸ng v× nã kh«ng tù ph¸t ra ¸nh s¸ng mµ nã chØ h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã.
C©u 3: Ta ®· biÕt vËt mµu ®en kh«ng ph¸t ra ¸nh s¸ng mµ còng kh«ng h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã. Nh­ng ban ngµy ta vÉn nh×n thÊy miÕng b×a mµu ®en, chiÕc b¶ng mµu ®en, ... H·y gi¶i thÝch v× sao?
TL: V× ta nh×n thÊy c¸c vËt s¸ng ë xung quanh vËt mµu ®en ®ã do ®ã ph©n biÖt ®­îc vËt mµu ®en víi c¸c vËt xung quanh nã.
C©u 4: Mét ng­êi thî méc thØnh tho¶ng l¹i cÇm thanh gç lªn ng¾m mét lóc, viÖc lµm ®ã cña ng­êi thî méc nh»m môc ®Ých g×? Dùa vµo kiÕn thøc nµo ®Ó lµm viÖc ®ã?
TL: Ng­êi thî méc ng¾m xem thanh gç ®· th¼ng ch­a. Ta dùa vµo ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng. NÕu ta nh×n thÊy tõ ®Çu ®Õn cuèi c¹nh cña thanh gç th× lóc ®ã thanh gç ®· th¼ng.
C©u 5: V× sao nguyÖt thùc th­êng x¶y ra vµo ®ªm r»m ©m lÞch (ngµy 15 ©m lÞch).
TL: V× ®ªm r»m ©m lÞch th× MÆt Trêi, Tr¸i ®Êt, MÆt Tr¨ng míi cã kh¶ n¨ng n»m trªn cïng mét ®­êng th¼ng, lóc ®ã tr¸i ®Êt míi cã kh¶ n¨ng c¶n ¸nh s¸ng cña mÆt trêi kh«ng cho chiÕu tíi mÆt tr¨ng.
C©u 6: V× sao ng­êi l¸i xe « t« kh«ng dïng g­¬ng ph¼ng vµ g­¬ng cÇu lâm ®Ó quan s¸t phÝa sau mµ l¹i dïng g­¬ng cÇu låi.
TL: Dïng g­¬ng ph¼ng th× ¶nh b»ng vËt vµ vïng nh×n thÊy rÊt hÑp. Dïng g­¬ng cÇu lâm th× ¶nh lín h¬n vËt nªn chØ nh×n thÊy mét phÇn vËt cÇn quan s¸t. Dïng g­¬ng cÇu låi ¶nh nhá h¬n vËt nªn quan s¸t ®­îc hÕt vËt vµ vïng nh×n thÊy cña g­¬ng låi lín h¬n vïng nh×n thÊy cña g­¬ng lâm vµ g­¬ng ph¼ng. V× vËy ng­êi l¸i xe chän g­¬ng cÇu låi.
C©u 7: H·y dïng lËp luËn ®Ó chøng tá r»ng ¶nh ¶o cña vËt t¹o bëi g­¬ng cÇu lâm lín h¬n ¶nh ¶o cña vËt ®ã t¹o bëi g­¬ng cÇu låi.
TL: Gäi ¶nh cña vËt t¹o bêi g­¬ng ph¼ng lµ AB, ¶nh t¹o bëi g­¬ng cÇu låi lµ A1B1, cña g­¬ng lâm lµ A2B2. 
 Ta cã ¶nh ¶o cña vËt t¹o bëi g­¬ng cÇu låi nhá h¬n ¶nh ¶o cña vËt ®ã t¹o bëi g­¬ng ph¼ng: A1B1< AB (1)
 L¹i cã ¶nh ¶o cña vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng nhá h¬n ¶nh ¶o cña vËt ®ã t¹o bëi g­¬ng cÇu lâm: AB < A2B2 (2)
Tõ (1) vµ (2) suy ra: A1B1 < A2B2. 
C©u 8: ë nh÷ng chç ®­êng gÊp khóc cã vËt c¶n che khuÊt, ng­êi ta th­êng ®Æt mét g­¬ng cÇu låi lín. G­¬ng ®ã gióp Ých g× cho ng­êi tham gia giao th«ng?
TL: Gióp ng­êi l¸i xe quan s¸t ®­îc c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng, ng­êi vµ c¸c vËt c¶n ë phÝa bªn kia ®­êng bÞ che khuÊt, gióp tr¸nh ®­îc tai n¹n giao th«ng.
C©u 9: Nguån s¸ng lµ g×? VËt s¸ng lµ g×? Mçi lo¹i h·y lÊy 4 vÝ dô
TL: Nguån s¸ng lµ nh÷ng vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng.
VÝ dô: MÆt trêi, d©y tãc bãng ®Ìn ®ang ho¹t ®éng, c©y nÕn ®ang ch¸y, bÕp löa ®ang ch¸y.
 VËt s¸ng bao gåm nguån s¸ng vµ nh÷ng vËt h¾t l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã.
VÝ dô: MÆt tr¨ng, tê giÊy tr¾ng, chiÕc ¸o mµu ®á, con ®om ®ãm.
C©u 10: Ph¸t biÓu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng? Cã mÊy lo¹i chïm s¸ng? Nªu ®Æc ®iÓm tõng lo¹i?
TL: §Þnh luËt truyÒn th¼ng ¸nh s¸ng: Trong m«i tr­êng trong suèt vµ ®ång tÝnh, ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo ®­êng th¼ng.
 Cã ba lo¹i chïm s¸ng: Chïm s¸ng song song, chïm s¸ng héi tô vµ chïm s¸ng ph©n k×.
- Chïm s¸ng song song gåm c¸c tia s¸ng kh«ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
- Chïm s¸ng héi tô gåm c¸c tia s¸ng giao nhau trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
- Chïm s¸ng ph©n k× gåm c¸c tia s¸ng loe r«ng ra trªn ®­êng truyÒn cña chóng.
C©u 11: ThÕ nµo nhËt thùc, nguyÖt thùc: Tù tr¶ lêi
C©u 12: Ban ®ªm, dïng mét quyÓn vë che kÝn bãng ®Ìn d©y tãc ®ang s¸ng, trªn bµn sÏ tèi cã khi kh«ng ®äc ®­îc s¸ch. Nh­ng nÕu dïng quyÓn vë che ®Ìn èng th× ta vÉn ®äc ®­îc s¸ch. Gi¶i thÝch v× sao?
TL: Khi dïng quyÓn vë che kÝn bãng ®Ìn d©y tãc ®ang s¸ng, bµn n»m trong vïng bãng tèi sau quyÓn vë , kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ ®Ìn truyÒn tíi nªn kh«ng thÓ ®äc ®­îc s¸ch.
 NÕu dïng quyÓn vë khong thÓ che kÝn ®­îc ®Ìn èng, bµn n»m trong vïng bãng nöa tèi sau quyÓn vë , nhËn ®­îc mét phÇn ¸nh s¸ng cña ®Ìn truyÒn tíi nªn vÉn ®äc ®­îc s¸ch.
C©u 13: Khi ta thæi s¸o th× bé phËn nµo trong s¸o dao ®éng ®Ó ph¸t ra ©m thanh? Ta kiÓm tra ®iÒu ®ã nh­ thÕ nµo?
TL: Khi ta thæi s¸o th× cét kh«ng khÝ ë trong s¸o dao ®éng ®Ó ph¸t ra ©m thanh. Ta cã thÓ kiÓm tra ®iÒu ®ã b»ng c¸ch ®Æt ë lç s¸o vµi tua giÊy nhá, khi thæi vµo s¸o ta sÏ thÊy c¸c tua giÊy nµy dao ®éng.
C©u 14: TÇn sè dao ®éng lµ g×? §¬n vÞ? Mét vËt trong 2 phót dao ®éng ®­îc 240 lÇn. H·y tÝnh tÇn sè dao ®éng cña vËt ®ã?
TL: TÇn sè dao ®éng lµ sè dao ®éng trong 1 gi©y. §¬n vÞ lµ hÐc, kÝ hiÖu Hz.
