Kỳ thi chọn học sinh giỏi lớp 10 ăm học 2013-2014 đề thi môn: lịch sử

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
Đề đề xuất
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2013-2014
ĐỀ THI MÔN: LỊCH SỬ
(Dành cho học sinh THPT chuyên) 
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian phát đề
Câu 1: (2,0 điểm)
Điền câu, từ vào chỗ chấm (...) cho đúng, để hoàn chỉnh những câu sau:
	1. Người ta không chấp nhận có vua ., mỗi phường cử 10 người làm thành ., có vai trò như “quốc hội” thay mặt dân quyết định công việc trong nhiệm kì một năm.
	2.  lại có nhiều công trình kiến trúc như đền đài, cầu máng dẫn nước, đấu trường oai nghiêm, đồ sộ và thiết thực, nhưng lại không tinh tế, tươi tắn, mền mại, gần gũi như những công trình 
3. Khi nhận ruộng, nông dân phải thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước theo chế độ tô, dung, điệu (tô: thuế ruộng - bằng lúa; dung: . ; điệu:).
 4. Trải qua sáu đời vua, chinh chiến nhiều hơn xây dựng, nhưng kinh đô Đê-li cũng trở thành “.” ở thế kỉ XIV, như một người đương thời nhận xét sau khi đã đi rất nhiều nơi.
Câu 2: (2,5 điểm)
	Những điểm nổi bật của chế độ phong kiến Trung Quốc dưới thời Đường? Các phong trào đấu tranh tiêu biểu của nhân dân ta chống ách đô hộ nhà Đường diễn ra như thế nào?
Câu 3: (2,5 điểm)
	Phong trào nào được coi là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến? Phân tích nguyên nhân ra đời và ý nghĩa của phong trào đó?
Câu 4: (2,0 điểm)
	Tư tưởng chủ động của nhà Lý trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077) được thể hiện như thế nào?
Câu 5: (1,0 điểm)
	“Đánh cho để dài tóc
	Đánh cho để đen răng 
	Đánh cho nó chích luân bất phản
	Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn
Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ”
	Hịch ra trận
	Lời hịch đó của nhân vật nào? Những đóng góp của nhân vật đó trong lịch sử dân tộc?
-------------HẾT-------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh:..............; Số báo danh:..
SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
Đáp án đề xuất
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2013-2014
HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN: LỊCH SỬ
(Dành cho học sinh THPT chuyên) 
Câu
Nội dung
Điểm
 1
Điền câu, từ vào chỗ chấm ( .. ) cho đúng, để hoàn chỉnh những câu sau
2,0
1. Có 50 phường  một hội đồng 500 (sgk 10 NC tr24)
0,5
2. RôMa .. ở HyLạp (sgk 10 NC tr 30)
0,5
3. dung; thuế thân bằng lao dịch; điệu: thuế hộ khẩu bằng vải lụa (sgk 10 NC tr41)
0,5
4.  “ Một trong những thành phố lớn nhất thế giới” (sgk 10 NC tr56)
0,5
 2
Những điểm nổi bật của chế độ phong kiến Trung Quốc dưới thời Đường? Các phong trào đấu tranh tiêu biểu của nhân dân ta chống ách đô hộ nhà Đường diễn ra như thế nào?
2,5
1. Những điểm nổi bật của chế độ phong kiến Trung Quốc dưới thời Đường
- Về chính trị: Năm 618 Lý Uyên lập nhà Đường, tăng cường bộ máy cai trị đến các địa phương, cử chức tiết độ sứ, mở khoa thi chọn người ra làm quan... Về đối ngoại: Mở rộng xâm lược : Nội Mông, Tây vực, Triều Tiên, An Nam..
0,5
- Kinh tế: Phát triển toàn diện; chế độ quân điền, ...sản xuất nông nghiệp, TCN..nhiều trung tâm dệt nổi tiếng, làm gốm sứ...buôn bán với nhiều nước
0,5
- Văn hoá: Đạt nhiều thành tựu rực rỡ: thơ Đường (Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị), Tiểu thuyết...; Phật giáo được truyền bá rộng rãi trong nhân dân...
0,5
2. Các phong trào đấu tranh tiêu biểu của nhân dân ta chống ách đô hộ nhà Đường
- Nhà Đường sang xâm lược, đặt ách đô hộ ở nước ta bóc lột nhân dân ta. các phong trào đấu tranh liên tiếp nổ ra
0,25
- Khởi nghĩa của Mai Thúc Loan 722..
0,25
- Phùng Hưng 766-790.
0,25
- Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ 905 buộc vua Đưòng phong ông làm tiết độ sứ An Nam .
0,25
 3
Phong trào nào được coi là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến? Phân tích nguyên nhân ra đời và ý nghĩa của phong trào đó?
2,5
1. Phong trào văn hóa Phục hưng được coi là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến
0,5
2. Nguyên nhân ra đời
- Đến hậu kì trung đại, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành trong lòng xã hội phong kiến. Giai cấp tư sản ra đời, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đang lớn mạnh và bị chế độ phong kiến kìm hãm.
0,5
- Sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật giúp con người thoát khỏi tình trạng lạc hậu và nhận thức được bản chất thế giới. Giai cấp tư sản muốn xoá bỏ chướng ngại vật là chế độ phong kiến cản trở sự phát triển của mình. Giai cấp tư sản thấy cần phải có hệ tư tưởng và nền văn riêng để phục vụ cho đời sống tinh thần của mình.
0,5
- Giai cấp tư sản thấy người Hy Lạp và Rôma cổ đại đã sáng tạo nên nền văn hóa mới xán lạn, có nhiều điều phù hợp với mình nên muốn khôi phục và phát huy những tinh hoa của nền văn hóa đó để đấu tranh, xây dựng một cuộc sống mới văn minh và tiến bộ
0,25
3. Ý nghĩa
- Phong trào văn hóa Phục hưng là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến đã suy tàn
0,25
- Đóng vai trò tích cực trong việc phát động quần chúng chống lại chế độ phong kiến, đề cao những giá trị tốt đẹp cao quý của con người. Chủ nghĩa nhân văn ngày càng chi phối trong văn học, nghệ thuật và đời sống xã hội.
0,25
- Văn hóa Phục hưng là một bước tiến kì diệu trong lịch sử văn minh ở Tây Âu, là “cuộc cách mạng tiến bộ vĩ đại”, mở đường cho sự phát triển cao hơn của văn hóa châu Âu và văn hóa loài người
0,25
 4
Tư tưởng chủ động của nhà Lý trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077) được thể hiện như thế nào?
2,0
1. Chủ động tấn công trước để phá tan sự chuẩn bị xâm lược của nhà Tống:
- Trước âm mưu của nhà Tống, Lý Thường Kiệt không bị động chờ giặc mà quyết định tấn công trước để đẩy giặc vào thế bị động với tư tưởng “Tiên phát chế nhân”.....
0,5
- Năm 1075, Lý Thường Kiệt đã chỉ huy 10 vạn quân vượt biên giới sang đất Tống tấn công Châu Khâm, Châm Liêm, Châu Ung đánh ta hoàn toàn sự chuẩn bị của nhà Tống ...sau đó nhanh chóng chủ động rút về nước.
0,5
2. Chủ động xây dựng phòng tuyến chặn giặc: 
- Sau khi về nước, Lý Thường Kiệt đã cho chuẩn bị sẵn thế trận đánh giặc mà quan trọng nhất là lập phòng tuyến Như Nguyệt...... Lý Thường Kiệt bố trí lực lượng ngày đêm canh phòng cẩn mật, phòng tuyến Như Nguyệt có sự phối hợp giữa quân bộ và thủy.
0,25
3. Chủ động trong tiến công
- Năm 1077, Quách Quỳ đã chỉ huy 30 vạn quân xâm lược nước ta và đã vấp phải phòng tuyến kiên cố của nhà Lý. Quân ta đẩy lùi các cuộc tấn công của quân Tống khi chúng vượt sông..
0,25
- Khi quân Tống đã mỏi mệt, Lý Thường Kiệt đã chỉ huy quân dân chủ động kết hợp giữa những cuộc công kích nhỏ với những trận quyết chiến đẩy địch vào thế bị động, tổ chức phản công đánh sang trại giặc và giành thắng lợi....
0,25
4. Chủ động kết thúc chiến tranh:
- Khi quân Tống ở vào thế “Tiến thoái lưỡng nan”, ý chí xâm lược bị đè bẹp thì Lý Thường Kiệt đã chủ động đề nghị giảng hoà để kết thúc chiến tranh.
0,25
 5
Bài hịch đó của nhân vật nào? Những đóng góp của nhân vật đó trong lịch sử dân tộc?
1,0
1. Bài hịch đó của vua Quang Trung viết trước khi đánh trận Ngọc Hôi – Đống Đa năm 1789
0,25
2. Những đóng góp của vua Quang Trung trong lịch sử dân tộc
- Quang Trung - Nguyễn Huệ là người lãnh đạo phong trào nông dân Tây Sơn, tiêu diệt các tập đoàn phong kiến cát cứ, bước đầu thống nhất đất nước, xóa bỏ ranh giới Đàng Trong và Đàng Ngoài...
0,25
- Nguyễn Huệ là nhà quân sự lỗi lạc đồng thời là vị anh hùng của dân tộc. Người đã trực tiếp chỉ huy 2 cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Xiêm – Thanh, bảo vệ nền độc lập dân tộc.
0,25
- Là người đứng đầu vương triều Tây Sơn, ông đã đề ra nhiều chính sách xây dựng nền móng chế độ mới mang tính toàn diện cả về kinh tế, chính trị, xã hội...Đất nước dần được ổn định, vị thế của vương triều Tây Sơn được nâng cao 
0,25
 (Lưu ý: Trên đây là những nội dung cơ bản khi làm bài học sinh phải đề cập tới. Bài viết đủ nội dung, chính xác, lôgic thì mới cho điểm tối đa).
-------------HẾT-------------