Chuyên đề Dạy tiết luyện tập hiệu quả - Trường THCS Hàng Gòn

TRƯỜNG THCS HÀNG GÒN
TỔ TOÁN
CHUYÊN ĐỀ
DẠY TIẾT LUYỆN TẬP HIỆU QUẢ
A- Mục tiêu chung của một tiết luyện tập toán .
	 - Hoàn thiện , nâng cao ở mức độ phổ thông cho phép đối với phần lý thuyết của tiết học trước hoặc một số tiết học trước thông qua một hệ thống bài tập
	- Rèn cho học sinh các kỹ năng giải toán , hình thành thuật toán dựa trên cơ sở nội dung lý thuyết toán học đã học và phù hợp với trình độ tiếp thu của đại đa số học sinh của một lớp học thông qua một hệ thống câu hỏi , bài tập hoặc một chuyên đề về các bài tập đã được sắp xếp theo chủ ý của giáo viên . Thực chất là vận dụng lý thuyết để giải hệ thống bài tập nhằm hình thành một số kỹ năng cần thiết cho học sinh mà các kỹ năng này được dùng nhiều trong bài tập và thực tiễn.
	- Thông qua phương pháp và nội dung của tiết học ( hệ thống các bài tập của tiết học ) rèn luyện cho học sinh nề nếp làm việc có tính khoa học, học tập tích cực, chủ động sáng tạo trong phương pháp tư duy và các thao tác cần thiết.
	- Tuỳ theo yêu cầu cụ thể của từng tiết học và đặc điểm của phân môn học ( Đại số - Hình học ) mà trong từng tiết luyện tập nổi lên yêu cầu trọng tâm.
 B- Cầu trúc về nội dung của tiết luyện tập toán.
	- Tiết luyện tập toán có thể được cấu trúc theo nhiều phương án khác nhau tuỳ theo chủ ý của mỗi người . Có 2 phương án cơ bản:
1 - Phương án 1:
Bước 1 : - Nhắc lại một cách có hệ thống các nội dung lý thuyết đã học ( Định nghĩa, định lý, quy tắc, công thức, nguyên tắc giải toán...) 
Mở rộng phần lý thuyết ở mức độ phổ thông trong chừng mực cụ thể ( Thông qua phần kiểm tra miệng đầu tiết học). việc kiểm tra có thể có nhiều hình thức.
Bước 2: - Cho học sinh trình bày lời giải các bài đã làm ở nhà mà giáo viên đã quy định nhằm kiểm tra sự vận dụng lý thuyết trong giải toán của học sinh, kiểm tra kỹ năng giải toán , cách diễn đạt bằng lời và cách trình bày lời giải bài toán của học sinh.
	- Cho học sinh nhận xét bài làm của bạn .Sau khi học sinh đã nhận xét bài làm của bạn giáo viên cần chốt lại các vấn đề có tính chất giáo dục theo nội dung sau:
Khẳng định chỗ làm đúng, làm tốt của học sinh để động viên kịp thời.
Phân tích những sai lầm và nguyên nhân dẫn đến sai lầm .
Đưa ra cách giải ngắn gọn hơn, thông minh hơn hoặc vận dụng lý thuyết linh hoạt hơn( Nếu có thể được).
Bước 3: 
	- Cho học sinh làm một số bài tập mới ( Có trong hệ thống bài tập của các tiết luyện tập mà học sinh chưa làm hoặc giáo viên tự biên soạn ) nhằm đạt được một số yêu cầu sau:
	- Kiểm tra sự hiểu biết của học sinh phần lý thuyết mở rộng( hoặc sâu hơn) mà giáo viên đưa ra trong tiết luyện tập đầu giờ học.
	- Rèn luyện các phẩm chất trí tuệ : Tính nhanh, Tính nhẩm một cách thông minh, rèn luyện tính linh hoạt sáng tạo qua các cách giải khác nhau của mỗi bài toán , tính thuận nghịch của tư duy.
	- Khắc sâu và hoàn thiện phần lý thuyết qua các bài tập có tính chất phản ví dụ. Các bài tập có tính chất hiện thực.
	- Thông qua bài tập hình thành phương pháp giải các dạng toán cụ thể( Hình thành thuật toán)
	 - Chú ý có những bài tập giải mẫu mực , và có những bài tập chỉ gợi ý phương hướng giải vắn tắt hoặc lợi dụng các kết quả của bài làm ở trên để giải quyết. 
2- Phương án 2: 
Bước 1: - Cho học sinh trình bày lời giải các bài tập đã cho làm ở nhà để kiểm tra học sinh làm ở nhà để kiểm tra xem học sinh hiểu lý thuyết đến đâu? Kỹ năng vận dụng lý thuyết trong việc giải toán như thế nào? Học sinh đã mắc những sai lầm nào? Các sai lầm thường mắc phải? Cách trình bày diễn đạt lời giải một bài toán bằng ngôn ngữ toán học như thế nào?
	Thực chất đây là bước kiểm tra lại chất lượng học tập của học sinh một cách toàn diện về môn Toán cụ thể là tiết học Toán vừa qua.
Bước 2: Trên cơ sở đã nắm vững những thông tin về các vấn đề nói ở trên giáo viên cần phải chốt lại các vấn đề có tính chất trọng tâm:
	- Nhắc lại một số vấn đề chủ yếu về lý thuyết mà học sinh chưa hiểu hoặc chưa hiểu sâu nên không vận dụng tốt vào việc giải các bài tập toán.
	- Chỉ ra những sai sót của học sinh nhất là các sai sót thường mắc phải của học sinh mà giáo viên tích luỹ được qua quá trình dạy học.
	- Hướng dẫn cho học sinh cách trình bày diễn đạt bằng lời nói , bằng ngôn ngữ Toán học , bằng ký hiệu Toán học....
Bước 3: Cho học sinh làm một số bài tập mới nhằm đạt được các yêu cầu sau:
 - Hoàn thiện lý thuyết. Khắc phục những sai lầm mà học sinh thường mắc phải.
 - Rèn luyện các phẩm chất trí tuệ : Tính nhanh, tính nhẩm một cách thông minh, tính linh hoạt sáng tạo khi giải toán.
 - Rèn một vài thuật toán cơ bản mà yêu cầu học sinh phải ghi nhớ trong quá trình học tập.
	- Rèn luyện cách phân tích nội dung bài toán để tìm phương hướng giải quyết bài toán . Các bước tiến hành giải toán .
	- Rèn luyện cách trình bày lời giải một bài toán bằng văn viết ...
* Mỗi phương án đều có 3 phần chủ yếu là : 
	+ Hoàn thiện lý thuyết .
	+ Rèn kỹ năng thực hành.
	+ Phát huy được tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh.
 C. Bài học kinh nghiệm 
 Để giờ luyện tập thực sự có hiệu quả
1 - Đối với giáo viên.
- Nghiên cứu kỹ SGK, SBT đọc tài liệu tham khảo .
- Chuẩn bị đồ dùng phương tiện dạy học một cách chu đáo.
- Xây dựng hệ thống câu hỏi chính xác phù hợp với các đối tượng học sinh.
	( Hình thành cho học sinh các thuật toán , giúp học sinh vận dụng tốt kiến thức vào bài tập) 
2- Đối với học sinh.
- Nghiêm túc trong việc củng cố kiến và tiếp thu kiến thức mở rộng.
- Ghi nhớ kiến thức trọng tâm, cách giải các dạng toán cụ thể, rèn luyện kỹ năng giải toán.
- Chú ý đến các sai lầm thường mắc phải.
- Phải làm bài tập về nhà.
Tóm lại: 
- Tiết luyện tập không phải là tiết chữa bài tập.
- Tiết luyện tập phải là tiết dạy cách suy nghĩ giải toán .
- Lượng bài tập vừa phải để có điều kiện khắc sâu các kiến thức được vận dụng và phát triển các năng lực tư duy cần thiết trong giải toán .
 - Các bài tập sắp xếp thành chùm có liên quan với nhau . 
- Trong tiết luyện tập phải có những bài giải mang tính chất mẫu mực, có những bài chỉ giải vắn tắt. Chú ý vận dụng các kết quả của bài tập trước vào bài tập sau nếu có thể được
- Học sinh có thời gian làm quen với bài toán, cùng nghiên cứu tìm tòi lời giải toán và để học sinh được hưởng niềm vui khi tự mình tìm được chìa khoá của lời giải.
	Sau tiết luyện tập học sinh được củng cố khắc sâu lý thuyết và các kiến thức trọng tâm và được rèn luyện kỹ năng giải toán .