Đề cương học kỳ II môn Giáo dục công dân Lớp 11

 ĐỀ CƯƠNG HK II MÔN GDCD LỚP 11C2
 §9. NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam: là nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ,quản lì mọi mặt của đời sống xã hội bằng pháp luật, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
2. Chức năng của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Chức năng đảm bảo an ninh chính trị và TT ATXH
- Chức năng tổ chức và xây dựng, quản lí, đảm bảo các quyền tự do, dân chủ và lợi ích hợp pháp của công dân
3.Trách nhiệm của công dân trong việc tham gia xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Gương mẫu thực hiên và tuyên truyền, vận động mọi người thực hiện tốt
đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
- Tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc, giữ gìn trật tự an ninh xã hội
- Phê phán đấu tranh những hành vi vi phạm pháp luật
- Thương xuyên nêu cao tinh thần cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.
 §10. NỀN DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1.Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa 
- Một là: Nền dân chủ XHCN mang bản chất giai cấp công nhân.
- Hai là: Nền dân chủ XHCN có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất.
- Ba là: Nền dân chủ XHCN lấy hệ tư tưởng Mác – Lê- nin và tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh làm nền tảng tinh thần của xã hội.
- Bốn là: Nền dân chủ XHCN là nền dân chủ của nhân dân lao động.
- Năm là: Dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn liền với pháp luật, kỉ luật, kỉ cương.
2.Xây dựng nền dân chủ Xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
a. Trong lĩnh vực kinh tế
- Nội dung : Là thực hiện quyền làm chủ và bình đẳng của mọi công dân trên lĩnh vực kinh tế.
- Biểu hiện của quyền làm chủ về kinh tế :
+ Thực hiện chính sách kinh tế nhiều thành phần.
+ Các thành phần kinh tế đều bình đẳng và tự do kinh doanh theo pháp luật.
+ Làm chủ trực tiếp quá trình sx, kinh doanh, phân phối sản phẩm và thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước.
+ Công dân có quyền tự do kinh doanh theo PL, có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp.
b. Trong lĩnh vực chính trị
- Nội dung : Là thực hiện mọi quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.
- Biểu hiện của quyền làm chủ về chính trị:
+ Quyền bầu cử và ứng cử vào các cơ quan quyền lực nhà nước, các tổ chức chính trị – xã hội.
+ Quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội, tham gia thảo luận các vấn đề chung của Nhà nước và địa phương.
+ Quyền kiến nghị với các cơ quan nhà nước, biểu quyết khi nhà nước trưng cầu ýý dân.
+ Quyền được thông tin, tự do ngôn luận, tự do báo chí. Quyền giám sát các hoạt động của các cơ quan Nhà nước, quyền khiếu nại, tố cáo... của công dân.
c. Trong lĩnh vực văn hoá
- Nội dung : Là thực hiện quyền làm chủ và bình đẳng của mọi công dân trong lĩnh vực văn hoá.
- Biểu hiện của quyền làm chủ về văn hoá:
+ Quyền được tham gia vào đời sống văn hoá.
+ Quyền được hưởng các lợi ích từ sáng tạo văn hoá, nghệ thuật của chính mình.
+ Quyền sáng tác, phê bình văn học nghệ thuật; giải phóng con người khỏi những thiên kiến lạc hậu, loại bỏ sự áp bức về tinh thần và đưa văn hoá đến cho mọi người.
d. Trong lĩnh vực xã hội
- Nội dung: Là đảm bảo những quyền xã hội của công dân.
- Biểu hiện của quyền làm chủ về văn hoá:
+ Quyền lao động.
+ Quyền bình đẳng nam, nữ.
+ Quyền được hưởng an toàn xã hội và bảo hiểm xã hội.
+ Quyền được hưởng chế độ bảo vệ sức khoẻ.
+ Quyền được bảo đảm về mặt vc-tt khi không còn khả năng lao động.
+ Quyền bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi, về cống hiến và hưởng thụ của các thành viên trong xã hội. Tham gia các phong trào ở địa phương và trường học.
3. Những hình thức cơ bản của dân chủ
a. Dân chủ trực tiếp
- Dân chủ trực tiếp là hình thức dân chủ với những qui chế, thiết chế để nhân dân thảo luận, biểu quyết, tham gia trực tiếp quyết định công việc của cộng đồng, của Nhà nước. ( không phân biệt giới tính, địa vị, tôn giáo...) 
- Những hình thức phổ biến của dân chủ trực tiếp là:
+ Trưng cầu ýý dân (trong phạm vi toàn quốc)
+ Bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.
+ Thực hiện sáng kiến pháp luật (nhân dân tham gia xd, sửa đổi, bổ xung PL)
+ làm chủ trực tiếp bằng các hình thức nhân dân tự quản, xd và thực hiện các qui ước, hương ước phù hợp PL.
b. Dân chủ gián tiếp (dân chủ đại diện)
- Dân chủ gián tiếp là hình thức dân chủ thông qua những qui chế, thiết chế để nhân dân bầu ra những người đại diện thay mặt mình quyết định các công việc chung của cộng đồng, của Nhà nước.
 §11. CHÍNH SÁCH DÂN SỐ VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM
1. Chính sách dân số ở nước ta 
a. Mục tiêu:
- Tiếp tục giảm tốc độ gia tăng dân số .
- Ổn định quy mô, cơ cấu dân số và phân bố dân cư hợp lí .
- Nâng cao chất lượng dân số nhằm phát triển nguồn nhân lực cho đất nước .
b. Phương hướng:
- Tăng cường công tác lãnh đạo và quản lý .
- Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền giáo dục với nội dung thích hợp .
- Nâng cao sự hiểu biết của người dân sinh sản.
- Nhà nước đầu tư đúng mức , tranh thủ các nguồn lực trong và ngoài nước.
2. Chính sách giải quyết việc làm.
a. Mục tiêu:
- Tập trung sức giải quyết việc làm ở thành thị và nông thôn.
- Phát triển nguồn nhân lực.
- Mở rộng thị trường lao động.
- Giảm tỉ lệ thất nghiệp.
- Tăng tỉ lệ người lao động đã qua đào tạo nghề.
b. Phương hướng.
- Thúc đầy phát triển sản xuất và dịch vụ.
- Khuyến khích làm giàu theo pháp luật.
- Đẩy mạnh xuất khẩu lao động.
- Sử dụng có hiệu quả nguồn vốn.
 §12. CHÍNH SÁCH TÀI NGUYÊN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
1. Tình hình tài nguyên, môi trường ở nước ta hiện nay
- Do đặc điểm khí hậu và địa hình nên nguồn tài nguyên thiên nhiên nước ta rất đa dạng:
+ Khoáng sản khá phong phú (dầu mỏ, sắt, bô xít, crôm, thiếc, than...)
+ Đất đai màu mỡ; rừng có nhiều loài quí hiếm (ĐV: Voi, tê giác, bò rừng, hổ, báo, hưu sao, vượn. TV: Đinh, lim, sến, táu, cẩm lai, giáng hương, lát hoa...)
+ Biển rộng lớn, phong cảnh đẹp, có nhiều hải sản quí; không khí ánh sáng và nguồn nước dồi dào, thuận lợi cho sự phát triển đất nước.
KL: Nước ta nguồn tài nguyên phong phú, nếu được khai thác, sử dụng hợp lí, có hiệu quả, chúng ta sẽ tạo được sự phát triển bền vững.
- Những điều đáng lo ngại hiện nay là:
+ Về tài nguyên: khoáng sản có nguy cơ cạn kiệt, dt rừng đang bị thu hẹp, nhiều loài động, thực vật quí hiếm đang bị xoá sổ hoặc có nguy cơ tuyệt chủng, chất lượng đất suy giảm, đất canh tác bị thu hẹp dần, tài nguyên biển ở gần bờ cũng suy giảm đáng kể.
+ Về môi trường: ô nhiễm nước, không khí và đất ở nhiều nơi, nhiều vấn đề vệ sinh môi trường phát sinh cả thành thị và nông thôn. Môi trường biển bắt đầu bị ô nhiễm, do khai thác dầu, sự cố môi tường như bão lụt, hạn hán...
- Nguyên nhân:
+ Nguyên nhân chủ quan là chính, việc nâng cao nhận thức về bảo vệ TN- MT cho toàn dân chưa được quan tâm đúng mức, chưa phát huy được mọi nguồn lực tham gia bảo vệ TN- MT.
+ Tình trạng khai thác, sử dụng tài nguyên còn bừa bãi, việc chặt phá rừng, săn bắt thú quí hiếm chưa được ngăn chặn, ý thức bảo vệ môi trường kém.
+ Dân số tăng nhanh và tập trung đông các đô thị lớn nên ô nhiễm không khí, nguồn nước trầm trọng. ảnh hưởng xấu trực tiếp đến đời sống và sức khoẻ con người.
2.Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường. 
a. Mục tiêu:
- Sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên
- Bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học
- Nâng cao chất lượng môi trường, phát triển kinh tế bền vững nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân
b. Phương hướng:
- Tăng cường công tác quản lí về bảo vệ môi trường
- Tuyên truyền giáo dục có ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người dân
- Mở rộng hợp tác các nước về vấn đề tài nguyên môi trường
- Chủ động phòng ngừa, ngăn chặn ô nhiễm môi trường, cải thiện bảo tồn môi trường
- Khai thác sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên
- Áp dụng công nghệ hiện đại để khai thác tài nguyên và xử lí chất thải
3. Trách nhiệm của công dân đối với chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường
- Chấp hành chính sách, PL về bảo vệ TN, MT.
- Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ TN, MT như trồng rừng phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, bảo vệ rừng đầu nguồn...
- Vận động mọi người cùng thực hiện; chống lại các hành vi vi phạm PL về tài nguyên và bảo vệ môi trường.
 §13: CHÍNH SÁCH GD VÀ ĐT, KHCN, VH
1.Chính sách giáo dục và đào tạo
a. Vai trò:
-Giữ gìn, phát huy, truyền bá văn minh nhân loại
-Động lực thúc đẩy CNH-HĐH.
-Là điều kiện để phát huy nguồn lực con người.
b. Nhiệm vụ:
-Nâng cao dân trí
-Đào tạo nhân lực
-Bồi dưỡng nhân tài
c. Phương hướng cơ bản để pr
-Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo
-Mở rộng quy mô giáo dục 
-Ưu tiên đầu tư cho giáo dục
-Thực hiện xã hội hóa giáo dục
- Xã hội hóa giáo dục 
-Hợp tác quốc tế 
2.Chính sách khoa học công nghệ
a.Nhiệm vụ
-Giải đáp kịp thời những vấn đề lý luận và thực tiễn do cuộc sống đặt ra
-Cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương của đảng và nhà nước
-Đổi mới và nâng cao trình độ khoa học  công nghệ trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân
-Nâng cao trình độ quản lí, hiệu quả của hoạt động khoa học và công nghệ.
b.Phương hướng:
-Đổi mới cơ chế quản lí khoa học công nghệ 
-Tạo thị trường cho khoa học công.
-Xây dựng tiềm lực khoa học công nghệ
-Tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm
3.Chính sách văn hóa
a.Nhiệm vụ
-Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
-Xây dựng con người phát triển toàn diện
b.Phương hướng:
-Làm chủ nghĩa Mác –Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh 
 -Kế thừa, phát huy những di sản truyền thống văn hóa của dân tộc 
-Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại
-Nâng cao hiểu biết và mức hưởng thụ văn hóa, phát huy tiềm năng sáng tạo vh của nhân dân 
4.Trách nhiệm của công dân
-Tin tưởng và chấp hành đúng chủ tưởng, chính sách của đảng và nhà nước và gdđt, khcn, văn hóa.
-Thường xuyện nâng cao trình độ học vấn ,coi trọng việc tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
-Ra sức trau dồi phẩm chất đạo đức, chiếm lĩnh kiến thức khoa học kĩ thuật hiện đại để thực hiện ước mơ làm cho đất nước ngày càng giàu mạnh
-Có quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh, biết phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội