Phân tích bài thơ “sang thu” của hữu

PHÂN TÍCH BÀI THƠ “SANG THU” CỦA HỮU THỈNH
Mùa thu khơng chỉ làm rung động lịng thi nhân mà cịn đem đến cho ta những xúc cảm nhẹ nhàng, êm ái gợi nhiều thương nhớ bâng khuâng. Thơng thường, các nhà thơ chỉ cảm nhận về mùa thu ở một số hình ảnh tiêu biểu như sắc trời xanh ngắt, giĩ thu se lạnh và màu vàng tượng trưng cho mùa thu. Nhưng, nét đặc biệt của Hữu Thỉnh trong bài thơ “Sang thu” là ơng đã cảm nhận cái thời khắc sang thu bằng cả một hệ thống hình ảnh thiên nhiên qua nhiều yếu tố và bằng nhiều giác quan với sự rung động thật tinh tế. 
Mười hai câu thơ ngắn mà cĩ đến mười hình ảnh thiên nhiên được nĩi đến lúc đất trời chuyển sang thu: hương ổi, giĩ se, sương, sơng, chim, mây, nắng, mưa, sấm và cuối cùng là hàng cây đứng tuổi. Tất cả đều là những hình ảnh gần gũi, quen thuộc đối với mỗi người chúng ta và điều này làm cho bài thơ dễ đến với người đọc. Nhưng điều quan trọng nhất chính là sự cảm nhận tinh tế của ơng đối với từng hiện tượng thiên nhiên lúc giao mùa và những rung động ấy đã lan truyền sang ta như một tiếng nĩi đồng điệu.
Bài thơ mở đầu bằng một phát hiện bất ngờ:
Bỗng nhận ra hương ổi 
Hình như thu đã về
	Từ “bỗng” thể hiện sự đột ngột, bất ngờ nhưng cái bất ngờ ấy mới nên thơ làm sao! Bất ngờ nhận ra những dấu hiệu của thiên nhiên khj mùa thu lại về. Đĩ là hương ổi thoang thoảng thơm trg giĩ thu se se lạnh. Từ “phả” cĩ nghĩa là toả vào, trộn lẫn. Người ta cĩ thể dùng các từ: toả, bay, lan, tan thay cho từ “Phả” nhưng cả bấy nhiêu từ đều khơng cĩ cái nghĩa đột ngột bất ngờ. Từ “phả” cho thấy mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơm nồng quyến rũ, hồ vào trong giĩ heo may của mùa thu, lan toả khắp khơng gian tạo ra một mùi thơm ngọt mát, của những trái ổi chín vàng – hương thơm nồng nàn hấp dẫn của những vườn cây sum suê trái ngọt ở nơng thơn Việt Nam. “Chùng chình” là một từ láy gợi hình, “sương chùng chình” - những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc như một làm sương mỏng nhẹ nhàng trơi, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm sang thu. Hạt sương sớm mai cũng như cĩ tâm hồn, cĩ cảm nhận riêng cũng nhẹ nhàng, thong thả qua ngưỡng cửa của mùa thu. Cĩ cái gì đĩ thật duyên dáng, thật yểu điệu của một làn sương, hình bĩng một thiếu nữ, và tất cả chưa thật rõ ràng, hay là vì qá đột ngột mà tg chưa nhận ra. Từ hình như thể hiện cái ngỡ ngàng, ngạc nhiên ấy.
	HÌnh ảnh thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng:
Sơng được lúc dềnh dàng
 Vắt nửa mình sang thu
	Khơng gian từ hạ sang thu, cái “hình như” ở câu trên được cụ thể hĩa ở khổ thơ tiếp theo bằng những hình ảnh quen thuộc. Chim vội vã vì sợ lạnh, phải đi tránh rét ở những miền ấm áp hơn. Dịng sơng nước bắt đầu cạn dần, chảy chậm lại, ko cuồn cuộn, ào ạt như thời gian mùa hè. Từ dềnh dàng, cũng như chùng chình ở trên đã làm cho câu thơ trở nên duyên dáng, gần người hơn. Đặc biệt hình ảnh đám mây mùa hạ vắt nửa mình sag thu là một liên tưởng sáng tạo thú vị. Sự thật, ko hề cĩ đám mây nào như thế. Vì làm sao cĩ sự phân chia rạch rịi, mắt nhìn thấy được trên bầu trời. Đĩ là đám mây trg liên tưởng, tưởng tượng của tg. Nhưng chính cái hình ảnh mùa hạ nối mình vs m.thu bởi nửa đám mây lửng lờ, cũng dềnh dàng, chùng chình, bảng lảng trên từng khơng làm cho ng` đọc cảm nhận cả về ko gian và th.gian chuyển mùa thật đẹp, thật là khêu gợi hồn thơ. Sự liên tưởng đầy thú vị ấy khơng chỉ cảm nhận bằng thị giác mà là sự cảm nhận bằng chính tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên, tha thiết của nhà thơ.
Khổ thơ cuối cùng của b.thơ là suy ngẫm của nhà thơ về con ng` và c.đời. Điều đĩ cũng thật tự nhiên bởi trái tim ng` nghệ sĩ vốn vơ cùng nhạy cảm: 
Vẫn cịn đứng tuổi
Nắng – hình ảnh cụ thể của mùa hạ. Nắng cuối hạ vẫn cịn nồng, cịn sáng nhưng đã nhạt dần, yếu dần bởi giĩ se đã đến chứ khơng chĩi chang, dữ dội, gây gắt. Mưa cũng đã ít đi. Cơn mưa mùa hạ thường bất ngờ chợt đến rồi lại chợt đi. Tác giả dùng từ “vơi” cĩ giá trị gợi tả như sự đong đếm những sự vật cĩ khối lượng cụ thể để diễn tả cái số lượng vơ định - diễn tả cái thưa dần, ít dần, hết dần những cơn mưa rào ào ạt, bất ngờ của mùa hạ. Tất cả đều chầm chậm, từ từ, khơng vội vã, khơng hối hả. “Sấm” là 1 hiện tượng của thiên nhiên, cĩ những tiếng nổ lớn đi kèm cùng với những cơn mưa rào mùa hạ. “Hàng cây đứng tuổi” cĩ thể là những hàng cây lâu năm, nhiều tuổi như đa, cổ thụ, Nhưng “sấm” ở đây là một hình ảnh ẩn dụ cho những biến động thử thách, gian lao của cuộc đời; “hàng cây đứng tuổi” ý muốn nĩi những con người trừng trải, cĩ nhiều kinh nghiệm sống. Do đĩ, những gian lao, thử thách, dơng tố của c.đời đ/với họ ko cịn qá bất ngờ, đáng sợ nữa. Đoạn thơ này, nhất là 2 câu kết, ẩn chứa nhìu hàm ý. Đối với bạn cĩ thể là n~ bài hơc tơi luyện trg c/sống; đối vs tơi đĩ là câu chuyện của sự phấn đấu trưởng thành Và đĩ là một nét đẹp của người Việt Nam được h.thành và p.triển qa những chuỗi ngày đấu tranh gian khổ vì tương lai của dân tộc.
	Với thể thơ năm chữ ngân nga bình dị, hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm đặc sắc về thời điểm giao mùa hạ - thu ở nơng thơn vùng đồng bằng Bắc Bộ; sáng tạo trong việc sử dụng từ ngữ, phép nhân hĩa, đối lập, ẩn dụ đã tạo nên những miên man cảm xúc, tg đã phát họa nên b.trah thu đẹp, bình dị, trog sáng. Bức tranh thu vừa lạ, vừa wen. Lạ vì tứ thơ, h/ả thơ; wen vì đĩ là m.thu của c.đời, mùa thu của q.hương xứ sở. Điểm đặc sắc của Sang thu là sự nhẹ nhàng mà sâu lắng. Những cảm nhận độc đáo của tâm hồn thj sĩ về thiên nhiên đan cài với những triết lý sâu sắc về c.đời đã mag đến cho b.thơ một sức lơi cuốn mãnh mẽ và sức sống bền lâu trg lịng độc giả.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.