Đề khảo sát chất lượng học kì II Ngữ văn lớp 10 - Năm học 2013-2014 - Trường THPT Minh Khai

TRƯỜNG THPT MINH KHAI
TỔ NGỮ VĂN
ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG HỌC KÌ II
NĂM HỌC 2013 - 2014
Môn: Ngữ Văn 10 (Thời gian làm bài 90 phút)
Đề 01:
Câu 1(3 đ)
 a. Cho văn bản sau:
Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi.
- Tìm những biện pháp tu từ nghệ thuật được sử dụng trong bài ca dao trên? Tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó?
- Hãy nêu nội dung ý nghĩa của bài ca dao?
 b. Hãy phát hiện lỗi và sửa lại cho đúng trong câu sau:
 Qua tác phẩm "Phú sông Bạch Đằng" của Trương Hán Siêu đã cho ta thấy lòng yêu nước và niềm tự hào giân tộc trước chiến công chống giặc ngoại xâm trên sông Bạch Đằng . 
Câu 2:(3 đ )
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên.
 ( Hồ Chí Minh)
 Từ ý nghĩa nội dung của bài thơ trên, anh(chị) hãy viết bài văn (không quá 200 từ ) bàn về ý chí và nghị lực của con người.
Câu 3:(4 đ)
 Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen
Ngoài rèm thước chẳng mách tin
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
Đèn có biết dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương...
 (Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ - Chinh phụ ngâm - Đặng Trần Côn&
 Đoàn Thị Điểm)
Hướng dẫn chấm 
Đề 01
Câu 1:
a. Các biện pháp tu từ nghệ thuât: So sánh,đối,điệp từ ... 0,5
 Tác dụng: Nhấn mạnh ý,tăng tính biểu cảm,tính hình tượng,phép đối tạo nên sự cân đối hài hòa giữa các vế và các câu. 0,5
 Nội dung ý nghĩa: Bài ca dao ca ngợi công lao to lớn của cha mẹ đối với con đồng thời nhắc nhở con phải ghi nhớ và đền đáp ơn sinh thành nuôi dưỡng, nghĩa là phải hiếu thuận với cha mẹ-đó là đạo làm con. 1,0
b. Phát hiện lỗi:- giân- viết sai phụ âm đầu 
 - Câu không phân định rõ thành phần trạng ngữ và chũ ngữ(thiếu chủ ngữ) 0,5
 Sửa lỗi: - Từ giân sửa thành dân
 - Bỏ từ "Qua" ở đầu câu( Có nhiều cách sửa, Gv dựa vào bài làm của học sinh cho điểm) 0,5 
Câu 2:(3 đ)
* Yêu cầu về kĩ năng:- Nắm vững phương pháp làm bài văn nghị luận xã hội
 - Hiểu ý nghĩa của bài thơ,đi sâu bàn về ý chí nghị lực của con người 
 - Có dẫn chứng cụ thể
* Yêu cầu kiến thức: 
 a.Giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của bài thơ: 1,0
 - Trong cuộc sống ta gặp rất nhiều khó khăn,trở ngại nhưng điều đáng lo ngại nhất là "lòng không bền"- ý chí nghị lực và quyết tâm của con người. Nếu có được ý chí và nghị lực thì dù khó đến đâu cũng vượt qua "ắt làm nên"
 - Bài thơ khẳng định muốn thành công con người phải trải qua những khó khăn,gian khổ và điều cốt yếu là cần có ý chí và nghị lực
b. Giải thích và bàn luận về ý chí và nghị lực của con người 1,0
 - ý chí và nghị lực của con người là lòng quyết tâm vượt qua những khó khăn và trở ngại và bản lĩnh vững vàng của con người trong cuộc sống.
 - Ý chí và nghị lực có tác dụng lớn lao: Khích lệ tinh thần , tiếp thêm sức mạnh, củng cố niềm tin. Có thể vượt qua tất cả mọi trở ngại, những điều tưởng như không thể: Đào núi và lấp biển
 c. Bài học rút ra và liên hệ bản thân 1,0
 Ca ngợi tuyên dương những tấm gương vượt khó,phê phán những người sống thiếu ý chí và nghị lực. Tuy nhiên muốn thành công ngoài ý chí và nghị lực ta cần có thêm những yếu tố chủ quan và khách quan khác 
Câu 3:( 4 đ)
 * Yêu cầu chung:Học sinh có kĩ năng viết một bài văn nghị luận cho một đoạn thơ
 Cảm nhận được những kiến thức cơ bản của đoạn trích
 * Yêu cầu cụ thể:
- Học sinh cảm nhận được nỗi cô đơn,lẻ bóng , tâm trạng buồn rầu của người chinh phụ : Biểu hiện 2,0
+ Qua hành động lặp đi lặp lại ,một mình dạo hiên vắng,buông,cuốn rèm nhiều lần,mong tin vui mà "ngoài rèm thước chẳng mách tin" tất cả đều vô vọng, hành động đó cho thấy sự từ túng bế tắc của người chinh phụ
+ Qua sự đối bóng của người chinh phụ với ngọn đèn khuya,để rồi cũng chỉ là"Một mình mình biết ,một mình mình hay". Tả ngọn đèn chính là tả không gian mênh mông và sự cô đơn của con người.
- Những đặc sắc về nghệ thuật: Tả cảnh ngụ tình, miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật, hình ảnh biểu tượng.... 1,0
- Qua cảm nhận đoạn trích học sinh có thể rút ra ý nghĩa: Tám câu thơ đầu cho thấy nỗi cô đơn lẻ bóng của người chinh phụ khi có chồng đi chinh chiến,đoạn thơ nói riêng và tác phẩm nói chung là tiếng nói tố cáo chiến tranh phong kiến và đề cao khát vọng hạnh phúc lứa đôi. 1.0
Đề 02:
Câu 1: (3 đ)
 a. Cho văn bản sau:
Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
 - Tìm những biện pháp tu từ nghệ thuật được sử dụng trong bài ca dao trên? Tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó?
