Giáo án Chương II: Kim loại

CHÖÔNG II
KIM LOAÏI
A. TOÙM TAÉT KIEÁN THÖÙC
Ñôn chaát laø chaát do moät nguyeân toá hoùa hoïc caáu taïo neân.
Ñôn chaát coù 2 loaïi laø: kim loaïi vaø phi kim.
I. Tính chaát vaät lyù cuûa kim loaïi
ÔÛ daïng töï do vaø ñieàu kieän thöôøng laø chaát raén (tröø thuyû ngaân laø chaát loûng).
Tính deûo: kim loaïi coù theå reøn, keùo sôïi, daùt moûng
Tính daãn ñieän
Tính daãn nhieät: kim loaïi coù tính daãn ñieän toát thöôøng daãn nhieät toát.
Tính aùnh kim: öùng duïng laøm ñoà trang söùc.
II. Tính chaát hoùa hoïc cuûa kim loaïi
1. Taùc duïng vôùi phi kim
Phaàn lôùn kim loaïi taùc duïng vôùi oxi taïo thaønh oxit, vôùi phi kim taïo thaønh muoái.
a) Taùc duïng vôùi oxi
K, Na, Ba, Ca, Mg, Al
Zn, Fe, Sn, Pb, Cu, Hg
Ag, Pt, Au
- Phaûn öùng khoâng ñeàu kieän.
- Ñoát: chaùy saùng.
- Phaûn öùng khi nung.
- Ñoát: khoâng chaùy, tröø saét.
Khoâng phaûn öùng
Ví duï: 4Na + O2 2Na2O (natri oxit)
b) Kim loaïi khi ñun noùng vôùi löu huøynh taïo thaønh sunfua kim loaïi.
Ví duï: Fe + S FeS (saét (II) sunfua)
c) Taát caû caùc kim loaïi ñeàu phaûn öùng vôùi clo
Ví duï: 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 (saét (III) clorua)
2. Daõy hoaït ñoäng cuûa kim loaïi
Ngöôøi ta saép xeáp daõy hoaït ñoäng kim loaïi nhö sau: 
 K, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Pt, Au.
Tính kim giaûm daàn töø traùi sang phaûi.
Caùc kim loaïi maïnh nhö: K, Na, Ca taùc duïng vôùi nöôùc ôû nhieät ñoä thöôøng taïo thaønh kieàm vaø khí H2.
Ví duï: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2
3. Kim loaïi taùc duïng vôùi axit
Nhöõng kim loaïi ñöùng tröôùc hidro trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc taùc duïng vôùi dung dòch axit taïo muoái vaø khí hidro (tröø axit HNO3 vaø H2SO4 ñaäm ñaëc).
Ví duï: Fe + HCl FeCl2 + H2 
Chuù yù: caùc kim loaïi nhieàu hoùa trò seõ taïo muoái hoùa hoùa trò thaáp.
Ví duï: saét coù hoùa trò II vaø III nhöng:
 Fe + 2HCl FeCl2 + H2
4. Kim loaïi taùc duïng vôùi dung dòch muoái taïo thaønh muoái môùi vaø kim 
 loaïi môùi.
Töø Mg veà sau trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc, kim loaïi ñöùng tröôùc ñaåy kim loaïi ñöùng sau ra khoûi dung dòch muoái.
Ví duï: Fe + CuS FeS + Cu
Chuù yù: ôû ñieàu kieän thöôøng caùc kim loaïi Li, K, Ba, Ca, Na phaûn öùng vôùi nöôùc taïo bazô vaø giaûi phoùng khí hidro.
III. Nhöõng kim loaïi quan troïng
1. Nhoâm 
Kí hieäu hoùa hoïc: Al
Nguyeân töû khoái: 27
Teân goïi: nhoâm
a) Tính chaát vaät lyù 
Nhoâm laø kim loaïi maøu traéng baïc, coù aùnh kim, khoái löôïng rieâng 
d = 2,7g/cm3, noùng chaûy ôû 660oC, deã daùt moûng, daãn nhieät, daãn ñieän toát chæ keùm hôn ñoàng vaø baïc.
b) Tính chaát hoùa hoïc 
 Nhoâm laø kim loaïi ñöùng tröôùc hidro.
Taùc duïng vôùi phi kim.
Ví duï: 2Al + 3Cl2 2AlCl3 (nhoâm clorua)
Taùc duïng vôùi axit HCl, H2SO4 loaõng giaûi phoùng khí hidro
Ví duï: 2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2
Taùc duïng vôùi axit HNO3 loaõng taïo khí N2O
Ví duï: 8Al + 30HNO3 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O
Al khoâng taùc duïng vôùi axit HNO3 vaø H2SO4 ñaëc nguoäi.
Taùc duïng vôùi muoái.
Ví duï: 2Al + 3ZnCl2 2AlCl3 + 3Zn
Tính chaát ñaëc bieät cuûa nhoâm laø taùc duïng vôùi dung dòch bazô giaûi phoùng khí hidro.
Ví duï: 2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 
c) Saûn xuaát 
ñpnc
Ñieän phaân noùng chaûy quaëng boxit coù thaønh phaàn chuû yeáu laø Al2O3 
2Al2O3 4Al + 3 O2
d) ÖÙng duïng 
Duøng laøm daây daãn ñieän..
Ñoà duøng gia ñình..
2. Saét 
Kí hieäu hoùa hoïc: Fe
Nguyeân töû khoái: 56
Teân goïi: saét
a) Tính chaát vaät lyù 
 Saét laø kim loaïi maøu traéng hôi xaùm, khoái löôïng rieâng d = 7,9g/cm3, noùng chaûy ôû 1539oC, coù tính nhieãm töø.
b) Tính chaát hoùa hoïc: saét laø kim loaïi ñöùng tröôùc hidro.
Taùc duïng vôùi phi kim. 
Ví duï: 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 (saét (III) clorua)
 Fe + S FeS
 3Fe + 2O2 Fe3O4 (oxit saét töø)
Taùc duïng vôùi axit HCl, H2SO4 loaõng giaûi phoùng khí hiñro
Ví duï: Fe + 2HCl FeCl2 + H2
Taùc duïng vôùi axit HNO3 loaõng taïo khí NO
Ví duï: Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
Fe khoâng taùc duïng vôùi axit HNO3 vaø H2SO4 ñaëc nguoäi.
Taùc duïng vôùi muoái.
Ví duï: Fe + CuCl2 FeCl2 + Cu
3. Ñieàu cheá kim loaïi
Duøng kim loaïi ñöùng tröôùc ñaåy kim loaïi ñöùng sau ra khoûi dung dòch muoái.
Ví duï: Fe + CuCl2 FeCl2 + Cu
Ñieän phaân noùng chaûy oxit töông öùng.
 2Al2O3 4Al + 3 O2
Duøng CO khöû oxit töông öùng.
FeO + CO Fe + CO2
IV Hôïp kim cuûa saét
1. Gang
Gang laø hôïp kim cuûa saét vôùi cacbon trong ñoù haøm löôïng cacbon 
2 – 6%, ngoaøi ra coøn moät soá nguyeân toá khaùc.
Gang coù hai loaïi: gang xaùm vaø gang traéng.
Saûn xuaát: duøng CO khöû quaëng saét ôû nhieät ñoä cao.
2. Theùp
Theùp laø hôïp kim cuûa saét vôùi cacbon trong ñoù haøm löôïng cacbon nhoû hôn 2%, ngoaøi ra coøn moät soá nguyeân toá khaùc. Neáu caùc nguyeân toá khaùc laø Ni, Cr ta coù theùp khoâng ræ (inox).
Saûn xuaát: oxi hoùa gang ñeå loaïi phaàn lôùn cacbon, mangan, silic, photpho löu huyønh.
FeO coù trong quaëng seõ oxi hoùa cacbon, mangan, silic, photpho löu huyønh thaønh caùc oxit. Chuùng taùch ra khoûi gang döôùi daïng xi hoaëc khí thaûi.
V. AÊn moøn kim loaïi
1. Theá naøo laø aên moøn kim loaïi
Söï phaù huûy kim loaïi do taùc duïng hoùa hoïc cuûa moâi tröôøng goïi laø söï aên moøn kim loaïi.
