Phân tích nhân vật bé Thu Bài 1: Tình cảm gia đình là một đề tài quan trọng của văn học Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Khai thác mảng đề tài này, Nguyễn Quang Sáng đã có một số tác phẩm đặc sắc như “Chiếc lược ngà”, “Bông cẩm thạch”,.. Trong đó, “Chiếc lược ngà” tạo được nhiều ấn tượng hơn cả. Một trong những yếu tố làm nên thành công của tác phẩm là nhà văn đã xây dựng thành công nhân vật chính - nhân vật bé Thu - một cô bé cá tính, đáng yêu và có tình yêu ba tha thiết. “Chiếc lược ngà” ra đời năm 1966 rồi được đưa vào tập truyện cùng tên (Chiếc lược ngà) của Nguyễn Quang Sáng. Câu chuyện được xây dựng trên một tình huống hiểu lầm tạo nhiều bất ngờ cảm động: Anh Sáu đi kháng chiến chống Pháp từ khi đứa con duy nhất của anh chưa đầy một tuổi. Từ đó hai ba con chưa hề gặp lại nhau, cho đến khi kháng chiến kết thúc, anh trở vể, đứa con gái tám tuổi không chịu nhận ba. Trong ba ngày ở nhà, bằng đủ mọi cách mà con bé vẫn không chịu gọi lấy một tiếng ba. Đến lúc phải ra đi nhận nhiệm vụ mới, bé Thu mới gọi anh bằng ba. Thật bất ngờ. Thì ra, nó không chịu nhận ba là vì vết thẹo trên má đã khiến anh không còn giống như trong bức ảnh chụp ngày cưới. Con bé chỉ gọi ba khi bà ngoại giải thích cho nó rõ điều này. Giây phút anh nghe được tiếng gọi mà anh chờ đợi đã bao năm ấy cũng là lúc cha con xa nhau. Anh Sáu hứa sẽ mang về tặng con một cây lược. Những ngày chiến đấu trong rừng, anh Sáu cặm cụi làm chiếc lược bằng ngà cho con gái. Chiếc lược đã làm xong nhưng chưa kịp trao cho con gái thì anh hi sinh. Nhân vật cô bé tám tuổi ấy là Thu, mới có tám tuổi nhưng cô đã bướng bỉnh, gan góc và rất có cá tính. Trong tâm hồn trẻ thơ của bé Thu, chỉ có duy nhất hình ảnh một người ba mà nó biết qua bức ảnh chụp với má ngày cưới. Nó nhất quyết không chịu nhận ông Sáu là ba dù cả nhà - trong đó có bà nội - thừa nhận điều đó. Họ đón ông với tất cả tấm lòng chân thành, yêu thương của con người Nam Bộ. Chẳng những thế, ông còn vô cùng xúc động khi gặp nó. Nhưng bỏ qua tất cả, Thu vẫn hét lên sợ hãi khi ông Sáu lập cập đến với nó và lắp bắp gọi: “Thu! Ba đây con...”. Có điều đó bởi Thu thấy ba nó trong bức ảnh không hề có vết thẹo trên má còn người cứ gọi nó là con, bắt nó gọi bằng ba bây giờ lại có vết thẹo dài trên má. Không chỉ vậy, qua nhiều chi tiết miêu tả hành động của bé Thu Nguyễn Quang Sáng vừa thể hiện được tính cách đặc biệt của cô bé vừa tỏ ra rất am hiểu tâm lí trẻ thơ. Khi mẹ yêu cầu “mời ba vô ăn cơm", Thu gọi "trổng" “vô ăn cơm”. Nồi cơm sôi, không tự chắt được con bé nhất quyết không chịu gọi ba để được giúp đỡ. Nó tìm mọi cách chăt nước không cần nhờ vả. Đặc biệt, tính cách rắn rỏi, ngang bướng vô cùng trẻ con của Thu được thể hiện qua chi tiết bé hất đổ cả chén cơm khi anh Sáu gắp cho nó cái trứng cá. Bị ba đánh, tưởng đâu "con bé sẽ lăn ra khóc, sẽ giẫy, sẽ đạp đổ cả mâm cơm, hoặc sẽ chạy vụt đi. Nhưng không, nó ngồi im, đầu cúi gằm xuống. Nghĩ thế nào nó cầm đũa, gắp lại cái trứng cá để vào chén, rồi lặng lẽ đứng dậy, bước ra khỏi mâm.". Đành rằng trẻ con chỉ tin vào những gì chúng thấy, đành rằng bé Thu không thể biết được sự ác nghiệt của bom đạn là thế nào, và nó có cách suy nghĩ theo kiểu trẻ con của nó, nhưng phải thừa nhận rằng cô bé này có một cá tính mạnh mẽ. Sự bướng bỉnh, gan góc đến kì lạ cùa bé Thu đã trở thành tiền đề để sau này trở thành lòng dũng cảm, sự lanh lợi của cô giao liên Thu. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở đó, Thu cùng “Chiếc lược ngà" sẽ nằm lẫn vào vô vàn tác phẩm khác viết cho thiếu nhi. Điều khiến nhân vật cùng tác phẩm đi xa hơn trong lòng người đọc là ở chỗ bé Thu có một tình yêu ba nồng nàn, tha thiết. Cô bé không nhận ba bởi cô hiểu nhầm về vết sẹo trên mặt ba. Cô đã nghĩ rằng “người ta” mang đến cho mình một người “ba giả"! Và vì thế, Thu càng phản đối quyết liệt người “ba giả” ấy bao nhiêu càng thể hiện cô bé yêu ba mình bấy nhiêu. Cái tình yêu ấy thật sâu sắc: nó chỉ có một, không thể chia sẻ cho bất kì ai khác, ngay cả khi đó là người được tất cả mọi người thừa nhận là ba của nó, là người yêu thương và quan tâm đến nó rất chân thành. Khi biết rằng ông Sáu là ba thật của mình, và vết sẹo trên mặt ông là do thằng Mĩ gây nên, buổi sáng cuối cùng trong những ngày phép của ba "Con bé như bị bỏ rơi, lúc đứng vào góc nhà, lúc đứng tựa của và cứ nhìn mọi người đang vây quanh ba nó, vẻ mặt của nó có cái gì hơi khác, nó không bướng bỉnh hay nhăn mày cau có nữa, vẻ mặt nó sẩm lại buồn rầu, cái vẻ buồn trên gương mặt ngây thơ của con bé trông rất dễ thương. Với đôi mi dài uốn cong, và như không bao giờ chớp, đôi mắt nó như to hơn, cái nhìn cùa nó không ngơ ngác, không lạ lùng, nó nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa. " Không hiểu con bé “nghĩ ngợi sâu xa” điều gì, chỉ biết rằng khi ông Sáu buồn rầu quay lại nhìn nó - không dám lại gần sợ nó lại bỏ chạy như lần trước - nói: “Ba đi nghe con” thì nó bất ngờ lao đến thét lên: Ba., a... a...ba! Rồi ôm chặt lấy ông nức nở “Con không cho ba đi”. Đến đây, người đọc mới vỡ lẽ ra rằng Thu thèm được gọi ba như thế nào. "Tiếng kêu của nó như tiếng xể, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người, nghe thật xót xa. Đó là tiếng "ba" mà nó cố đè nén trong bao nhiêu năm nay, tiếng "ba" như vỡ tung ra từ đáy lòng nó, nó vừa kêu vừa chạy xô tới, nhanh như một con sóc, nó chạy thót lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó.". Bé Thu là đứa trẻ giàu tình cảm. Thái độ của bé Thu với ba bây giờ trái ngược trong những ngày đầu khi ông Sáu về thăm nhà. Song, trái ngược mà vẫn nhất quán. Vì quá yêu ba, quá khao khát được có ba nên khi nhận định không phải ba nó thì nó nhất định không chịu nhận, nhất định không gọi "ba" lấy một tiếng. Cho nên, khi tiếng gọi như xé kia cất lên ta thấy nó thiêng liêng vô cùng. Tiếng gọi ấy càng trở nên thiêng liêng, quý giá bởi đón chờ nó là cả tấm lòng cao đẹp, thương yêu con vô hạn của người cha. Trong quá trình thể hiện diễn biến tâm lí nhân vật bé Thu có một chi tiết vô cùng quan trọng: chi tiết cái thẹo. Chính cái thẹo là nguyên nhân gây ra những hiểu lầm trong tình cảm của cha con mà Thu dành cho ba. Cái thẹo là vết thương mà giặc Mĩ gây ra cho ba Thu. Sự chia cắt gia đình không chỉ riêng gia đình bé Thu mà còn hàng triệu gia đình người Việt cũng là do giặc Mĩ gây ra. Thấu hiểu sâu sắc điều đó, sau này, Thu đã trở thành một nữ giao liên dũng cảm, can đảm. Cô đã quyết tâm tiếp bước con đường cha cô đã đi để đánh đuổi kẻ thù của gia đình, kẻ thù của dân tộc. Xây dựng nhân vật bé Thu - một cô bé bướng bỉnh, cá tính nhưng có tình cảm yêu ba tha thiết cảm động - Nguyễn Quang Sáng đã tỏ ra rất am hiểu tâm lí trẻ thơ bởi vậy nhà văn đã tạo nên được một nhân vật trẻ thơ thực sự sống động gây nhiều niềm xúc động sâu xa trong lòng người đọc. Bên cạnh đó, tác phẩm đã tạo nên một tình huống hiểu lầm độc đáo mà chi tiết quan trọng nhất là chi tiết cái thẹo. Chi tiết này có giá trị giống như một “cái bóng” trong “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ hay “chiếc lá cuối cùng” trong truyện ngắn cùng tên của Ô Hen-ri,... Nhân vật bé Thu trong “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc bởi một tính cách đặc biệt khó có thể nhầm lẫn. Nhân vật này đã góp phần tạo nên giá trị nhân văn sâu sắc cho tác phẩm. Và vì vậy, cùng với tác phẩm, nhân vật bé Thu đã giành được một vị trí riêng trong lòng độc giả yêu truyện ngắn Việt Nam. Bài 2: Phân tích nhân vật bé thu trong " chiếc lược ngà " Bài làm: Bài 1: Nguyễn Quang Sáng là một nhà văn quân đội, một cây bút văn xuôi xuất sắc của nền văn học hiện đại Việt Nam.Tác phẩm của ông chủ yếu viết về cuộc sống và con người ở Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ cũng như sau hòa bình .Tiêu biểu là truyện ngắn:” Chiếc lược ngà”, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đã bước vào giai đoạn ác liệt nhất.Truyện đã để lại trong lòng người đọc một tình cảm cha con sâu nặng và cao đẹp giữa ông Sáu và bé Thu trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh Truyện kể rằng ông Sáu thoát li tham gia kháng chiến khi bé Thu chưa đầy một tuổi. Sau tám năm , ông được phép về thăm nhà nhưng bé Thu không chịu nhận ông làm cha vì trên mặt ông có một vết sẹo . Ông càng vỗ về , con bé càng đẩy ra , nó còn gọi ông là “ người ta” ,bị dồn vào thế bí nó vẫn biết cách chắt nước nồi cơm.Thậm chí, nó còn hất tung cái trứng cá mà ông Sáu gắp cho . Bị cha đánh , nó chèo xuồng qua nhà ngoại ,được ngoại giải thích , bé Thu hiểu ra mọi chuyện và nhận ong Sáu làm cha. Nhưng trong một trận càn, ông Sáu đã hi sinh ,ông chỉ kịp trao chiếc lược ngà cho bác Ba_ người bạn chiến đấu để đem vể cho Thu Đọc truyện ta thấy tình cha con thiêng liêng sâu nặng giữa ông Sáu và bé Thu được thể hiện một cách chân thật và xúc động trong hoàn cảnh đất nước đang có chiến tranh .Tình cảm cuả Thu đối với cha được thử thách bởi thời gian, bởi chiến tranh khiến người đọc không khòi xúc động ! Gần tám năm xa cách , bé Thu chưa một lần nào được ở cạnh cha , được cha yêu thương , vỗ về, ôm vào lòng và chưa bao giờ được gọi tiếng cha than thương. Chính vì thế , nỗi lòng khao khát , mong ước được gặp cha , được gọi tiếng “ Ba” , đựơc yêu thương cha và đựơc cha thương yêuđang rất mãnh liệt trong Thu. Thế mà , sự việc không như ta tưởng ,Thu không những không chịu nhận cha mà còn có phản ứng thật quyết liệt và dữ dội .”Thu tái đi rồi vụt chạy và kêu thét lên : Má! Má!....Thậm chí , khi ông Sáu càng vỗ về Thu càng đẩy ra .Thu còn nói trõng với ông và kêu ông là “người ta”. Khi ông Sáu gắp cho Thu cái trứng cá thì cô bé hất cái trứng cá ra khỏi chén làm cơm văng tung tóe.Thái độ của bé Thu thật đáng trách ,đáng giận .Nhưng khi ta biết được nguyên nhân thì Thu không đáng trách mà còn đáng thương, đáng trân trọng biết nhường nào ! Thu không chấp nhận người đàn ông có vết thẹo trên má là cha mình vì không ai có thể thay thế được hình ảnh ngừơi cha trong tấm hình đã ngự trị trong trái tim bé bỏng của mình .Điều đó chứng tỏ Thu luôn yêu thương cha , kình trọng cha đến thế nào , luôn luôn giữ hình ành người cha thân yêu như một báu vật mà không ai có thể xâm phạm và ép buộc. Và khi hiểu ra được sự việc , Thu nằm im, lăn lộn , thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn .Có lẽ Thu đang cảm thấy hối hận nhiều lắm vì những điều mà cô bé đã làm với người cha của mình.Giây phút chia tay , tình cha con nỗi dậy trong Thu .Tiếng “ Ba” của Thu như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người . Chắc rằng Thu không thể nào biết đựơc đó là tiếng “ Ba” đầu tiên và cũng là tiếng “ Ba” cuối cùng trong cuộc đời Thu.Cô bé thật tội nghiệp ! Thu chạy tới chỗ ông Sáu , nhảy thót lên , hai tay ôm chặt ông Sáu rồi Thu hôn lên môi, lên má , lên cổ, lên vai và lên cả vết thẹo dài trên má ông Sáu . Chứng kiến cảnh đó ai mà không khỏi xúc động và trào cả nước mắt cơ chứ. Quả thật đó là thứ tình cảm không gì có thể sánh bằng , chân thật, sâu sắc và cảm động nhất . Tình cảm của Thu dành cho ông Sáu rất mãnh liệt còn tình cảm của ông Sáu đối với Thu cũng thật sâu sắc không kém trong nỗi nhớ thương day dứt vì bị ngăn cách bởi không gian và thời gian của cuộc chiến.Bảy năm xa cách là bảy năm ông phải sống trong niềm khao khát, nỗi nhớ nhung ngày trở về để được gặp con , yêu thương con . Thuyền chưa cập bến mà ông đã nhún chân nhảy thót lên bờ,điều này chứng tỏ ông nóng lòng muốn gặp con mình như thế nào. Nhìn thấy con , ông đã bật lên lời gọi tha thiết và chạy đến dang rộng đôi tay đón con .Cứ ngỡ rằng Thu sẽ chạy xô vào lòng ông, sẽ ông chặt lấy ông, hôn ông..Nhưng không ! Thu đã bỏ chạy .Ông Sáu hụt hẫng, hai tay buông xuống, đau đớn đến tột cùng nhưng vẫn kiên nhẫn vỗ về , dỗ dành Thu trong ba ngày nghỉ phép. Nhưng Thu quá bướng bỉnh , trong lúc không kiềm chế được bản thân mình, ông đã lỡ tay đánh con mình . Môt hành động rất đỗi bình thường với các người cha khác nhưng đối với ông Sáu thì nó lại kéo dài thành nỗi day dứt , ân hận theo ông trong suốt thời gian ở chiến khu ,thương con, không muốn xa con nhưng vì nhiệm vụ phải đi . Trong những ngày hoạt động bí mật với những gian khổ nguy hiểm , ông Sáu vẫn không nguôi nhớ về con. Thật cảm động biết bao khi một chiều mưa rừng , ông hớn hở chạy về khoe với bạn về chiếc ngà mà mình vừa mới kiếm đựơc . Ông đã dùng vỏ đạn làm chiếc cưa nhỏ, cưa khúc ngà thành từng miếng nhỏ , từng hạt bụi ngá cứ rơi xuống mỗi lúc một nhìều và tỉ mỉ, khéo léo như người thợ bạc để làm một chiếc lược xinh xắn có khắc dòng chữ :” Yêu nhớ tặng Thu , con của Ba” .Chiếc lược ngà đã chứa đựng bao tình yêu sâu sắc của ông dành cho con. Chiếc lược đã trở thành kỉ vật thiêng liêng , duy nhất với ông Sáu. Nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng bao nhiêu tình cảm yêu mến , nhớ thương , mong đợi của người cha đối với đứa con xa cách .Nhưng rồi một tình cảnh đau thương lại đến. Ông đã hi sinh khi chưa kịp trao vào tay đứa con gái chiếc lược ngà. Dù cho ông không còn nữa nhưng tình cha con vẫn còn đó và bất diệt ! Câu chuyện đã để lại trong lòng người đọc bao nỗi xót xa trước những đau thương, mất mát mà nhân dân đã chịu đựng trong những năm tháng chiến tranh. Chiến tranh thật tàn bạo, nó đã tàn phá mọi giá trị vật chất và tinh thần của con người nhưng đau đớn nhất nó còn chia cắt , hủy diệt tình cảm thiêng liêng nhất của con người _ tình phụ tử . Chiến tranh đã làm cho người cha không được gần gủi con , không có điều kiện chăm sóc con , yêu thương con mà còn làm cho người cha phải thay đổi cả nhân hình , nhân dạng của mình để rồi trong giậy phút hiếm hoi nhất , thiêng liêng nhất, đứa con lại không chịu nhận cha . Đứa con sớm thiếu vắng hình bóng của cha, phải sống với hình ảnh của người cha trong trí tưởng tượng non nớt để rồi khi gặp mặt , thay vì vui mừng , xúc động , đứa con lại sợ hải , bỏ chạy và nhất quyết không chịu nhận cha dù đó là cơ hội cuối cùng. Đó là bi kịch của chiến tranh ! Chiến tranh thật tán bạo, gây ra cảnh sinh ly , tử biệt , tình cha con bị ngăn cách ,đứa con phải thiếu thốn tình cảm của người cha nhưng chiến tranh sẽ không bao giờ có thể hủy diệt được tình cảm cha con Bên cạnh đó , trước sự hi sinh cao cả , trước nghị lực phi thường và niềm tin, lòng chung thủy của nhân dân đối với cách mạng , với kháng chiến chúng ta không khỏi bồi hồi xúc động .Họ sẵn sang gác lại tình cảm riêng tư để ra đi theo tiếng gọi của non sông , đất nước , theo tiếng gọi của bom đạn chiến tranh và ông Sáu đã phải xa bé Thu khi nó chưa đầy một tuổi . Có người cha nào mà không yêu thương con cơ chứ ! Trớ trêu thay , khi tình cảm cha con trổi dậy mạnh mẽ nhất trong giât phút đoàn viên cũng là lúc ông phải xa con , xa vợ , xa tất cả mọi người để trở về đơn vị , trở về với kháng chiến , với cách mạng . Người cha đặt hạnh phúc của nhân dân lên hạnh phúc của mình . Điều này thể hiện tinh thần cap cả của ông , ông hi sinh vì đất nước , vì nhân dân , vì niềm tin vào thắng lợi của cuộc kháng chiến , của nhân dân trong những năm tháng khốc liệt nhất. Họ đã trở thành người anh hùng trong trái tim của dân tộc Việt nam, đất nước Việt Nam ta . Truyện đã được trần thuật theo lời người bạn ông Sáu _ bác Ba _ người đã chứng kiến cảnh ngộ éo le của cha con ông nên bày tỏ được sự đồng cảm , chia sẻ khiến cho câu chuyện trở nên đáng tin cậy , có sức thuyết phục cao , có ý kiến bình luận , suy nghĩ sắc bén . Cách xây dựng tình huống truyện đặc sắc , rất tự nhiên và hợp lí . Ngôn ngữ truyện trong sáng, dân giả , mang đậm bản chất của con người Nam Bộ .Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật rất tinh tế , chính xác , lựa chọn được những chi tiết đặc sắc của bé Thu , có những đoạn miêu tả nội tâm nhân vật rất cảm động . Chính những nghệ thuật này tạo nên sự thành công cho tác phẩm Câu chuyện đã khép lại nhưng để lại cho người đọc bao niềm xúc động , tình yêu và niềm cảm phục đối với con người Việt Nam qua hai nhân vật ông Sáu và bé Thu. Họ đã vượt qua mọi mất mát , sẵn sàng hi sinh tình cảm riêng tư vì cách mạng. Nguyễn Quang Sáng đã rất thành công khi xây dựng truyện ngắn này. Tác phẩm làm cho ta cảm thấy căm ghét chiến tranh, yêu quý hơn cuộc sống hòa bình hôm nay , yêu quý hơn mái ấm gia đình . bài 3 :
Tài liệu đính kèm: