Ngày soạn: 10/11/2015 Ngày giảng: Tiết Tên lớp Ngày giảng 1 6 A 6B 2 6A 6B 3 6A 6B CHUYÊN ĐỀ : ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT ( Tiết 14, 15, 16) I. MỤC TIÊU: Sau chủ đề học sinh cần nắm được: 1. Kiến thức: - Khái niệm nội lực, ngoại lực và biết được tác động của chúng đến địa hình bề mặt Trái Đất. - Hiện tượng động đất, núi lửa và tác hại của chúng. Biết được khái niệm mắc ma. - Đặc điểm hình dạng, độ cao của bình nguyên, cao nguyên, đồi, núi. Ý nghĩa của các dạng địa hình đối với sản xuất nông nghiệp. 2. Kĩ năng: - Nhận biết được 4 dạng địa hình ( núi, đồi, bình nguyên, cao nguyên) qua tranh ảnh, mô hình. 3. Thái độ: - Giáo dục ý thức học tập bộ môn * Tích hợp: - Giáo dục Kĩ năng sống: Kĩ năng tư duy, giao tiếp, làm chủ bản thân. II. NĂNG LỰC CẦN HƯỚNG TỚI: 1. Năng lực chung: Năng lực tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác. 2. Năng lực chuyên biệt của bộ môn: Tư duy tổng hợp theo lãnh thổ ( mức 1, 2, 5); sử dụng bản đồ ( mức 1, 2, 4); sử dụng số liệu thống kê ( mức 1, 2); sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, mô hình.... ( mức 1). III. BẢNG MÔ TẢ MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT CỦA HỌC SINH Nội dung MỨC ĐỘ NHẬN THỨC NHẬN BIẾT THÔNG HIỂU VẬN DỤNG THẤP VẬN DỤNG CAO Địa hình bề mặt trái đất - Nêu được khái niệm nội lực, ngoại lực và biết được tác động của chúng đến địa hình bề mặt Trái Đất. - Nêu hiện tượng động đất, núi lửa. - Biết được khái niệm mắc ma. - Nêu được đặc điểm hình dạng, độ cao của bình nguyên, cao nguyên, đồi núi. - Rút ra được tác hại của núi lửa, động đất. - Ý nghĩa của các dạng địa hình đối với sản xuất nông nghiệp. - c¸ch tÝnh ®é cao t¬ng ®èi vµ ®é cao tuyÖt ®èi. - Nguyên nhân hình thành đồng bằng. - Giá trị kinh tế của đồng bằng. - Quan sát tranh ảnh, sơ đồ để thấy được 4 dạng địa hình chính: núi, đồi, bình nguyên, cao nguyên. - so s¸nh nói víi nh÷ng ®¹ng ®Þa h×nh xung quanh (VÒ ®é cao) - ác nhau giữa núi già và núi trẻ. - So s¸nh ®ång b»ng vµ cao nguyªn. IV. CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO BẢNG MÔ TẢ. 1. Mức độ nhận biết: Câu 1: ThÕ nµo lµ néi lùc? ThÕ nµo lµ ngo¹i lùc? Câu 2: : Nói löa vµ ®éng ®Êt lµ do t¸c ®éng cña lùc nµo? Câu 3: Qs¸t H31 vµ32, Em h·y ®äc tªn c¸c bé phËn cña nói löa? Câu 4: §éng ®Êt lµ g×? Câu 5: Dùa vµo vèn hiÓu biÕt vµ quan s¸t ¶nh chôp. Cho biÕt: Nói cã mÊy bé phËn? Em h·y miªu t¶ tõng bé phËn? Câu 6: ThÕ nµo lµ nói? Câu 7: ThÕ nµo lµ ®ång b»ng? Câu 8: Thế nào là đồi ? 2. Mức độ thông hiểu: Câu 9: Núi lửa đã ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống như thế nào? Câu 10 : V× sao l¹i cã hiÖn tîng ®éng ®Êt? Câu 11: Quan sát H33, Em h·y m« t¶ nh÷ng g× tr«ng thÊy vÒ t¸c h¹i cña mét trËn ®éng ®Êt? Câu 12: §Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i chóng ta cÇn ph¶i lµm g×? Câu 13: Em h·y cho biÕt c¸ch tÝnh ®é cao t¬ng ®èi vµ ®é cao tuyÖt ®èi? Câu 14: Dùa vµo th«ng tin SGK vµ hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y cho biÕt nguyªn nh©n (nguån gèc) h×nh thµnh ®ång b»ng? Câu 15: Gi¸ trÞ kinh tÕ trªn c¸c ®«ng b»ng nµy lµ g×? 3. Mức độ vận dụng thấp: Câu 16: Em h·y so s¸nh nói víi nh÷ng ®¹ng ®Þa h×nh xung quanh (VÒ ®é cao)? Câu 17: Em h·y cho biÕt c¸c ®Ønh nói, sên, vµ thung lòng nói giµ vµ nói trÎ cã sù kh¸c nhau ntn? Câu 18: HS: Qs¸t m« h×nh vÒ cao nguyªn vµ ®ång b»ng (H.40 vµ H41, So s¸nh ®é cao tuyÖt ®èi, ®Æc ®iÓm bÒ mÆt ®Þa h×nh, ®é dèc, gi¸ trÞ kinh tÕ cña ®ång b»ng vµ cao nguyªn. Câu 19: Qs¸t H39 vµ ¶nh chôp ®ång b»ng, Em h·y miªu t¶ vÒ ®ång b»ng? Câu 20: Em h·y liªn hÖ ®Þa ph¬ng em cã nh÷ng d¹ng ®Þa h×nh nµo? V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: A. NỘI DUNG 1: TÁC ĐỘNG CỦA NỘI LỰC VÀ NGOẠI LỰC TRONG VIỆC HÌNH THÀNH ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT Tiết Tên lớp Sỹ số Tên HS vắng 1 6A 6B 2. Kiểm tra bài cũ: ( Lồng vào giờ dạy) 3. Bài mới. Nội dung công việc Thời gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Dự kiến kết quả thu được sau hoạt động HĐ 1 : Tìm hiểu tác động của nội lực và ngoại lực đến việc hình thành địa hình bề mặt Trái Đất. 10p - Gi¶i thÝch vÒ c¸c kÝ hiÖu vÒ ®é cao trªn b¶n ®å. H : X®Þnh c¸c d·y nói lín vµ vùc biÓn s©u trªn bÒ mÆt T§ GV: KÕt luËn: §ã lµ kÕt qu¶ cña 2 lùc ®èi nghÞch nhau: Néi lùc vµ ngo¹i lùc. H: ThÕ nµo lµ néi lùc? ThÕ nµo lµ ngo¹i lùc? H: Dùa vµo 2 KN trªn ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a chóng. GV: Chốt KT - Q.s¸t b¶n ®å tù nhiªn TG. - Xác định trên bản đồ TG (D·y Himalaya, M«ngbl¨ng, Thiªn S¬n, An p¬... Vùc biÓn s©u: Marian) HS: Khai th¸c th«ng tin qua SGK. - HS trả lời: - NÕu néi lùc > ngo¹i lùc. => §Þa h×nh ®åi nói. - NÕu néi lùc < Ngo¹i lùc. => §Þa h×nh lâm (vùc s©u) VD: Ma to => Röa tr«i ®Êt ®¸ ë ®åi =>§Êt bÞ bµo mßn => §Ønh ®åi tho¶i => §ång b»ng båi tô thªm, më réng diÖn tÝch. 1- T¸c ®éng néi lùc vµ ngo¹i lùc. a- Néi lùc: Lµ lùc sinh ra tõ bªn trong T§, cã t¸c dông nÐn Ðp vµo c¸c ®Êt ®¸ lµm cho chóng bÞ uèn nÕp, ®øt g·y hoÆc ®Èy vËt chÊt nãng ch¶y díi s©u ra ngoµi mÆt ®Êt h×nh thµnh nói löa hoÆc ®éng ®Êt. b- Ngo¹i lùc: Lµ nh÷ng lùc sinh ra ë bªn ngoµi bÒ mÆt T§, chñ yÕu gåm 2 qu¸ tr×nh: + Phong hãa c¸c lo¹i ®¸. + Qu¸ tr×nh s©m thùc (do níc ch¶y, giã,...) => Néi lùc vµ ngo¹i lùc lµ hai lùc tr¸i ngîc nhau t¹o nªn ®Þa h×nh bÒ mÆt T§. H§2:Ph©n tÝch hiÖn tîng nói löa, ®éng ®Êt. 30p H: Nói löa vµ ®éng ®Êt lµ do t¸c ®éng cña lùc nµo? H:Qs¸t H31 vµ32, Em h·y ®äc tªn c¸c bé phËn cña nói löa? H: Núi lửa đã ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống như thế nào? H: V× sao l¹i cã hiÖn tîng ®éng ®Êt? §éng ®Êt lµ g×? H: Quan sát H33, Em h·y m« t¶ nh÷ng g× tr«ng thÊy vÒ t¸c h¹i cña mét trËn ®éng ®Êt? H: §Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i chóng ta cÇn ph¶i lµm g×? - HS trả lời (do néi lùc) - HS quan sát hình và trả lời ( èng phun, m¾c ma, dung nham, khãi bôi) - HS trả lời ( - Núi lửa phun gây tác hại cho các vùng lân cận, Tro bụi và dung nham có thể vùi lấp làng mạc, ruộng nương. - Vùng đất đỏ phì nhiêu do dung nham bị phân hủy thuận lợi phát triển nông nghiệp). - HS trả lời (Lµ hiÖn tîng c¸c líp ®Êt ®¸ gÇn mÆt ®Êt bÞ rung chuyÓn g©y thiÖt h¹i vÒ ngêi vµ cña) - HS quan sát và trả lời ( Nhµ cöa bÞ xËp, m¸y mãc thiÕt bÞ háng, thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n vµ ®e däa tÝnh m¹ng cña con ngêi. - HS trả lời ( Dù b¸o tríc b»ng c¸ch ®o ®¹c. ThiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc chèng ®éng ®Êt, v÷ng ch¾c, kh«ng rung. 2- Nói löa vµ ®éng ®Êt. a- Nói löa: Lµ h×nh thøc phun trµo m¾c ma díi s©u lªn mÆt ®Êt. - Nói löa ®ang phun lµ nói löa ®ang ho¹t ®éng. - Nói löa ngõng phun (§· l©u) lµ nói löa ®· t¾t. b- §éng ®Êt. - Lµ hiÖn tîng c¸c líp ®Êt ®¸ gÇn mÆt ®Êt bÞ rung chuyÓn g©y thiÖt h¹i vÒ ngêi vµ cña. - BiÖn ph¸p h¹n chÕ: + X©y dùng nhµ chÞu trÊn ®éng lín. + Nghiªn cøu, dù b¸o kÞp thêi ®Ó s¬ t¸n ngêi d©n. 4- Cñng cè: Núi lửa và động đất đã ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống như thế nào? §Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i do động đất gây ra, chóng ta cÇn ph¶i lµm g×? 