Tài liệu tập huấn Phương pháp và kĩ thuật tổ chức hoạt động học theo nhóm và hướng dẫn học sinh tự học môn Địa lý

1 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TÀI LIỆUTẬP HUẤN 
PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT TỔ CHỨC 
 HOẠT ĐỘNG HỌCTHEO NHÓM VÀ 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC 
MÔN: ĐỊA LÍ 
(Dành cho cán bộ quản lí, giáo viên trung học phổ thông) 
LƯU HÀNH NỘI BỘ 
Hà Nội, tháng 7 năm 2017 
2 
MỤC LỤC 
Trang 
Phần I. Một số vấn đề chung về đổi mới nội dung, phương pháp, hình 
thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá 
I. Một số vấn đề chung về đổi mới dạy học và kiểm tra, đánh giá 5 
II. Quy trình xây dựng bài học 20 
III. Các bước phân tích hoạt động học của HS 27 
IV. Câu hỏi thảo luận về tiến trình bài học 29 
Phần II. Xây dựng bài học và tổ chức hoạt động học theo định 
hướngphát triển năng lực HS môn Địa lí 
I. Tổ chức hoạt động học theo định hướng phát triển năng lực học sinh 31 
1. Các hình thức học tập và học tập theo nhóm 31 
2. Hướng dẫn học sinh tự học 35 
II. Xây dựng bài học minh họa môn Địa lí 52 
Phần III. Hướng dẫn biên soạn, quản lí và sử dụng bài học trên mạng 
"trường học kết nối" 
89 
3 
LỜI NÓI ĐẦU 
Việc đổi mới phương pháp, hình thức dạy học và kiểm tra, đánh giá theo 
định hướng phát triển năng lực HS đã được triển khai từ hơn 30 năm qua. Hầu 
hết giáo viên hiện nay đã được trang bị lí luận về các phương pháp và kĩ thuật 
dạy học tích cực trong quá trình đào tạo tại các trường sư phạm cũng như quá 
trình bồi dưỡng, tập huấn hằng năm. Tuy nhiên, việc thực hiện các phương pháp 
dạy học tích cực trong thực tiễn còn chưa thường xuyên và chưa hiệu quả. 
Nguyên nhân là chương trình hiện hành được thiết kế theo kiểu "xoáy ốc" nhiều 
vòng nên trong nội bộ mỗi môn học, có những nội dung kiến thức được chia ra 
các mức độ khác nhau để học ở các cấp học khác nhau (nhưng không thực sự hợp 
lý và cần thiết); việc trình bày kiến thức trong sách giáo khoa theo định hướng nội 
dung, nặng vềlập luận, suy luận, diễn giảihình thành kiến thức; cùng một chủ 
đề/vấn đề nhưng kiến thức lại được chia ra thành nhiều bài/tiết để dạy học trong 
45 phút không phù hợp với phương pháp dạy học tích cực; có những nội dung 
kiến thức được đưa vào nhiều môn học; hình thức dạy học chủ yếu trên lớp theo 
từng bài/tiết nhằm "truyền tải" hết những gì được viết trong sách giáo khoa, chủ 
yếu là "hình thành kiến thức", ít thực hành, vận dụng kiến thức. 
 Để khắc phục những hạn chế trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn tài liệu 
tập huấn về "Phương pháp và kĩ thuật tổ chức hoạt động học theo nhóm và 
hướng dẫn HS tự học" nhằm hướng dẫn giáo viên các môn học chủ động lựa 
chọn nội dung sách giáo khoa hiện hành để xây dựng các bài học theo chủ đề; 
thiết kế tiến trình dạy học theo các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực 
nhằm nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động học theo nhóm và hướng dẫn HS 
tự học. Ngoài các vấn đề chung về đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức, kĩ 
thuật tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực 
HS, tài liệu tập trung vào việc xây dựng bài học theo chủ đề gồm 6 bước: 
 Bước 1: Xác định vấn đề cầngiải quyết trong dạy học chủ đề sẽ xây dựng 
 Bước 2: Lựa chọn nội dung từ các bài học trong sách giáo khoa hiện hành 
của một môn học hoặc các môn học có liên quan để xây dựng nội dung bài học 
 Bước 3: Xác định chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ theo chương trình hiện 
hành; dự kiến các hoạt động học sẽ tổ chức cho HSđể xác định các năng lực và 
phẩm chất chủ yếu có thể góp phần hình thành/phát triển trong bài học. 
 Bước 4: Xác định và mô tả mức độ yêu cầu (nhận biết, thông hiểu, vận 
dụng, vận dụng cao) của mỗi loại câu hỏi/bài tập có thể sử dụng để kiểm tra, 
đánh giá năng lực và phẩm chất của HS trong dạy học. 
4 
 Bước 5: Biên soạn các câu hỏi/bài tập cụ thể theo các mức độ yêu cầu đã 
mô tả ở Bước 4 để sử dụng trong quá trình tổ chức các hoạt động dạy học và 
kiểm tra, đánh giá, luyện tập theo chủ đề bài học. 
 Bước 6: Thiết kế tiến trình dạy học bài học thành các hoạt động học theo 
tiến trình sư phạm của phương pháp dạy học tích cựcđể tổ chức cho HS thực 
hiện ở trên lớp và ở nhà. 
 Trong sinh hoạt chuyên môn dựa trên "Nghiên cứu bài học", các tổ/nhóm 
chuyên môn có thể vận dụng quy trình này để xây dựng và thực hiện "Bài học 
minh họa".Các bài học được xây dựng và trình bày trong tài liệu không phải là 
"mẫu" mà được xem là các "Bài học minh họa" để giáo viên trao đổi, thảo luận, 
điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với điều kiện thức tiễn của các địa phương, nhà 
trường.Việc phân tích, rút kinh nghiệm bài học được thực hiện theo các tiêu chí 
tại Công văn 5555/BGDĐT-GDTrH ngày 08/10/2014. 
 Tuy đã hết sức cố gắng nhưng tài liệu không tránh khỏi những thiếu sót. 
Các tác giả mong nhận được ý kiến góp ý của các thầy giáo, cô giáo để tài liệu 
được hoàn thiện hơn, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 
 Trân trọng cảm ơn./. 
 Nhóm biên soạn 
5 
PHẦN I 
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG 
VỀ ĐỔI MỚI NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC 
TỔ CHỨC DẠY HỌC VÀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ 
I. Một số vấn đề chung về đổi mới dạy học và kiểm tra, đánh giá 
1. Đổi mới hình thức, phương pháp dạy học nhằm phát huy tính chủ 
động, tích cực, sáng tạo và rèn luyện phương pháp tự học; tăng cường kỹ năng 
thực hành, vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn 
Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình 
giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ 
quan tâm đến việc HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS làm được cái gì qua 
việc học. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải thực hiện thành công việc 
chuyển từ phương pháp dạy học nặng về truyền thụ kiến thức sang dạy cách học, 
cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất; 
đồng thời phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về kiểm tra trí 
nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề, chú 
trọng kiểm tra đánh giá trong quá trình dạy học để có thể tác động kịp thời nhằm 
nâng cao chất lượng của các hoạt động dạy học và giáo dục. 
- Báo cáo chính trị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI:“Đổi mới chương 
trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng 
hiện đại; nâng cao chất lượng toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng, 
giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ 
năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội”. 
- Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện 
giáo dục và đào tạo: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo 
hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, 
kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy 
móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người 
học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học 
chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã 
hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin 
và truyền thông trong dạy và học”; “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp 
thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách 
quan. Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo 
các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công 
nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối 
kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh 
giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và của xã hội”. 
6 
 - Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 ban hành kèm theo 
Quyết định 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ: "Tiếp tục đổi 
mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát 
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học"; 
"Đổi mới kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, kỳ thi tuyển sinh đại học, cao 
đẳng theo hướng đảm bảo thiết thực, hiệu quả, khách quan và công bằng; kết hợp 
kết quả kiểm tra đánh giá trong quá trình giáo dục với kết quả thi". 
- Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện 
giáo dục và đào tạo xác định “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ 
bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của 
người học”; “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng 
lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho 
HS. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, 
truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực 
hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, 
khuyến khích học tập suốt đời”. Theo tinh thần đó, các yếu tố của quá trình giáo 
dục trong nhà trường trung học cần được tiếp cận theo hướng đổi mới. 
- Nghị quyết số 44/NQ-CP, ngày 09/6/2014 Ban hành Chương trình hành 
động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 
2013 Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn 
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại 
hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập 
quốc tế: “Đổi mới hình thức, phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo 
dục theo hướng đánh giá năng lực của người học; kết hợp đánh giá cả quá trình 
với đánh giá cuối kỳ học, cuối năm học theo mô hình của các nước có nền giáo 
dục phát triển”... 
Thực hiện định hướng nêu trên việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình 
thức tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng năng lực người học 
trong giáo dục phổ thông cần được thực hiện một cách đồng bộ. Cụ thể như sau: 
a) Về nội dung dạy học 
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên áp dụng thường xuyên và hiệu 
quả các phương pháp dạy học tích cực, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các địa 
phương giao quyền tự chủ xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục, phát huy vai 
trò sáng tạo của nhà trường và giáo viên. Theo đó, các cơ sở giáo dục trung học, 
tổ chuyên môn và giáo viên được chủ động, linh hoạt trong việc xây dựng kế 
hoạch giáo dục định hướng phát triển năng lực HS phù hợp với điều kiện thực tế 
của nhà trường, địa phương và khả năng của HS. Nhà trường tổ chức cho giáo 
viên rà soát nội dung chương trình, sách giáo khoa, điều chỉnh nội dung dạy học 
7 
theo hướng tinh giản; xây dựng các chủ đề tích hợp, liên môn nhằm khắc phục 
hạn chế về cấu trúc chương trình kiểu "xoáy ốc" dẫn đến một số kiến thức HS đã 
được học ở lớp dưới có thể lại được tác giả đưa vào sách giáo khoa lớp trên theo 
lôgic của vấn đề khiến HS phải học lại một cách chưa hợp lý, gây quá tải. 
Kế hoạch giáo dục của mỗi trường được xây dựng từ tổ bộ môn, được 
phòng, sở góp ý và phê duyệt để làm căn cứ tổ chức thực hiện và thanh tra, kiểm 
tra. Kế hoạch như vậy tạo điều kiện cho các trường được linh hoạt áp dụng các 
hình thức tổ chức giáo dục, các phương pháp dạy học tiên tiến mà không bị áp 
đặt từ cấp trên. 
b) Về phương phápdạy học 
Có nhiều năng lực cần hình thành và phát triển cho HS trong dạy học như: 
năng lực tự học; năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề; năng lực sáng tạo; 
năng lực giao tiếp và hợp tác; năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền 
thông... Trong số đó, phát triển năng lực sáng tạo, năng lực phát hiện và giải 
quyết vấn đề của HS là mục tiêu quan trọng, qua đó góp phần thúc đẩy sự hình 
thành và phát triển của các năng lực khác. Để có thể đạt được mục tiêu đó, 
phương pháp dạy học cần phải đổi mới sao cho phù hợp với tiến trình nhận thức 
khoa học để HS có thể tham gia vào hoạt động tìm tòi sáng tạo giải quyết vấn 
đề; góp phần đắc lực hình thành năng lực hành động, phát huy tính tích cực, độc 
lập, sáng tạo của HS để từ đó bồi dưỡng cho HS phương pháp tự học, hình thành 
khả năng học tập suốt đời. Việc tập dượt cho HS biết phát hiện, đặt ra và giải 
quyết những vấn đề gặp phải trong học tập, trong cuộc sống của cá nhân, gia 
đình và cộng đồng phải được đặt như một mục tiêu của giáo dục và đào tạo. 
Từ năm học 2011 - 2012, Bộ GDĐT chỉ đạo triển khai áp dụng phương 
pháp "Bàn tay nặn bột" ở tiểu học và trung học cơ sở. Bản chất của phương pháp 
dạy học này là tổ chức hoạt động học dựa trên tìm tòi, nghiên cứu; HS chiếm 
lĩnh được kiến thức, kĩ năng dựa trên các hoạt động trải nghiệm và tư duy khoa 
học. Tăng cường chỉ đạo việc hướng dẫn HS vận dụng kiến thức liên môn vào 
giải quyết các vấn đề thực tiễn thông qua "Dạy học dựa trên dự án", tổ chức các 
"Hoạt động trải nghiệm sáng tạo"; tổ chức câu lạc bộ âm nhạc, mỹ thuật, thể 
thao có tác dụng huy động các bậc cha mẹ, các lực lượng xã hội tham gia giáo 
dục HS toàn diện. Các phương pháp dạy học tích cực như vậy đều là dạy học 
thông qua tổ chức hoạt động học. Trong quá trình dạy học, HS là chủ thể nhận 
thức, giáo viên có vai trò tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học tập của 
HS theo một chiến lược hợp lý sao cho HS tự chủ chiếm lĩnh, xây dựng tri thức. 
Quá trình dạy học các tri thức thuộc một môn khoa học cụ thể được hiểu là quá 
trình hoạt động của giáo viên và của HS trong sự tương tác thống nhất biện 
8 
chứng của ba thành phần trong hệ dạy học bao gồm: Giáo viên, HS và tư liệu 
hoạt động dạy học. 
Hoạt động học của HS bao gồm các hành động với tư liệu dạy học, sự trao 
đổi, tranh luận với nhau và sự trao đổi với giáo viên. Hành động học của HS với 
tư liệu hoạt động dạy học là sự thích ứng của HS với tình huống học tập đồng 
thời là hành động chiếm lĩnh, xây dựng tri thức cho bản thân mình. Sự trao đổi, 
tranh luận giữa HS với nhau và giữa HS với giáo viên nhằm tranh thủ sự hỗ trợ 
xã hội từ phía giáo viên và tập thể HS trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Thông 
qua các hoạt động của HS với tư liệu học tập và sự trao đổi đó mà giáo viên thu 
được những thông tin liên hệ ngược cần thiết cho sự định hướng của giáo viên 
đối với HS. 
Hoạt động của giáo viên bao gồm hành động với tư liệu dạy học và sự 
trao đổi, định hướng trực tiếp với HS. Giáo viên là người tổ chức tư liệu hoạt 
động dạy học, cung cấp tư liệu nhằm tạo tình huống cho hoạt động của HS. Dựa 
trên tư liệu hoạt động dạy học, giáo viên có vai trò tổ chức, kiểm tra, định hướng 
hoạt động của HS với tư liệu học tập và định hướng sự trao đổi, tranh luận của 
HS với nhau. 
Trong dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề, HS vừa nắm được tri thức 
mới, vừa nắm được phương pháp lĩnh hội tri thức đó, phát triển tư duy tích cực, 
sáng tạo, được chuẩn bị một năng lực thích ứng với đời sống xã hội, phát hiện 
kịp thời và giải quyết hợp lý các vấn đề nảy sinh. 
Như vậy, phương pháp dạy học tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, 
tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy 
tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích 
cực của người dạy, tuy nhiên để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên 
phải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp thụ động. Phương pháp dạy học 
tích cực nhấn mạnh việc lấy hoạt động học làm trung tâm của quá trình dạy học, 
nghĩa là nhấn mạnh hoạt động học và vai trò của HS trong quá trình dạy học, 
khác với cách tiếp cận truyền thống lâu nay là nhấn mạnh hoạt động dạy và vai 
trò của giáo viên. Mặc dù có thể được thể hiện qua nhiều phương pháp khác 
nhau nhưng nhìn chung các phương pháp dạy học tích cực đều có những đặc 
trưng cơ bản sau: 
- Dạy học là tổ chức các hoạt động học tập của HS: Trong phương pháp 
dạy học tích cực, HS được cuốn hút vào các hoạt động học tập do giáo viên tổ 
chức và chỉ đạo, thông qua đó tự lực khám phá những điều mình chưa rõ chứ 
không phải thụ động tiếp thu những tri thức đã được giáo viên sắp đặt. Được đặt 
vào những tình huống của đời sống thực tế, HS trực tiếp quan sát, thảo luận, làm 
thí nghiệm, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình, từ đó nắm 
9 
được kiến thức kĩ năng mới, vừa nắm được phương pháp chiếm lĩnh kiến thức, 
kĩ năng đó, không rập theo những khuôn mâu sẵn có, được bộc lộ và phát huy 
tiềm năng sáng tạo. Dạy theo cách này thì giáo viên không chỉ giản đơn truyền 
đạt tri thức mà còn hướng dẫn hành động. 
- Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học: Các phương pháp dạy 
học tích cực coi việc rèn luyện phương pháp học tập cho HS không chỉ là một 
biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu dạy học. Trong các 
phương pháp học thì cốt lõi là phương pháp tự học. Nếu rèn luyện cho người 
học có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo cho họ lòng 
ham học, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi con người, kết quả học tập sẽ được 
nhân lên gấp bội. Vì vậy, cần phải nhấn mạnh mặt hoạt động học trong quá trình 
dạy học, nỗ lực tạo ra sự chuyển biến từ học tập thụ động sang tự học chủ động, 
đặt vấn đề phát triển tự học ngay trong trường phổ thông, không chỉ tự học ở nhà 
sau bài lên lớp mà tự học cả trong tiết học có sự hướng dẫn của giáo viên. 
- Dạy học tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác: Trong 
một lớp học mà trình độ kiến thức, tư duy của HS không thể đồng đều tuyệt đối 
thì khi áp dụng phương pháp tích cực phải có sự phân hóa về cường độ, tiến độ 
hoàn thành nhiệm vụ học tập, nhất là khi bài học được thiết kế thành một chuỗi 
hoạt động độc lập. Áp dụng phương pháp tích cực ở trình độ càng cao thì sự 
phân hóa này càng lớn. Tuy nhiên, trong học tập, không phải mọi tri thức, kĩ 
năng, thái độ đều được hình thành bằng những hoạt động độc lập cá nhân. Lớp 
học là môi trường giao tiếp giáo viên - HS và HS - HS, tạo nên mối quan hệ hợp 
tác giữa các cá nhân trên con đường chiếm lĩnh nội dung học tập. Thông qua 
thảo luận, tranh luận trong tập thể, ý kiến mỗi cá nhân được bộc lộ, khẳng định 
hay bác bỏ, qua đó người học nâng mình lên một trình độ mới. Được sử dụng 
phổ biến trong dạy học hiện nay là hoạt động hợp tác trong nhóm nhỏ. Học tập 
hợp tác làm tăng hiệu quả học tập, nhất là lúc phải giải quyết những vấn đề gay 
cấn, lúc xuất hiện thực sự nhu cầu phối hợp giữa các cá nhân để hoàn thành 
nhiệm vụ chung. 
- Dạy học có sự kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò: Trong 
quá trình dạy học, việc đánh giá HS không chỉ nhằm mục đích nhận định thực 
trạng và điều chỉnh hoạt động học của trò mà còn đồng thời tạo điều kiện nhận 
định thực trạng và điều chỉnh hoạt động dạy của thầy. Trong phương pháp tích 
cực, giáo viên phải hướng dẫn HS phát triển kĩ năng tự đánh giá để tự điều chỉnh 
cách học. Liên quan với điều này, giáo viên cần tạo điều kiện thuận lợi để HS 
được tham gia đánh giá lẫn nhau. 
Trong dạy học tích cực, giáo viên không còn đóng vai trò đơn thuần là 
người truyền đạt kiến thức, giáo viên trở thành người thiết kế, tổ chức, hướng 
10 
dẫn các hoạt động độc lập hoặc theo nhóm nhỏ để HS tự lực chiếm lĩnh nội dung 
học tập, chủ động đạt các mục tiêu kiến thức, kĩ năng, thái độ theo yêu cầu của 
chương trình. Trên lớp, HS hoạt động là chính, giáo viên có vẻ "nhàn" hơn 
nhưng trước đó, khi soạn giáo án, giáo viên đã phải đầu tư công sức, thời gian 
rất nhiều so với kiểu dạy và học thụ động mới có thể thực hiện bài lên lớp với 
vai trò là người gợi mở, xúc tác, động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động 
tìm tòi hào hứng, tranh luận sôi nổi của HS. Giáo viên phải có trình độ chuyên 
môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành nghề mới có thể tổ chức, hướng dẫn các 
hoạt động của HS mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên. 
c) Về kĩ thuật tổ chức hoạt động học của HS 
Theo quan điểm dạy học định hướng phát triển năng lực HS, quá trình dạy 
- học bao gồm một hệ thống các hành động có mục đích của giáo viên tổ chức 
hoạt động trí óc và tay chân của HS, đảm bảo cho HS chiếm lĩnh được nội dung 
dạy học, đạt được mục tiêu xác định. Trong quá trình dạy học, giáo viên tổ chức 
định hướng hành động chiếm lĩnh tri thức của HS phỏng theo tiến trì