 - Hãy nêu nội dung ý nghĩa của bài ca dao? 
 b.Hãy phát hiện lỗi và sửa lại cho đúng trong câu sau:
 Qua những vần thơ Nguyễn Trãi viết về thiên nhiên đất nước, về tình cha con, tình bạn ,....xiết bao gần gủi thân thương.
Câu 2: (3 đ )
	"Gạo đem vào giã bao đau đớn
	 Gạo giã xong rồi trắng tựa bông
	 Sống ở trên đời người cũng vậy
	 Gian nan rèn luyện ắt thành công ".
 (Nghe tiếng giã gạo-Nhật kí trong tù- Hồ Chí Minh)
 Từ ý nghĩa nội dung của bài thơ trên, anh(chị) hãy viết bài văn (không quá 200 từ ) bàn về ý chí và nghị lực của con người.
Câu 3:(4 đ)
 Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
	 Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
 Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen
 Ngoài rèm thước chẳng mách tin
 Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
 Đèn có biết dường bằng chẳng biết,
 Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
 Buồn rầu nói chẳng nên lời,
 Hoa đèn kia với bóng người khá thương...
 ( Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ- Chinh phụ ngâm-Đặng Trần Côn&
 Đoàn Thị Điểm)
Hướng dẫn Đề 02
Câu 1:
a. Các biện pháp tu từ nghệ thuât: So sánh,đối,điệp từ ... 0,5
 Tác dụng: Nhấn mạnh ý,tăng tính biểu cảm,tính hình tượng,phép đối tạo nên sự cân đối hài hòa giữa các vế và các câu. 0,5
 Nội dung ý nghĩa: Bài ca dao ca ngợi công lao to lớn của cha mẹ đối với con đồng thời nhắc nhở con phải ghi nhớ và đền đáp ơn sinh thành nuôi dưỡng, nghĩa là phải hiếu thuận với cha mẹ-đó là đạo làm con. 1,0
b. Phát hiện lỗi:- gủi- viết sai dấu thanh(nói sai thanh điệu)
 - Câu không phân định rõ thành phần trạng ngữ và chũ ngữ(thiếu chủ ngữ) 0,5
 Sửa lỗi: - Từ gủi sửa thành gũi
 - Bỏ từ "Qua" ở đầu câu( Có nhiều cách sửa,gv dựa vào bài làm của học sinh cho điểm) 0,5
Câu 2:(3 đ)
* Yêu cầu về kĩ năng:- Nắm vững phương pháp làm bài văn nghị luận xã hội
 - Hiểu ý nghĩa của bài thơ,đi sâu bàn về ý chí nghị lực của con người 
 - Có dẫn chứng cụ thể
* Yêu cầu kiến thức: 
 a.Giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của bài thơ: Nghe tiếng giã gạo 1,0
 -Gạo đem vào giã phải trải qua nhiều đau đớn,nhưng khi giã xong rồi gạo trắng tựa bông;cũng giống như con người trong cuộc sống phải trải qua quá trình gian nan rèn luyện mới có được thành công
 - Bài thơ khẳng định muốn thành công con người phải trải qua quá trình rèn luyện gian nan. Trong quá trình đó con người cần có ý chí và nghị lực.
 b. Giải thích và bàn luận về ý chí và nghị lực của con người 1,0
 - ý chí và nghị lực của con người là lòng quyết tâm vượt qua những khó khăn và trở ngại và bản lĩnh vững vàng của con người trong cuộc sống.
 - Ý chí và nghị lực có tác dụng lớn lao: Khích lệ tinh thần , tiếp thêm sức mạnh, củng cố niềm tin..
 c. Bài học rút ra và liên hệ bant thân 1,0
 Ca ngợi tuyên dương những tấm gương vượt khó,phê phán những người sống thiếu ý chí và nghị lực. Tuy nhiên muốn thành công ngoài ý chí và nghị lực ta cần có thêm những yếu tố chủ quan và khách quan khác 
Câu 3:( 4 đ)
 * Yêu cầu chung:Học sinh có kĩ năng viết một bài văn nghị luận cho một đoạn thơ
 Cảm nhận được những kiến thức cơ bản của đoạn trích
 * Yêu cầu cụ thể:
- Học sinh cảm nhận được nỗi cô đơn,lẻ bóng , tâm trạng buồn rầu của người chinh phụ : Biểu hiện 2,0
+ Qua hành động lặp đi lặp lại ,một mình dạo hiên vắng,buông,cuốn rèm nhiều lần,mong tin vui mà "ngoài rèm thước chẳng mách tin" tất cả đều vô vọng, hành động đó cho thấy sự từ túng bế tắc của người chinh phụ
+ Qua sự đối bóng của người chinh phụ với ngọn đèn khuya,để rồi cũng chỉ là"Một mình mình biết ,một mình mình hay". Tả ngọn đèn chính là tả không gian mênh mông và sự cô đơn của con người
- Những đặc sắc về nghệ thuật: Tả cảnh ngụ tình,miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật, hình ảnh biểu tượng.... 1,0
- Qua cảm nhận đoạn trích học sinh có thể rút ra ý nghĩa: Tám câu thơ đầu cho thấy nỗi cô đơn lẻ bóng của người chinh phụ khi có chồng đi chinh chiến,đoạn thơ nói riêng và tác phẩm nói chung là tiếng nói tố cáo chiến tranh phong kiến và đề cao khát vọng hạnh phúc lứa đôi. 1.0