 Ta ®æi: 2 phót = 120 gi©y. TÇn sè dao ®éng cña vËt ®ã lµ: 240 : 120 = 2Hz
C©u 15: Muèn cho kÌn l¸ chuèi kªu ta ph¶i thæi m¹nh. H·y gi¶i thÝch t¹i sao?
TL: Khi thæi m¹nh ta lµm cho l¸ chuèi ë ®Çu bÑp cña kÌn dao ®éng m¹nh h¬n vµ lµm cho tiÕng kÌn ph¸t ra to h¬n.
C©u 16: TiÕng sÐt vµ tia chíp ®­îc t¹o ra gÇn nh­ cïng mét lóc, nh­ng ta th­êng nh×n thÊy chíp tr­íc khi nghe thÊy tiÕng sÐt. H·y gi¶i thÝch t¹i sao?
TL: §ã lµ v× ¸nh s¸ng truyÒn ®i trong kh«ng khÝ nhanh h¬n rÊt nhiÒu so víi ©m thanh. VËn tèc truyÒn ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ 300 000 000m/s, cßn vËn tèc truyÒn ©m trong khong khÝ kho¶ng 340m/s. V× vËy thêi gian ®Ó tiÐng sÐt truyÒn ®Õn tai ta dµi h¬n thêi gian ¸nh chíp truyÒn ®Õn m¾t ta.
C©u 17: T¹i sao khi ®øng trªn bê ao, hå nãi chuyÖn víi nhau, tiÕng nãi th­êng nghe rÊt râ?
TL: V× khi nãi truyÖn gÇn mÆt ao, hå th× ta kh«ng nh÷ng nghe thÊy ©m trùc tiÕp mµ cßn nghe ®­îc ®ång thêi c¶ ©m ph¶n x¹ tõ mÆt ao, hå.
C©u 18: ThÕ nµo lµ nguån ©m? H·y lÊy 3 vÝ dô? C¸c nguån ©m cã chung ®Æc ®iÓm g×? 
TL: VËt ph¸t ra ©m gäi lµ nguån ©m. Tù lÊy vÝ dô.
§Æc ®iÓm: Khi ph¸t ra ©m c¸c vËt ®Òu dao ®éng.
C©u 19: T¹i sao trong phßng kÝn ta th­êng nghe thÊy ©m to h¬n so víi chÝnh ©m ®ã ë ngoµi trêi.
TL: V× khi ë ngoµi trêi ta chØ nghe ®­îc ©m trùc tiÕp ph¸t r«µ×Cn khi trong phßng kÝn th× ta kh«ng nh÷ng nghe thÊy ©m trùc tiÕp mµ cßn nghe ®­îc ®ång thêi c¶ ©m ph¶n x¹ tõ c¸c bøc t­êng.
C©u 20: Khi muèn nghe râ h¬n ng­êi ta th­êng ®Æt bµn tay khum l¹i, s¸t vµo vµnh tai vµ h­íng vÒ phÝa nguån ©m. H·y gi¶i thÝch v× sao?
TL: Lµm nh­ vËy ®Ó h­íng ©m ph¶n x¹ tõ tay ®Õn tai ta gióp ta nghe ®­îc ©m to h¬n.
C©u 21: V× sao trong ®em khuya yªn tÜnh, khi ®i bé ë nh÷ng ngâ hÑp hai bªn cã t­êng cao, ta th­êng nghe thÊy cã tiÕng ch©n nh­ cã ai è ®ang ®i ®»ng sau ta.
TL: §ã lµ ©m ph¶n x¹ tõ ch©n ta. V× ban ®ªm yªn tÜnh nªn ta nghe râ tiÕng vang tõ ch©n cña m×nh lªn hai bªn t­êng vµ ph¶n x¹ l¹i.
C©u 22: Hai nhµ du hµnh vò trô ë ngoµi kho¶ng kh«ng cã thÓ nãi truyÖn víi nhau b»ng c¸ch ch¹m hai c¸i mò cña hä vµo nhau. H·y gi¶i thÝch ©m ®· truyÒn tíi tai hai ng­êi ®ã nh­ thÕ nµo?