5- HDVN: - Học bài cũ, chuẩn bị bài mới: Địa hình bề mặt Trái Đất. B. NỘI DUNG 2: ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT 1. Tổ chức lớp: Tiết Tên lớp Sỹ số Tên HS vắng 2 6A 6B 2. Kiểm tra bài cũ: * Cho biÕt thÕ nµo lµ néi lùc? lµ ngo¹i lùc? T¸c ®éng cña néi lùc vµ ngo¹i lùc lªn ®Þa h×nh bÒ mÆt T§? * Nguyªn nh©n sinh ra hiÖn tîng ®éng ®Êt? Nªu t¸c h¹i cña ®éng ®Êt vµ nói löa? 3. Bài mới. Nội dung công việc Thời gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Dự kiến kết quả thu được sau hoạt động H§1: NhËn biÕt vµ ph©n lo¹i ®é cao cña nói. 15p H: Dùa vµo vèn hiÓu biÕt vµ quan s¸t ¶nh chôp. Cho biÕt: Nói cã mÊy bé phËn? Em h·y miªu t¶ tõng bé phËn? H: Em h·y so s¸nh nói víi nh÷ng ®¹ng ®Þa h×nh xung quanh (VÒ ®é cao)? H: VËy, thÕ nµo lµ nói? GV: ChuÈn KT. GV: Híng dÉn HS nhËn biÕt vÒ ®é cao tuyÖt ®èi vµ ®é cao t¬ng ®èi cña nói. H: Em h·y cho biÕt c¸ch tÝnh ®é cao t¬ng ®èi vµ ®é cao tuyÖt ®èi? GV: ChuÈn KT HS: Q.s¸t H36. Trả lời ( Gåm 3 bé phËn: + Ch©n nói: Réng + §Ønh nói: Nhän - hÑp. + Sên nói: Tho¶i, dèc). - HS trả lời ( Cã ®é cao cao h¬n so víi c¸c d¹ng ®Þa h×nh xung quanh) - HS trả lời (Nói: lµ d¹ng ®Þa h×nh nh« næi bËt trªn mÆt ®Êt.) HS:Q.s¸t vµ nhËn biÕt c¸c bé phËn vµ ®Æc ®iÓm h×nh th¸i bªn ngoµi cña nói. HS: NhËn biÕt vÒ c¸ch ph©n lo¹i nói th«ng qua b¶ng ph©n lo¹i theo SGK. 1- Nói vµ ®é cao cña nói. - Nói: lµ d¹ng ®Þa h×nh nh« næi bËt trªn mÆt ®Êt. + §é cao: Tõ 500m trë lªn. ( So víi mùc níc biÓn) + Nói gåm cã 3 bé phËn: *§Ønh (nhän) * Sên: (dèc) * Ch©n: (réng) - C¨n cø vµo ®é cao ph©n chia ra lµm 3 lo¹i nói: + Nói thÊp: §é cao tuyÖt ®èi < 1000m + nói TB: Tõ 1000 ®Õn 2000m. + Nói TB: Tõ 200m trë lªn. - §é cao tuyÖt ®èi: lµ kho¶ng c¸ch ®o chiÒu th¼ng ®øng cña mét ®iÓm (®Ønh nói, ®åi) ®Õn mét ®iÓm n»m ngang mùc níc biÓn. - §é cao t¬ngg ®èi: Lµ kho¶ng c¸ch ®o chiÒu dµi th¼ng ®øng cña mét ®iÓm ®Õn chç thÊp nhÊt cña ch©n. H§2: Ph©n biÖt nói giµ vµ nói trÎ 15p HS: Q.s¸t H 35 (a vµ b) H: Em h·y cho biÕt c¸c ®Ønh nói, sên, vµ thung lòng nói giµ vµ nói trÎ cã sù kh¸c nhau ntn? - HS: quan sát hình và trả lời ( Phần phụ lục). 2- Nói giµ, nói trÎ. ( Phần phụ lục). H§3: NhËn biÕt vµ ph©n tÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh d¹ng ®Þa h×nh Cacxt¬. 10p H :Qs¸t H 37 vµ H38. M« t¶ d¹ng ®Þa h×nh Cacxt¬ ? GV: Gi¶i thÝch sù h×nh thµnh d¹ng ®Þa h×nh nµy: Do t¸c ®éng cña ngo¹i lùc: níc ChØ h×nh thµnh trªn d¹ng ®Þa h×nh nói ®¸ v«i. Do t¸c dông cña níc víi ®¸ v«i mµ h×nh thµnh. - HS quan sát và mô tả. 3- ĐÞa h×nh Cacxt¬ vµ các hang ®éng. - Lµ d¹ng ®Þa h×nh ®îc h×nh thµnh trªn vïng nói ®¸ v«i do sù h×nh thµnh t¸c ®éng cña ngo¹i lùc. ( Sù x©m thùc cña níc) * Phụ lục: Nói Bé phËn Nói trÎ Nói giµ - §Ønh - Sên - Thêi gian h×nh thµnh - Thung lòng - VÝ dô Nhän Dèc Míi h×nh thµnh S©u Phanxip¨ng (VN), Anp¬ (Ch©u ¢u), Himalaya (Ch©u ¸). Trßn Tho¶i H×nh thµnh ®· l©u N«ng Uran, Xcan®inavi, Apalat. 4- Cñng cè: * Em h·y cho biÕt ®Þa ph¬ng em cã nh÷ng d¹ng ®Þa h×nh nµo? * Nªu râ sù kh¸c biÖt gi÷a c¸ch ®o ®é cao t¬ng ®èi vµ c¸ch ®o ®é cao tuyÖt ®èi? 5- HDVN: - Học Bµi cò: §Þa h×nh nói vµ Cacxt¬. - Chuẩn bị Bµi míi: T×m hiÓu c¸c d¹ng ®Þa h×nh §ång b»ng, ®åi, cao nguyªn. C. NỘI DUNG 3: ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT ( TIẾP) 1. Tổ chức lớp: Tiết Tên lớp Sỹ số Tên HS vắng 3 6A 6B 2. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu sự khác biệt giữa độ cao tương đối và độ cao tuyệt đối? ? Trình bày sự phân loại núi theo độ cao? 3. Bài mới. Nội dung công việc Thời gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Dự kiến kết quả thu được sau hoạt động H§1: T×m hiÓu vµ nhËn biÕt ®ång b»ng. 20p H: Qs¸t H39 vµ ¶nh chôp ®ång b»ng, Em h·y miªu t¶ vÒ ®ång b»ng? (®Æc ®iÓm h×nh th¸i, diÖn tÝch,....) H: ThÕ nµo lµ ®ång b»ng? GV: ChuÈn kiÕn thøc. H: Dùa vµo th«ng tin SGK vµ hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y cho biÕt nguyªn nh©n (nguån gèc) h×nh thµnh ®ång b»ng? H: Gi¶i thÝch vÒ sù h×nh thµnh cña hai lo¹i ®ång b»ng. X¸c ®Þnh mét sè ®ång b»ng lo¹i nµy trªn b¶n ®å TG. H: Gi¸ trÞ kinh tÕ trªn c¸c ®«ng b»ng nµy lµ g×? . - HS : quan sát hình và trả lời (DiÖn tÝch: Réng lín, bÒ mÆt: b»ng ph¼ng, c©y trång chñ yÕu lµ c©y l¬ng thùc). - Tõ nh÷ng nhËn biÕt vµ miªu t¶ trªn, HS kÕt hîp víi SGK ®Ó tr¶ lêi. - HS trả lời ( Cã 2 nguyªn nh©n: B¨ng hµ bµo mßn vµ ®ång b»ng båi tô) - HS: Xác định trên bản đồ. (X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å TG ®ång b»ng cña S.Nin (Ch©u Phi), S. Hoµng Hµ (Ch©u ¸), S. Cöu Long (VN) - HS: trả lời ( Trång c©y l¬ng thùc, thùc phÈm; lµ n¬i d©n c ®«ng ®óc). 1- B×nh nguyªn (§ång b»ng): - Lµ d¹ng ®Þa h×nh thÊp, cã bÒ mÆt t¬ng ®èi b»ng ph¼ng hoÆc gîn sãng. - §é cao tuyÖt ®èi: Díi 200m. - Ph©n lo¹i: + ®ång b»ng do b¨ng hµ bµo mßn + §ång b»ng do phï sa båi tô. H§2: T×m hiÓu vÒ cao nguyªn. 10p GV: Chia nhóm thảo luận (2bµn/nhãm). Thêi gian 4-5 phót. H: Qs¸t m« h×nh vÒ cao nguyªn vµ ®ång b»ng (H.40 vµ H41). So s¸nh ®é cao tuyÖt ®èi, ®Æc ®iÓm bÒ mÆt ®Þa h×nh, ®é dèc, gi¸ trÞ kinh tÕ cña ®ång b»ng vµ cao nguyªn. GV : Ph¸t phiÕu häc tËp cho c¸c nhãm. GV: ChuÈn kiÕn thøc - C¸c nhãm th¶o luËn, Cử nhóm trưởng, thư kí. - b¸o c¸o kÕt qu¶, Nhóm khác nhËn xÐt bæsung. 2- Cao nguyªn - Lµ d¹ng ®Þa h×nh thêng cã ®é cao tuyÖt ®èi >500m - §Æc®iÓm: Cã bÒ mÆt t¬ng ®èi b»ng ph¼ng hoÆc h¬i gîn sãng. H§3: T×m hiÓu c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i cña ®åi. H: T×m hiÓu th«ng tin SGK, Quan s¸t ¶nh vÒ ®åi, hãy miªu t¶ h×nh th¸i bªn ngoµi cña ®åi. H; Em h·y liªn hÖ ®Þa ph¬ng em cã nh÷ng d¹ng ®Þa h×nh nµo? -Hs trả lời ( Cã ®Ønh, sên, ch©n, ®ộ cao t¬ng ®èi thêng tõ 200 ®Õn 300m) 3. §åi: - §åi lµ d¹ng ®Þa h×nh nh« cao, cã ®Ønh trßn, sên tho¶i. - §é cao kh«ng qu¸ 200m. 4- Cñng cè: * §äc néi dung bµi ®äc thªm. * T¹i sao ngêi ta xÕp ®Þa h×nh cao nguyªn vµo d¹ng ®Þa h×nh nói? ë níc ta ®Þa h×nh cao nguyªn ®îc ph©n bè ë vïng nµo? 5- HDVN: - Bµi cò: §Þa h×nh bÒ mÆt T§ - Bµi míi: ¤n l¹i néi dung tõ bµi 7 ®Õn bµi 13 chuÈn bÞ «n tËp häc k× I. VI. CỦNG CỐ, HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ: 1. Củng cố: - GV hệ thống lại nội dung toàn chủ đề. - Câu hỏi: ? Núi lửa đã ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống như thế nào? ? V× sao l¹i cã hiÖn tîng ®éng ®Êt? ? §Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i chóng ta cÇn ph¶i lµm g×? ? Em h·y cho biÕt c¸ch tÝnh ®é cao t¬ng ®èi vµ ®é cao tuyÖt ®èi? ?Dùa vµo th«ng tin SGK vµ hiÓu biÕt cña b¶n th©n, h·y cho biÕt nguyªn nh©n (nguån gèc) h×nh thµnh ®ång b»ng? ? Gi¸ trÞ kinh tÕ trªn c¸c ®«ng b»ng lµ g×? 2. HDVN: - Bµi cò: §Þa h×nh bÒ mÆt T§ - Bµi míi: ¤n l¹i néi dung tõ bµi 7 ®Õn bµi 13 chuÈn bÞ «n tËp häc k× I. * Rút kinh nghiệm cho chủ đề: . . TỔ TRƯỞNG KÍ DUYỆT
Tài liệu đính kèm: