Ngµy so¹n: TiÕt 1 Hướng dẫn đọc thêm văn bản: Con Rång ch¸u Tiªn (TruyÒn thuyÕt) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Có hiểu biết bước đầu về thể loại truyền thuyết - Hiểu được quan niệm của người Việt cổ về truyền thống dân tộc. - Hiểu được những nét chính về nghệ thuật của truyện B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ. 1.Kiến thức : - Khái niệm thể loại truyền thuyết - Nhân vật, sự kiện cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu. - Bóng dáng lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm văn họcdân gian thời kì dựng nước 2.Kĩ năng : - Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết - Nhận ra những sự việc chính của truyện - Cảm nhận được những nét đẹp về các chi tiết tưởng tượng kỳ ảo của truyện 3.Thái độ : Giáo dục học sinh lòng tự hào dân tộc, biết tôn vinh nòi giống Rồng Tiên. c. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, su tÇm tranh ¶nh liªn quan ®Õn bµi häc: - Häc sinh: So¹n bµi, tranh vÒ l¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬ cïng 100 ngêi con chia tay lªn rõng xuèng biÓn, su tÇm tranh ¶nh vÒ §Òn Hïng hoÆc vïng ®Êt Phong Ch©u. d. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n. 3.Bµi míi: Gi¸o viªn giíi thiÖu) Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch ®Õn trêng chóng ta ®Òu ®îc häc vµ ghi nhí c©u ca dao: BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn Nh¾c ®Õn gièng nßi mçi ngêi ViÖt Nam cña m×nh ®Òu rÊt tù hµo vÒ nguån gèc cao quÝ cña m×nh - nguån gèc Tiªn, Rång, con L¹c ch¸u Hång. VËy t¹i sao mu«n triÖu ngêi ViÖt Nam tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn rõng nói l¹i cïng cã chung mét nguån gèc nh vËy. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn mµ chóng ta t×m hiÓu h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ vÒ ®iÒu ®ã. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t ? TruyÒn thuyÕt lµ g×. ?TruyÖn Con Rång ch¸u Tiªn ra ®êi trong t/ k× nµo. - GVh/d: - §äc râ rµng, rµnh m¹ch, nhÊn giäng ë nh÷ng chi tiÕt k× l¹ phi thêng -> GV ®äc mÉu mét ®o¹n, gäi HS ®äc -> NhËn xÐt ®äc cña HS. ?H·y kÓ tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u ?Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ: Ng tinh, Méc tinh, Hå tinh vµ tËp qu¸n. ? Theå loaïi? ? Cho biÕt PTB§ cña truyÖn ? ng«i kÓ? n/vËt chÝnh. ?Theo em truyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? a. Tõ ®Çu ®Õn...Long Trang Þ Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ b. TiÕp...lªn ®êng Þ ChuyÖn ¢u C¬ sinh në k× l¹ vµ LLQ vµ ¢u C¬ chia con c. Cßn l¹i Þ Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn. I. t×m hiÓu chung: 1.TruyÒn thuyÕt: lµ lo¹i truyÖn d/g kÓ vÒ c¸c nh©n vËt, sù kiÖn cã liªn quan ®Õn l/sö thêi qóa khø, thêng cã y/ tè t/ tîng k× ¶o. Tr/thuyÕt t/ hiÖn th¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña nd ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ n/vËt ®îc kÓ. - Con Rång ch¸u Tiªn thô«c nhãm c¸c tp truyÖn tr/thuyÕt thêi ®¹i Hïng V¬ng g/ ®o¹n ®Çu. 2. Đọc - kể 3. Töø khoù: sgk 4. Theå loaïi: Truyeàn thuyeát 5. Phöông thöùc bieåu ñaït chính: Töï söï 6. Boá cuïc: chia laøm 3 phaàn. - Gäi HS ®äc ®o¹n 1 ?LLQ vµ ¢u c¬ ®îc giíi thiÖu nh thÕ nµo? (Nguån gèc, h×nh d¸ng, tµi n¨ng) L¹c Long Qu©n - Nguån gèc: ThÇn - H×nh d¸ng: m×nh rång ë díi níc - Tµi n¨ng: nhiÒu phÐp l¹, gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i ¢u c¬:- Nguån gèc: Tiªn - H×nh d¸ng: Xinh ®Ñp tuyÖt trÇn. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt miªu t¶ LLQ vµ ¢u c¬? -Tëng tîng phong phó. -LLQ lµ 1 vÞ thÇn( thÇn tho¹i), mang p/chÊt nh con ngêi: ®øc ®é, th¬ng d©n, yªu ghÐt...(lÞch sö ho¸). ? T¹i sao t¸c gi¶ d©n gian kh«ng tëng tîng LLQ vµ ¢u c¬ cã nguån gèc tõ c¸c loµi vËt kh¸c mµ tëng tîng LLQ nßi rång, ¢u C¬ dßng dâi tiªn? §iÒu ®ã cã ý nghÜa g×? * GV b×nh: ViÖc tëng tîng LLQ vµ ¢u C¬ dßng dâi Tiªn - Rång mang ý nghÜa thËt s©u s¾c. Bëi rång lµ 1 trong bèn con vËt thuéc nhãm linh mµ nh©n d©n ta t«n sïng vµ thê cóng. Cßn nãi ®Õn Tiªn lµ nãi ®Õn vÎ ®Ñp toµn mÜ kh«ng g× s¸nh ®îc. Tëng tîng LLQ nßi Rång, ¢u C¬ nßi Tiªn ph¶i ch¨ng t¸c gi¶ d©n gian muèn ca ngîi nguån gèc cao quÝ vµ h¬n thÕ n÷a muèn thÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi cña d©n téc VN ta. ? VËy qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy h×nh tîng LLQ vµ ¢u C¬ hiÖn lªn nh thÕ nµo? ? Hai ngêi kÕt duyªn víi nhau cã g× l¹? -ThÇn rång (díi níc)- Tiªn n÷ (nói cao)=> chung sèng vî chång n¬i cung ®iÖn. -GV: Cuéc h«n nh©n cña hä lµ sù kÕt tinh nh÷ng g× ®Ñp ®Ï nhÊt cña con ng¬×, thiªn nhiªn, s«ng nói. ? ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹ ? ViÖc ®ã cã ý nghÜa g×? * GV b×nh: Chi tiÕt l¹ mang tÝnh chÊt hoang ®êng nhng rÊt thó vÞ vµ giµu ý nghÜa. Nã b¾t nguån tõ thùc tÕ rång, r¾n ®Òu ®Î trøng. Tiªn (chim) còng ®ẻ trøng. TÊt c¶ mäi ngêi VN chóng ta ®Òu sinh ra tõ trong cïng mét bäc trøng (®ång bµo) cña mÑ ¢u C¬. DTVN chóng ta vèn khoÎ m¹nh, cêng tr¸ng, ®Ñp ®Ï, ph¸t triÓn nhanh Þ nhÊn m¹nh sù g¾n bã chÆt chÏ, keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ngêi ViÖt. ? Em h·y quan s¸t bøc tranh trong SGK vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×? ? L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nh thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý nguyÖn g×? . ? B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ LS chèng ngo¹i x©m vµ c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc, em thÊy lêi c¨n dÆn cña thÇn sau nµy cã ®îc con ch¸u thùc hiÖn kh«ng? * GV b×nh: LS mÊy ngµn n¨m dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc ta ®· chøng minh hïng hån ®iÒu ®ã. Mçi khi TQ bÞ l©m nguy, ND ta bÊt kÓ trÎ, giµ, trai, g¸i tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn miÒn rõng nói xa x«i ®ång lßng kÒ vai s¸t c¸nh ®øng dËy giÕt kÎ thï. Khi nh©n d©n mét vïng gÆp thiªn tai ®Þch ho¹, c¶ níc ®Òu ®au xãt, nhêng c¬m xÎ ¸o, ®Ó gióp ®ì vît qua ho¹n n¹n. vµ ngµy nay, mçi chóng ta ngåi ®©y còng ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn lêi c¨n dÆn cña Long Qu©n xa kia b»ng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc. ? NhËn xÐt: ý nghÜa cña chi tiÕt tëng tîng k× ¶o: ? Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng nh÷ng sù viÖc nµo? ViÖc kÕt thóc nh vËy cã ý nghÜa g×? ? VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong truyÖn lµ ë chç nµo? §Þa danh ®Òn Hïng ë ®©u? * GV: Cèt lâi sù thËt LS lµ mêi mÊy ®êi vua Hïng trÞ v×. cßn mét b»ng chøng n÷a kh¼ng ®Þnh sù thËt trªn ®ã lµ l¨ng tëng niÖm c¸c vua Hïng mµ t¹i ®©y hµng n¨m vÉn diÔn ra mét lÔ héi rÊt lín ®ã lµ lÔ héi ®Òn Hïng. LÔ héi ®ã ®· trë thµnh mét ngµy quèc giç cña c¶ d©n téc, ngµy c¶ níc hµnh qu©n vÒ céi nguån: Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i Nhí ngµy giç Tæ mïng mêi th¸ng ba vµ chóng ta tù hµo vÒ ®iÒu ®ã. Mét lÔ héi ®éc ®¸o duy nhÊt chØ cã ë VN! ? Theo em, t¹i sao truyÖn nµy ®îc gäi lµ truyÒn thuyÕt? NhËn xÐt nghÖ thuËt k/c cña nd? ? TruyÖn cã ý nghÜa g×? GV: Chèt tæng kÕt- Gäi 1 hs ®äc ghi nhí (sgk-8) II. §äc - hiÓu v¨n b¶n: 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬: *L¹c Long Qu©n: Cã nguån gèc thÇn rång, dßng dâi cao quÝ, cã tµi n¨ng ®øc ®é, th¬ng d©n, c¨m ghÐt kÎ ¸c. * ¢u C¬: Thuéc hä ThÇn N«ng ( tiªn), dßng dâi cao quÝ, xinh ®Ñp, thÝch du ngo¹n, yªu c¸i ®Ñp. à §Ñp k× l¹, lín lao víi nguån gèc v« cïng cao quÝ. 2.ViÖc sinh në k× l¹, viÖc chia con cña ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n: * ¢u C¬ sinh në k× l¹: - Sinh bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, ®Ñp ®Ï, kh«i ng«, kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh nh thæi. à Chi tiÕt tëng tîng s¸ng t¹o diÖu k× nhÊn m¹nh sù g¾n bã keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ngêi ViÖt * ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con: - 50 ngêi con xuèng biÓn; - 50 Ngêi con lªn nói à Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn DT: lµm ¨n, më réng vµ gi÷ v÷ng ®Êt ®ai. ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt DT. Mäi ngêi ë mäi vïng ®Êt níc ®Òu cã chung mét nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh. * ý nghÜa cña chi tiÕt tëng tîng k× ¶o: - T« tÝnh ®Ëm tÝnh chÊt k× l¹, lín lao, ®Ñp ®Ï cña c¸c nh©n vËt, sù kiÖn. - ThÇn k×, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi, d©n téc ®Ó chóng ta thªm tù hµo, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc - Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm. 3. Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn - Con trëng lªn ng«i vua, lÊy hiÖu Hïng V¬ng, lËp kinh ®«, ®Æt tªn níc. - Gi¶i thÝch nguån gèc cña ngêi VN lµ con Rång, ch¸u Tiªn. à C¸ch kÕt thóc muèn kh¼ng ®Þnh nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn lµ cã thËt III.Tæng kÕt: 1.NghÖ thuËt: K/ chuyÖn tëng tîng, cã nhiÒu chi tiÕt k× ¶o. 2.Néi dung: Nh»m gi¶i thÝch, suy t«n nguån gèc cao quÝ cña ngêi VN, ý nguyÖn ®oµn kÕt d©n téc, thèng nhÊt céng ®ång ngêi ViÖt. 4.3 .Ghi nhí: (sgk-8) * Ho¹t ®éng 3: 1. Häc xong truyÖn: Con Rång, ch¸u Tiªn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? v× sao? 2. KÓ tªn mét sè truyÖn t¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt? - Kinh vµ Ba Na lµ anh em - Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me) - Qu¶ trøng to në ra con ngêi (mêng). III. LuyÖn tËp: IV. Cñng cè: Ghi nhí V. HDVN - Häc bµi, thuéc ghi nhí. §äc kÜ phÇn ®äc thªm - So¹n bµi: “B¸nh chng, b¸nh giÇy”. T×m c¸c t liÖu kÓ vÒ c¸c d©n téc kh¸c hoÆc trªn thÕ giíi vÒ viÖc lµm b¸nh hoÆc quµ d©ng vua. E. RKNBD: .......................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy so¹n: TiÕt 2 Híng dÉn ®äc thªm: B¸nh chng, b¸nh giÇy (TruyÒn thuyÕt) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Hiểu được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản « Bánh chưng, bánh giầy » B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ. 1.Kiến thức : - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm văn học thuộc thể loại truyền thuyết - Cốt lõi lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kì Hùng Vương. - Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm lao động, đề cao nghề nông- một nét đẹp văn hoá người Việt Giúp học sinh hiểu được nguồn gốc bánh chưng bánh giày. 2.Kĩ năng : - Đọc – hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết. - Nhận ra những sự việc chính trong truyện. 3.Thái độ : -Thể hiện lòng tự hào về trí tuệ dân tộc về phong tục tập quán tốt đẹp của người Việt Nam c. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n bµi. §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. Su tÇm tranh ¶nh vÒ c¶nh nh©n d©n ta chë l¸ dong, xay ®ç gãi b¸nh chng, b¸nh giÇy. - HS: So¹n bµi theo c©u hái sgk; Su tÇm tranh ¶nh gãi b¸nh chng, b¸nh giÇy... d. tiÕn tr×nh giê d¹y: 1.æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: -Hái: Em hiÓu thÕ nµo truyÒn thuyÕt? Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Con Rång, ch¸uTiªn"? Trong truyÖn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao em thÝch? -YCTL: Tr¶ lêi ®óng k/n tr/ thuyÕt; ý nghÜa:Nh»m gi¶i thÝch, suy t«n gièng nßi..., ý nguyÖn ®oµn kÕt céng ®ång dtVN. 3. Bµi míi: Hµng n¨m cø mçi khi tÕt ®Õn, xu©n vÒ, nh©n d©n ta, con ch¸u cña vua Hïng tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, vïng rõng nói còng nh vïng biÓn l¹i n« nøc, hå hëi chë l¸ dong, xay g¹o, gi· g¹o, gãi b¸nh. Quang c¶nh Êy lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt "B¸nh chng, b¸nh giÇy". Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t - Gv gäi HS ®äc truyÖn ? Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn - Hïng V¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ®îc thÇn m¸ch b¶o, dïng g¹o lµm hai thø b¸nh ®Ó d©ng vua. - Vua cha chän b¸nh cña lang Liªu ®Ó tÕ trêi ®Êt cïng Tiªn V¬ng vµ nhêng ng«i cho chµng. - Tõ ®ã níc ta cã tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt. ? Gi¶i thÝch tõ: Tæ tiªn, phóc Êm, tiªn v¬ng.. ? Cho biÕt PTBDD cña truyÖn? ng«i kÓ, c¸c nh©n vËt, nh©n vËt chÝnh lµ ai? ?Theo em, truyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? - Bè côc: 3 phÇn a. Tõ ®Çu...chøng gi¸m b. TiÕp ....h×nh trßn c. Cßn l¹i I. t×m hiÓu chung: .1. §äc , kÓ, chó thÝch: 2. Töø khoù: Sgk 3. Theå loaïi : Truyeàn thuyeát - “Bánh chưng bánh giầy” thuộc nhóm tác phẩm các TT thời đại HV dựng nước 4. PTBĐ : Töï söï. 5. Boá cuïc: 3 phaàn. ? Më ®Çu c©u chuyÖn muèn giíi thiªô víi chóng ta ®iÒu g×? ? Vua Hïng chän ngêi nèi ng«i trong hoµn c¶nh nµo? ? ý ®Þnh cña vua ra sao?(qua ®iÓm cña vua vÒ viÖc chän ngêi nèi ng«i) ? Vua chän ngêi nèi ng«i b»ng h×nh thøc g×? - §iÒu kiÖn vµ h×nh thøc truyÒn ng«i cã g× ®æi míi vµ tiÕn bé so víi ®¬ng thêi? - Qua ®©y, em thÊy vua Hïng lµ vÞ vua nh thÕ nµo? ->§©y lµ mét vÞ vua anh minh. * GV: Trong truyÖn d©n gian gi¶i ®è lµ1 trong nh÷ng lo¹i thö th¸ch khã kh¨n ®èi víi nh©n vËt, kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ c¸c ®êi tríc: chØ truyÒn cho con trëng. Vua chó träng tµi chÝ h¬n trëng thø- * Cho HS ®äc phÇn 2 ? §Ó lµm võa ý vua, c¸c «ng Lang ®· lµm g×? ? V× sao Lang Liªu ®îc thÇn b¸o méng? - Lang Liªu: + Trong c¸c con vua, chµng lµ ngêi rhiÖt thßi nhÊt + Tuy lµ Lang nhng tõ khi lín lªn chµng ra ë riªng, ch¨m lo viÖc ®ång ¸ng, trång lóa, trång khoai. Lang Liªu th©n th× con vua nhng phËn th× gÇn gòi víi d©n thêng * GV: C¸c nh©n vËt må c«i, bÊt h¹nh thêng ®îc thÇn, bôt hiÖn lªn gióp ®ì mçi khi bÕ t¾c. ? V× sao thÇn chØ m¸ch b¶o mµ kh«ng lµm gióp lÔ vËt cho lang Liªu? - ThÇn vÉn dµnh chç cho tµi n¨ng s¸ng t¹o cña Lang Liªu. - Tõ gîi ý, lang Liªu ®· lµm ra hai lo¹i b¸nh. ? KÕt qu¶ cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng Lang nh thÕ nµo? ? V× sao hai thø b¸nh cña lang Liªu ®îc vua chän ®Ó tÕ Trêi, §Êt, Tiªn V¬ng vµ Lang Liªu ®îc chän ®Ó nèi ng«i vua? *GV: - Hai thø b¸nh cña Lang Liªu võa cã ý nghÜa thùc tÕ: quÝ h¹t g¹o, träng nghÒ n«ng (lµ nghÒ gèc cña ®Êt níc lµm cho ND ®îc no Êm) võa cã ý nghÜa s©u xa: §Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. - Hai thø b¸nh hîp ý vua chøng tá tµi ®øc cña con ngêi cã thÓ nèi chÝ vua. §em c¸i quÝ nhÊt cña trêi ®Êt cña ruéng ®ång do chÝnh tay m×nh lµm ra mµ tiÕn cóng Tiªn V¬ng, d©ng lªn vua th× ®óng lµ con ngêi tµi n¨ng, th«ng minh, hiÕu th¶o. ?TruyÒn thuyÕt b¸nh chng, b¸nh giÇy cã néi dung vµ ý nghÜa g×? ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn. ? Häc truyÖn nµy, chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? II. §äc - hiÓu v¨n b¶n: 1. Vua Hïng chän ngêi nèi ng«i - Hoµn c¶nh: giÆc ngoµi ®· yªn, ®Êt níc th¸i b×nh, ND no Êm, vua ®· giµ muèn truyÒn ng«i. - ý cña vua: ngêi nèi ng«i vua ph¶i nèi ®îc chÝ vua, kh«ng nhÊt thiÕt lµ con trëng. - H×nh thøc: ®iÒu vua ®ßi hái mang tÝnh chÊt mét c©u ®è ®Ó thö tµi. 2. Cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng lang - C¸c «ng lang thi nhau lµm cç thËt hËu, thËt ngon. -Lang Liªu ®· s¸ng t¹o lµm ra hai lo¹i b¸nh. 3 KÕt qu¶ cuéc thi - Lang Liªu ®îc chän lµm ngêi nèi ng«i. III.Tæng kÕt: .1.Néi dung: - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn. - Gi¶i thÝch phong tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ngêi ViÖt. - §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa níc. - Quan niÖm duy vËt th« s¬ vÒ Trêi, §Êt. - ¦íc m¬ vua s¸ng, t«i hiÒn, ®Êt níc th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm. 2.NghÖ thuËt: -K/c tëng tîng 3. Ghi nhí: (sgk-12) - §ãng vai Hïng V¬ng kÓ l¹i truyÖn b¸nh chng, b¸nh GiÇy? 2.ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n d©n ta lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy. - §Ò cao nghÒ n«ng, ®Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. Cha «ng ta ®· x©y dùng phong tôc tËp qu¸n cña m×nh tõ nh÷ng ®iÒu gi¶n dÞ nhng rÊt linh thiªng, giµu ý nghi·. Quang c¶nh ngµy tÕt nh©n d©n ta gãi hai lo¹i b¸nh cßn cã ý nghÜa gi÷ g×n truyÒn thèng v¨n ho¸ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc vµ lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt B¸nh chng, b¸nh giÇy. 3. ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em thÝch nhÊt. - Lang Liªu ®îc thÇn b¸o méng: ®©y lµ chi tiÕt thÇn k× lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña truyÖn, nªu lªn gi¸ trÞ cña h¹t g¹o ë mét ®Êt níc mµ c d©n sèng b»ng nghÒ n«ng, thÓ hiÖn c¸i ®¸ng quÝ, c¸i ®¸ng tr©n träng cña s¶n phÈm do con ngêi lµm ra. - Lêi cña vua nãi vÒ hai lo¹i b¸nh: ®©y lµ c¸ch "®äc", c¸ch "thëng thøc" nhËn xÐt vÒ v¨n ho¸. Nh÷ng c¸i b×nh thêng, gi¶n dÞ song l¹i nhiÒu ý nghÜa s©u s¾c ®ã còng chÝnh lµ ý nghi· t tëng, t×nh c¶m cña nh©n d©n vÒ hai lo¹i b¸nh vµ phong tôc lµm b¸nh. - §äc truyÖn nµy, em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao? III.LuyÖn tËp: 1. TËp kÓ chuyÖn. 2. ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n d©n ta lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy. 3. ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em thÝch nhÊt. IV. Cñng cè: ý nghÜa cña truyÖn V. HDVN: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - ChuÈn bÞ bµi: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt E. RKNBD: .............................................................................................................................................................................................................................................................................. Ngµy so¹n: TiÕt 3: Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Nắm chắc định nghĩa về từ, cấu tạo của từ. - Biết phân biệt các kiểu cấu tạo từ. B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1.Kiến thức: - Nhận diện, phân biệt được: + Từ và tiếng + Từ đơn và từ phức. + Từ ghép và từ láy. - Phân tích cấu tạo từ 2.Kĩ năng : Biết cách sử dụng từ trong việc đặt câu. 3.Thái độ: Chăm chỉ, luôn có tinh thần học hỏi tìm hiểu từ và cấu tạo từ của TV c. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n. §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. B¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo y/c bµi häc. d. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi 3. Bµi míi : ë TiÓu häc, c¸c em ®· ®ùoc häc vÒ tiÕng vµ tõ. TiÕt häc nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu s©u thªm vÒ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt ®Ó gióp c¸c em sö dông thuÇn thôc tõ tiÕng ViÖt. H§1: H×nh thµnh kh¸i niÖm vÒ tõ * GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD. ? C©u v¨n nµy lÊy ë v¨n b¶n nµo? ? Tríc mçi g¹ch chÐo lµ 1 tõ, em h·y cho biÕt c©u v¨n trªn cã mÊy tõ ? Vµ cã bao nhiªu tiÕng( mçi mét con ch÷ lµ mét tiÕng) ? VËy tiÕng vµ tõ trong c©u v¨n trªn cã cÊu t¹o ntn? TiÕng dïng ®Ó lµm g×? ? 9 tõ trong VD trªn khi kÕt hîp víi nhau cã t¸c dông g×?(t¹o ra c©u cã ý nghÜa) ? Tõ dïng ®Ó lµm g×? ? Khi nµo mét tiÕng cã thÓ coi lµ mét tõ? ? Tõ nhËn xÐt trªn em h·y rót ra kh¸i niÖm tõ lµ g×? * GV nhÊn m¹nh kh¸i niÖm vµ cho hs ®äc ghi nhí H§2: H×nh thµnh kh¸i niÖm tõ ®¬n, tõ phøc. * GV treo b¶ng phô ? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë tiÓu häc em h·y ®iÒn c¸c tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i? * HS lÇn lît lªn b¶ng ®iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i. ? Qua viÖc lËp b¶ng, em h·y nhËn xÐt, tõ ®¬n vµ tõ phøc cã g× kh¸c nhau? ? Hai tõ phøc trång trät, ch¨n nu«i cã g× gièng vµ kh¸c nhau? + Gièng: ®Òu lµ tõ phøc (gåm hai tiÕng) + Kh¸c: Ch¨n nu«i: gåm hai tiÕng cã quan hÖ vÒ nghÜa ? VËy tõ phøc ®îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa ®îc gäi lµ tõ g×? - Trång trät gåm hai tiÕng cã quan hÖ l¸y ©m ? Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng ®îc gäi lµ tõ g×? ? ThÕ nµo lµ tõ ®¬n, tõ phøc? Tõ phøc cã mÊy lo¹i, ®ã lµ nh÷ng lo¹i nµo? * HS ®äc ghi nhí * Qua bµi häc ta cã thÓ dùng thµnh s¬ ®å sau( dïng s¬ ®å t duy) i. Kh¸i niÖm vÒ tõ 1. VÝ dô: ThÇn /d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/, ch¨n nu«i/vµ/ c¸ch/ ¨n ë/.( Con Rång ch¸u Tiªn) 2. NhËn xÐt: - VD trªn cã 9 tõ, 12 tiÕng. - Cã tõ chØ cã mét tiÕng, cã tõ 2 tiÕng. - TiÕng dïng ®Ó t¹o tõ - Tõ dïng ®Ó t¹o c©u. - Khi mét tiÕng cã thÓ t¹o c©u, tiÕng Êy trë thµnh mét tõ. à Tõ lµ ®¬n vÞ ng«n ng÷ nhá nhÊt dïng ®Ó t¹o c©u. * Ghi nhí : T13/SGK II. Tõ ®¬n vµ tõ phøc: 1. VÝ dô: Tõ /®Êy /níc/ ta/ ch¨m/ nghÒ/ trång trät/, ch¨n nu«i /vµ /cã/ tôc/ ngµy/ tÕt/ lµm /b¸nh chng/, b¸nh giÇy/. * §iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i: - Cét tõ ®¬n: tõ, ®Êy, níc, ta.... - Cét tõ ghÐp: ch¨n nu«i - Cét tõ l¸y: trång trät. * NhËn xÐt : à Tõ ®¬n lµ tõ chØ gåm cã mét tiÕng. à Tõ phøc gåm cã 2 tiÕng trë lªn - Tõ ghÐp: ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ mÆt nghÜa. - Tõ l¸y: Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng. * Ghi nhí: SGK - Tr13: Tõ Tõ ®¬n Tõ phøc Tõ ghÐp Tõ l¸y BTI: -HS §äc vµ thùc hiÖn yªu cÇu bµi tËp 1(sgk-14) - C¸c g tr/bµy- n/xÐt- gv chèt BT2: -Hs ®äc ,thùc hiÖn y/c sgk. -Hs t/bµy -> n/xÐt -> ®¸p ¸n. BT3: -HS lµm bµi theo y/c sgk -Tr/ bµy- n/ xÐt -> ®¸p ¸n BT4: -HS t/bµy -n/xÐt- GV chèt. BT5: Gäi hs t/bµy b¶ng. KT ®éng n·o. -lµm theo y/c sgk - n/xÐt - GV cho ®¸p ¸n. Bµi 1: a. Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. b. Tõ ®ång nghÜa víi tõ nguån gèc: Céi nguån, gèc g¸c... c. Tõ ghÐp chØ qua hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi 2: C¸c kh¶ n¨ng s¾p xÕp: - ¤ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî... - B¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u, cha anh... Bµi 3: - Nªu c¸ch chÕ biÕn b¸nh: b¸nh r¸n, b¸nh nín
Tài liệu đính kèm: