Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp giải bài tập Nhiệt học Vật lí 8

PhÇn mét :®Æt vÊn ®Ò
I/ LÍ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI:
Vaät lí hoïc laø cô sôû cuûa nhieàu ngaønh kó thuaät quan troïng. Söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc Vaät lí gaén boù chaët cheõ vaø coù taùc ñoäng qua laïi tröïc tieáp vôùi söï tieán boä cuûa khoa hoïc kó thuaät. Vì vaäy nhöõng hieåu bieát vaø nhaän thöùc vaät lí coù giaù trò to lôùn trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát, ñaëc bieät laø trong coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc.
Moân Vaät lí coù vai troø quan troïng trong vieäc thöïc hieän muïc tieâu ñaøo taïo cuûa tröôøng THCS. Chöông trình Vaät lí THCS coù nhieäm vuï cung caáp cho hoïc sinh moät heä thoáng kieán thöùc Vaät lí cô baûn ôû trình ñoä PTCS, böôùc ñaàu hình thaønh ôû hoïc sinh nhöõng kó naêng cô baûn phoå thoâng vaø thoùi quen laøm vieäc khoa hoïc, goùp phaàn hình thaønh ôû hoïc sinhï caùc naêng löïc nhaän thöùc vaø caùc phaåm chaát nhaân caùch maø muïc tieâu giaùo duïc THCS ñaõ ñeà ra. 
Moân Vaät lí ôû THCS coù vò trí caàu noái quan troïng, moät maët noù phaùt trieån, heä thoáng hoùa caùc kieán thöùc, kó naêng vaø thaùi ñoä maø hoïc sinh ñaõ lónh hoäi vaø hình thaønh ôû tieåu hoïc; maët khaùc noù goùp phaàn chuaån bò cho hoïc sinh nhöõng kieán thöùc, kó naêng vaø thaùi ñoä caàn thieát ñeå tieáp tuïc hoïc leân THPT vaø THCN, hoïc ngheà hoaëc ñi vaøo caùc lónh vöïc lao ñoäng saûn xuaát ñoøi hoûi nhöõng hieåu bieát nhaát ñònh veà Vaät lí. 
Ta ñaõ bieát ôû giai ñoaïn 1 (lôùp 6 vaø lôùp 7) do khaû naêng tö duy cuûa hoïc sinh coøn haïn cheá, voán kieán thöùc toaùn hoïc chöa nhieàu neân SGK chæ ñeà caäp ñeán nhöõng khaùi nieäm, nhöõng hieän töôïng vaät lí quen thuoäc thöôøng gaëp haèng ngaøy. ÔÛ giai ñoaïn 2 (lôùp 8 vaø lôùp 9) khaû naêng tö duy cuûa caùc em ñaõ phaùt trieån, ñaõ coù moät soá hieåu bieát ban ñaàu veà caùc khaùi nieäm cuõng nhö caùc hieän töôïng Vaät lí haèng ngaøy. Do ñoù vieäc hoïc taäp moân Vaät lí ôû lôùp 8 ñoøi hoûi cao hôn, nhaát laø nhöõng baøi toaùn phaàn Nhieät hoïc. 
Qua nhieàu naêm giaûng daïy Vaät lí 8 baûn thaân toâi nhaän thaáy: Caùc baøi toaùn Nhieät hoïc chieám moät nöûa chöông trình vaät lí 8 vaø ñaây laø loaïi toaùn caùc em gaëp raát nhieàu luùng tuùng khi giaûi loaïi toaùn naøy. Töø ñoù daãn ñeán vieäc tieáp thu kieán thöùc cuûa caùc em gaëp raát nhieàu khoù khaên, aûnh höôûng nhieàu ñeán chaát löôïng daïy vaø hoïc.. Ñeå khaéc phuïc ñieàu ñoù toâi ñaõ maïnh daïn ñöa ra “PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI BAØI TOAÙN NHIEÄT HOÏC VAÄT LYÙ 8”. Sau ñaây toâi xin trình baøy saùng kieán cuûa mình veà: “PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI BAØI TOAÙN NHIEÄT HOÏC VAÄT LYÙ 8”. 
Xin môøi Hoäi ñoàng khoa hoïc vaø caùc baïn ñoàng nghieäp cuøng tham khaûo vaø ñoùng goùp yù kieán!
II/.THÖÏC TRAÏNG :
	1. Thuaän lôïi
* Trong quaù trình nghieân cöùu vaø thöïc hieän ñeà taøi toâi coù ñöôïc nhöõng thuaän lôïi nhö:
Vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc ñaõ ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû caùc caáp hoïc. 
Nhaø tröôøng ñaõ taïo ñieàu kieän ñeå caùc moân hoïc ñöôïc öùng duïng coâng ngheä thoâng tin vaøo daïy – hoïc. 
Vaät lí hoïc laø moân hoïc raát thöïc tieãn, gaén lieàn vôùi nhöõng hieän töôïng thöôøng xaûy ra haèng ngaøy neân raát loâi cuoán hoïc sinh tìm hieåu.
2. Khoù khaên: 
a. Khoù khaên khaùch quan:
Hieåu bieát veà nhieät cuûa caùc em coøn haïn cheá neân tieáp thu baøi chaäm, luùng tuùng töø ñoù khoâng naém vöõng kieán thöùc, kó naêng cô baûn, ñònh luaät, coâng thöùc neân khoù maø giaûi ñöôïc moät baøi toaùn veà nhieät hoïc lôùp 8.
Ña soá caùc em chöa coù ñònh höôùng chung veà phöông phaùp hoïc lí thuyeát, bieán ñoåi coâng thöùc, hay phöông phaùp giaûi moät baøi toaùn Vaät lí. 
Kieán thöùc toaùn coøn haïn cheá neân khoâng theå tính toaùn ñöôïc maëc duø coù theå ñaõ thuoäc loøng coâng thöùc. 
b. Khoù khaên chuû quan: 
 - Ñoïc ñeà chöa kó, khaû naêng phaân tích, toång hôïp ñeà coøn yeáu neân gaëp nhieàu luùng tuùng vaø khoâng theå giaûi ñöôïc baøi toaùn. 
 - Moät soá em khoâng thuoäc coâng thöùc vaø kí hieäu caùc ñaïi löôïng trong baøi toaùn, töø ñoù khoâng bieát toùm taét vaø ñoåi ra ñôn vò cô baûn. Moät soá khaùc khoâng bieát bieán ñoåi coâng thöùc, coøn nhaàm laãn giöõa nhieät ñoä cuoái vôùi nhieät ñoä caân baèng 
 - Ña soá caùc em chöa coù thoùi quen ñònh höôùng caùch giaûi moät caùch khoa hoïc tröôùc nhöõng baøi toaùn nhieät hoïc. 
Keát quaû khaûo saùt phaàn Nhieät hoïc lôùp 8 naêm hoïc 2004 – 2005 nhö sau:
Soá
HS
Döôùi TB
TB
Khaù
Gioûi
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
46
17
36,9
25
54,3
5
10,8
1
2,2
phÇn hai gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 
Nhöõng baøi toaùn Nhieät hoïc ñöôïc goùi goïn trong chöông II lôùp 8 bao goàm nhöõng baøi toaùn ñònh tính vaø nhöõng baøi toaùn ñònh löôïng, hoaëc keát hôïp giöõa ñònh tính vaø ñònh löôïng. Ñaây laø nhöõng daïng toaùn hoaøn toaøn môùi laï ñoái vôùi hoïc sinh lôùp 8. Vì vaäy phaûi taäp daàn cho caùc em coù kó naêng ñònh höôùng giaûi moät caùch coù heä thoáng, khoa hoïc, deã daøng thích öùng vôùi caùc baøi toaùn ña daïng vaø phöùc taïp hôn sau naøy. 
Ñeå khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm ñaõ neâu ôû treân toâi ñaõ ñöa ra moät soá giaûi phaùp caàn thieát cho hoïc sinh böôùc ñaàu coù phöông phaùp cô baûn ñeå giaûi loaïi toaùn naøy. 
