Tài liệu Tự học lập trình Scratch

Bùi Việt Hà 
We support approaches to coding that engage young people in 
thinking creatively, reasoning systematically, and working 
collaboratively -- essential skills for everyone in today's society. 
Chúng tôi hỗ trợ một công cụ lập trình mới giúp trẻ suy nghĩ 
hợp lý hơn, hệ thống hơn, sáng tạo hơn, làm việc nhóm và rèn 
luyện các kỹ năng cần thiết trong xã hội hôm nay. 
Hà Nội 2016 
2 | T ự h ọ c l ậ p t r ì n h S c r a t c h 
Mục lục 
Vì sao Scratch? ......................................................................................................................... 6 
Mục đích ............................................................................................................................... 7 
Bắt đầu .................................................................................................................................. 7 
Nội dung bài học .................................................................................................................. 7 
Câu hỏi và bài tập ................................................................................................................. 7 
Mở rộng ................................................................................................................................ 7 
CHƯƠNG 1: LÀM QUEN VỚI SCRATCH ........................................................................... 8 
Bài 1. Tư duy máy tính là gì ..................................................................................................... 9 
Mục đích ............................................................................................................................... 9 
Bắt đầu .................................................................................................................................. 9 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 10 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................... 14 
Mở rộng .............................................................................................................................. 15 
Bài 2. Làm quen với Scratch .................................................................................................. 17 
Mục đích ............................................................................................................................. 17 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 17 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 18 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................... 22 
Mở rộng .............................................................................................................................. 23 
CHƯƠNG 2: BẮT ĐẦU LẬP TRÌNH SCRATCH .............................................................. 24 
Bài 3. Chuyển động 1 ............................................................................................................. 25 
Mục đích ............................................................................................................................. 25 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 25 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 25 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................... 37 
Mở rộng .............................................................................................................................. 38 
Bài 4. Vẽ hình 1 ...................................................................................................................... 39 
Mục đích ............................................................................................................................. 39 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 39 
Hoạt động bài học............................................................................................................... 39 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................... 48 
Mở rộng .............................................................................................................................. 49 
Bài 5. Âm thanh 1................................................................................................................... 50 
3 | T ự h ọ c l ậ p t r ì n h S c r a t c h 
Mục đích ............................................................................................................................. 50 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 50 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 50 
Câu hỏi và bài tập .............................................................................................................. 57 
Mở rộng .............................................................................................................................. 58 
Bài 6. Chuyển động 2 ............................................................................................................. 60 
Mục đích ............................................................................................................................. 60 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 60 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 60 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................... 66 
Mở rộng .............................................................................................................................. 67 
Bài 7. Vẽ hình 2 ...................................................................................................................... 70 
Mục đích ............................................................................................................................. 70 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 70 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 71 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................... 76 
Mở rộng .............................................................................................................................. 76 
Bài 8. Âm thanh 2................................................................................................................... 77 
Mục đích ............................................................................................................................. 77 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 77 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 77 
Câu hỏi và bài tập .............................................................................................................. 87 
Mở rộng .............................................................................................................................. 88 
CHƯƠNG 3: TÌM HIỂU SÂU HƠN SCRATCH ................................................................. 89 
Bài 9. Hội thoại ...................................................................................................................... 90 
Mục đích ............................................................................................................................. 90 
Bắt đầu ................................................................................................................................ 90 
Nội dung bài học ................................................................................................................ 91 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................... 98 
Mở rộng .............................................................................................................................. 98 
Bài 10. Hội thoại và truyền thông ........................................................................................ 100 
Mục đích ........................................................................................................................... 100 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 100 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 100 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 104 
Mở rộng ............................................................................................................................ 105 
4 | T ự h ọ c l ậ p t r ì n h S c r a t c h 
Bài 11. Cảm biến .................................................................................................................. 107 
Mục đích ........................................................................................................................... 107 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 107 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 108 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 113 
Mở rộng ............................................................................................................................ 113 
CHƯƠNG 4: SCRATCH NÂNG CAO ............................................................................... 115 
Bài 12. Xử lý số 1 ................................................................................................................. 116 
Mục đích ........................................................................................................................... 116 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 116 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 116 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 123 
Mở rộng ............................................................................................................................ 123 
Bài 13. Xử lý số 2 ................................................................................................................. 125 
Mục đích ........................................................................................................................... 125 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 125 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 125 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 129 
Mở rộng ............................................................................................................................ 129 
Bài 14. Xử lí xâu ký tự 1 ...................................................................................................... 130 
Mục đích ........................................................................................................................... 130 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 130 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 130 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 137 
Mở rộng ............................................................................................................................ 137 
Bài 15. Xử lí xâu ký tự 2 ...................................................................................................... 138 
Mục đích ........................................................................................................................... 138 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 138 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 138 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 143 
Mở rộng ............................................................................................................................ 144 
Bài 16. Làm việc với List 1 .................................................................................................. 145 
Mục đích ........................................................................................................................... 145 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 145 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 145 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 155 
5 | T ự h ọ c l ậ p t r ì n h S c r a t c h 
Mở rộng ............................................................................................................................ 156 
Bài 17. Làm việc với List 2 .................................................................................................. 157 
Mục đích ........................................................................................................................... 157 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 157 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 157 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 170 
Mở rộng ............................................................................................................................ 170 
Bài 18. Thủ tục 1 .................................................................................................................. 171 
Mục đích ........................................................................................................................... 171 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 171 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 171 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 181 
Mở rộng ............................................................................................................................ 182 
Bài 19. Thủ tục 2 .................................................................................................................. 184 
Mục đích ........................................................................................................................... 184 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 184 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 185 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 199 
Mở rộng ............................................................................................................................ 199 
Bài 20. Clone. Phân thân của nhân vật ................................................................................. 202 
Mục đích ........................................................................................................................... 202 
Bắt đầu .............................................................................................................................. 202 
Nội dung bài học .............................................................................................................. 202 
Câu hỏi và bài tập ............................................................................................................. 208 
Mở rộng ............................................................................................................................ 208 
6 | T ự h ọ c l ậ p t r ì n h S c r a t c h 
Vì sao Scratch? 
Trên tay các bạn là cuốn sách Tự học lập trình Scratch, một môi trường, ngôn ngữ lập 
trình "kéo thả" rất mới đối với Việt Nam. Vì sao mọi người cần học môi trường lập trình 
này? Vì sao Scratch lại thích hợp cho lứa tuổi thiếu nhi, thiếu niên và phù hợp cho việc đưa 
các kiến thức lập trình cho các bậc học này? 
Môi trường và ngôn ngữ lập trình Scratch do nhóm nghiên cứu Lifelong Kindegarden 
Group thuộc đại học MIT (Massachusetts Institute of Technology) thiết lập đầu năm 2008. 
Ý tưởng ban đầu của nhóm chỉ là thiết lập một ngôn ngữ lập trình mới, đơn giản, chỉ dùng 
kéo thả, dành cho trẻ con để thiết lập trò chơi, phim hoạt hình, ứng dụng đơn giản, kích 
thích sự sáng tạo trong môi trường làm việc nhóm của trẻ. 
Tuy nhiên Scratch chỉ thực sự bùng nổ từ năm 2014 khi một số quốc gia như Anh, Mỹ đã 
đổi mới đột phá chương trình giảng dạy môn Tin học trong nhà trường, đưa nội dung kiến 
thức Khoa học máy tính vào nhà trường ngay từ cấp Tiểu học. Một trong những đề nghị 
quan trọng nhất của các chương trình này là cần đưa các ngôn ngữ lập trình đơn giản, dạng 
kéo thả như Scratch vào giảng dạy trong nhà trường ngay từ Tiểu học. Việc điều chỉnh 
chương trình môn Tin học này đã kéo theo sự gia tăng bùng nổ của Scratch trên phạm vi 
toàn thế giới. Số lượng học sinh đăng ký tham gia trang Scratch tăng đột biến cả về số lượng 
và chất lượng. Thực tế đã chứng minh tính hấp dẫn của các môi trường lập trình kéo thả như 
Scratch, sự đam mê lập trình của trẻ nhỏ. Scratch vô cùng thích hợp cho trẻ lứa tuổi từ 6