Đáp án đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh Sinh học lớp 11 - Năm học 2015-2016 - Sở GD & ĐT Nghệ An

SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 11 CẤP THPT
NĂM HỌC 2015 – 2016
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHÍNH THỨC
Môn: SINH HỌC - BẢNG B
	(Hướng dẫn chấm này gồm 03 trang)	
Câu I (4,0 điểm).
1. Nêu chức năng của không bào ở tế bào thực vật.
2. Tế bào lông hút ở rễ cây trên cạn có đặc điểm cấu tạo nào phù hợp với chức năng hút nước và khoáng. 
3. Động lực nào đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác?
Ý
NỘI DUNG
ĐIỂM
1.
* Tùy theo từng loại tế bào mà không bào có chức năng khác nhau:
 - Nói chung, không bào có chức năng dự trữ nước, đường và muối khoáng.
 - Điều chỉnh áp suất thẩm thấu, giúp quá trình trao đổi nước khoáng.
 - Không bào của tế bào cánh hoa chứa sắc tố Þ thu hút côn trùng, ĐV khác giúp cho 
 việc thụ phấn, phát tán
 - Không bào của lá một số cây chứa chất độc Þ giúp tự vệ.
0,25
0,25
0,25
0,25
2.
* Tế bào lông hút có đặc điểm cấu tạo nào phù hợp với chức năng:
 - Thành tế bào có thành mỏng, không thấm cutin, dễ thấm nước Þ 
 - Có không bào trung tâm lớn Þ dự trữ khoáng Þ điều chỉnh áp suất thẩm thấu
 - Chất nguyên sinh thường duy trì áp suất thẩm thấu cao Þ tạo sức hút nước.
 - Tế bào lông hút dài, số lượng nhiều Þ tăng tổng diện tích tiếp xúc giữa rễ và đất
 0,5
 0,5
 0,5
 0,5
3.
 - Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn có áp suất thẩm thấu cao và các cơ quan chứa có áp suất thẩm thấu thấp.
 1,0
Câu II (4,0 điểm). 
1. Trình bày ý nghĩa sự thay đổi huyết áp và vận tốc máu trong hệ mạch.
2. Vì sao tim có khả năng hoạt động tự động, nêu cơ chế hoạt động của hệ dẫn truyên tim.
3. Hãy trình bày cơ chế điều hòa hoạt động tim mạch trong trường hợp huyết áp giảm và khi nồng độ CO2 trong máu tăng.
Ý
NỘI DUNG
ĐIỂM
1.
- Huyết áp và vận tốc máu tăng hay giảm tùy theo trạng thái hoạt động, phù hợp với việc cung cấp dinh dưỡng và oxy cho các cơ quan.
- Sự chênh lệch huyết áp từ đầu hệ mạch (động mạch) tới cuối hệ mạch (tĩnh mạch) làm cho máu vận chuyễn trong toàn bộ hệ mạch từ nơi có huyết áp cao đến nơi có huyết áp thấp.
- Ngoài ra còn giúp điều chỉnh lượng máu lưu thông đến từng cơ quan. 
- Sự vận chuyển chậm trong mao mạch (với vận tốc 0,5mm/s) tạo điều kiện cho sự trao đổi chất giữa máu và nước mô được thuận lợi.
 025
 0,25
 0,25
 0,25
2.
* Hoạt động của tim có tính tự động là do:
- Trong thành tim có các tập hợp sợi đặc biệt gọi là hệ dẫn truyền tim gồm (nút xoang nhĩ, nút nhĩ thất, bó His và mạng Puoockin).
* Cơ chế hoạt động của hệ dẫn truyền tim:
-Nút xoang nhĩ có khả năng tự phát xung điện theo nhịp, xung điện lan truyền khắp cơ tâm nhĩ làm tâm nhĩ co, sau đó lan đến nút nhĩ thất, đến bó His rồi theo mạng Puôckin lan ra khắp cơ tâm thất làm tâm thất co.
0,75
0,75
3.
- Khi huyết áp giảm thì lượng máu cung cấp cho não không đủ => hình thành xung thần kinh từ các thụ quan áp lực nằm ở cung động mạch chủ và xoang động mạch cổ => gây phản xạ làm tăng cường hoạt động của tim và co mạch ngoại vi => huyết áp được điều chỉnh tăng lên. 
- Các mạch máu ở các “khu vực” không hoạt động co nhiều hơn, ưu tiên dồn máu cho não.
- Khi nồng độ khí CO2 trong máu tăng => xung thần kinh từ các thụ quan hóa học nằm ở cung chủ động mạch và xoang động mạch cổ truyền theo sợi hướng tâm về trung khu vận mạch trong hành tủy => tăng hoạt động tim mạch, tăng lưu lượng máu => huyết áp tăng.
- Nồng độ khí CO2 trong máu tăng còn kích thích gây tăng sự thông khí ở phổi (nhịp thở, lượng khí lưu thông).
0,5
0,25
0,5
0,25
Câu III (4,0 điểm). 
1. Hãy nêu các hướng chính trong sự tiến hóa về tiêu hóa ở động vật.
2. Một người chuyển từ vùng đồng bằng lên sống một thời gian ở vùng núi cao. Hãy cho biết những thay đổi nào về hoạt động của hệ hô hấp, tuần hoàn và máu có thể xãy ra trong cơ thể người đó.
3. Quá trình tiêu hóa cỏ trong dạ dày 4 ngăn của trâu diễn ra như thế nào?
Ý
NỘI DUNG
ĐIỂM
1.
Có 3 hướng chính:
- Cấu tạo của cơ quan tiêu hóa ngày càng phức tạp.
+ Từ chưa có cơ quan tiêu hóa à có cơ quan tiêu hóa
+ Từ túi tiêu hóa à ống tiêu hóa
+ Ống tiêu hóa ngày càng phức tạp với các phần có cấu tạo khác nhau và các tuyến khác nhau.
- Sự chuyên hóa chức năng ngày càng cao.
+ Ở túi tiêu hóa: các phần túi làm nhiệm vụ như nhau
+ Ở ống tiêu hóa: các phần ống tiêu hóa làm nhiệm vụ khác nhau
- Hình thức tiêu hóa ngày càng hoàn thiện.
+ Từ tiêu hóa nội bào à tiêu hóa ngoại bào kết hợp với nội bào à tiêu hóa ngoại
0,5
0,5
0,5
2.
- Về hoạt động hô hấp: Nhịp thở nhanh hơn, có thể tăng thể tích phổi à tăng thông khí
- Về hoạt động tuần hoàn: Tim đập nhanh hơn, tăng tốc độ tuần hoàn máu à có thể tăng thể tích tâm thất.
- Về máu: Máu nhiều hồng cầu hơn.
0,5
0,5
0,5
3.
- Thức ăn (cỏ, rơm...) nhai ở miệng => dạ cỏ ( Thức ăn với nước bọt... lên mem..).
- Thức ăn từ dạ cỏ => dạ tổ ong => lên miệng.
- Thức ăn từ miệng (nhai kĩ) =. Thực quản => dạ lá sách (hấp thụ bớt nước) => dạ múi khế.
- Thức ăn ở dạ múi khế được enzim pepsin và HCL phân hủy tiếp thành prôtêin.
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu IV (4,0 điểm). 
1. Tại đỉnh sinh trưởng của một cây, 2 tế bào vừa hình thành sau nguyên phân diễn ra giai đoạn sinh trưởng cho đến lúc chúng bước vào kì đầu nguyên phân tiếp theo. Hãy mô tả các diễn biến trong giai đoạn đó. Các tế bào mới được tạo thành từ 2 tế bào trên qua một số đợt nguyên phân có nhất loạt giống nhau không? Vì sao?
2. Ở một loài động vật, cá thể đực thuộc giới dị giao tử XY, cá thể cái thuộc giới đồng giao tử XX. Một số trứng đã được thụ tinh hình thành các hợp tử chứa tất cả 5600 nhiễm sắc thể, trong đó số nhiễm sắc thể giới tính chiếm 25%. Nếu trong số hợp tử nói trên, số nhiễm sắc thể Y chỉ bằng số nhiễm sắc thể X thì có bao nhiêu hợp tử hình thành thuộc giới dị giao tử? Bao nhiêu hợp tử thuộc giới đồng giao tử?
Ý
NỘI DUNG
ĐIỂM
1.
- Giai đoạn đó chính là kì trung gian, gồm 3 pha: (..)
 HS nêu được mỗi pha cho 0,25 điểm
- Các tế bào mới được tạo thành từ 2 tế bào trên qua một số đợt nguyên phân không nhất loạt giống nhau. Vì song song với phân bào còn có quá trình phân hóa tế bào, hình thành các mô.
0,75
0,25
2.
- Số NST giới tính trong các hợp tử hình thành: 5600 x 25% = 1400
- Gọi 2n là bộ NST lưỡng bội của loài; k là số hợp tử
Ta có: 2n.k =5600 và 2.k = 1400 à 2n = 8
à Số hợp tử hình thành 1400/8 = 700
- Gọi a là số hợp tử thuộc giới dị giao tử XY, b là số hợp tử thuộc giới đồng giao tử XX
 Số NST giới tính X: a + 2b
 Số NST giới tính Y: a
Ta có: a + b =700 và a = 2/5(a + 2b) , giải hệ à a = 400; b = 300
0,5
0,5
0,5
1,0
Câu V (4,0 điểm). 
1. Điều kiện nào để quá trình cố định nitơ khí quyển có thể xảy ra?
2. Hãy chứng minh quá trình hấp thụ nước và các chất khoáng đều liên quan chặt chẽ với quá trình hô hấp của rể.
3. Mối liên quan giữa pha sáng và pha tối trong quang hợp?
4. Nếu cường độ ánh sáng tăng quá cao thì cường độ quang hợp thay đổi như thế nào? Giải thích. 
Ý
NỘI DUNG
ĐIỂM
1.
- Có các lực khử mạnh NADH.
- Được cung cấp năng lượng ATP.
- Có sự tham gia của Enzim nitrôgenaza.
- Thực hiện trong điều kiện kị khí.
0,25
0,25
0,25
0,25
2.
- Hô hấp giải phóng năng lượng dưới dạng ATP, tạo ra các hợp chất trung gian như các axit hữu cơ. 
- Quá trình hấp thụ khoáng mang tính chọn lọc và ngược với građien nồng độ nên cần thiết phải sự tham gia của ATP và các hợp trung gian được tạo ra từ quá trình hô hấp.
 0,5
 0,5
3.
* Mối liên quan giữa pha sáng và pha tối của quang hợp:
- Pha sáng cung cấp năng lượng ATP, NADPH cho pha tối thực hiện quá trình cố định CO2..
- Pha tối trả lại ADP, NADP+ cho pha sáng.
 0,5
 0,5
4.
* Nếu cường độ ánh sáng tăng quá cao thì cường độ quang hợp giảm.
* Giải thích: do cường độ quang hợp phụ thuộc vào cường độ ánh sáng và thành phần quang phổ của tia sáng.
- Khi ánh sáng quá cao, sự thoát hơi nước diễn ra mạnh, cây đóng khí khổng để làm giảm sự thoát hơi nước.
- Khí khổng đóng làm CO2 không khuếch tán vào được ® quá trình quang hợp bị đình trệ ® cường độ quang hợp giảm.
0,5
0,25
0,25
Hết.