Tuyển tập đề thi chọn học sinh giỏi Ngữ văn lớp 12

Đề thi chọn học sinh giỏi khối 12
Câu 1:
 Pythagos từng nói “ Im lặng là cấp độ cao nhất của sự khôn ngoan. Ai không biết im lặng là không biết nói”. Còn Martin Luther King Jr lại phát biểu “Cuộc sống của chúng ta bắt đầu chấm dứt ngay trong cái ngày mà chúng ta giữ im lặng trước những vấn đề hệ trọng”.
 Từ hai ý kiến trên, anh/chị hãy viết một bài luận bàn về vấn đề cần im lặng hay lên tiếng trong cách xử thế của con người trong cuộc sống.
Câu 2: 
 Đánh giá về văn học Việt Nam 1945-1975 có ý kiến cho rằng: “ Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn đã làm cho văn học giai đoạn này thấm nhuần tinh thần lạc quan, đồng thời đáp ứng được những yêu cầu phản ánh hiện thực đời sống trong quá trình vận động và phát triển cách mạng”.
 ( SGK Ngữ văn, Ban cơ bản, NXB GDVN, 2010, trang 14).
 Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ bằng việc phân tích các tác phẩm “Tây Tiến” (Quang Dũng), “Việt Bắc” (Tố Hữu), “Đất nước” ( Trích Trường ca Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm)
Tr­êng THPT Lª V¨n H­u Thi Kh¶o s¸t chÊt l­îng khèi 12 (lÇn 2)
 M«n: Ng÷ v¨n 
 Thêi gian: 180 phót ( Kh«ng kÓ thêi gian ph¸t ®Ò)
 ( §Ò thi gåm cã 02 trang)
I. PhÇn ®äc hiÓu( 3,0 ®iÓm)
 §äc v¨n b¶n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái nªu phÝa d­íi:
 “Cha viÕt cho con tõ chÝnh cuéc ®êi cha
 Nh÷ng bµi häc mét ®êi cay ®¾ng
 Cha göi cho con chót n¾ng
 H·y gi÷ gi÷a lßng con
 §Ó khi con cÊt b­íc vµo cuéc hµnh tr×nh ®Çy gai vµ c¹m bÉy
 Con sÏ bít thÊy ®au vµ ®ì ph¶i tñi hên
 §õng h¬n thua lµm g× víi cuéc ®êi, con ¹
 H·y ®Ó chÞ, ®Ó anh giµnh lÊy phÇn hä muèn
 Con h·y chËm b­íc dï lµ ng­êi ®Õn muén
 Dï phÇn con ch¼ng ai nhí ®Ó dµnh!
 H·y vui lªn tr­íc ®iÒu nh©n nghÜa
 H·y buån víi chuyÖn bÊt nh©n
 Vµ h·y tin vµo ®iÒu cã thËt
 - Con ng­êi sèng ®Ó yªu th­¬ng.”
 ( Theo §Êt ViÖt)
C©u1 (0,25 ®iÓm): V¨n b¶n trªn sö dông ph­¬ng thøc biÓu ®¹t lµ g×?
C©u 2 (0,25 ®iÓm): C¸ch nãi “ chót n¾ng” trong c©u Cha göi cho con chót n¾ng cã nghÜa g×? C¸ch nãi nµy sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo?
C©u 3 ( 0,5 ®iÓm): ChØ ra biÖn ph¸p tu tõ vµ t¸c dông cña nã ë bèn c©u th¬ sau ®©y:
“ H·y vui lªn tr­íc ®iÒu nh©n nghÜa
 H·y buån víi chuyÖn bÊt nh©n
 Vµ h·y tin vµo ®iÒu cã thËt
Con ng­êi sèng ®Ó yªu th­¬ng.”
C©u 4(0,5 ®iÓm): Anh/chÞ cã ®ång ý víi c¸ch nghÜ cña ng­êi cha trong bµi th¬ trªn kh«ng? V× sao? H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n ( d­íi 10 dßng ) tr×nh bµy suy nghÜ cña b¶n th©n m×nh.
 §äc v¨n b¶n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái bªn d­íi:
 “ D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n­íc. §ã lµ mét truyÒn thèng quý b¸u cña ta. Tõ x­a ®Õn nay, mçi khi tæ quèc bÞ x©m l¨ng th× tinh thÇn Êy l¹i s«i næi. Nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l­ít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n n­íc vµ bÌ lò c­íp n­íc”
 (Hå ChÝ Minh)
C©u 5 (0,25 ®iÓm): Anh/chÞ h·y ®Æt tªn cho ®o¹n v¨n b¶n trªn.
C©u 6 (0,25 ®iÓm): V¨n b¶n trªn viÕt theo phong c¸ch ng«n ng÷ nµo?
