Kì thi chọn học sinh giỏi lớp 10 năm học 2010-2011 đề thi môn thi: lịch sử

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
-----------------------
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
KÌ THI CHỌN HSG LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2010-2011
ĐỀ THI MÔN: LỊCH SỬ
Dành cho học sinh trường THPT Chuyên 
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề
-------------------------
Câu 1 (2,0 điểm) 
	Nêu và nhận xét về hoạt động kinh tế của cư dân các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô-ma.
Câu 2 (2,0 điểm)
Nguyên nhân xuất hiện thành thị trung đại ở Tây Âu? Tại sao "Thành thị là bông hoa rực rỡ nhất thời trung đại"?
Câu 3 (2,5 điểm)
	Những cuộc phát kiến địa lí và phong trào Văn hoá Phục hưng thời hậu kì trung đại đã có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của lịch sử châu Âu và thế giới?
Câu 4 (2,0 điểm)
Sự ra đời của nhà nước Văn Lang- Âu Lạc. Cư dân Văn Lang - Âu Lạc đã đạt được bước tiến như thế nào về đời sống vật chất và tinh thần?
Câu 5 (1,5 điểm)
Nêu những biểu hiện chứng tỏ nhà nước phong kiến Việt Nam dưới thời Lê sơ phát triển đến đỉnh cao.
---------------------Hết--------------------
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
Họ và tên thí sinh.Số báo danh
SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
————
ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM
ĐỀ THI CHỌN HSG LỚP 10 NĂM HỌC 2010-2011
 MÔN: LỊCH SỬ 
Dành cho học sinh trường THPT Chuyên
(Đáp án- Thang điểm có 03 trang)
-------------------------------------
Câu
Đáp án
Điểm
1
Nêu và nhận xét về hoạt động kinh tế của cư dân các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô-ma.
2,0
- Nông nghiệp: có phần hạn chế, đất đai phù hợp hơn cho việc trồng các loại cây lưu niên, con người phải gian khổ khai phá từng mảnh đất, phải lao động khó nhọc mới đảm bảo được một phần lương thực...
0,5
- Thủ công nghiệp: rất phát đạt, có nhiều xưởng thủ công chuyên sản xuất một mặt hàng, nhiều xưởng thủ công có quy mô khá lớn, sản phẩm nổi tiếng
0,5
- Thương nghiệp: quan hệ thương mại được mở rộngcác thị quốc đều có đồng tiền riêng của mình.
0,5
- Như vậy, kinh tế thủ công nghiệp và thương nghiệp là nền tảng kinh tế của các quốc gia cổ đại phương Tây- Hi Lạp và Rô-ma.
0,5
2
Nguyên nhân xuất hiện các thành thị trung đại ở Tây Âu. Tại sao "Thành thị là bông hoa rực rỡ nhất thời trung đại"?
2,0
1. Nguyên nhân xuất hiện
- Từ thế kỉ XI, lực lượng sản xuất trong xã hội Tây Âu có nhiều biến đổi. Sự tiến bộ biểu hiện trước hết trong nông nghiệp. Việc tạo ra những công cụ mới, sự hoàn thiện về kĩ thuật canh tác, diện tích gieo trồng được mở rộngdẫn đến năng xuất lao động tăng, sản phẩm nông nghiệp phong phú, dư thừa.
0,25
- Trong các ngành thủ công nghiệp diễn ra quá trình chuyên môn hoá tương đối mạnh mẽ. Một số thợ giỏi chỉ làm một nghề thủ công riêng biệt và sống bằng việc trao đổi sản phẩm thủ công của mình với những nông nô khác. Thủ công nghiệp đã tách khỏi nông nghiệp.
0,25
- Để có điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, trao đổi sản phẩm, một số thợ thủ công đã tìm cách thoát khỏi lãnh địa bằng cách bỏ trốn hoặc dùng tiền chuộc lại thân phận. Họ đến những nơi có đông người qua lại như ngã ba, tư đường, bến sông, bến cảngđể lập các xưởng sản xuất và buôn bán hàng hoá. Từ đó thành thị ra đời.
0,25
2. Giải thích "Thành thị là bông hoa rực rỡ nhất thời trung đại"
- Sự phát triển của các ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp trong các thành thị đã góp phần phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của các lãnh địa, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hoá giản đơn phát triển 
0,5
- Thành thị còn góp phần tích cực xoá bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền thống nhất nhất quốc gia, dân tộc.
0,5
- Thành thị mang đến không khí tự do và mở mang tri thức cho mọi người, tạo tiền đề cho việc hình thành các trường đại học lớn ở châu Âu
0,25
3
Những cuộc phát kiến địa lí và phong trào Văn hoá Phục hưng thời hậu kì trung đại đã có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của lịch sử châu Âu và nhân loại?
2,5
1. Những cuộc phát kiến địa lí
- Phát kiến địa lý là cuộc cách mạng thực sự trong lĩnh vực giao thông và tri thức. Đem lại cho loài người hiểu biết về những con đường, vùng đất, dân tộc chưa được phát hiện; mở mang tri thức khoa học cho con người. Đó là những hiểu biết về hành tinh, về bề rộng và hình thể trái đất.
0,5
- Đem lại cho thương nhân châu Âu nguyên liệu quý giá, những kho vàng bạc khổng lồ...Thúc đẩy thương nghiệp châu Âu phát triển
0,5
- Tạo ra sự tiếp xúc giữa nhiều nền văn hoá và văn minh khác nhau. Đặc biệt là sự giao lưu văn hoá Đông – Tây. Một nền văn hoá thế giới bắt đầu hình thành.
0,25
2. Phong trào Văn hoá Phục hưng
- Phong trào Văn hóa Phục hưng là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến suy tàn.
0,5
- Phong trào Văn hóa Phục hưng đã đánh bại tư tưởng lỗi thời của chế độ phong kiến, góp phần quan trọng giải phóng tư tưởng tình cảm của con người khỏi sự kìm hãm và trói buộc của Giáo hội; đề cao những giá trị tốt đẹp của con người
0,5
- Cổ vũ và mở đường cho sự phát triển cao hơn của văn hóa châu Âu và văn hóa của loài người.
0,25
4
Sự ra đời của nhà nước Văn Lang- Âu Lạc. Cư dân Văn Lang - Âu Lạc đã đạt được bước tiến như thế nào về đời sống vật chất và tinh thần?
2,0
1. Sự ra đời của nhà nước Văn Lang- Âu Lạc
- Việc sử dụng phổ biến công cụ lao động bằng đồng thau và một số công cụ lao động bằng sắtdẫn đến sản xuất nông nghiệp có những bước phát triển. Cùng với nghề nông, cư dân Đông Sơn còn làm các nghề thủ công nghiệp... Phân công lao động trong xã hội giữa nông nghiệp và thủ công nghiệp hình thành 
0,5
- Sự phát triển kinh tế dẫn đến chuyển biến trong xã hội, phân hoá giàu nghèo diễn racùng với nhu cầu chống ngoại xâm và làm thuỷ lợi đã thúc đẩy sự ra đời của nhà nước Văn Lang vào thế kỉ VII TCN. Thế kỉ III TCN, cuộc kháng chiến chống Tần kết thúc, Thục Phán lập nước Âu Lạc.
0,25
2. Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Văn Lang- Âu Lạc
- Đời sống vật chất: Nguồn lương thực chính của họ là gạo nếp, gạo tẻ, thức ăn khá phong phú gồm các loại rau củ, các sản phẩm của nghề đánh cá, chăn nuôi, săn bắnTrong lao động và sinh hoạt, nam thường đóng khố, cởi trần; nữ mặc váy áo. Họ ở nhà sàn
0,5
- Đời sống tinh thần: Cư dân Việt cổ có tục nhuộm răng đen, ăn trầu và xăm mình. Tín ngưỡng chủ yếu và phổ biến của họ là sùng bái tự nhiên như thờ thần Mặt trời, thần Núi, Sônghọ có tục thờ cúng cúng tổ tiên, sùng kính những người có công với làng nước. Tục cưới xin, ma chay, lễ hộikhá phổ biến, nhất là lễ hội mùa.
0,5
- Những giá trị vật chất và tinh thần trên hình thành nên nền Văn minh Văn Lang- Âu Lạc, nền văn minh giữ vai trò phác hoạ định hình và là nền móng hình thành nên bản sắc văn hoá riêng của dân tộc và truyền thống dân tộc Việt Nam.
0,25
5
Nêu những biểu hiện chứng tỏ nhà nước phong kiến Việt Nam dưới thời Lê sơ phát triển đến đỉnh cao.
1,5
- Vào những năm 60 đất nước ổn định. Lê Thánh Tông đã thực hiện cải cách hành chính: Ở trung ương bãi bỏ các chức tể tướng, Đại hành khiển; sáu bộ được thành lập, trực tiếp cai quản mọi việc, chịu trách nhiệm trước vua
0,5
- Ở địa phương nhà nước bỏ các đạo, lộ cũ chia cả nước thành 12 đạo thừa tuyênỞ mỗi đạo thừa tuyên có ba ti phụ trách các lĩnh vực quân sự, dân sự và kiện tụng. Xã vẫn là đơn vị hành chính cơ sở
0,5
- Quan lại được tuyển chọn chủ yếu qua khoa cử; bộ Quốc triều hình luật được ban hành với nhiều nội dung tiến bộQuân đội được tổ chức chặt chẽ và theo chế độ “ngụ binh ư nông”, được trang bị vũ khí đầu đủ
0,25
- Nhà Lê tiếp tục củng cố khối đoàn kết dân tộc; Chính sách đối với vùng biên giới nghiêm ngặt; giữ mối quan hệ hoà hiếu với các nước láng giềng.
0,25
(L­u ý: Trªn ®©y lµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n khi lµm bµi häc sinh ph¶i ®Ò cËp tíi. Bµi viÕt ®ñ néi dung, chÝnh x¸c, l«gic th× míi cho ®iÓm tèi ®a)
---------Hết----------