Tài liệu tập huấn Đổi mới giáo dục hướng nghiệp trong trường trung học

Nhĩm biên soạn: Vũ Đình Chuẩn, Lê Trần Tuấn, Trần Thị Thu Nguyễn Thị Châu, Hồ Phụng Hồng Phoenix
MỤC LỤC
MỤC LỤC	01
TỪ VIẾT TẮT	03
GIỚI THIỆU TÀI LIỆU	07
PHẦN 1 - ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC TRONG BỐI CẢNH MỚI	09
SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC	11
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG TỔ CHỨC GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP VÀ PHÂN LUỒNG HỌC SINH SAU TRUNG HỌC PHỔ THƠNG	14
PHẦN 2 - MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP	23
NĂNG LỰC HƯỚNG NGHIỆP CỦA HỌC SINH	25
CÁC LÍ THUYẾT VỀ HƯỚNG NGHIỆP	27
Mơ hình cung cấp dịch vụ hướng nghiệp	27
Vịng nghề nghiệp	30
Quy trình hướng nghiệp	31
Lí thuyết cây nghề nghiệp	34
Lí thuyết mật mã Holland	36
Lí thuyết hệ thống	41
Mơ hình lập kế hoạch nghề	44
Lí thuyết vị trí điều khiển	46
Lí thuyết ngẫu nhiên cĩ kế hoạch	48
Một số kĩ năng thiết yếu	49
NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CƠNG TÁC HƯỚNG NGHIỆP	53
Các hình thức giáo dục hướng nghiệp	53
Các điều kiện để thực hiện hiệu quả giáo dục hướng nghiệp	58
Sự hỗ trợ của cán bộ quản lí hướng nghiệp	64
CÁCH XÁC ĐỊNH NĂNG LỰC HƯỚNG NGHIỆP CỦA HỌC SINH	64
Nhận thức bản thân	66
Nhận thức nghề nghiệp	76
Tìm hiểu thị trường tuyển dụng	82
CÁC PHƯƠNG PHÁP HƯỚNG NGHIỆP	84
Phương pháp tích lũy kinh nghiệm	84
Học nghề phổ thơng	84
Tham gia hoạt động ngoại khĩa	85
Tìm hiểu thơng tin nghề nghiệp	85
Tư vấn hướng nghiệp	86
THƠNG TIN HƯỚNG NGHIỆP	86
Vai trị cổng thơng tin	86
Nhu cầu của người dùng đối với cổng thơng tin	87
Vai trị của cán bộ quản lí hướng nghiệp trong việc khai thác thơng tin 88
Xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp	88
TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP	89
Khái niệm	89
Kĩ năng cơ bản về tư vấn hướng nghiệp	90
PHẦN 3 - TỔ CHỨC, QUẢN LÍ GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC 	 95
KHÁI QUÁT CHUNG	96
Khái niệm chung	96
Sự cần thiết phải quản lí các hoạt động giáo dục hướng nghiệp	98
CÁC CHỨC NĂNG QUẢN LÍ HƯỚNG NGHIỆP	99
Chức năng kế hoạch hĩa	100
Chức năng tổ chức	114
Chức năng chỉ đạo	125
Chức năng kiểm tra, đánh giá	128
THƠNG TIN TRONG QUẢN LÍ HƯỚNG NGHIỆP	132
Vai trị	132
Một số loại thơng tin	133
PHẦN 4 - PHỤ LỤC	137
Phụ lục 1. Một số mẫu câu hỏi và phiếu trắc nghiệm	139
Phụ lục 2. Phiếu trắc nghiệm sở thích	143
Phụ lục 3. Các nhĩm tính cách theo lí thuyết mật mã Holland	151
Phụ lục 4. Mẫu phiếu Phỏng vấn thơng tin về nghề nghiệp	161
TÀI LIỆU THAM KHẢO	162
NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG TÀI LIỆU
Từ viết tắt
Nghĩa của từ
CĐ
Cao đẳng
ĐH
Đại học
GDĐT
Giáo dục và đào tạo
GV
Giáo viên
HĐGDHN
Hoạt động giáo dục hướng nghiệp
HĐGDNPT
Hoạt động giáo dục nghề phổ thơng
HĐGDNGLL
Hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
HS
Học sinh
NPT
Nghề phổ thơng
CMHS
Cha mẹ học sinh
PPDH
Phương pháp dạy học
PPQL
Phương pháp quản lí
TCCN
Trung cấp chuyên nghiệp
THCN
Trung học chuyên nghiệp
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thơng
TT GDTX - HN
Trung tâm giáo dục thường xuyên
TT KTTH - HN
Trung tâm kĩ thuật tổng hợp- hướng nghiệp
TVV
Tư vấn viên
VVOB
Tổ chức Hợp tác phát triển và Hỗ trợ kỹ thuật vùng Flamăng, Bỉ
LỜI GIỚI THIỆU
Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khĩa XI về đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo chỉ rõ “Đẩy mạnh phân luồng sau trung học cơ sở; định hướng nghề nghiệp ở trung học phổ thơng”, “Bảo đảm cho học sinh cĩ trình độ trung học cơ sở cĩ tri thức phổ thơng nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; trung học phổ thơng phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thơng cĩ chất lượng”.
Nhằm gĩp phần thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khĩa XI của Đảng, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Tổ chức hợp tác phát triển và Hỗ trợ kỹ thuật vùng Flamăng, Vương quốc Bỉ (VVOB) tổ chức Tập huấn Đổi mới giáo dục hướng nghiệp trong trường trung học. Mục đích của đợt tập huấn nhằm bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên cốt cán cấp Trung ương và một số tỉnh, thành phố, một số trường Đại học sư phạm, Cao đẳng sư phạm làm báo cáo viên của Bộ Giáo dục và Đào tạo để tập huấn cho các địa phương về cơng tác hướng nghiệp ở trường trường trung học trong giai đoạn mới.
Tài liệu “Đổi mới giáo dục hướng nghiệp trong trường trung học” tập trung vào các nội dung sau:
Những vấn đề đổi mới giáo dục hướng nghiệp ở cấp trung học theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 (khĩa XI);
Một số cơ sở lí thuyết của giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học; Tổ chức phát triển chương trình, nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học trong giai đoạn tới;
Tổ chức, quản lí cơng tác giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học trong giai đoạn tới.
Cấu trúc của tài liệu gồm 4 phần:
Phần 1: Đổi mới giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học trong bối cảnh mới
Phần 2: Một số kiến thức cơ bản về giáo dục hướng nghiệp
Phần 3: Tổ chức, quản lí giáo dục hướng nghiệp ở trường trung học Phần 4: Phụ lục
Tài liệu cĩ tham khảo các nguồn tư liệu liên quan đến cơng tác giáo dục hướng nghiệp của các tác giả trong và ngồi nước, các nguồn thơng tin quản lí của Bộ và các Sở Giáo dục và Đào tạo.
Mặc dù cĩ nhiều cố gắng nhưng chắc chắn tài liệu khơng tránh khỏi những hạn chế. Chúng tơi mong nhận được sự gĩp ý của các học viên để nhĩm biên soạn hồn thiện tài liệu sau đợt tập huấn.
Trân trọng cảm ơn.
Nhĩm biên soạn tài liệu
7	7
PHẦN	1
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC TRONG
BỐI CẢNH MỚI
PHẦN 1
SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
Nước ta đang bước vào giai đoạn đẩy mạnh cơng nghiệp hĩa, hiện đại hĩa, trong bối cảnh khoa học-cơng nghệ phát triển như vũ bão. Sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội đặt ra yêu cầu nền giáo dục Việt Nam phải tạo ra lớp người lao động mới cĩ khả năng làm chủ được khoa học-cơng nghệ hiện đại. Chất lượng giáo dục phải hướng vào “phát triển người”, “phát triển nguồn nhân lực”, hình thành những năng lực cơ bản mà xã hội địi hỏi phải cĩ. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương (khố XI ) về đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo chỉ rõ “Đẩy mạnh phân luồng sau trung học cơ sở; định hướng nghề nghiệp ở trung học phổ thơng”, “Bảo đảm cho học sinh cĩ trình độ trung học cơ sở (hết lớp 9) cĩ tri thức phổ thơng nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; Trung học phổ thơng phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thơng cĩ chất lượng”. Hướng nghiệp trong giáo dục, với bản chất là hệ thống các biện pháp tiến hành trong và ngồi nhà trường để giúp học sinh phổ thơng cĩ kiến thức về nghề nghiệp và cĩ khả năng lựa chọn nghề nghiệp trên cơ sở kết hợp nguyện vọng, sở trường của cá nhân với nhu cầu sử dụng lao động của xã hội, đĩng vai trị quan trọng trong quá trình đổi mới nhằm đạt được mục tiêu đĩ.
Mục đích chủ yếu của giáo dục hướng nghiệp là phát hiện, bồi dưỡng tiềm năng sáng tạo của cá nhân, giúp họ hiểu mình và hiểu yêu cầu của nghề, chuẩn bị cho họ sự sẵn sàng tâm lí đi vào những nghề mà các thành phần kinh tế trong xã hội đang cần nhân lực, trên cơ sở đĩ đảm bảo sự phù hợp nghề cho mỗi cá nhân.
Nhiệm vụ của giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thơng là: Giáo dục thái độ lao động và ý thức đúng đắn với nghề nghiệp;
cho học sinh làm quen với một số nghề phổ biến trong xã hội và các nghề truyền thống của địa phương; tìm hiểu năng khiếu, khuynh hướng nghề nghiệp của từng học sinh để khuyến khích, hướng dẫn và bồi dưỡng khả năng nghề nghiệp thích hợp nhất; động viên học sinh (HS) đi vào những nghề, những nơi đang cần.
Các biện pháp hướng nghiệp cho học sinh phổ thơng dựa trên cơ sở tâm lí học, sinh lý học, giáo dục học, xã hội học và nhiều khoa học khác để giúp HS lựa chọn nghề phù hợp với nhu cầu xã hội, đồng thời thỏa mãn tối đa nguyện vọng và sự phù hợp với năng lực, sở trường và các đặc điểm tâm lí của cá nhân để họ cĩ thể phát triển tới đỉnh cao trong nghề nghiệp, cống hiến được nhiều cho xã hội cũng như tạo dựng được cuộc sống tốt đẹp cho bản thân.
Hướng nghiệp được tiến hành qua 4 giai đoạn: giáo dục nghề, tư vấn nghề, tuyển chọn nghề, thích ứng nghề. Trách nhiệm chính ở 2 giai đoạn đầu là nhà trường phổ thơng, cịn 2 giai đoạn cuối là trách nhiệm của các trường dạy nghề, trung học chuyên nghiệp (THCN), cao đẳng (CĐ), đại học (ĐH) và các đơn vị sử dụng nhân lực. Tuy nhiên, các trường dạy nghề, THCN, CĐ, ĐH và các đơn vị sử dụng nhân lực và tồn xã hội phải cĩ trách nhiệm phối hợp với ngành giáo dục và đào tạo (GDĐT) nĩi chung, trường phổ thơng nĩi riêng làm cơng tác hướng nghiệp. Hiện nay, giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thơng đang được thực hiện thơng qua các con đường: qua các mơn khoa học cơ bản; qua chương trình giáo dục hướng nghiệp chính khố; qua mơn cơng nghệ và lao động sản xuất; qua tham quan, sinh hoạt ngoại khố. Dù qua con đường nào cũng đều hướng tới một mục đích chung là hình thành hứng thú, khuynh hướng và năng lực nghề cho học sinh.
Những năm vừa qua, giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học đã được quan tâm và đã đạt được những
PHẦN 1
kết quả ban đầu. Giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng
học sinh sau trung học đã được quán triệt trong các nghị quyết, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành. Hệ thống các văn bản về giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học đã được ban hành; hệ thống cơ sở giáo dục kỹ thuật tổng hợp, hướng nghiệp, dạy nghề đã được quan tâm đầu tư phát triển, thể hiện ở những thành quả đã đạt được về quy hoạch mạng lưới và xây dựng các trung tâm, từng bước phát triển đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên, đầu tư kinh phí cho xây dựng và mua sắm trang thiết bị phục vụ giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học.
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học chưa được sự quan tâm đúng mức và kết quả cịn hạn chế. Nguyên nhân chủ quan là nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên và học sinh về giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học chưa được quán triệt đầy đủ; mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục hướng nghiệp chưa đổi mới kịp thời theo yêu cầu đổi mới kinh tế - xã hội nĩi chung và đổi mới giáo dục - đào tạo nĩi riêng. Cơ sở vật chất, trang thiết bị và đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên làm cơng tác giáo dục hướng nghiệp cịn thiếu về số lượng, chưa đáp ứng về chất lượng. Nguyên nhân khách quan là hệ thống giáo dục nghề nghiệp và thị trường lao động chưa phát triển lành mạnh; cơ chế, chính sách về thực hiện giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học cịn bất cập, chậm đổi mới; nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học của các cơ quan, ban ngành, đồn thể, cộng đồng xã hội và gia đình học sinh chưa được chú ý;
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG TỔ CHỨC GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP VÀ PHÂN LUỒNG HỌC SINH SAU TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
Để tổ chức tốt giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học, cần phải giải quyết tốt nhiều vấn đề, thực hiện nhiều giải pháp. Theo chúng tơi, trong các trường phổ thơng trước mắt cần phải thực tốt một số giải pháp sau đây:
Đổi mới cách tiếp cận các thành tố của giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng sau trung học theo tinh thần đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo
Theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương (khố XI) về đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo, cần sớm thực hiện việc rà sốt lại từ mục tiêu, chương trình, nội dung phương pháp, hình thức, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở (THCS) và trung học phổ thơng (THPT). Đổi mới nhận thức và hành động của các cấp quản lí giáo dục về hoạt động quản lí giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT của các cơ sở giáo dục - đào tạo; về vai trị tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học trong hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Tổ chức rà sốt, đánh giá việc thực hiện các thành tố của cơng tác giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau trung học hiện nay. Kế thừa, phát huy những thành tựu của giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau trung học trong thời gian vừa qua. Phát triển những nhân tố mới, mơ hình mới; tiếp thu cĩ chọn lọc những kinh nghiệm của thế giới về giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau THCS và THPT.
PHẦN 1
Tuyên truyền nâng cao nhận thức về giáo dục hướng
nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng sau trung học cơ sở và trung học phổ thơng cho các lực lượng giáo dục trong và ngồi nhà trường
Cần đẩy mạnh cơng tác tuyên truyền nâng cao nhận thức giáo dục hướng nghiệp và cơng tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT nhằm:
Làm cho cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội hiểu rõ tầm quan trọng và mục tiêu, giải pháp, về yêu cầu và trách nhiệm của bản thân, đơn vị trong giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT; giúp học sinh tìm được mơi trường làm việc, học tập phù hợp sau khi hồn thành chương trình giáo dục THCS hoặc THPT.
Cung cấp rộng rãi thơng tin về tình hình phát triển kinh tế - xã hội (các khu cơng nghiệp, khu chế xuất, khu du lịch - dịch vụ các nghề truyền thống của địa phương, nhu cầu nhân lực cĩ tay nghề, thơng tin về đào tạo và tuyển dụng lao động,) nhằm hướng các hoạt động giáo dục hướng nghiệp vào việc gĩp phần bù đắp nhân lực thiếu hụt, đáp ứng thị trường lao động phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Nội dung cơng tác tuyên truyền nâng cao nhận thức tập trung vào:
Chủ trương về giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT; định hướng phát triển nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển dịch kinh tế của địa phương, của khu vực và cả nước trong giai đoạn mới;
Mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng và mục tiêu của giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT;
Vai trị, trách nhiệm của cá nhân và đơn vị đối với việc tổ chức các hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT;
Quan điểm học tập suốt đời, định hướng về một quá trình học tập và phát triển nghề nghiệp lâu dài trong tương lai cho học sinh phổ thơng;
Cung cấp các thơng tin về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu về nhân lực, những yêu cầu đặt ra đối với giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thơng và cơng tác phân luồng học sinh sau THCS và THPT.
Các hoạt động tuyên truyền được thực hiện thơng qua nhiều hình thức khác nhau phù hợp với đối tượng và điều kiện tác động. Trên cơ sở đĩ, biến nhận thức thành các hành động cụ thể để các nhà giáo dục tổ chức lồng ghép hoặc triển khai trực tiếp các hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong từng hoạt động. Về phía học sinh, việc tuyên truyền về ý nghĩa của việc chuẩn bị cho cuộc sống lao động sẽ giúp các em cĩ được nhận thức đúng đắn và tham gia nghiêm túc vào các hoạt động giáo dục hướng nghiệp do nhà trường tổ chức.
Đổi mới nội dung, phương thức giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc điểm của học sinh phổ thơng và điều kiện nhà trường trong tình hình mới
Chương trình, nội dung giáo dục hướng nghiệp trong các trường trung học là cụ thể hố mục tiêu giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thơng theo yêu cầu phát triển nhân lực của địa phương, đất nước
PHẦN 1
trong giai đoạn mới và điều kiện giáo dục hướng nghiệp ở các nhà
trường, đặc điểm tâm sinh lý của học sinh. Lựa chọn chương trình, nội dung giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc thù chương trình giáo dục phổ thơng mới và khả năng nhận thức của học sinh là rất quan trọng và cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tiếp cận với các kiến thức về nghề nghiệp một cách đầy đủ, từ đĩ, cĩ sự đối chiếu, lựa chọn nghề phù hợp. Nội dung giáo dục hướng nghiệp cho học sinh các trường phổ thơng thích hợp và khoa học sẽ cĩ tác động tích cực đến quá trình thực hiện chương trình giáo dục phổ thơng của học sinh và việc cung cấp nhân lực tại chỗ của địa phương.
Đổi mới chương trình giáo dục hướng nghiệp nhằm phát triển năng lực và phẩm chất người học, hài hịa đức, trí, thể, mỹ, để đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cả về năng lực và phẩm chất. Đổi mới nội dung giáo dục hướng nghiệp theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi, trình độ và định hướng ngành nghề; tăng hoạt động thực hành, trải nghiệm và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Tích cực chuẩn bị năng lực ngoại ngữ và tin học theo hướng chuẩn hĩa, thiết thực, bảo đảm năng lực sử dụng của học sinh đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp trong tương lai. Cần cụ thể hĩa các yêu cầu về kiến thức, kĩ năng, thái độ của giáo dục hướng nghiệp phù hợp với từng nhĩm đối tượng học sinh để từ đĩ quán triệt vào các mơn học, hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo theo tinh thần mới của chương trình giáo dục phổ thơng là tích hợp cao ở các lớp học dưới và phân hĩa dần ở các lớp học trên, định hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học, đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp trong tương lai. Chương trình, nội dung giáo dục hướng nghiệp cần được thực hiện theo hướng mở, đa dạng hĩa, linh hoạt, liên thơng giữa các cấp học, năng lực người dạy và người học, đặc điểm và nhu cầu địa phương; phù hợp với các phương thức giáo dục hướng nghiệp.
Trong việc đổi mới xây dựng chương trình giáo dục phổ thơng giai đoạn sau năm 2015, phải bảo đảm cho học sinh sau khi hồn thành chương trình THCS cĩ tri thức phổ thơng nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau THCS; sau khi hồn thành chương trình THPT phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thơng cĩ chất lượng. Nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục, thực hiện giáo dục bắt buộc 9 năm từ sau năm 2020. Phấn đấu đến năm 2020, cĩ 80% thanh niên trong độ tuổi đạt trình độ giáo dục THPT và tương đương.
Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục hướng nghiệp theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của học sinh phổ thơng; khắc phục lối giáo dục máy mĩc, đơn điệu, sáo mịn. Tập trung giáo dục thơng qua hoạt động trải nghiệm, tự trải nghiệm sáng tạo để học sinh tự nhận thức và tự trang bị tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực; tự khám phá thế giới nghề nghiệp; tự hồn thiện để đáp ứng yêu cầu về năng lực và phẩm chất của người lao động ở lĩnh vực học sinh sẽ lựa chọn. Đa dạng hĩa các phương pháp và hình thức giáo dục hướng nghiệp; chú trọng các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Tăng cường ứng dụng cơng nghệ thơng tin và truyền thơng trong hoạt động giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và THPT.
Giáo dục hướng nghiệp và gĩp phần phân luồng học sinh sau THCS và THPT là một hoạt động quan trọng trong các trường phổ thơng. Các cơ sở giáo dục phổ thơng cĩ điều kiện hết sức khác nhau; đặc điểm đối tượng học sinh phổ thơng ở các vùng miền, địa phương cũng khác nhau, địi hỏi phải vận dụng sáng tạo các phương pháp, hình thức thức giáo dục để cĩ thể tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau THCS và THPT một cách khả thi và hiệu quả.
PHẦN 1
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên
hướng nghiệp
Đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên là lực lượng nịng cốt triển khai nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp trong các nhà trường; phát triển cả về số lượng và chất lượng đội ngũ làm cơng tác giáo dục hướng nghiệp trong các nhà trường sẽ là cơ sở quan trọng để tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp cĩ hiệu quả. Mục tiêu của việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, tư vấn viên làm cơng tác giáo dục hướng nghiệp trong các nhà trường nhằm:
Xây dựng một đội ngũ cán bộ quản lí trường phổ thơng cĩ năng lực làm cơng tác giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh, am hiểu về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu nhân lực.
Phát triển đội ngũ giáo viên làm cơng tác giáo dục hướng nghiệp đủ về số lượng, cĩ phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chuyên mơ