TL: TiÕng nãi ®· truyÒn tõ miÖng ng­êi nµy qua kh«ng khÝ ®Õn hai c¸i mò vµ l¹i qua khong khÝ ®Ó ®Õn tai ng­êi kia.
HÖ thèng bµi tËp:
D¹ng 1: VÏ ¶nh cña vËt t¹o bëi g­¬ng ph¼ng b»ng tÝnh chÊt ¶nh vµ b»ng ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
Bµi 1: Cho ®iÓm S ®Æt tr­íc g­¬ng ph¼ng, c¸ch g­¬ng 3 cm nh­ h×nh vÏ.
a. H·y nªn c¸ch vÏ vµ vÏ ¶nh S/ cña S t¹o bëi g­¬ng the hai c¸ch
 C¸ch 1: Dïng tÝnh chÊt ¶nh
 C¸ch 2: Dïng ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
b. Qua hai c¸ch vÏ th× ¶nh cã trïng nhau kh«ng? V× sao?
Gi¶i:
a. C¸ch 1: VÏ ¶nh b»ng tÝnh chÊt ¶nh
C¸ch vÏ: 
- VÏ ®­êng th¼ng qua S vµ vuong gãc víi g­¬ng t¹i H.
- X¸c ®Þnh S/ sao cho HS = HS/, ta ®­îc ¶nh S/ cña S.
C¸ch 2: VÏ b»ng ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.
- LÊy hai ®iÓm tíi I vµ K trªn g­¬ng sau ®ã vÏ hai ph¸p tuyÕn IN1 vµ KN2.
- VÏ hai tia ph¶n x¹ IR1 vµ KR2.
- KÐo dµi hai tia tíi nµy c¾t nhau tÞa S/ lµ ¶nh cña S.
b. Qua hai c¸ch vÏ trªn th× ¶nh trïng nhau, v× mét vËt qua g­¬ng chØ cho mét vÞ trÝ cña ¶nh.
 S N1 N2
	 R1 R2
 i i/ i i/
 H I K
 S/
Bµi 2: Cho vËt AB ®Æt tr­íc g­¬ng ph¼ng nh­ h×nh vÏ, h·y nªu c¸ch vÏ vµ vÏ ¶nh A/B/ cña AB qua g­¬ng ph¼ng.
Gi¶i
C¸ch vÏ: 
VÏ A/ ®èi xøng víi A qua g­¬ng
VÏ B/ ®èi xøng víi B qua g­¬ng
Nèi A/ víi B/ ta ®­îc ¶nh A/B/ cña AB qua g­¬ng.
 H×nh vÏ: 
 A B 
 A/
	 B/
D¹ng 2: D¹ng vÏ tia tíi, tia ph¶n x¹, tÝnh gãc tíi hoÆc gãc ph¶n x¹.
 Chó ý gãc ph¶n x¹ b»ng gãc tíi: i = i/
Bµi tËp: Cho tia tíi SI t¹o víi mÆt g­¬ng mét gãc 300. H·y tÝnh gãc tíi vµ gãc ph¶n x¹ rèi vÏ tia tíi vµ tia ph¶n x¹.
 Gi¶i:
V× ph¸p tuyÒn vu«ng gãc víi mÆt g­¬ng nªn gãc tíi i cã sè ®o b»ng:
 i = 900 – 300 = 600
Theo ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¶nh s¸ng th× gãc ph¶n x¹ i/ = i = 600
 Tù vÏ h×nh.
D¹ng 3: TÝnh tÇn sè dao ®éng: LÊy sè lÇn giao ®éng chia cho thêi gian tÝnh b»ng gi©y th× ®ã lµ tÇn sè víi ®¬n vÞ lµ Hz.
D¹ng 4: TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm khi biÕt ©m ph¸t ®i vµ tiÕng vang déi l¹i.
VÝ dô 1: NÕu ta nghe thÊy tiÕng sÐt sau 3gi©y kÓ tõ khi nh×n thÊy chíp, h·y tÝnh kho¶ng c¸ch tõ n¬i cã sÐt ®Õn n¬i ta ®øng. BiÕt vËn tèc truyÒn ©m trong kh«ng khÝ lµ 340m/s. (mÐt trªn gi©y)
Gi¶i:
	BiÕt thêi gian t = 3s, vËn tèc v = 340m/s. VËy kho¶ng c¸ch tõ n¬i cã sÐt ®Õn chç ta ®øng lµ:
 S = v. t = 340. 3 = 1020m
 §/s: 1020m
VÝ dô 2: Mét ng­êi ®øng ë ®Çu mét c¨n phßng khi ph¸t ra tiÕng nãi sau 0,04gi©y th× ng­êi ®ã nghe ®­îc tiÕng vang cuèi cïng trë l¹i tai m×nh. Hái kho¶ng c¸ch tõ ng­êi ®ã ®Õn cuèi c¨n phßng lµ bao nhiªu m. BiÕt vËn tèc truyÒn ©m thanh trong kh«ng khÝ lµ 340m/s
Gi¶i
 Thêi gian ®Ó ©m tõ miÖng cña ng­êi ®ã truyÒn ®Õn bøc t­êng lµ:
 t = 0, 04 : 2 = 0,02s
 Kho¶ng c¸ch tõ chç ng­êi ®øng ®Õn cuèi phßng ®ã lµ:
 S = v. t = 340. 0,02 = 6,8m
 §/s: 6,8m
Chó ý: ë bµi to¸n nµy khi ®· nghe ®­îc ©m ph¶n x¹ th× ©m ®· truyÒn ®Õn bøc t­êng råi ph¶n x¹ l¹i tai ta, nh­ vËy mÊt hai lÇn thêi gian.
VÝ dô 3: Mét tµu thuû ë trªn mÆt n­íc sau khi ph¸t ra siªu ©m vµ thu ®­îc ©m ph¶n x¹ tõ ®¸y biÓn sau1 gi©y©uHü tÝnh ®é s©u cña ®¸y biÓn. BiÕt vËn tèc truyÒn ©m trong n­íc lµ 1500m/s
 Lµm gièng vÝ dô 2
ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I (NH: 2016 - 2017)
2/ Nội dung đề: 
Câu 1: (2,0 điểm) 
a)Phát biểu định luật truyền thẳng của ánh sáng. 
 b) Nêu 2 ứng dụng của định luật truyền thẳng ánh sáng trong thực tế.
Câu 2: (3,0điểm)
 a) Âm phản xạ là gì? Những vật thế nào thì phản xạ âm tốt? Nêu 2 ví dụ vật phản xạ âm tốt. 
 b) Một người đứng bên trong một phòng rộng lớn héc to một tiếng sau 0,5 giây người đo lại nghe được tiếng vang của mình. Em hãy tính khoảng cách từ người đó đến bức tường trong thời gian nghe được tiếng vang. Biết rằng vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s. 
Câu 3: (2,5 điểm)
 a)Tần số là gì? Nêu đơn vị đo tần số? Âm phát ra càng cao khi nào ? 
 b)Vật A trong 20 giây dao động được 400 lần. Vật B trong 30 giây dao động được 300 lần. Tính tần số dao động của hai vật.	
Câu 4: (2,5 điểm)
 a) Hãy nêu tính chấtcủa ảnh tạo bởi gương phẳng?
 b) Vận dụng tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng để vẽ ảnh của một mũi tên đặt trước gương phẳng như hình vẽ: 
3. Đáp án và biểu điểm:
Câu 
Đáp án 
Điểm
1
a) ĐL Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
1,0
b) Ứng dụng: 
 - Trồng các cây thẳng hàng.
 - Lớp trưởng so hàng thẳng.
0,5
0,5
2
a) - Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ.
 - Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).
 - VD: mặt gương, tường gạch, ...
0,5
0,5
0,5
b) Quãng đường âm truyền đi và về là: S = v.t = 340. 0,5 = 170 (m) 
 Khoảng cách từ người đứng đến bức tường là : S’ = 170: 2 = 85 (m) 
0,75
0,75
3
a) - Tần số là số dao động trong 1 giây.
 - Đơn vị của tần số là Hec.
 - Âm phát ra càng cao khi tần số dao động càng lớn. 
0,5
0,5
0,5
b) Tần số dao động của vật A : 
 400/20 = 20Hz
 Tần số dao động của vật B: 
 300/30 = 10Hz
0,5
0,5
4
a) - Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màng chắn và lớn bằng vật.
 - Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương.
1
0,5
b) Vẽ ảnh của mũi tên đúng 
 A’
 B’
1
KIỂM TRA HỌC KỲ I (2016 - 2017)
A.Trắc nghiệm khách quan: (5 điểm)
 * Ghi các đáp án em cho là đúng.
Câu 1 : Ta nhìn thấy một vật khi :
 A. Vật đó ở trước mắt ta B. Vật đó phát ra ánh sáng 
 C . Ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta D. Có đủ cả 3 yếu tố trên A,B,C
Câu 2 : Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo :
 A. Đường thẳng B. Đường cong 
 C . Đường tròn D. Đường gấp khúc 
Câu 3: Đâu là phát biểu đúng về định luật phản xạ ánh sáng .
Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến .Góc phản xạ luôn bằng góc tới 
Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến .Góc phản xạ luôn nhỏ hơn góc tới 
Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến .Góc phản xạ luôn lớn hơn góc tới 
Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến .Góc phản xạ luôn nhỏ hơn hoặc bằng góc tới 
Câu 4 : Hình dưới mô tả hiện tượng gì mà em đã được học.
A. Nguyệt thực B. Nhật thực 
C. Nhật thực và nguyệt thực D. Hình ảnh bình thường của mặt trời
Câu 5 : Cách vẽ đường truyền của tia sáng là :
A.Là đường thẳng có mũi tên chỉ phương của đường truyền B. Là một tia 
C. Là một đường thẳng D. Là một đoạn thẳng 
Câu 6 :Gương cầu lõm có tác dụng gì ?
A. Để trang trí cho đẹp B. Để kiểm tra hình ảnh của một vật 
C. Là biến một chùm tia tới song song thành chùm tia phản xạ tập trung tại một điểm trước gương 
D. Đặt ở các chỗ giao cắt trên đường để quan sát chỗ khuất cho người tham gia giao thông 
Câu 7: Trong các hình vẽ sau tia phản xạ IR ở hình vẽ nào đúng?
B.
S
N
R
S
N
A.
R
S
N
I
R
S
N
I
R
C.
D.
Câu 8:Ảnh của một vật qua gương phẳng có đặc điểm gì ?
A. Lớn bằng vật B Cách vật một khoảng bằng khoảng từ vật đến gương 
C. Nhỏ hơn vật D. Lớn hơn vật 
Câu 9:Nói trong phòng kín nghe to và rõ hơn khi nói ngoài trời vì ?
A. Trong phòng kín có âm phản xạ B. Ngoài trời không có âm phản xạ 
C. Tiếng nghe được trong phòng kín do âm phát ra và âm phản xạ hợp lại 
D. Các lí do nêu ở A,B,C
Câu 10 : Thứ tự của vận tốc truyền âm trong các chất thép, không khí .nước ,chân không từ nhanh nhất đến chậm nhất là ?
 A. Thép ,nước ,không khí , chân không B. Thép ,không khí , chân không, nước
C. Thép ,nước , chân không, không khí D. Chân không ,không khí , nước , thép 
Câu 11 : Chùm sáng nào dưới đây là chùm sáng hội tụ:
 A. Hình a B. Hình b C. Hình c D. Hình d
Câu 12:Đâu là hiện tượng ô nhiễm tiếng ồn :
A. Khán giả cổ vũ bong đá B, Học sinh biểu diễn văn nghệ 
C. Tiếng chợ ở gần trường học D. Tiếng máy lớn gần bệnh viện 
Câu 13: Khi đàn ghi – ta phát ra âm thì vật dao động phát ra âm là ?
A.Thùng đàn B. Không khí quanh đàn 
C. Dây đàn D. Cần đàn 
Câu 14: Trong các bề mặt của các vật sau vật có bề mặt nào phản xạ âm kém nhất :
A. Bề mặt sáng , nhẵn , bóng B. Bề mặt mềm ,nhẵn 
C. Bề mặt cứng ,nhẵn D. Bề mặt nhám ,sần sùi ,mền xốp . 
Câu 15 : Âm truyền được qua các chất nào dưới đây ?
A.Nước B. Sắt C. Chân không D.không khí 
Câu 16: Con lắc A dao động phát ra âm có tần số 50Hz. Âm của con lắc B thực hiện được 100 dao động trong 5 giây con lắc C có tần số 40 Hz Hỏi con lắc nào phát ra âm bổng nhất ?
A. Con lắc C B. Con lắc B 
C. Con lắc A D. Cả ba con lắc phát ra âm như nhau 
Câu 17: Vật nào dưới đây phản xạ âm tốt 
A. Miếng xốp B. Tấm gỗ C. Mặt gương D. Đệm cao su 
Câu 18 : Tai ta nghe được tiếng vang khi nào ?
A: Khi âm phát ra đến tai sau âm phản xạ 
B. Khi âm phát ra đến tai gần như cùng một lúc với âm phản xạ 
C. Khi âm phát ra đến tai trước âm phản xạ 
D. Cả 3 trường hợp trên đều nghe thấy tiếng vang 
Câu 19 : Hãy điền bộ phận dao động của một số nguồn âm trong bảng sau :
1
Đàn ghi ta
2
Trống trường 
3
Sáo trúc 
4
Chiêng 
Câu 20: Vật liệu để chống ô nhiễm tiếng ồn là gì ?
A. Xốp , Cửa kính , đệm mút , bông B. Sắt , thép gỗ ,đá 
C Gạch , xi măng , gỗ , nước D. Gạo , ngô , khoai , sắn 
B.Tự luận (5 điểm)
Câu 21(1đ) Vẽ lại hình vẽ sau rồi vẽ tiếp tia phản xạ vào hình đó :
Câu 22(2đ)Âm to hay nhỏ phụ thuộc vào yếu tố nào ? phụ thuộc như thế nào ? em hãy cho 2 ví dụ minh họa 
Câu 23 (1đ): Trường học của em ở gần một cái chợ và sát đường giao thông lớn . Để chống ô nhiễm tiếng ồn do chợ và đường phát ra theo em cần làm gì để chống ô nhiễm tiếng ồn đó .Nêu ít nhất 3 phương pháp 
Đáp án và biểu điểm :
Mỗi câu đúng được 0.25đ
Câu 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Đ.án 
C
A
A
B
A
C
B
A,B
A,C
C
Câu
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Đ.án 
D
C,D
C
D
A,B,D
C
C
C
A
Câu 19 : Hãy điền bộ phận dao động của một số nguồn âm trong bảng sau :
1
Đàn ghi ta
Dây đàn 
2
Trống trường 
Mặt trống 
3
Sáo trúc 
Cột không khí qua lỗ sáo 
4
Chiêng 
Mặt chiêng 
Câu 21 : Vẽ được pháp tuyến tại điểm tới được 0.5đ 
 Vẽ đúng tia phản xạ được 0.5đ
Câu 22 Âm to hay nhỏ phụ thuộc vào biên độ dao động 0.5đ
 Biên độ càng lớn âm càng to ,biên độ càng bé âm càng nhỏ 0.5đ
 VD1: Đánh càng mạnh tiếng trống càng to
 VD2 : Gió càng mạnh tiếng sáo diều càng to 
Mỗi ví dụ được 0.5đ
Câu 23 : (2đ)Trồng nhiều cây xanh xung quanh trường 
 Làm cửa hai lớp 
 Tường bên ngoài lớp làm sần sùi , lồi lõm , gồ ghề để hấp thụ âm thanh 
Chóc c¸c em thi ®¹t kÕt qu¶ cao.