C©u 7(0,5 ®iÓm): ChØ ra phÐp liªn kÕt vµ biÖn ph¸p tu tõ chñ yÕu ®­îc sö dông trong v¨n b¶n trªn?
C©u 8(0,5 ®iÓm): Tõ néi dung cña văn b¶n trªn, anh /chÞ h·y viÕt mét ®o¹n v¨n b¶n ng¾n (kho¶ng 10 dßng) nãi vÒ lßng yªu n­íc.
II. PhÇn lµm v¨n ( 7,0 ®iÓm): 
C©u 1(3 ®iÓm):
 “ T­¬ng lai cña b¹n ®­îc x©y dùng trªn rÊt nhiÒu yÕu tè, nh­ng c¸i quan träng nhÊt lµ chÝnh b¹n”.
 ( Theo s¸ch Sèng tù tin, NXB Lao ®éng X· héi, 2004, tr.64)
 Anh/chÞ viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn ( kho¶ng 600 tõ) tr×nh bµy suy nghÜ cña m×nh vÒ ý kiÕn trªn.
C©u 2(4 ®iÓm):
 C¶m nhËn cña anh /chÞ vÒ mét vÎ ®Ñp cña h×nh t­îng S«ng §µ trong tïy bót “ Ng­êi l¸i ®ß S«ng §µ” ( NguyÔn Tu©n). Tõ ®ã tr×nh bµy suy nghÜ cña m×nh vÒ ý kiÕn: “ V¨n NguyÔn Tu©n lµ v¨n khoe tµi hoa, uyªn b¸c” (S¸ch gi¸o viªn Ng÷ v¨n 12, phÇn V¨n häc ViÖt Nam, NXB Gi¸o dôc, 1994,tr.114).
 ***************************HÕt*******************************
* L­u ý: - ThÝ sinh kh«ng ®­îc sö dông tµi liÖu.
 - C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm
Tr­êng THPT Lª V¨n H­u Thi Kh¶o s¸t chÊt l­îng khèi 12 (lÇn 2)
 M«n: Ng÷ v¨n 
 Thêi gian: 180 phót ( Kh«ng kÓ thêi gian ph¸t ®Ò)
 ( §Ò thi gåm cã 02 trang)
 H­íng dÉn chÊm
I. Yªu cÇu chung
 Gi¸m kh¶o cÇn:
N¾m b¾t kÜ néi dung tr×nh bµy cña thÝ sinh ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc mét c¸ch ræng qu¸t vµ chÝnh x¸c, tr¸nh ®Õm ý cho ®iÓm.
VËn dông linh ho¹t h­íng dÉn chÊm, khuyÕn khÝch nh÷ng bµi viÕt cã c¶m xóc vµ s¸ng t¹o.
II. Yªu cÇu cô thÓ:
PhÇn 
C©u
Néi dung
§iÓm
§äc – HiÓu
3,0
1
BiÓu c¶m
0,25
2
C¸ch nãi “chót n¾ng ” trong c©u “ Cha göi cho con chót n¾ng” lµ b¶n lÜnh, lµ niÒm tin ®Ó sèng. C¸ch nãi nµy sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt Èn dô.
0,25
3
- BiÖn ph¸p tu tõ: ®iÖp tõ H·y.
- T¸c dông: NhÊn m¹nh ®iÒu mong muèn cña ng­êi cha còng lµ nghÜa vô con ph¶I thùc hµnh ®Ó lµm ng­êi.
0,25
0,25
4
- NÕu ®ång ý: sö dông thao th¸c b×nh luËn ®Ó ®­a ra lÝ lÏ vµ dÉn chøng vÒ c¸ch sèng nh­êng nhÞn, chØ ra nh÷ng c¸i hay, c¸i ®Ñp tõ c¸ch sèng nµy.
-NÕu kh«ng ®ång ý: sö dông thao t¸c lËp luËn b¸c bá ®Ó ph¶n b¸c c¸ch sèng nµy sao cho thuyÕt phôc ( ch¼ng h¹n c¸ch sèng nµy dÉn ®Õn xu thÕ an phËn, kh«ng d¸m ®Êu tranh.
0,5
5
Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta
0,25
6
Phong c¸ch ng«n ng÷: ChÝnh luËn.
0,25
7
- PhÐp liªn kÕt: phÐp thÕ 
- BiÖn ph¸p tu tõ: Èn dô, ®iÖp cÊu tróc.
0,25
0,25
8
ViÕt ®o¹n v¨n ®¶m b¶o c¸c ý sau:
- Lßng yªu n­íc lµ sù biÓu hiÖn mèi quan hÖ t×nh c¶m tÝch cùc cña mçi c«ng d©n víi ®Êt n­íc.
- Lßng yªu n­íc lµ t×nh c¶m mang tÝnh truyÒn thèng cña ng­êi ViÖt Nam.
- BiÓu hiÖn cô thÓ cña lßng yªu n­íc lµ g×?
- ThÕ hÖ trÎ cÇn ph¶i häc ®Ó gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc ngµy mai, gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc trong mäi lÜnh vùc, 
mäi mèi quan hÖ
0,5
II. PhÇn lµm v¨n
C©u 1
3,0
* Yªu cÇu vÒ kÜ n¨ng: 
- BiÕt c¸ch lµm mét bµi v¨n nghÞ luËn x· héi: hÖ thèng luËn ®iÓm râ rµng, lËp luËn chÆt chÏ, hµnh v¨n trong s¸ng, giµu c¶m xóc, h×nh ¶nh.
- BiÕt kÕt hîp c¸c thao t¸c lËp luËn, bè côc hîp lÝ, kh«ng m¾c lçi diÔn ®¹t, lçi chÝnh t¶, lçi ng÷ ph¸p.
* Yªu cÇu cô thÓ: 
Giíi thiÖu vÊn ®Ò nghÞ luËn
0,25
Gi¶i thÝch ý kiÕn: Néi dung c¬ b¶n cña c©u nãi nhÊn m¹nh vµ kh¼ng ®Þnh vai trß cña mçi c¸ nh©n trong viÖc tù h×nh thµnh nh©n c¸ch vµ quyÕt ®Þnh t­¬ng lai cña m×nh.
0,5
Bµn luËn mét sè khÝa c¹nh:
- Mçi ng­êi lín lªn vµ tr­ëng thµnh ®­îc lµ nhê rÊt nhiÒu yÕu tè nh­: gia ®×nh, b¹n bÌ, nhµ tr­êng, x· héi
- Nh­ng ®iÒu quyÕt ®Þnh nhÊt ë sù tr­ëng thµnh vµ t­¬ng lai cña mçi ng­êi l¹i lµ chÝnh b¶n th©n c¸ nh©n ng­êi ®ã. C¸ nh©n mçi ng­êi míi lµ “t¸c gi¶” cña chÝnh t­¬ng lai m×nh. V×:
+ Hoµn c¶nh sèng xung quanh mçi ng­êi (gia ®×nh, b¹n bÌ, nhµ tr­êng, x· héi) cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi mçi ng­êi.
+ Nh­ng tiÕp nhËn vµ vËn dông hoµn c¶nh ®ã nh­ thÕ nµo, tranh thñ ®­îc hay bá qua nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi  l¹i lµ do mçi ng­êi tù quyÕt ®Þnh. (DÉn chøng).
+ V× vËy ®ßi hái mçi ng­êi cÇn tù tin vµo chÝnh m×nh, cÇn chñ ®éng, dÊn th©n, kh«ng ngõng s¸ng t¹o, hµnh ®éngTøc lµ ph¶i ph¸t huy mäi nç lùc c¸ nh©n trong mäi hoµn c¶nh th× míi cã ®­îc nh÷ng thµnh c«ng trong cuéc sèng.
+ Phª ph¸n hiÖn t­îng nh÷ng ng­êi sèng lÖ thuéc, û l¹i vµo ng­êi kh¸c, vµo gia ®×nh, x· héi
1,5
Bµi häc nhËn thøc vµ hµnh ®éng:
- Tranh thñ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi xung quanh nh­ng chñ yÕu vÉn lµ nh÷ng cè g¾ng v­¬n lªn cña b¶n th©n trong ®êi sèng.
- C©u nãi cã ý nghÜa ®éng viªn vµ nh¾c nhë mçi ng­êi nhÊt lµ ®èi víi tuæi trÎ nh­ thÕ nµo?
0,5
KÕt thóc vÊn ®Ò
0,25
2
* Yªu cÇu vÒ kÜ n¨ng: 
- BiÕt c¸ch lµm mét bµi v¨n nghÞ luËn v¨n häc: hÖ thèng luËn ®iÓm râ rµng, lËp luËn chÆt chÏ, hµnh v¨n trong s¸ng, giµu c¶m xóc, h×nh ¶nh.
- BiÕt kÕt hîp c¸c thao t¸c lËp luËn, bè côc hîp lÝ, kh«ng m¾c lçi diÔn ®¹t, lçi chÝnh t¶, lçi ng÷ ph¸p.
* Yªu cÇu kiÕn thøc:
 CÇn ®¸p øng mét sè ý chÝnh sau:
4,0
Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm vµ vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn:
- NguyÔn Tu©n lµ nhµ v¨n cã vÞ trÝ quan träng trong v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i víi phong c¸ch nghÖ thuËt ®éc ®¸o. ¤ng ®­îc mÖnh danh lµ “ mét c¸i ®Þnh nghÜa vÒ ng­êi nghÖ sÜ” ( NguyÔn §¨ng M¹nh) vµ lµ nghÖ sÜ suèt ®êi ®i t×m c¸i ®Ñp.
- Ng­êi l¸i ®ß S«ng §µ lµ mét trong nh÷ng thiªn tïy bót ®Ñp nhÊt cña NguyÔn Tu©n. T¸c phÈm kh¾c häa thµnh c«ng vÎ ®Ñp cña S«ng §µ.
0,25
C¶m nhËn vÒ mét vÎ ®Ñp cña h×nh t­îng S«ng §µ:
- D­íi ngßi bót tµi hoa cña NguyÔn Tu©n, S«ng §µ hiÖn lªn nh­ mét sinh thÓ sèng ®éng, cã tÝnh c¸ch nh­ con ng­êi. Trong Ng­êi l¸i ®ß S«ng §µ, H×nh t­îng S«ng §µ ®­îc kh¾c häa víi hai nÐt tÝnh c¸ch næi bËt: hung b¹o vµ tr÷ t×nh, th¬ méng.
- ThÝ sinh lùa chän mét trong hai vÎ ®Ñp ®Ó c¶m nhËn (hung b¹o/ tr÷ t×nh)
2,0
B×nh luËn vÒ ý kiÕn:
- Kh¼ng ®Þnh ý kiÕn ®óng. Tinh chÊt tµi hoa, uyªn b¸c trong v¨n NguyÔn Tu©n ®­îc thÓ hiÖn ®Ëm nÐt trong h×nh t­îng S«ng §µ:
+ Nhµ v¨n tiÕp cËn S«ng §µ ë ph­¬ng diÖn v¨n hãa, thÈm mÜ ®Ó kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn vµ ngîi ca vÎ ®Ñp ( hung b¹o/ tr÷ t×nh) cña dßng s«ng.
+ VËn dông tri thøc cña nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau ®Ó thÓ hiÖn vÎ ®Ñp cña dßng s«ng: ®iÖn ¶nh, qu©n sù, ®iªu kh¾c, ®Þa lÝ, lÞch sö
+ T« ®Ëm vÎ ®Ñp dÞu dµng trong s¸ng, gîi c¶m, ®Çy chÊt th¬( vÎ ®Ñp th¬ méng, tr÷ t×nh) hoÆc vÎ ®Ñp mang ®Õn c¶m gi¸c m·nh liÖt (vÎ ®Ñp hung b¹o) cña S«ng §µ.
- TÝnh chÊt tµi hoa uyªn b¸c trong v¨n cña NguyÔn Tu©n lµ biÓu hiÖn næi bËt trong phong c¸ch nghÖ thuËt cña ng­êi nghÖ sÜ thÝch ch¬i Ng«ng, ®éc ®¸o. §ång thêi thÓ hiÖn sù say mª, am hiÓu vµ lßng yªu mÕn, g¾n bã cña nhµ v¨n víi thiªn nhiªn ®Êt n­íc, víi cuéc ®êi.
1,5
§¸nh gi¸, kh¼ng ®Þnh l¹i vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn.
0,25
Adam Khoo trong t¸c phÈm “ BÝ quyÕt tay tr¾ng thµnh triÖu phó” ®­a ra mét thèng kÖ: 72% ng­êi mua s¸ch ®Ó tr­ng trªn kÖ sau khi ®äc mét vµi trang, 25% sè ng­êi mua s¸ch lµ ®äc nh­ng kh«ng lµm theo, chØ 3% trong sè ®ã øng dông vµo cuéc sèng theo nh÷ng g× häc ®­îc trong s¸ch.
 B¹n thuéc nhãm % nµo? Sè liÖu thèng kª trªn cã lµm thay ®æi ®iÒu g× vÒ thãi quen ®äc s¸ch cña b¹n kh«ng? 
Tr­êng THPT Lª V¨n H­u §Ò Thi chän Häc sinh giái khèi 12
 M«n: Ng÷ v¨n 
 Thêi gian: 180 phót ( Kh«ng kÓ thêi gian ph¸t ®Ò)
 ( §Ò thi gåm cã 01 trang)
§Ò 1
C©u 1(8 ®iÓm): 
 Ng¹n ng÷ cã c©u: “ Cuéc ®êi ng¾n ngñi kh«ng cho phÐp ta ­íc väng qu¸ nhiÒu”. ThÕ nh­ng nhµ v¨n Nga M. Prisvin l¹i cho r»ng: “ Ph¶i ­íc m¬ nhiÒu h¬n n÷a ®Ó biÕn t­¬ng lai thµnh hiÖn t¹i”. 
 Suy nghÜ cña anh/chÞ vÒ vÊn ®Ò ®Æt ra trong hai trÝch dÉn trªn.
C©u2(12 ®iÓm): VÎ ®Ñp cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i trong bµi th¬ “Trµng giang” cña Huy CËn.
§Ò 2
 C©u 1(8 ®iÓm): Trong nh÷ng trang ghi chÐp cuèi ®êi m×nh, nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u cã kÓ l¹i mét sù viÖc «ng ®· chøng kiÕn:
“...Lóc bÊy giê míi kho¶ng n¨m giê s¸ng, s©n ga Hµng Cá cßn mê mê tá tá trong s­¬ng nh­ng ng­êi ®· chËt nÝch. Cã nh÷ng d©y ng­êi xÕp hµng ba hµng t­ dµi d»ng dÆc nh­ rång r¾n. Ng­êi nµo còng kho¸c ®Çy hµnh lÝ trªn m×nh, ®ang chuÈn bÞ vµo phÝa trong ga ®Ó lªn tµu. Chung quanh c¸i d©y ng­êi xÕp hµng lµ b¹t ngµn nh÷ng ng­êi ®ang ngåi gi÷a hµng ®èng, hµng nói hµng ho¸, cã lÏ lÇn ®Çu tiªn t«i chøng kiÕn mét buæi s¸ng tinh m¬ mµ kh¸ch ®i tµu ë s©n ga ®«ng ®Õn thÕ. Vµ gi÷a c¶nh ®«ng ®óc, chen chóc nh­ vËy cã mét ng­êi ®µn bµ h·y cßn trÎ, y nh­ mét kÎ mÊt trÝ, mét ng­êi ®iªn, cø hÐt v¸ng c¶ s©n ga: “c¸c «ng c¸c bµ cã ai th­¬ng t«i cøu t«i víi”. Ng­êi ®µn bµ kªu ®Õn khµn c¶ giäng mµ chung quanh ch¼ng ai ®o¸i hoµi. Ng­êi ta chØ quay mÆt l¹i nh×n mét c¸ch thê ¬, v¶ l¹i ai còng chÊt xung quanh m×nh hµng ®èng hµnh lý, l¹i mÖt ®øt h¬i, ai còng chØ ®ñ søc lo cho m×nh.
 Th× ra thÕ nµy: ng­êi ®µn bµ xuèng tµu trong ®ªm víi hai ®øa con, ®øa ba tuæi, ®øa míi nöa tuæi. MÑ con ngåi chê s¸ng. Lóc trêi võa t¶ng t¶ng, mÑ b¶o con ngåi dËy tr«ng em, mÑ ®i giÆt t· cho em mét lóc. Ng­êi mÑ ®i ®Õn vßi n­íc gÇn nhµ xÝ c«ng céng, còng kh¸ xa, chen chóc míi giÆt giò ®­îc, giÆt xong quay vÒ th× mÑ m×n chØ ch×a c¸i b¸nh ®a ®· dç ®­îc ®øa con lín ®i theo, chØ cßn ®øa nhá nöa tuæi n»m gi÷a s©n ga mét m×nh.
 Nghe xong chuyÖn t«i ch¹y ®Õn tr­íc mÆt mét ®ång chÝ c«ng an, ®Ò nghÞ : c¸c ®ång chÝ nãi loa ®i, yªu cÇu hµnh kh¸ch thÊy ai kh¶ nghi th× gi÷ l¹i, ®øa dù ®øa trÎ thÕ nµo còng cã thÓ kh¶ nghi...biÕt ®au nã cßn quanh quÈn quanh ®©y. Yªu cÇu mäi ng­êi gióp ng­êi ta. §ång chÝ c«ng an ch¼ng nãi ch¼ng r»ng, ch¼ng tr¶ lêi t«i lÊy mét lêi. Cßn hµng ngµn con ng­êi vÉn döng d­ng mét vÎ ng¸i ngñ hoÆc sî mÊt c¾p. Ng­êi ®µn bµ vÉn kªu ngµo gi÷a s©n ga Hµng Cá nh­ kªu ngµo gi÷a sa m¹c”. 
 C©u chuyÖn trªn gîi cho anh chÞ suy nghÜ g× vÒ lßng nh©n ¸i vµ sù v« c¶m cña con ng­êi trong cuéc sèng?
C©u2(12 ®iÓm): “ Cã ph¶i thiÕu c¸i T«i th¬ chØ lµ ly r­îu nh¹t?”
 Ph©n tÝch mét hoÆc vµi bµi th¬ trong ch­¬ng tr×nh v¨n 11 ®Ó lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn.
C©u2 (12 ®iÓm): “ Cuéc giao tranh gi÷a «ng l¸i ®ß trÝ dòng vµ th¸c d÷ S«ng §µ diÔn ra song song víi cuéc ®ua tranh gi÷a NguyÔn Tu©n vµ t¹o hãa”
 ( NguyÔn §¨ng M¹nh – NguyÔn V¨n Long, Nh÷ng bµi gi¶ng v¨n 12).
 Anh/chÞ h·y lµm s¸ng tá kiÕn trªn qua “Ng­êi l¸i ®ß S«ng §µ” cña NguyÔn Tu©n.
 ***********************HÕt**************************
 §¸p ¸n vµ thang ®iÓm ®Ò thi häc sinh giái khèi 12
 M«n: Ng÷ v¨n 
 ( §¸p ¸n gåm 04 trang)
C©u 1(8®iÓm): 
 *Yªu cÇu chung:
- C©u nµy kiÓm tra n¨ng lùc viÕt bµi nghÞ luËn x· héi cña thÝ sinh; ®ßi hái thÝ sinh ph¶i huy ®éng nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ®êi sèng x· héi, kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n vµ kh¶ n¨ng bµy tá quan ®iÓm riªng cña m×nh ®Ó lµm bµi. 
- ThÝ sinh cã thÓ triÓn khai ®Ò theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, nh­ng ph¶i cã lÝ lÏ vµ c¨n cø x¸c ®¸ng; ®­îc tù do bµy tá quan ®iÓm cña m×nh, nh­ng ph¶i cã th¸i ®é ch©n thµnh, nghiªm tóc, phï hîp víi chuÈn mùc ®¹o ®øc nhÊt ®Þnh. 
 *Yªu cÇu cô thÓ:
1. Gi¶i thÝch(1,5®):
 - ý kiÕn 1: cuéc sèng ng¾n ngñi, con ng­êi sÏ kh«ng ®ñ thêi gian ®Ó thùc hiÖn ­íc m¬, v× vËy kh«ng nªn m¬ ­íc qu¸ nhiÒu, qu¸ xa rêi thùc tÕ.
 - ý kiÕn 2: con ng­êi cÇn m¬ ­íc nhiÒu h¬n, khao kh¸t m·nh liÖt h¬n ®Ó ®ñ søc m¹nh biÕn nh÷ng ®iÒu m¬ ­íc thµnh hiÖn thùc.
2. LuËn bµn(2,5®):
- ¦íc m¬ vµ kh¸t väng sèng lµm nªn vÎ ®Ñp cuéc sèng: trong cuéc sèng nÕu kh«ng cã nhiÒu m¬ ­íc, kh«ng cã nh÷ng ­íc m¬ cao, xa, con ng­êi sÏ kh«ng thÓ v­ît lªn thùc t¹i ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp, k× diÖu.
- Kh«ng nªn ­íc m¬ xa vêi, viÔn v«ng, ­íc m¬ ph¶i thiÕt thùc:
+ Kh«ng ph¶i cø ­íc m¬ thËt nhiÒu, kh¸t khao m·nh liÖt th× tÊt c¶ ®Òu trë thµnh hiÖn thùc.
+ Ph¶i biÕt kÕt hîp gi÷a ­íc m¬ vµ thùc t¹i, ­íc m¬ ph¶i b¾t nguån tõ cuéc sèng. Ph¶i theo ®uæi ­íc m¬ nh­ng ®õng m¬ ­íc h·o huyÒn.
 ( HS cÇn lÊy dÉn chøng trong thùc tÕ ®Ó chøng minh).
3. §¸nh gi¸- më réng(2,5®):
- Hai ý kiÕn trªn bæ sung cho nhau, cã ý nghÜa h­íng con ng­êi v­¬n tíi lèi sèng ®Ñp, sèng cã ý nghÜa.
- Phª ph¸n nh÷ng ng­êi kh«ng gi¸m ­íc m¬ vµ nh÷ng kÎ m¬ ­íc viÔn v«ng. 
- Thêi ®¹i h«m nay më ra nhiÒu c¬ héi cho tuæi trÎ. V× vËy sèng cÇn ph¶i cã kh¸t väng vµ biÕt c¸ch gi÷ v÷ng niÒm tin ë b¶n th©n ®Ó cã thÓ v­¬n tíi bao môc tiªu chê ta chinh phôc.
4. Bµi häc nhËn thøc vµ hµnh ®éng(1,5®):
- NhËn thøc: Ph¶i biÕt kÕt hîp ­íc m¬ vµ thùc t¹i, ­íc m¬ ph¶i b¾t nguån tõ cuéc sèng, ph¶i cã ­íc m¬, cã nh÷ng khao kh¸t m·nh liÖt, ch¸y báng nh­ng ®õng m¬ ­íc h·o huyÒn.
- Hµnh ®éng: 
+ Ph¶i v¹ch ra nh÷ng kÕ ho¹ch ®Ó biÕn nh÷ng ­íc m¬ thµnh hµnh ®éng.
+ Ph¶i trau dåi tri thøc, ph¶i rÌn luyÖn ý chÝ, nh÷ng kÜ n¨ng sèng, rÌn ®øc luyÖn tµi ®Ó cã kh¶ n¨ng biÕn ­íc m¬ thµnh hiÖn thùc.
C©u 2(12 ®iÓm): 
* Yªu cÇu chung: C©u nµy kiÓm tra n¨ng lùc viÕt bµi nghÞ luËn v¨n häc cña thÝ sinh; ®ßi hái thÝ sinh ph¶i huy ®éng kiÕn thøc vÒ lÝ luËn v¨n häc, t¸c phÈm v¨n häc, kÜ n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n vµ kh¶ n¨ng c¶m nhËn v¨n ch­¬ng cña m×nh ®Ó lµm bµi
- ThÝ sinh cã thÓ c¶m nhËn vµ kiÕn gi¶i theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau, nh­ng ph¶i cã lÝ lÏ, cã c¨n cø x¸c ®¸ng.
* Yªu cÇu cô thÓ:
A, Më bµi (1.0®):
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.
- Giíi thiÖu ý kiÕn.
B, Th©n bµi(10 ®iÓm):
1. Gi¶i thÝch ý kiÕn(2®)
- Trong t¸c phÈm “ Ng­êi l¸i ®ß S«ng §µ” , hai nh©n vËt S«ng §µ vµ ng­êi l¸i ®ß ®­îc ®Æt trong mét cuéc giao tranh d÷ déi. Thùc chÊt ®ã lµ cuéc ®Êu tranh chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi. Cô thÓ lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ©m thÇm, gi¶n dÞ, tuyÖt ®èi v« danh thÇm lÆng n¬i hoang vu xa x«i ë ®Þa ®Çu tæ quèc, lµm c«ng viÖc nguy hiÓm chÌo ®ß v­ît th¸c vËt lén víi thiªn nhiªn d÷ déi ®Ó sinh tån. Song nhê cuéc chiÕn chinh phôc thiªn nhiªn nghiÖt ng· ®ã mµ hä trë nªn k× vÜ lín lao, sù ®èi mÆt víi thiªn nhiªn hung b¹o ®· lµm lé ra phÈm chÊt anh hïng, tµi hoa, trÝ dòng, thµnh nghÖ sÜ trong nghÖ thuËt v­ît th¸c leo ghÒnh, hiÖn lªn nh­ ®¹i diÖn cña con ng­êi(1®).
- Miªu t¶ cuéc giao tranh d÷ déi gi÷a thiªn nhiªn vµ con ng­êi Êy, t¸c gi¶ còng cã c¬ héi khoe hÕt tµi hoa, sù uyªn b¸c vµ ch÷ nghÜa phong phó cña m×nh. Ng­êi nghÖ sÜ tµi n¨ng d­êng nh­ còng ®ang tranh tinh x¶o víi hãa c«ng ®Ó lµm lé râ tÝnh c¸ch cña S«ng §µ vµ ng­êi l¸I ®ß trªn s«ng. NT x­ng tông «ng l¸i ®ß tµi hoa, trÝ dòng trªn dßng s«ng thiªn nhiªn b¹o liÖt, cßn ng«n ng÷ cña NT l¹i cung nhau x­ng tông t¸c gi¶ cña nã nh­ mét «ng l¸i bËc thÇy con thuyÒn ch÷ trªn mét d¶i s«ng v¨n hãa kh«ng kÐm th¸c ghÒnh=> Bµi ca lao ®äng vµ bµi ca ng«n tõ song hµnh trong mét tïy bót ®éc ®¸o, k× l¹.(1®)
2. Chøng minh ý kiÕn(8®):
a. Cuéc giao tranh gi÷a «ng l¸i ®ß trÝ dòng vµ th¸c d÷ S«ng §µ(4®):
- Cuéc chiÕn vËt lén víi thiªn nhiªn lµ mét cuéc chiÕn kh«ng c©n søc. Bëi ®ã lµ cuéc ®Êu gi÷a thiªn nhiªn d÷ déi, hiÓm ®éc, lín lao, víi søc m¹nh ®­îc n©ng lªn hµng thÇn th¸nh víi con ng­êi bÐ nhá, kh«ng hÒ cã phÐp mµu, vò khÝ trªn tay chØ lµ chiÕc c¸n chÌo nh­ nh÷ng chiÕc que thËt mong manh tr­íc nguy nga sãng th¸c trªn mét con ®ß ®¬n ®éc.(1®)
- Cuéc giao tranh gi÷a «ng l¸i ®ß vµ th¸c d÷ S«ng §µ lµ mét bøc tranh chiÕn trËn hµo hïng. C¶nh v­ît th¸c sã thÓ xem lµ ®o¹n hay nhÊt tr«ng b¶n hïng ca ca ngîi trÝ dung tuyÖt vêi cña con ng­êi lao ®éng. T¸c gi¶ s¸ng t¹o cuéc v­ît th¸c qua ba trïng vi th¹ch trËn, trung vi nµo còng Èn tµng sù nguy hiÓm chÕt chãc(1®):
+ S§ bµy th¹ch trËn trªn s«ng víi mét thÕ trËn bµi b¶n theo kiÓu binh ph¸p T«n Tö: cöa tö, cöa sinh, ®¸nh vu håi, ®¸nh du kÝch, ®¸nh mai phôc, ®¸nh gi¸p l¸ cµ, S§ cßn l¾m m­u nhiÒu kÕ bµy bao nhiªu mÑo l­îc vµ sù nham hiÓm ®Ó s½n sµng bãp chÕt con ng­êiS§ hiÖn nguyªn h×nh con thñy qu¸i khæng lå mang t©m ®Þa cña kÎ thï sè 1.