1. Thöôøng xuyeân nhaéc nhôû, kieåm tra hoïc sinh vieäc ghi nhôù kí hieäu vaø ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng: 
Khoái löôïng: m (kg) 
Nhieät ñoä ñaàu: t1 (0C hoaëc K)
Nhieät ñoä cuoái: t2 (0C hoaëc K)
Ñoä taêng nhieät ñoä: t = t2 – t1 (0C hoaëc K) 
Nhieät dung rieâng: c (J/kg.K) 
Nhieät löôïng thu vaøo hoaëc toaû ra: Q (J)
Naêng suaát toûa nhieät cuûa nhieân lieäu: q (J/kg). 
Coâng do nhieân lieäu sinh ra: A (J) 
Hieäu suaát: H (%) 
Khoái löôïng rieâng: D ( kg/m3) 
Theå tích: V (m3). 
2. Giuùp hoïc sinh naém vöõng nguyeân lí truyeàn nhieät, caùc khaùi nieäm, coâng thöùc: 
* Tröôùc heát giuùp hoïc sinh hieåu ñöôïc nhieät löôïng vaät thu vaøo ñeå noùng leân phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo? 
+ Khoái löôïng: m 
+ Ñoä taêng nhieät ñoä: t = t2 – t1 (t1 laø nhieät ñoä ban ñaàu, t2 laø nhieät ñoä cuoái) 
+ Nhieät dung rieâng cuûa chaát laøm vaät: c 
Nhieät löôïng vaät thu vaøo: Q = cm.t 
* Nguyeân lí truyeàn nhieät: Khi coù hai vaät trao ñoåi nhieät vôùi nhau thì: 
+ Nhieät truyeàn töø vaät coù nhieät ñoä cao hôn sang vaät coù nhieät ñoä thaáp hôn. 
+ Söï truyeàn nhieät xaûy ra cho tôùi khi nhieät ñoä cuûa hai vaät baèng nhau thì ngöøng laïi. 
+ Nhieät löôïng do vaät naøy toaû ra baèng nhieät löôïng do vaät kia thu vaøo. 
Q toaû ra = Q thu vaøo
Nhieät löôïng toaû ra cuõng ñöôïc tính baèng coâng thöùc Q = cm.t, nhöng trong ñoù t = t1 – t2 (t1 laø nhieät ñoä ban ñaàu, t2 laø nhieät ñoä cuoái). Phaàn naøy laø phaàn coát loõi ñeå giaûi toaùn vaø ñi ñeán keát quaû neân ñoái vôùi hoïc sinh yeáu maëc duø thuoäc coâng thöùc nhöng vaãn gaëp khoù khaên. Hoïc sinh phaûi naém vöõng vaät toaû nhieät vaø vaät thu nhieät cuõng nhö nhieät ñoä ñaàu, nhieät ñoä cuoái vaø nhieät ñoä caân baèng. Toâi ñaõ giao nhieâm vuï cho nhöõng em khaù keøm em yeáu ñeå phaùt huy vai troø cuûa ñoâi baïn cuøng tieán. 
* Naêng suaát toaû nhieät cuûa nhieân lieäu (q)
Ñaïi löôïng vaät lí cho bieát nhieät löôïng toaû ra khi 1 kg nhieân lieäu bò ñoát chaùy hoaøn toaøn ñöôïc goïi laø naêng suaát toaû nhieät cuûa nhieân lieäu. 
Coâng thöùc tính nhieät löôïng toaû ra khi nhieân lieäu bò ñoát chaùy: 
Q = q.m
Ví duï 1: Ngöôøi ta boû moät thoûi kim loaïi coù khoái löôïng 0,350kg ñaõ ñöôïc nung noùng tôùi 1200C vaøo moät nhieät löôïng keá ñang chöùa 0,345 kg nöôùc ôû nhieät ñoä 200C. Nhieät ñoä khi coù caân baèng laø 300C. Xaùc ñònh teân kim loaïi noùi treân. Cho bieát cnöôùc = 4200J/kg.K, cFe = 460J/kg.K, cCu = 380J/kg.K, cAl = 880J/kg.K, cPb = 130J/kg.K. 
3. Cho hoïc sinh ñoïc kó ñeà baøi, sau ñoù höôùng daãn hoïc sinh phaân tích ñeà: 
	GV cho hoïc sinh ñoïc ñeà vaøi laàn roài hoûi: 
	+ Baøi toaùn cho bieát nhöõng ñaïi löôïng naøo? 
	+ Caàn phaûi tìm ñaïi löôïng naøo? 
	+ Toùm taét baèng kí hieäu caùc ñaïi löôïng ñaõ bieát vaø ñaïi löôïng phaûi tìm? 
Cho bieát: 
	Kim loaïi (toaû nhieät): 
	 m1 = 0,350 kg 
	t1 = 1200C 
t = 300C 
Nöôùc (thu nhieät): 
 m2 = 0,345 kg 
c2 = 4200J/kg.K
t2 = 200C 
t = 300C 
Phaûi tìm: c1 = ?
	+ Goïi vaøi HS ñoïc laïi ñeà baøi (döïa vaøo toùm taét ñeå ñoïc). 
	4. Xaây döïng laäp luaän: Tìm moái quan heä giöõa aån soá phaûi tìm vôùi caùc döõ kieän ñaõ cho. 
+ Trong heä naøy vaät naøo toaû nhieät, vaät naøo thu nhieät? ( Thoûi kim loaïi toaû nhieät, nöôùc thu nhieät). Ñeå giaûi ñöôïc baøi toaùn naøy ta caàn phaûi thöïc hieän caùc böôùc naøo? Aùp duïng nhöõng coâng thöùc naøo? (Tính nhieät löôïng do thoûi kim loaïi toaû ra (Q1), sau ñoù tính nhieät löôïng do nöôùc thu vaøo (Q2). Aùp duïng phöông trình caân baèng nhieät Q toaû ra = Q thu vaøo töø ñoù tìm ñöôïc c = ? 
5. Cho hoïc sinh tieán haønh giaûi baøi toaùn: Löu yù cho hoïc sinh tieán haønh giaûi baèng caùc phöông trình chöõ tröôùc. Sau ñoù thu goïn phöông trình chöõ roài môùi theá soá lieäu vaøo ñeå tìm keát quaû cuoái cuøng. 
Nhieät löôïng do thoûi kim loaïi toaû ra khi haï nhieät ñoä töø 1200C xuoáng 300C laø: 
Q1 = c1.m1.t = c1.m1. (t1 – t) 
Nhieät löôïng do nöôùc thu vaøo khi taêng nhieät ñoä töø 200C leân ñeán 300C laø: 
Q1 = c2.m2.t = c2.m2. (t – t2) 
Vì trong nhieät löôïng keá neân nhieät löôïng do thoûi kim loaïi toaû ra baèng nhieät löôïng do nöôùc thu vaøo neân theo phöông trình caân baèng nhieät ta coù: 
Q toaû ra = Q thu vaøo hay Q 1 = Q 2 
 c1.m1. (t1 – t) = c2.m2. (t – t2) 
Suy ra nhieät dung rieâng cuûa mieáng kim loaïi laø: 
 c1 = = = 460 J/kg.K 
Vaäy kim loaïi ñoù laø saét. 
6. Kieåm tra – bieän luaän: 
Giuùp HS kieåm tra laïi xem caùch giaûi treân ñaõ ñuùng chöa? 
Coù ñuùng vôùi thöïc teá khoâng? 
Ñôn vò coù phuø hôïp chöa? - Coù cuøng thöù nguyeân khoâng? 
Coøn caùch giaûi naøo khaùc nöõa hay khoâng? 
***************************
Ví duï 2: Thaû moät quaû caàu baèng ñoàng coù khoái löôïng 630g ñaõ ñöôïc nung noùng tôùi 1500C vaøo moät coác nöôùc ôû nhieät ñoä 300C. Sau moät thôøi gian nhieät ñoä cuoái cuøng cuûa heä laø 500C. Coi nhö chæ coù quaû caàu vaø nöôùc truyeàn nhieät cho nhau. Tính khoái löôïng nöôùc. Cho bieát cnöôùc = 4200J/kg.K, cCu = 380J/kg.K. 
Töông töï nhö ôû ví duï 1, toâi yeâu caàu HS ñoïc kó ñeà baøi. Sau ñoù hoûi: 
	+ Baøi toaùn cho bieát nhöõng ñaïi löôïng naøo? 
	+ Caàn phaûi tìm ñaïi löôïng naøo? 
	+ Toùm taét baèng kí hieäu caùc ñaïi löôïng ñaõ bieát vaø ñaïi löôïng phaûi tìm? 
Cho bieát: 
	Quaû caàu: 
	 m1 = 0,630 kg 
	t1 = 1500C 
c1 = 380J/kg.K
t = 500C 
Nöôùc: 
 c2 = 4200J/kg.K
t2 = 300C 
t = 500C 
m2 = ? 
	+ Goïi vaøi HS ñoïc laïi ñeà baøi (döïa vaøo toùm taét ñeå ñoïc). 
	Xaây döïng laäp luaän: Tìm moái quan heä giöõa aån soá phaûi tìm vôùi caùc döõ kieän ñaõ cho.
+ Trong heä naøy vaät naøo toaû nhieät, vaät naøo thu nhieät? (Quaû caàu toaû nhieät, nöôùc thu nhieät). Ñeå giaûi ñöôïc baøi toaùn naøy ta caàn phaûi thöïc hieän caùc böôùc naøo? Aùp duïng nhöõng coâng thöùc naøo? (Tính nhieät löôïng do quaû caàu toaû ra (Q1), sau ñoù tính nhieät löôïng do nöôùc thu vaøo (Q2). Aùp duïng phöông trình caân baèng nhieät Q toaû ra = Q thu vaøo töø ñoù tìm ñöôïc m2 = ? 
Cho hoïc sinh tieán haønh giaûi baøi toaùn: Löu yù cho hoïc sinh tieán haønh giaûi baèng caùc phöông trình chöõ tröôùc. Sau ñoù thu goïn phöông trình chöõ roài môùi theá soá lieäu vaøo ñeå tìm keát quaû cuoái cuøng. 
Nhieät löôïng do quaû caàu toaû ra khi haï nhieät ñoä töø 1500C xuoáng 500C laø: 
Q1 = c1.m1.t = c1.m1. (t1 – t) 
Nhieät löôïng do nöôùc thu vaøo khi taêng nhieät ñoä töø 300C leân ñeán 500C laø: 
Q1 = c2.m2.t = c2.m2. (t – t2) 
Coi nhö chæ coù quaû caàu vaø nöôùc truyeàn nhieät cho nhau neân theo phöông trình caân baèng nhieät ta coù: 
Q toaû ra = Q thu vaøo hay Q 1 = Q 2 
 c1.m1. (t1 – t) = c2.m2. (t – t2) 
Suy ra khoái löôïng cuûa quaû caàu laø: 
m2 = = = 0,285kg = 285g 
Kieåm tra – bieän luaän: 
Giuùp HS kieåm tra laïi xem caùch giaûi treân ñaõ ñuùng chöa? 
Coù ñuùng vôùi thöïc teá khoâng? 
Ñôn vò coù phuø hôïp chöa? - Coù cuøng thöù nguyeân khoâng? 
Coøn caùch giaûi naøo khaùc nöõa hay khoâng? 
Treân ñaây laø hai ví duï veà heä chæ coù hai vaät trao ñoåi nhieät vôùi nhau. 
Ñoái vôùi daïng toaùn maø heä goàm ba hay boán vaät trao ñoåi nhieät vôùi nhau thì sao? 
Ví duï 3: Ñoå 738 g nöôùc ôû nhieät ñoä 150C vaøo moät nhieät löôïng keá baèng ñoàng coù khoái löôïng 100g, roài thaû vaøo ñoù moät mieáng ñoàng coù khoái löôïng 200g ôû nhieät ñoä 1000 C. Sau moät thôøi gian nhieät ñoä cuoái cuøng cuûa heä laø 170C. Tính nhieät dung rieâng cuûa ñoàng. Cho bieát cnöôùc = 4200J/kg.K
Töông töï nhö ôû hai ví duï treân, toâi yeâu caàu HS ñoïc kó ñeà baøi. Sau ñoù hoûi: 
	+ Baøi toaùn cho bieát nhöõng ñaïi löôïng naøo? 
	+ Caàn phaûi tìm ñaïi löôïng naøo? 
	+ Toùm taét baèng kí hieäu caùc ñaïi löôïng ñaõ bieát vaø ñaïi löôïng phaûi tìm? 
Cho bieát: Nhieät ñoä caân baèng cuûa heä laø t = 170C 
	Mieáng ñoàng: 
	 m1 = 200 g = 0,2kg 
	t1 = 1000C 
Nöôùc: 
 c2 = 4200J/kg.K
t2 = 150C 
m2 = 738g = 0,738kg. 
Nhieät löôïng keá: 
t3 = 150C 
m3 = 100g = 0,1kg. 
c1 = ? 
	+ Goïi vaøi HS ñoïc laïi ñeà baøi (döïa vaøo toùm taét ñeå ñoïc).
Xaây döïng laäp luaän: Tìm moái quan heä giöõa aån soá phaûi tìm vôùi caùc döõ kieän ñaõ cho. 
+ Trong heä naøy coù maáy vaät trao ñoåi nhieät vôùi nhau? (3 vaät), ñoù laø nhöõng vaät (chaát) naøo? ( ñoàng – nöôùc – nhieät löôïng keá baèng ñoàng), vaät naøo toaû nhieät, vaät naøo thu nhieät? (Mieáng ñoàng toaû nhieät, nöôùc vaø nhieät löôïng keá thu nhieät). Ñeå giaûi ñöôïc baøi toaùn naøy ta caàn phaûi thöïc hieän caùc böôùc naøo? Aùp duïng nhöõng coâng thöùc naøo? (Tính nhieät löôïng do mieáng ñoàng toaû ra (Q1), sau ñoù tính nhieät löôïng do nöôùc (Q2) vaø nhieät löôïng keá (Q3) thu vaøo. Aùp duïng phöông trình caân baèng nhieät Q toaû ra = Q thu vaøo töø ñoù tìm ñöôïc c1 = ? 
Giaûi
Nhieät löôïng do mieáng ñoàng toaû ra khi haï nhieät ñoä töø 1000C xuoáng 170C laø: 
Q1 = c1.m1.t = c1.m1. (t1 – t) 
Nhieät löôïng do nöôùc thu vaøo khi taêng nhieät ñoä töø 150C leân ñeán 170C laø: 
Q1 = c2.m2.t = c2.m2. (t – t2) 
Nhieät löôïng do nhieät löôïng keá thu vaøo khi taêng nhieät ñoä töø 150C leân ñeán 170C laø: 
Q3 = c1.m3.t = c1.m3. (t – t3) (do c1 = c3 vì laø ñeàu laø ñoàng)
Vì trong nhieät löôïng keá neân nhieät löôïng do mieáng ñoàng toaû ra baèng nhieät löôïng do nöôùc vaø nhieät löôïng keá thu vaøo neân theo phöông trình caân baèng nhieät ta coù: 
 Q toaû ra = Q thu vaøo 
hay Q 1 = Q 2 + Q3 
 c1.m1. (t1 – t) = c2.m2. (t – t2) + c1.m3. (t – t3) 
 c1.m1. (t1 – t) = (t – t2). (c2.m2 + c1.m3) (do t2 = t3 = 150C) 
Thay soá vaøo phöông trình treân ta tính ñöôïc 
	c1 377 J/kg.K
Vaäy nhieät dung rieâng cuûa ñoàng laø: 377 J/kg. K
 Kieåm tra – bieän luaän: 
Giuùp HS kieåm tra laïi xem caùch giaûi treân ñaõ ñuùng chöa? 
Coù ñuùng vôùi thöïc teá khoâng? 
Ñôn vò coù phuø hôïp chöa? - Coù cuøng thöù nguyeân khoâng? 
Coøn caùch giaûi naøo khaùc nöõa hay khoâng? 
PhÇn ba : KÕt qu¶
 	Sau vai naêm aùp duïng caùc giaûi phaùp treân toâi thaáy keát quaû hoïc sinh giaûi baøi toaùn nhieät hoïc lôùp 8 khaû quan hôn nhieàu. Nhöõng HS yeáu ñaõ bieát caùch giaûi nhöõng baøi toaùn cô baûn naøy. Nhöõng HS khaù – gioûi ñaõ laøm raát toát vaø töï tin hôn khi gaëp nhöõng baøi toaùn khoù. Nhìn chung caùc em ñeàu caûm thaáy thích thuù vaø töï tin hôn khi giaûi baøi toaùn nhieät hoïc. Qua vieäc giaûi heä thoáng baøi taäp, hoïc sinh ñöôïc trang bò cho mình nhöõng kó naêng xöû lí tình huoáng vaø reøn luyeän caùch toång hôïp kieán thöùc giuùp hoïc sinh hieåu vaø naém saâu hôn phaàn lí thuyeát. §ång thêi qua gi¶i bµi tËp VËt Lý gióp häc sinh «n tËp ®µo s©u, më réng kiÕn thøc, dÉn ®Õn kiÕn thøc míi, rÌn luyÖn kÜ n¨ng, vËn dông lý thuyÕt vµo thùc tiÔn, rÌn luyÖn thãi quen vËn dông kiÕn thøc, ph¸t huy tính tù lùc cña häc sinh gãp phÇn lµm ph¸t triÓn t­ duy s¸ng t¹o, ®ång thêi kiÓm tra møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc cña häc sinh. 
 Toâi thaáy chaát löôïng daïy vaø hoïc ñöôïc caûi tieán roõ reät: Hoïc sinh tích cöïc, chuû ñoäng hôn, lôùp hoïc trôû neân soâi ñoäng hôn vaø ñaëc bieät laø hoïc sinh coù höùng thuù hoïc taäp, phaùt trieån ñöôïc tö duy cuûa ngöôøi hoïc.
 Keát quaû khaûo saùt cuoái chöông nhieät hoïc naêm hoïc 2007 – 2008 nhö sau:
Soá
HS
Döôùi TB
TB
Khaù
Gioûi
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
47
8
17
28
59,5
8
17
3
6,3
BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM:
 Ñeå chaát löôïng daïy vaø hoïc ñöôïc naâng cao ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi naém roõ ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh, ñeå töø ñoù ñònh ra phöông phaùp daïy cho phuø hôïp. Moät maët ngöôøi giaùo vieân phaûi khoâng ngöøng tìm toøi, saùng taïo nhaèm caûi tieán caùch daïy cuûa mình. Tröôùc heát muoán höôùng daãn toát moät tieát baøi taäp cho hoïc sinh, ngöôøi giaùo vieân phaûi xaây döïng cho mình moät soá nhieäm vuï sau: 
 	- Phaûi nghieân cöùu lí luaän daïy hoïc veà baøi taäp vaø giaûi baøi taäp. Thoâng qua vieäc giaûi baøi taäp phaàn Nhieät hoïc 8 phaûi xaây döïng vaø löïa choïn heä thoáng baøi taäp töø deã ñeán khoù.
- Caùc baøi taäp phaûi ña daïng veà theå loïai, caùc kieán thöùc toaùn - lí phaûi phuø hôïp vôùi trình ñoäâ cuûa hoïc sinh. 
 - Phaûi höôùng daãn hoïc sinh phaân tích thaät kó kieán thöùc trong saùch giaùo khoa vaø caùc kieán thöùc coù lieân quan ñeán baøi taäp maø baøi taäp yeâu caàu. 
	* N¾m ch¾c ph­¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp VËt Lý.
 - Tröôùc heát phaûi tìm hieåu ñeà. 
- Xem xeùt hieän töôïng Vaät lí ñöôïc ñeà caäp döïa vaøo kieán thöùc Vaät lí naøo ñeå tìm moái quan heä coù theå coù cuûa ñaïi löôïng ñaõ cho vaø ñaïi löôïng phaûi tìm sao cho coù theå tìm thaáy moái lieân heä tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp vôùi ñaïi löôïng ñaõ cho vµ ñaïi löôïng ph¶i t×m. 
 	- GV ph¶i h­íng dÉn häc sinh c¸c ho¹t ®éng chÝnh cña viÖc gi¶i bµi tËp VËt lý .
 + T×m hiÓu ®Çu bµi 
 + Ph©n tÝch hiÖn t­îng 
 + X©y dùng lËp luËn
 + BiÖn luËn 
* Xaây döïng laäp luaän trong giaûi baøi taäp: Lµ mét b­íc hÕt søc quan träng, ñßi hái HS ph¶i vËn dông nh÷ng ®Þnh luËt VËt lý, nh÷ng qui t¾c, nh÷ng c«ng thøc ®Ó thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a ®¹i l­îng cÇn t×m, hiÖn t­îng cÇn gi¶i thÝch hay dù ®o¸n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· cho trong ®Çu bµi.
 	* GV h­íng dÉn HS cã mèi quan hÖ gi÷a viÖc n¾m v÷ng kiÕn thøc vµ gi¶i bµi tËp VËt Lý.
Tøc lµ GV gióp HS n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n thËt kÜ, thËt s©u, ®Õn viÖc gi¶i bµi tËp VËt lý mét c¸ch linh ho¹t. HS biÕt vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra, ®­îc rÌn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp c¬ b¶n, ®ång thêi rÌn luyÖn t­ duy vµ tÝnh tù lËp cña häc sinh gióp häc sinh chñ ®éng t×m ®Õn kiÕn thøc vµ øng dông kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp VËt Lý mét c¸ch thµnh th¹o. 	 	 	
 	Muèn ®¹t kÕt qu¶ tèt b»ng c¸c bµi kiÓm tra kh¶o s¸t HS, GV cÇn lùa chän mét hÖ thèng bµi tËp tháa m·n c¸c yªu cÇu: Bµi ®i tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc taïp. HÖ thèng bµi tËp bao gåm nhiÒu thÓ lo¹i bµi tËp nh­ bµi tËp vËn dông, bµi tËp s¸ng t¹o, bµi tËp cã thõa hoÆc thiÕu d÷ kiÖn. Bµi tËp cã nhiÒu c¸ch gi¶i kh¸c nhau. Tõ 1 bµi tËp cã thÓ ra c¸c bµi tËp kh¸c nh­ bá bít hoÆc thªm d÷ kiÖn ®Ó cã nhiÒu bµi tËp kh¸c. Gi¸o viªn ph¶i dù kiÕn chi tiÕt kÕ ho¹ch sö dông hÖ thèng bµi tËp ®· lùa chän, lµm sao trong tiÕt bµi tËp c¸c em cñng cè ®uîc nhiÒu kiÕn thøc vµ say s­a , høng thó trong viÖc gi¶i bµi tËp.
Maëc duø ñaõ coá gaéng nghieân cöùu xaây döïng nhöng saùng kieán cuûa toâi vaãn khoâng traùnh khoûi thieáu soùt. Raát mong ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa Hoäi ñoàng khoa hoïc vaø caùc baïn ñoàng nghieäp ñeå saùng kieán naøy ngaøy moät hoaøn thieän hôn.
 	 Xin traân troïng caûm ôn!
MUC LỤC
Phần I . Đặt vấn đề 
I.Lý do chọn đề tài 
II.Thực trạng 
Thuận lợi 
Khó khăn
Phần II. Giải quyết vấn đề 
1.Thường xuyên nhắc nhở học sinh , Kiểm tra học sinh việc ghi nhớ ký hiệu và đơn vị của các đại lượng 
 2.Giúp học sinh nắm vững nguyên lý truyền nhiệt , các khái niệm công thức 
3.Cho học sinh đọc kỹ đề bài . sau đó hướng dẫn học sinh phân tích đề 
4. Xây dựng lập luận 
5. Cho học sinh tiến hành giải bài toán 
6. Kiểm tra biện luận 
Phần III. Kết quả và rút ra bài học 
CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách giáo khoa vật lý 8
Sách giáo viên vật lý 8
Sách bài tập vật lý 8
Sách giải bài tập vật lý 8
Sách 121 bài tập vật ký 8
Sách 200 bài