Đề cương ôn tập học kỳ I môn Giáo dục công dân Lớp 8

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KỲ I
 Môn: GDCD 
Hãy nêu quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình (ông bà, cha mẹ, con cháu)?
Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ:
- Cha mẹ nuôi dạy con thành công dân tốt.
- Bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của con.
- Tôn trọng ý kiến của con.
- Không được phân biệt đối xử giữa các con.
- Không được ngược đãi, xúc phạm con, ép buộc con làm những điều trái pháp luật, trái đạo đức.
Quyền và nghĩa vụ của ông bà:
- Ông bà nội, ông bà ngoại phải trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc cháu thành niên bị tàn tật nếu cháu không có người nuôi dưỡng.
Quyền và nghĩa vụ của con, cháu:
- Con, cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà.
- Chăm sóc, nuôi dưỡng ông bà, cha mẹ; đặc biệt khi ông bà, cha mẹ ốm đau, già yếu.
- Nghiêm cấm hành vi ngược đãi, xúc phạm ông bà, cha mẹ.
a) Vì sao hiện nay trong 1 số gia đình, con cái không ngoan (lười học, ham chơi, quậy phá)?
- Về bản thân: + con cái chưa có kỹ năng sống, chưa có ý thức tự giác.
 + không biết quý trọng công lao của cha mẹ.
 + không biết tôn trọng và đền đáp tình yêu thương của cha mẹ đối với mình.
Về gia đình: Vì cha mẹ nuông chiều, quá thỏa mãn các nhu cầu của con 
 + do cha mẹ thiếu quan tâm, chăm sóc và chia sẻ cùng con.
Xã hội: Bị bạn bè lôi kéo vào các mục đích xấu như hút thuốc, trộm cắp hay đánh bậy
b) Theo em, con cái có vai trò thế nào trong gia đình?
- Con cái có vai trò quan trọng trong gia đình. Con cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà, có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà đặc biệt khi cha mẹ, ông bà đau ốm, già yếu. Nghiêm cấm con cháu có hành vi ngược đãi, xúc phạm cha mẹ, ông bà.
c) Vì sao pháp luật phải có những quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đinh?
- Những quy định đó nhằm xây dựng gia đình hòa thuận, hạnh phúc, giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam. Chúng ta phải hiểu và thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ của mình đối với gia đình.
 3. a) Thế nào là lao động tự giác và sáng tạo?
- Lao động tự giác là chủ động làm việc không đợi ai nhắc nhở, không phải áp lực từ bên ngoài.
- Lao động sang tạo là trong quá trinh lao động luôn luôn suy nghĩ, cải tiến để tìm tòi cái mới,tìm ra cách giải quyết tối ưu nhằm ko ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả lao động.
 b) Mối quan hệ của chúng
- Lao động tự giác là điều kiện của lao động sáng tạo. 
 4. TỰ LẬP là tự làm lấy, tự giải quyết công việc của mình, tự lo liệu, tạo dựng cho cuộc sống của mình; không trông chờ, dựa dẫm, phụ thuộc vào người khác.
- Biểu hiện: + Trong học tập: 
Tự làm bài và ôn bài
Không quay cóp trong giờ kiểm tra
Tự giải bài tập về nhà
+ Trong cuộc sống: 
Tự hoàn thành các sinh hoạt cá nhân như tắm rửa, vệ sinh cá nhân
Tự làm một số công việc nhẹ trong gia đình
a) Xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng đồng dân cư là làm cho đời sống văn hóa tinh thần ngày càng lành mạnh, phong phú như giữ gìn trật tự an ninh, vệ sinh nơi ở; bảo vệ cảnh quan môi trường sạch đẹp; xây dựng tình đoàn kết xóm giềng; bài trừ phong tục tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan và tích cực phòng, chống các tệ nạn xã hội. 
b) Vì: Góp phần làm cho cuộc sống bình yên, hạnh phúc, bảo vệ và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Học sinh cần tránh những việc làm xấu và tham gia những hoạt động vừa sức trong việc 
góp phần xây dụng nếp sống VH của cộng đồng dân cư.
TÔN TRỌNG VÀ HỌC HỎI CÁC DÂN TỘC KHÁC
Biểu hiện:
Tích cực học tập, tìm hiểu đời sống và nền văn hóa của các dân tộc trên TG.
Tiếp thu một cách có chọn lọc, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và truyền thống của dân tộc ta.
Vì sao phải tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác?
Mỗi dân tộc có giá trị văn hoá riêng .
Những giá trị văn hóa tư tưởng của dân tộc khác giúp chúng ta phát triển kinh tế, văn hoá, giáo dục và khoa học kĩ thuật.
Đất nước ta còn nghèo, trải qua nhiều cuộc chiến tranh, rất cần học hỏi các giá trị văn hoá của dân tộc khác.
=> Giữa các dân tộc có sự học tập kinh nghiệm lẫn nhau và sự đóng góp cả mỗi dân tộc sẽ làm phong phú thêm nền văn hoá nhân loại.
Nên học tập các dân tộc khác như thế nào? 
 Những cái nên học:
+ Trình độ khoa học kĩ thuật.
+ Trình độ quản lí.
+ Tiến bộ văn minh, nhân đạo
+ Du lịch. 
+ NHững truyền thống quý báu
Ví dụ: sản xuất máy móc hiện đại, máy vi tính, điện tử viễn thông, ti vi màu, lĩnh vực giao thông: đường, cầu, cống, hầm, xây dựng kiến trúc, cải cách quản lý, kỉ luật lao động, giáo dục
Những cái không nên:
+ Văn hoá đòi truỵ, độc hại.
+ Phá hoại truyền thống của dân tộc.
+ Lối sống thực dụng chạy theo đồng tiền.
+ Chạy theo mốt...
Tích cực học tập, tìm hiểu đời sống và nền văn hóa của các dân tộc trên thế giới.
Tiếp thu có chọn lọc, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và truyền thống của dân tộc ta. 
Tăng cường giao lưu, hợp tác trên các lĩnh vực, xây dựng tình đoàn kết, hữu nghị giữa các dân tộc.
Tôn trọng và học tập tất cả các dân tộc khác, kể cả các dân tộc đang phát triển vì họ cũng có những mặt tốt, mặt mạnh.
Khi giao tiếp với người nước ngoài, luôn tỏ ra tôn trọng họ và thể hiện lòng tự tôn dân tộc.
Mối quan hệ giữa pháp luật và kỉ luật
Phân biệt
PHÁP LUẬT
KỈ LUẬT
- Là các quy tắc xử sự chung
- Có tính bắt buộc
- Do Nhà nước ban hành
- Được Nhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.
Ví dụ: Luật dân sự, luật hôn nhân và gia đình, luật giao thông, luật bảo vệ và chăm sóc trẻ em, luật hình sự.
- Là những quy định qui ước
- Yêu cầu mọi người phải tuân theo 
- Do tập thể cộng đồng đề ra
- Đảm bảo mị người hoạt động thống nhất, chặt chẽ
Ví dụ: Bản nội quy nhà trường, bản nội quy cơ quan, đi nhẹ nói khẽ ở BV
MỐI QUAN HỆ: 
Giúp cho mọi người có một chuẩn mực chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động.
Xác định trách nhiệm trách nhiệm, bảo vệ quyền lợi của mọi người
Góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho mỗi cá nhân và toàn xã hội phát triển theo một định hướng chung.
Kỉ luật phải tuân theo pháp luật, không được làm trái pháp luật.
Xử lí tình huống cụ thể
Vì sao trong cuộc sống chúng ta cần phải tự lập?
Vì tự lập giúp ta rất nhiều trong cuộc sống; giúp ta vượt qua mọi công việc và thử thách bằng chính sức lực của mình mà không cần nhờ vả vào người khác. 
Người không có tính tự lập sẽ dễ vấp ngã và thất bại khi gặp khó khăn, dễ bị mọi nguwoif xem thường, cảm thấy phiền hà.
Những người có tính tự lập sẽ thường xuyên thành công rong cuộc sống và nhận được sự kính trọng của mọi người.
Để trở thành người tự lập học sinh phải rèn luyện gì?
Trong học tập:
Tự giác làm bài tập và ôn bài về nhà.
Trong cuộc sống:
Tự giải quyết các công việc hàng ngày mà không cần đến sự giúp đỡ của ông bà cha mẹ.
Biết tự làm những việc nhẹ trong gia đình.
Tự hoàn thành những sinh hoạt cá nhân: tắm rửa, giặt giũ
a) Tác hại của thiếu tính tự giác trong học tập:
Kết quả học tập yếu kém
Sống ỷ lại vào cha mẹ, lười biếng, cẩu thả
Mọi người xem thường, uy tín cá nhân giảm sút
Hậu quả của sự thiếu sang tạo trong học tập:
Hiệu quả, chất lượng học tập không tốt. Học tập không tiến bộ.
Lười suy nghĩ, lạc hậu. Đầu óc kém phát triển
Chỉ quen với phương pháp cũ, không tiếp cận được với tri thức mới
Cách rèn luyện tính tự giác và sáng tạo trong học tập và lao động:
Có kế hoạch rèn luyện cụ thể và nghiêm túc thực hiện.
Chịu khó suy nghĩ, thường xuyên rút kinh nghiệm, cố gắng tìm tòi cách mới, tối ưu trong học tập và công việc thường ngày.
Tự giác hoàn thành các công việc của bản thân mà không ỷ lại vào người khác.
a) Pháp luật và kỉ luật có ý nghĩa gì trong cuộc sống của mỗi cá nhân và của toàn xã hội?
Giúp mọi người có một chuẩn mực chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động
Xác định trách nhiệm, bảo vệ quyền lợi của mọi người
Tạo điều kiện thuận lợi cho mỗi cá nhân và toàn xã hội phát triển theo một định hướng chung
Nếu không có pháp luật, thì xã hội sẽ ra sao?
Xã hội mất an ninh trật tự, không bình yên
Mất đi sự công bằng
Quyền lợi các nhân không được bảo vệ 
Xã hội phát triển theo chiều hướng xấu