+ ¤ng l¸i ®ß th× nhá bÐ nh­ng l¹i sõng s÷ng hiÖn lªn nh­ mét viªn t­íng trÝ dòng song toµn tr­íc con thñy qu¸i khæng lå, víi t­ thÕ cña kÎ ®· n¾m v÷ng binh ph¸p cña thÇn s«ng thÇn ®¸, b»ng tµi hoa trÝ dòng vµ v­¬n lªn chiÕn th¾ng.
- DiÔn biÕn cña cuéc giao tranh gi÷a «ng l¸i ®ß trÝ dòng vµ th¸c d÷ S§(2®):
+ Trïng vi 1: Ph©n tÝch dÉn chøng ®Ó thÊy ®­îc: «ng l¸i ®ß gan d¹, b×nh tÜnh s¸ng suèt vµ ®Çy qu¶ c¶m tr­íc m­u kÕ hiÓm ®éc cña ®¸ th¸c S§.
+ Trïng vi 2: Ph©n tÝch dÉn chøng ®Ó thÊy ®­îc «ng ®ß øng biÕn linh ho¹t th«ng minh, héi tô trÝ dòng phi th­êng n¾m v÷ng qui luËt cña tù nhiªn vµ trë thµnh anh hïng tù do trªn s«ng n­íc.
+ Trïng vi 3: Ph©n tÝch dÉn chøng ®Ó thÊy ®­îc «ng ®ß dòng c¶m, nhanh gän, døt kho¸t, ®iªu luyÖn trë thµnh nghÖ sÜ trong nghÖ thuËt v­ît th¸c leo ghÒnh – tay l¸I ra hoa.
b. Cuéc ®ua tranh gi÷a NguyÔn Tu©n vµ t¹o hãa(4®):
- NT huy ®éng søc m¹nh cña quan s¸t, t­ëng t­îng, liªn t­ëng, c¸c phÐp nh©n hãa, so s¸nh, t­¬ng ph¶n ®­îc vËn dông linh ho¹t, ng«n ng÷ phong phó, giµu tÝnh t¹o h×nh, vËn dông kiÕn thøc nhiÒu ghµnh nghÖ thuËt, lÞch sö, ®Þa lÝ, ®iÖn ¶nh, héi h¹o, ®iªu kh¾c, ©m nh¹c®Æc biÖt lµ qu©n sù, vâ thuËt, t¸c gi¶ t¹o nªn mét c¶nh chiÕn trËn giµu kÞch tÝnh, t¹o c¶m gi¸c m·nh liÖt, biÕn c©u chuyÖn b×nh th­êng thµnh b¶n tr­êng ca vÒ ng­êi anh hïng – nghÖ sÜ l¸i ®ß trong nghÖ thuËt v­ît th¸c-> «ng ®ß võa lµ mét dòng sÜ võa lµ mét nghÖ sÜ.(1®)
- T­¬ng ph¶n hai lùc l­îng: mét bªn lµ thiªn nhiªn- th¸c ®¸ S§ b¹o liÖt, hung tµn, søc m¹nh v« song, mét bªn lµ con ng­êi- «ng l¸I ®ß bÐ nhá, c¹n kiÖt søc nh­ng ®©uú b¶n lÜnh. NT sö dông hµng lo¹t c¸c ®éng tõ m¹nh thÓ hiÖn sù cuång né cña S§( rèng lªn, nhèm dËy, vå lÊy, quËt, tóm lÊy, thóc gèi, ®¸ tr¸i, ®éi, lËt ngöa, bãp chÆt), ®èi chäi víi chóng «ng ®ß trong t­ thÕ c­ìi hæ tung hoµnh 
( n¾m chÆt, kÞp chÆt, gh× c­¬ng, phãng nhanh, l¸I miÕt, ®Ì sÊn, chÆt ®«i, phãng th¼ng, xuyªn nhanh, chäc thñng) -> t¹o ra mét t­¬ng ph¶n ®Ó nhÊn m¹nh b¶n lÜnh, sù dòng c¶m vµ kh¶ n¨ng chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi.(1®)
- NhÞp v¨n gÊp g¸p, h¬i v¨n c¨ng th¼ng, c©u v¨n dån dËp-> gîi kh«ng khÝ cuéc giao tranh quyÕt liÖt, mét mÊt mét cßn