2. Vì sao kim loaïi bò aên moøn
Nguyeân nhaân: kim loaïi taùc duïng vôùi nhöõng chaát maø noù tieáp xuùc trong moâi tröôøng.
Nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán aên moøn kim loaïi:
Thaønh phaàn caùc chaát trong moâi tröôøng.
Nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng.
3. Baûo veä kim loaïi khoûi söï aên moøn
Khoâng cho kim loaïi tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng.
Cheá taïo nhöõng hôïp kim ít bò aên moøn hoùa hoïc.
B. CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM
Caâu 1: Kim loaïi naøo sau ñaây daãn ñieän toát nhaát:
a) Cu	b) Al
c) Pb	d) Ba
Caâu 2: Duïng cuï baèng vaät lieäu naøo sau ñaây khoâng neân duøng chöùa dung 
 dòch bazô:
a) Cu	b) Al
c) Pb	d) Ba
Caâu 3: Trong caùc kim loaïi sau, kim loaïi naøo hoaït ñoäng maïnh nhaát:
a) Cu	b) Al
c) Pb	d) Ba
Caâu 4: Nhoâm vaø saét khoâng phaûn öùng vôùi:
a) Dung dòch bazô	b) Dung dòch HCl
c) HNO3 vaø H2SO4 ñaëc, nguoäi	d) HNO3 ñaëc, noùng
Caâu 5: Dung dòch ZnCl2 coù laãn CuCl2. Kim loaïi naøo sau ñaây duøng laøm 
 saïch dung dòch ZnCl2:
a) Ba	b) Cu
c) Mg	d) Zn
Caâu 6: Caùc caëp sau caëp naøo xaûy ra phaûn öùng:
a) Cu + ZnCl2	b) Zn + CuCl2
c) Ca + ZnCl2	d) Zn + ZnCl2
Caâu 7: Nhoùm kim loaïi naøo coù theå taùc duïng vôùi nöôùc ôû nhieät ñoä thöôøng:
a) Cu, Ca, K, Ba	b) Zn, Li, Na, Cu
c) Ca, Mg, Li, Zn 	d) K, Na, Ca, Ba
Caâu 8: Ñeå ñieàu cheá kim loaïi coù theå:
a) Ñieän phaân noùng chaûy caùc hôïp chaát oxit töông öùng.
b) Duøng CO khöû caùc hôïp chaát oxit.
c) Caû a, b ñeàu ñuùng.
d) Caû a, b ñeàu sai.
Caâu 9: Coù 3 loï khoâng nhaõn, moãi loï ñöïng moät trong caùc chaát raén sau: Cu, 
 Mg, Al. Thuoác thöû ñeå nhaän bieát 3 chaát treân laø:
a) Laàn löôït NaOH vaø HCl
b) Laàn löôït laø HCl vaø H2SO4
c) Laàn löôït NaOH vaø H2SO4 ñaëc noùng
d) Taát a, b, c ñeàu ñuùng.
Caâu 10 Caùc caëp sau caëp naøo xaûy ra phaûn öùng:
a) Cu + HCl	b) Al + H2SO4 ñaëc nguoäi
c) Al + ZnCl2	d) Fe + H2SO4 ñaëc nguoäi
Caâu 11: Nhöõng tính chaát vaät lyù ñaëc tröng cuûa kim loaïi:
a) Coù aùnh kim, nhieät ñoä noùng chaûy cao.
b) Daãn nhieät, daãn ñieän, ñoä raén cao.
c) Ñoä raén cao, khoái löôïng rieâng lôùn.
d) Coù aùnh kim, daãn nhieät, daãn ñieän.
Caâu 12: Choïn meänh ñeà ñuùng:
	a) Taát caû caùc kim loaïi ñeàu khoâng phaûn öùng vôùi dung dòch bazô.
	b) Taát caû caùc kim loaïi ñeàu khoâng phaûn öùng vôùi dung dòch axit.
c) Al, Zn phaûn öùng vôùi dung dòch bazô 
d) Taát caû caùc meänh ñeà treân ñeàu sai.
Caâu 13: Meänh ñeà naøo sau ñaây ñuùng:
	a) AÊn moøn kim loaïi laø söï phaù huûy kim loaïi do söï tieáp xuùc vôùi axit.
b) AÊn moøn kim loaïi laø söï phaù huûy kim loaïi do chaát khí hoaëc hôi 
 nöôùc ôû nhieät ñoä cao.
c) AÊn moøn kim loaïi laø söï phaù huûy kim loaïi hay hôïp kim döôùi taùc 
 duïng hoùa hoïc cuûa moâi tröôøng xung quanh.
d) AÊn moøn kim loaïi laø söï phaù huûy kim loaïi do söï tieáp xuùc vôùi oxi.
Caâu 14: Trong caùc kim loaïi Cu, Na, Mg, Ni, Ag, Zn. Hai kim loaïi naøo daãn ñieän toát nhaát: 
a) Cu, Na	b) Zn, Ag
c) Mg, Ni	d) Cu, Ag
Caâu 15: Daõy caùc kim loaïi sau ñaây saép xeáp theo chieàu hoaït ñoäng kim 
 loaïi taêng daàn:
a) Fe, Cu, K, Mg, Al, Ba	b) Cu, Fe, Zn, Al, Mg, K
c) Mg, K, Fe, Cu, Na	d) Zn, Cu, K, Mg
Caâu 16: Tính chaát hoùa hoïc ñaëc tröng cuûa saét:
a) Taùc duïng vôùi axit, oxit axit, bazô, muoái.
b) Taùc duïng vôùi axit, oxit axit, HNO3 ñaëc nguoäi, taùc duïng vôùi muoái.
c) Taùc duïng vôùi axit, oxit axit, khoâng taùc duïng HNO3 ñaëc nguoäi,
taùc duïng vôùi muoái.
d) Taùc duïng vôùi axit, oxit axit, khoâng taùc duïng HNO3 loaõng, taùc
duïng vôùi muoái.
Caâu 17: Choïn meänh ñeà ñuùng:
a) Theùp laø hôïp chaát cuûa saét vaø cacbon.
b) Inox laø hôïp kim cuûa saét vôùi cacbon vaø caùc nguyeân toá khaùc laø: Ni, Cr 
c) Theùp laø hôïp kim cuûa saét vôùi cacbon vaø caùc nguyeân toá khaùc nhö: Si, Mn, S..
d) Caùc meänh ñeà treân ñeàu ñuùng.
Caâu 18: Caùc nhoùm kim loaïi naøo sau ñaây phaûn öùng vôùi HCl sinh ra khí H2:
a) Fe, Cu, K, Ag, Al, Ba	b) Cu, Fe, Zn, Al, Mg, K
c) Mg, K, Fe, Al, Na	d) Zn, Cu, K, Mg, Ag, Al, Ba
Caâu 19: Kim loaïi naøo sau ñaây duøng laøm saïch dung dòch ñoàng nitrat coù 
 laãn baïc nitrat:
a) Fe	b) K
c) Cu	d) Ag
Caâu 20: Hôïp kim laø:
a) Hôïp chaát cuûa saét vôùi cacbon vaø caùc nguyeân toá khaùc.
b) Chaát raén thu ñöôïc sau khi cho saét taùc duïng vôùi cacbon.
c) Chaát raén thu ñöôïc khi laøm nguoäi hoãn hôïp noùng chaûy nhieàu kim loaïi khaùc nhau hoaëc kim loaïi vaø phi kim.
d) Chaát raén thu ñöôïc khi laøm nguoäi hoãn hôïp noùng chaûy cuûa saét vaø cacbon.
C. BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG CAO
Baøi taäp 1
Neâu phöông phaùp nhaän bieát 4 loï khoâng nhaõn ñöïng caùc dung dòch sau: CuSO4, AgNO3, HCl vaø NaCl.
Baøi taäp 2
Cho 2,5g hoãn hôïp hai kim loaïi laø Zn vaø Al taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4 loaõng dö, thu ñöôïc 1792ml khí (ñktc). Tính khoái löôïng töøng kim loaïi trong hoãn hôïp.
