Kỳ thi chọn học sinh giỏi lớp 11 năm học 2011 – 2012 đề thi môn: sinh học

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
———————
ĐỀ CHÍNH THỨC
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 11 NĂM HỌC 2011 – 2012
ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC
Dành cho học sinh THPT không chuyên
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề.
———————————
Câu 1.
Cho sơ đồ về chu trình cố định CO2 trong pha tối ở cây ngô:
CO2 -> Axit ôxalô axêtic -> Axit malic
 Phôtpho enol piruvat Axit piruvic
Axit malic -> CO2
Chu trình Canvin-Benson
 (1) (2) (3)
Cho biết tên chu trình trên? Các giai đoạn (1), (2), (3) diễn ra ở vị trí nào? ATP được sử dụng ở giai đoạn nào trong chu trình trên?
Câu 2. 
a. Đa số các loài thực vật khí khổng mở vào ban ngày đóng vào ban đêm. Tuy nhiên, một số loài thực vật sống trong điều kiện thiếu nước (cây xương rồng, cây mọng nước ở sa mạc...) khí khổng lại đóng vào ban ngày mở về đêm. Điều này có ý nghĩa gì với chúng. Hãy giải thích cơ chế đóng mở khí khổng của các loài này?
b. Khi ta bón các loại phân đạm NH4Cl, (NH4)2SO4, NaNO3 cho đất trong thời gian dài sẽ làm thay đổi đặc tính nào của đất? Giải thích? 
Câu 3.
Hệ số hô hấp là gì? Tính hệ số hô hấp của axit stêaric (C18H36O2)? Ý nghĩa của nghiên cứu hệ số hô hấp?
Câu 4. 
a. Sự tiêu hoá hoá học ở dạ dày diễn ra như thế nào? Thức ăn sau khi được tiêu hoá ở dạ dày được chuyển xuống ruột từng đợt với lượng nhỏ có ý nghĩa gì?
b. Sự khác nhau giữa tiêu hóa nội bào với tiêu hóa ngoại bào?
c. Phân biệt khái niệm hô hấp ngoài và hô hấp trong?
Câu 5: 
a. Vì sao tim hoạt động suốt đời mà không mỏi? Nếu tim của một người phụ nữ đập 60 lần trong một phút, có khối lượng máu trong tim là 120ml vào cuối tâm trương và 75 ml ở cuối tâm thu. Lượng máu được tim bơm đi trong một phút của người phụ nữ đó bằng bao nhiêu?
b. Huyết áp là gì? Tại sao những người huyết áp thấp hay bị chóng mặt?
c. Hệ tuần hoàn ở sâu bọ có chức năng vận chuyển khí không? Tại sao?
Câu 6.
Điểm khác nhau giữa vận động khép lá, xòe lá ở cây phượng vĩ khi trời tối và sáng với vận động khép lá, xòe lá của cây trinh nữ khi có va chạm cơ học?
Câu 7:
Xináp là gì? Các thành phần của một xináp hóa học? Sự khác nhau giữa lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao miêlin và trên sợi thần kinh không có bao miêlin?
Câu 8.
a. Hãy cho biết cơ sở thần kinh của tập tính?
b. Phân biệt hai hình thức học tập của động vật là học ngầm và học khôn?
------- Hết ------
Họ và tên thí sinh:SBD
SỞ GD VÀ ĐT VĨNH PHÚC
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HSG 11 NĂM 2011 -2012
MÔN: SINH HỌC (THPT không chuyên)
Câu
Nội dung
Điểm
1
(1.0đ)
* Tên chu trình: Chu trình cố định CO2 ở thực vật C4 (Chu trình Hatch-Slack)........................
* Vị trí xảy ra:
- Giai đoạn (1) xảy ra trong lục lạp của tế bào mô dậu...............................................................
- Giai đoạn (2), (3) xảy ra trong lục lạp của tế bào bó mạch......................................................
* ATP tham gia vào làm biến đổi hợp chất axit piruvic thành phôtpho enol piruvic và tham gia vào chu trình Canvin.............................................................................................................
0,25
0,25
0,25
0,25
2
(1,5đ)
a. 
- Ý nghĩa: Giúp cây tiết kiệm nước trong điều kiện thiếu nước................................................
- Cơ chế đóng, mở khí khổng của các loài thực vật sống ở vùng thiếu nước:
+ Ban ngày nhiệt độ cao, cây bị hạn, hàm lượng axit abxixic trong tế bào khí khổng tăng kích thích các bơm ion hoạt động, đồng thời các kênh ion mở dẫn đến ion rút ra khỏi tế bào => P thẩm thấu của tế bào giảm => giảm sức trương nước => khí khổng đóng................................
+ Ban đêm nhiệt độ thấp, sức trương nước của tế bào khí khổng tăng => khí khổng mở.........
b. Khi ta bón các loại phân đạm NH4Cl, (NH4)2SO4, NaNO3 sẽ làm thay đổi độ PH của đất...
Vì:
+ Bón phân NH4Cl, (NH4)2SO4 cây hấp thụ NH4+ còn lại môi trường Cl- và SO42- sẽ kết hợp với H+ tạo HCl và H2SO4 dẫn đến môi trường axit....................................................................
+ Bón NaNO3 cây hấp thụ NO3- còn lại Na+ kết hợp với OH- tạo môi trường bazơ.................
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
3
(1,0đ)
* Hệ số hô hấp (RQ): là tỉ số giữa số phân tử CO2 thải ra và số phân tử O2 lấy vào khi hô hấp.
* Hệ số hô hấp của axit stêaric: C18H36O2 + 26O2 = 18CO2 + 18H2O => RQ = 0,69 ................
* Ý nghĩa nghiên cứu hệ số hô hấp: 
- Cho biết nguyên liệu đang hô hấp là nhóm chất gì qua đó đánh giá tình trạng hô hấp của cây
- Có biện pháp bảo quản nông sản và chăm sóc cây trồng phù hợp...........................................
0,25
0,25
0,25
0,25
4
(2,0đ)
a.
- Chủ yếu là biến đổi prôtêin thành các chuỗi pôlipeptit ngắn dưới tác dụng của enzim pepsin với sự có mặt của HCl................................................................................................................
- Ý nghĩa của thức ăn xuống ruột từng đợt với lượng nhỏ: 
+ Dễ dàng trung hoà lượng axít trong thức ăn từ dạ dày xuống ít một, tạo môi trường cần thiết cho hoạt động của các enzim trong ruột (vì có NaHCO3 từ tụy và ruột tiết ra với nồng độ cao)............................................................................................................................................. 
+ Để các enzim từ tụy và ruột tiết ra đủ thời gian tiêu hoá lượng thức ăn đó............................
+ Đủ thời gian hấp thụ các chất dinh dưỡng...............................................................................
b. Khác nhau giữa tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào:
- Tiêu hóa nội bào: quá trình biến đổi thức ăn diễn ra bên trong tế bào nhờ hệ thống enzim.....
- Tiêu hóa ngoại bào: quá trình biến đổi thức ăn diễn ra bên ngoài tế bào, thức ăn được các enzim phân giải bên ngoài tế bào sau đó mới hấp thụ vào tế bào...............................................
c. Phân biệt khái niệm hô hấp ngoài và hô hấp trong:
- Hô hấp ngoài: Sự trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường bên ngoài........................................
- Hô hấp trong: Sự trao đổi khí giữa tế bào và môi trường bên trong cơ thể..............................
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
5
(1,5đ)
a. Tim hoạt động suốt đời mà không mỏi vì:
- Thời gian nghỉ trong 1 chu kì tim đủ để khôi phục khả năng hoạt động của cơ tim. (Tâm nhĩ co 0,1s nghỉ 0,7s; tâm thất co 0,3s nghỉ 0,5s; dãn chung là 0,4s)..............................................
- Lượng máu bơm/phút của người phụ nữ bằng nhịp đập của tim nhân với lưu lượng tim (thể tích tâm thu): 60.(120 – 75) = 2700ml/ phút.............................................................................
b. 
- Huyết áp là áp lực của máu tác động lên thành mạch..............................................................
- Những người bị huyết áp thấp hay bị chóng mặt vì máu chảy trong mạch chậm không đủ cung cấp cho não........................................................................................................................
c. 
- Hệ tuần hoàn ở sâu bọ không tham gia vận chuyển chất khí trong hô hấp............................. 
- Vì: Các tế bào của cơ thể trao đổi khí trực tiếp với không khí ở bên ngoài qua hệ thống ống khí phân nhánh tới tận khe kẽ các mô......................................................................................
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
6
(1,0đ)
* Khác nhau:
Cử động của lá cây phượng
Cử động của lá cây trinh nữ
Bản chất
Là loại ứng động sinh trưởng
...............................................
Là kiểu ứng động không sinh trưởng..........................................
Tác nhân kích thích
Ánh sáng
Sự va chạm cơ học.........................
Cơ chế
Do tác động của auxin dẫn đến sự sinh trưởng không đồng đều ở mặt trên và mặt dưới lá..........
Do sự thay đổi sức trương nước của tế bào chuyên hóa nằm ở cuống lá, không liên quan tới sinh trưởng...........................................
Tính chất biểu hiện
Biểu hiện chậm, có tính chu kỳ
................................................
Biểu hiện nhanh hơn, không có tính chu kỳ..................................
0,25
0,25
0,25
0,25
7
(1,0đ)
- Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với tế bào khác như tế bào cơ, tế bào tuyến ....................................................................................
- Thành phần cấu tạo xináp hoá học: Màng trước, màng sau, khe xináp, chùy xináp có các túi chứa các chất trung gian hoá học..............................................................................................
Trên sợi không có bao miêlin
Trên sợi có bao miêlin
- Dẫn truyền liên tục trên sợi trục, tốc độ lan truyền chậm..................................... 
- Tốn nhiều năng lượng cho bơm Na+/K+ 
- Dẫn truyền nhảy cóc từ eo ranvie này đến eo ranvie khác, tốc độ lan truyền nhanh...............
- Tốn ít năng lượng cho bơm Na+/K+........ 
0,25
0,25
0,25
0,25
8
(1,0đ)
a.
- Cơ sở thần kinh của tập tính là các phản xạ .........................................................................
- Tập tính bẩm sinh là chuỗi phản xạ không điều kiện, tập tính học được là chuỗi phản xạ có điều kiện................................................................................................................................
b.
-Học ngầm là kiểu học không có ý thức, không biết rõ là mình đã học. Sau này, khi có nhu cầu thì kiến thức đó tái hiện giúp động vật giải quyết được các tình huống tương tự...............
- Học khôn là kiểu học có chủ định, có chú ý nên trước một vấn đề mới sinh vật biết phối hợp các kinh nghiệm cũ để tìm cách giải quyết các vấn đề đó .........................................................
0,25
0,25
0,25
0,25
.................... .. Hết ..................