Baøi taäp 3
Cho 27,36g muoái sunfat cuûa kim loaïi Y taùc duïng vöøa ñuû vôùi 416g dung dòch BaCl2 noàng ñoä 12%. Loïc boû keát tuaû thu ñöôïc 800ml dung dòch muoái clorua 2M cuûa kim loaïi Y. Xaùc ñònh A.
Baøi taäp 4
Tìm coâng thöùc cuûa muoái saét clorua bieát raèng khi hoøa tan 3,25g muoái naøy vaøo dung dòch baïc nitrat dö thì thu ñöôïc 8,61g keát tuûa.
Baøi taäp 5
Cho 2g hoãn hôïp goàm Fe vaø moät kim loaïi Z hoùa trò II vaøo dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 1,12 lít khí (ñktc). Xaùc ñònh kim loaïi Z bieát raèng 500ml dung dòch HCl hoøa tan dö 4,8g kim loaïi ñoù.
Baøi taäp 6
Moät loï ñöïng 50ml baïc nitrat ñöôïc cho vaøo moät mieáng ñoàng. Sau phaûn öùng ñem mieáng ñoàng ñi caân thaáy khoái löôïng taêng theâm 3,12 gam. Haõy xaùc ñònh noàng ñoä mol dung dòch baïc nitrat.
Baøi taäp 7
a/ Tìm coâng thöùc phaân töû cuûa moät oxít saét bieát raèng sau khi khöû 16g oxit saét naøy baèng CO ôû nhieät ñoä cao thì khoái löôïng chaát raén giaûm 4,8g.
b/ Khí sinh ra ñöôïc daãn vaøo bình ñöïng NaOH dö. Hoûi khoái löôïng cuûa bình thay ñoåi nhö theá naøo?
c/ Tính theå tính CO caàn duøng trong tröôøng hôïp treân bieát hieäu suaát söû duïng CO chæ ñaït 80%.
Baøi taäp 8
Cho thanh kim loaïi A (hoùa trò 2) vaøo dung dòch Cu(NO3)2 thì sau phaûn öùng khoái löôïng thanh giaûm 0,2%. Cuõng thanh kim loaïi treân neáu cho vaøo dung dòch Pb(NO3)2 thì khoái löôïng laïi taêng 28,4%. Xaùc ñònh kim loaïi A.
Baøi taäp 9
Hoaø tan hoaøn toaøn a gam kim loaïi M coù hoùa trò khoâng ñoåi vaøo b gam dung dòch HCl ñöôïc dung dòch D. Theâm 240g dung dòch NaHCO3 7% vaøo D thì taùc duïng vöøa ñuû vôùi löôïng HCl dö, thu ñöôïc dung dòch E trong ñoù noàng ñoä phaàn traêm cuûa NaCl vaø muoái clorua kim loaïi M töông öùng laø 2,5% vaø 8,12%. Theâm tieáp löôïng dung dòch NaOH vaøo E sau ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thì thu ñöôïc 16 gam chaát raén. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng.
Xaùc ñònh kim loaïi M vaø noàng ñoä phaàn traêm cuûa dung dòch HCl ñaõ duøng.
(Trích ñeà thi tuyeån sinh vaøo lôùp 10 chuyeân Hoùa tröôøng ÑH KHTN naêm 2001).
Baøi taäp 10
Phaân bieät caùc chaát raén: Na2O, Al2O3, Fe3O4, Al. Ñieàu kieän chæ ñöôïc duøng nöôùc.
Baøi taäp 11
Hoøa tan 13,2g hoãn hôïp X goàm hai kim loaïi coù cuøng hoùa trò vaøo 200ml dung dòch HCl 3M. Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng thu ñöôïc 22,06g hoãn hôïp muoái khan.
 a/ Hoûi hai kim loaïi coù tan heát khoâng ?
 b/ Tính theå tích hidro sinh ra.
Baøi taäp 12
Hoøa tan heát 11,2g hoãn hôïp goàm hai kim loaïi X (hoùa trò x) vaø Y (hoùa trò y) trong dung dòch HCl roài sau ñoù coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 39,6g muoái khan.
	Theå tích khí hidro sinh ra laø:
	a. 17,92 lít	 b. 0,896 lít	 c. 0,86 lít	d. 0,698 lít
Baøi taäp 13
Hoãn hôïp X goàm 2 kim loaïi Mg vaø Zn. Y laø dung dòch H2SO4 coù noàng ñoä x mol/l.
Tröôøng hôïp 1: cho 24,3g (X) vaøo 2 lít (Y) sinh ra 8,96 lít khí H2.
Tröôøng hôïp 2: cho 24,3g (X) vaøo 3 lít (Y) sinh ra 11,2 lít khí H2.
Haõy chöùng minh trong tröôøng hôïp 1 thì hoãn hôïp kim loaïi chöa tan heát, trong tröôøng hôïp 2 axit coøn dö.
Tính noàng ñoä x mol/l cuûa dung dòch (Y) vaø % khoái löôïng moãi kim loaïi trong X (cho bieát khí H2 sinh ra ôû ñktc)
Baøi taäp 14
Thí nghieäm 1: cho a gam Fe hoøa tan trong dung dòch HCl, sau khi coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 3,1 gam chaát raén. 
Thí nghieäm 2: cho a gam Fe vaø b gam Mg vaøo dung dòch HCl (cuøng vôùi löôïng nhö treân) sau khi coâ caïn dung dòch thì thu ñöôïc 3,34g chaát raén vaø 448ml H2.
Tính a, b vaø khoái löôïng cuûa caùc muoái.
Baøi taäp 15
Cho 13g hoãn hôïp A goàm Al, Mg vaø Cu vaøo dung dòch HCl dö, phaûn öùng xong thu ñöôïc 4 gam chaát raén khoâng tan vaø 10,08 lít khí H2 (ñktc). Tính thaønh phaàn phaàn traêm theo khoái löôïng cuûa töøng kim loaïi trong hoãn hôïp.
Baøi taäp 16
Laáy 20,05 gam hoãn hôïp Al + Fe2O3 cho taùc duïng vôùi axit sunfuric loaõng, dö thì coù 5,04 lít khí sinh ra. Troän 20,05g hoãn hôïp ñaàu trong bình kín roài nung noùng ñeå thöïc hieän phaûn öùng nhieät nhoâm. 
(Theå tích khí ño ôû ñktc). Tính khoái löôïng caùc chaát thu ñöôïc sau phaûn öùng nhieät nhoâm.
Baøi taäp 17
Tính noàng ñoä mol dung dòch HCl bieát raèng 200ml dung dòch axit naøy taùc duïng vöøa ñuû vôùi 6 gam hoãn hôïp CaCO3 vaø CaSO4 thì thu ñöôïc 448ml khí (ñktc). Phaàn traêm moãi muoái laø trong hoãn hôïp laø bao nhieâu?
Baøi taäp 18
Moät hoãn hôïp 4,15g chöùa Fe vaø Al taùc duïng vôùi 200ml dung dòch CuSO4 0,525M. Khuaáy kyõ ñeå phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn. Thu ñöôïc keát tuûa goàm hai kim loaïi coù khoái löôïng 7,48g. Tìm soá mol caùc kim loaïi trong hoãn hôïp ban ñaàu vaø trong keát tuûa.
Baøi taäp 19
Khöû X gam oxit saét baèng khí H2 noùng dö. Hôi nöôùc taïo ra cho haáp thuï vaøo100g dung dòch axit H2SO4 98% thì noàng ñoä axit giaûm ñi 3,405%. Duøng dung dòch H2SO4 loaõng hoøa tan heát chaát raén thu ñöôïc thì coù 3,36 lít khí H2 (ñktc) bay ra. Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa oxit saét.
Baøi taäp 20
Neâu phöông phaùp hoùa hoïc ñeå nhaän bieát 3 loï ñöïng hoãn hôïp daïng boät bò maát nhaõn nhö sau: (Al + Al2O3), (Fe + Fe2O3) vaø (FeO + Fe2O3).
Baøi taäp 21
Töø Mg ñieàu cheá: MgO, MgSO4, Mg(NO3)2, MgS, MgCl2
Baøi taäp 22
Ngaâm moät laù ñoàng trong 20ml dung dòch baïc nitrat cho ñeán khi ñoàng khoâng theå tan theâm ñöôïc nöõa. Laáy laù ñoàng ra, röûa nheï, laøm khoâ vaø caân thì khoái löôïng laù ñoàng taêng theâm 1,52g. Haõy xaùc ñònh noàng ñoä mol cuûa dung dòch baïc nitrat ñaõ duøng (giaû thieát toaøn boä baïc giaûi phoùng ra baùm heát vaøo laù ñoàng).
Baøi taäp 23 
Ngaâm moät laù saét trong 100ml dung dòch ñoàng nitrat cho ñeán khi saét khoâng theå tan theâm ñöôïc nöõa. Laáy laù saét ra, röûa nheï, laøm khoâ vaø caân thì khoái löôïng laù saét taêng theâm 1,6g. Haõy xaùc ñònh noàng ñoä mol cuûa dung dòch ñoàng nitrat ñaõ duøng (giaû thieát toaøn boä ñoàng giaûi phoùng ra baùm heát vaøo laù saét).
Baøi taäp 24
Vieát phöông trình hoùa hoïc:
a) Ñieàu cheá CuSO4 töø Cu
b) MgCl2 töø Mg, MgSO4, MgO, MgCO3
Baøi taäp 25
Cho 10,5g hoãn hôïp 2 kim loaïi Cu, Zn vaøo dung dòch H2SO4 loaõng dö, ngöôøi ta thu ñöôïc 2,24 lit khí (ñktc)
a) Vieát phöông trình phaûn öùng.
b) Tính khoái löôïng chaát raén coøn laïi sau phaûn öùng.
Baøi taäp 26 
Ñeå xaùc ñònh thaønh phaàn phaàn traêm khoái löôïng cuûa hoãn hôïp A goàm boät nhoâm vaø boät magieâ, ngöôøi ta thöïc hieän hai thí nghieäm sau:
Thí nghieäm 1: cho mg hoãn hôïp A taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4 loaõng dö, ngöôøi ta thu ñöôïc 1568ml khí (ñktc)
Thí nghieäm 2: cho mg hoãn hôïp A taùc duïng vôùi NaOH dö, sau phaûn öùng thaáy coù 0,6g chaát raén.
Tính thaønh phaàn phaàn traêm khoái löôïng caùc chaát trong phaûn öùng.
Baøi taäp 27
Tính khoái löôïng quaëng hematite chöùa 60% Fe2O3 caàn thieát ñeå saûn xuaát ñöôïc moät taán gang chöùa 95% Fe. Bieát hieäu suaát quaù trình 80%.
Baøi taäp 28
Ngaâm moät laù saét coù khoái löôïng 2,5g trong 25ml dung dòch CuSO4 15% coù khoái löôïng rieâng laø 1,12g/ml. Sau thôøi gian phaûn öùng, ngöôøi ta laáy laù saét ra röûa nheï, laøm khoâ thì caân naëng 2,56g.
Vieát phöông trình phaûn öùng.
Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa caùc chaát trong dung dòch sau phaûn öùng. 
Baøi taäp 29
Cho 0,83g hoãn hôïp goàm nhoâm vaø saét taùc duïng vôùi dung dòch H2SO4 loaõng dö, ngöôøi ta thu ñöôïc 0,56lit khí (ñktc)
Vieát phöông trình phaûn öùng.
Tính thaønh phaàn phaàn traêm theo khoái löôïng cuûa moãi kim loaïi trong hoãn hôïp ñaàu.
Baøi taäp 30
Cho 10g dung dòch muoái saét clorua 32,5% taùc duïng vôùi dung dòch baïc nitrat dö thì taïo thaønh 8,61g keát tuûa. Haõy tìm coâng thöùc cuûa muoái saét ñaõ duøng.
Baøi taäp 31
Coù theå loaïi boû caùc khí ñoäc: HCl, H2S, SO2, CO2 baèng chaát naøo: nöôùc voâi trong, dung dòch HCl, dung dòch NaCl, nöôùc. Vieát phöông trình phaûn öùng.
D. ÑAÙP AÙN CAÂU TRAÉC NGHIEÄM
Caâu 1: Kim loaïi naøo sau ñaây daãn ñieän toát nhaát:
a) Cu	
Caâu 2: Duïng cuï baèng vaät lieäu naøo sau ñaây khoâng neân duøng chöùa dung 
 dòch bazô:
b) Al
Caâu 3: Trong caùc kim loaïi sau kim loaïi naøo hoaït ñoäng maïnh nhaát:
d) Ba
Caâu 4: Nhoâm vaø saét khoâng phaûn öùng vôùi:
c) HNO3 vaø H2SO4 ñaëc, nguoäi	
Caâu 5: Dung dòch ZnCl2 coù laãn CuCl2. Kim loaïi naøo sau ñaây duøng laøm 
 saïch dung dòch ZnCl2:
d) Zn
Caâu 6: Caùc caëp sau caëp naøo xaûy ra phaûn öùng:
b) Zn + CuCl2
Caâu 7: Nhoùm kim loaïi naøo coù theå taùc duïng vôùi nöôùc ôû nhieät ñoä thöôøng:
d) K, Na, Ca, Ba
Caâu 8: Ñeå ñieàu cheá kim loaïi coù theå:
c) Caû a, b ñeàu ñuùng.
Caâu 9: Coù 3 loï khoâng nhaõn, moãi loï ñöïng moät trong caùc chaát raén sau: 
 Cu, Mg, Al. Thuoác thöû ñeå nhaän bieát 3 chaát treân laø: 
a) Laàn löôït NaOH vaø HCl
Caâu 10 Caùc caëp sau caëp naøo xaûy ra phaûn öùng:
c) Al + ZnCl2	
Caâu 11: Nhöõng tính chaát vaät lyù ñaëc tröng cuûa kim loaïi:
d) Coù aùnh kim, daãn nhieät, daãn ñieän.
Caâu 12: Choïn meänh ñeà ñuùng:
c) Al, Zn phaûn öùng vôùi dung dòch bazô 
Caâu 13: Meänh ñeà naøo sau ñaây ñuùng:
c) AÊn moøn kim loaïi laø söï phaù huûy kim loaïi hay hôïp kim döôùi taùc 
 duïng hoùa hoïc cuûa moâi tröôøng xung quanh.
Caâu 14: Trong caùc kim loaïi Cu, Na, Mg, Ni, Ag, Zn. Hai kim loaïi naøo daãn ñieän toát nhaát:
d) Cu, Ag
Caâu 15: Daõy caùc kim loaïi sau ñaây saép xeáp theo chieàu hoaït ñoäng kim 
 loaïi taêng daàn:
b) Cu, Fe, Zn, Al, Mg, K
Caâu 16: Tính chaát hoùa hoïc ñaëc tröng cuûa saét:
c) Taùc duïng vôùi axit, oxit axit, khoâng taùc duïng HNO3 ñaëc nguoäi, 
 taùc duïng vôùi muoái.
Caâu 17: Choïn meänh ñeà ñuùng:
b) Inox laø hôïp kim cuûa saét vôùi cacbon vaø caùc nguyeân toá khaùc laø Ni, Cr 
Caâu 18: Caùc nhoùm kim loaïi naøo sau ñaây phaûn öùng vôùi HCl sinh ra khí H2:
c) Mg, K, Fe, Al, Na	
Caâu 19: Kim loaïi naøo sau ñaây duøng laøm saïch dung dòch ñoàng nitrat coù 
 laãn baïc nitrat:
c) Cu	
Caâu 20: Hôïp kim laø:
Chaát raén thu ñöôïc khi laøm nguoäi hoãn hôïp noùng chaûy nhieàu kim loaïi khaùc nhau hoaëc kim loaïi vaø phi kim.
E. GIAÛI BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG CAO
Baøi taäp 1
Laàn 1: duøng Cu nhaän bieát ñöôïc AgNO3
 Cu + AgNO3 ® Cu (NO3)2 + 2Ag ¯
Laàn 2: duøng Fe ñeå nhaän bieát 3 dung dòch coøn laïi.
+ Coù boït khí