Giáo án Ngữ văn lớp 8 - Tiết 93 đến 96 - Năm học 2010-2011 - Nguyễn Thị Hiền

TUẦN 25
Tiết
Tên bài dạy
93,94
Hịch tướng sĩ
95
Hành động nói
96
Trả bài Tập làm văn số 5
Ngày soạn: 12/02/2011
Ngày dạy : 14/02/2011 – 19/02/2011
HỊCH TƯỚNG SĨ
 Trần Quốc Tuấn
I/Mục tiêu cần đạt
1/Kiến thức
	-Sơ giản về hịch
-Cảm nhận được lòng yêu nước bát khuất của Trần Quốc Tuấn, của nhân dân ta trong cuộc chiến đấu chống ngoại xâm thể hiện qua lòng căm thù giặc, tinh thần quyết chiến, quyết thắng với kẻ thù xâm lược.
-Nắm được đặc điểm cơ bản của thể loại hịch và nghệ thuật của hịch.
2/Kỹ năng
	-Nhận biết không khí thời đại sục sôi thời Trần ở thời điểm dân tộc ta chuẩn bị cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên lần thứ hai.
-Biết vận dụng bài học để viết văn nghị luận.
II/Tiến trình dạy và học
1/Ổn định lớp
2/Kiển tra bài: Phân tích mục đích của việc dời đô?
3/Giới thiệu bài:Trong khoảng thời gian nhà Trần trị vì có những sự kiện nào nổi bật? đó là 3 lần chiến thắng quân Nguyên). Trong 3 lần ấy lần thứ 2 là vẻ vang hơn cả. Cuộc chiến này gắn liền với sự ra đời của bài “Hịch tướng sĩ” do Trần Quốc Tuấn soạn thảo.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung ghi bảng
-Hs: Đọc chú thích
-Gv:Hãy nêu những nét chính giới thiệu tiểu sử Trần Quốc Tuấn?
-Gv:Hãy cho biết văn bản trên thuộc thể loại gì?
-Gv:Em hiểu về thể hịch là gì?
-Gv:Bài hịch này ra đời trong hoàn cảnh nào?
-Hs: Đọc văn bản
-Gv:Bài hịch này có thể chia ra làm mấy đoạn?
 +Đoạn 1 “Từ đầu  lưu tiếng tốt”: Nêu gương trung thần trong sử sách
 +Đoạn 2 “Huống chi  vui lòng”:Sự ngang ngược, tội ác của giặc và lòng căm thù giặc của tác giả.
 +Đoạn 3 “Các người  có được không”:Phân tích phải trái, làm rõ đúng sai.
 -Đoạn “Các ngươi muốn vui  không”: Ân tình chủ và tướng phê phán biểu hiện sai trái trong hàng ngũ tướng sĩ.
 -Đoạn“nay ta bảokhông muốn không”: Hành động đúng nên làm
 +đoạn 4 “còn lại”:Nêu nhiệm vụ cấp bách, khích lệ tinh thần chiến đấu.
-Gv:Sau khi nêu gương sử sách, tác giả quay về thực tế trước mắt kể tội ác của giặc.Tội ác và sự ngang ngược của giặc được tác giả lột tả như thế nào?
-Gv:Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì khi nói đến tội ác của giặc?
-Gv:nghệ thuật ẩn dụ trong đoạn văn trên cho thấy giặc Nguyên như thế nào?
 Ẩn dụ “lưỡi cú diều”, “thân dê chó” để chỉ sứ Nguyên cho tháy nỗi căm giận và lòng khinh bỉ giặc của Trần Quốc Tuấn
-Gv: Đoạn văn tố cáo tội ác của giặc đã khơi gợi được điều gì ở các tướng sĩ?
-Gv:Trước tội ác của giặc, tác giả đã thể hiện nỗi lòng mình như thế nào?
-Gv:Những điều đó cho thấy Trần Quốc Tuấn là người như thế nào?
 Hình tượng người anh hùng yêu nước đau xót đến quặng lòng trước cảnh tình của đất nước, căm thù giặc đến bầm gan tím ruột, mong rửa nhục đến mất ngủ, quên ăn, vì nghĩa lớn mà coi thường xương tan thịt nát.
-Gv:Mối ân tình ấy dựa trên mối quan hệ nào?
-Gv:Khi nêu lên mối quan hệ ấy, Trần Quốc Tuấn đã khích lệ điều gì ở họ?
 Đoạn cuối phần nhận định, tác giả đã phê phán những việc làm sai đồng thời khẳng định những việc làm đúng.
-Hs: Đọc lại đoạn này
-Gv:Theo tác giả., thái độ hành động nào là sai trái?
-Gv: Đây là thái độ gì của các tướng sĩ?
-Gv:Theo tá giả, hành động nào là hành động đúng?
-Gv:Trần Quốc Tuấn phê phán những hành động sai trái, đồng thời khẳng định những hành động đúng là có dụng ý gì?
-Gv:Khi phê phán hay khẳng định, tác giả tập trung vào vấn đề gì? Vì sao?
 Tác giả tập trung nhấn mạnh vào quyền lợi của cá nhân và phân tích để cho thấy rằng muốn hưởng quyền lợi bản thân thì phải biết đặt nó vào quyền lợi quốc gia dân tộc
-Gv:Giọng văn là lời chủ soái nói với tướng sĩ hay là người cùng cảnh ngộ? (Cả hai)
-Gv:Là lời khuyên bày tỏ thiệt hơn hay là lời nghiêm khắc cảnh cáo?
 Đây là lời bày tỏ thiệt hơn và cũng là lời cảnh cáo.
-Gv: Để tác động vào nhận thứctác giả dùng biện pháp nghệ thuật gì ở đoạn văn trên?
-Gv:Cách viết ấy của tác giả có tác động tới tướng sĩ như thế nào?
-Gv: Đoạn cuối bài hịch, tác giả vạch rõ hai con đường chính – tà cũng có nghĩa là hai con đường sống chết, mục đích để làm gì?
 Đoạn cuối có giá trị đông viên tới mức cao nhất ý chí và quyết tâm chiến đấu của mọi người.
-Gv:Khích lệ nhiều mặt tập trung vào một hướng, đó là cáh triển khai lập luận của bài “Hịch tướng sĩ”.Hãy làm sáng tỏ điều này bằng một lược đồ về kết cấu của bài hịch?
-Khích lệ lòng căm thù giặc, nỗi nhục mất nước
-Khích lệ lòng trung quân ái quốc và lòng nhân nghĩa thuỷ chung của người cùng cảnh ngộ
-Khích lệ ý chí lập công danh,xả thân vì nước
-Khích lệ lòng tự trọng, liêm sĩ ở mỗi người khi nhận rõ cái sai, thấy rõ điều đúng
I/Đọc – Tìm hiểu chú thích
1/Tác giả:
-Trần Quốc Tuấn (1231 – 1300)
-Ông là một danh tướng kiệt xuất, văn vỏ song toàn.
-Ông là người có công lớn trong các cuộc kháng chiến chóng quân Mông – Nguyên.
2/Tác phẩm:
-Thể loại :Hịch
-Hoàn cảnh ra đời: 9/1284, trước cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ 2
II/Tìm hiểu văn bản
1/Tội ác của giặc
- nghênh ngang ngoài đường  uốn lưỡi cú diều sĩ mắng triều đình.
- đem thân dê, chó mà bắt nạt tể phụ
- đòi ngọc lụa  thu bạc vàng, vét của kho có hạn.
->Nghệ thuật ẩn dụ, quân giặc tham lam hống hách, ngang ngược.
=>Khích lệ lòng căm thù giặc nỗi nhục mất nước.
2/Nỗi lòng của tác giả
-“Ta thường tới bữa quên ăn nữa đêm vỗ gối;ruột đau như cắt nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức rằng chưa xả thịt lột da nuốt gan uốn máu quân thù.Dẫu trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng”
=>Yêu nước, căm thù giặc sâu sắc.
3/Mối ân tình
-Quan hệ chủ tướng
-Quan hệ cùng cảnh ngộ
=>Khích lệ tinh thần trung quân ái quốc và lòng ân nghĩa thuỷ chung của người cùng cảnh ngộ.
4/Lời phê phán khẳng định của tác giả
*Hành động sai trái:
-nhìn chủ nhục không biết lo.
-thấy nước nhụckhông biết thẹn
-hầu quân giặckhông biết tức
-đãi yến nguỵ sứkhông biết căm
-chọi gà, đánh bạc, vui thú ruộng vườn, quyến luyến vợ con, lo làm giàu ham săn bắn, thích rượu ngon, mê tiếng hát
->Thái độ bàng quan, hưởng lạc
*Hành động đúng:
-Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên 
-có thể bêu đầu Hốt Tất Liệtrửa thịt Vân Nam Vương
->khích lệ ý chí lập công danh xả thân vì nước.
=>Nghệ thuật : so sánh,tương phản, điệp từ, điệp ý.Khích lệ lòng tự trọng ở mỗi người khi nhận rõ cái sai, thấy rõ cái đúng.
5/Chủ trương và lời kêu gọi
-Vạch rõ con đường chính – tà
=>khích lệ lòng yêu nước bất khuất quyết chíên, quyết thắng với kẻ thù xâm lược.
Khích lệ lòng yêu nướcbất khuất, quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược
4/Củng cố - dặn dò: Về học những dẫn chứng cần thiết, học bài, xem trước bài tt
 HÀNH ĐỘNG NÓI
I/Mục tiêu cần đạt
1/Kiến thức
-Học sinh hiểu nói là một hành động
-Số lượng hành động nói khá lớn, nhưng có thể quy lại một số kiểu nhất định
-Có thể sử dụng nhiều kiểu câu đã học để thực hiện một hành động nói.
2/Kỹ năng
	-Xác định được hành động nói trong các văn bản đã học và trong giao tiếp.
-Tạo lập hành động nói phù hợp trong giao tiếp.
II/Tiến trình dạy và học
1/Ổn định lớp
2/Kiểm tra bài:Câu phủ định là gì? Cho ví dụ mấy kiểu câu phú định.
3/Giới thiệu bài:Các em có xem trước bài ở nhà chưa? Nói ra câu này là cô đã thực hiện một “hành động nói” và mục đích là muốn kiểm tra việc xem trước bài của các em.Vậy hành động nói là gì?Hôm nay các em sẽ tìm hiểu 
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung ghi bảng
-Hs: Đọc ví dụ
-Gv:Lý Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích gì?
 Nhằm đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợi
-Gv:Câu nào thể hiện rõ mục đích đó?
-Gv:Lý Thông có đạt được mục đích của mình không?Chi tiết nào nói lên điều đó?
 Có. Vì nghe Lý Thông nói, Thạch Sanh vội vàng từ giã mẹ con Lý Thông ra đi.
-Gv:Lý Thông thực hiện mục đích của mình bằng phương tiện gì?
-Gv:Nếu hiểu hành động là “việc làm cụ thể của con người nhằm mục đích nhất định” thì việc làm của Lý Thông có phải là một hành động không? Vì sao?
-Gv:Việc làm có mục đích của Lý Thông gọi là hành động nói.Vậy hành động nói là gì?
-Gv: - Thầy mời em đứng dậy
 - Thầy mời em ngồi xuống
-Gv:Như vậy thày đã dùng cách nói để điều khiển em đứng lên và ngồi xuống hay dùng bằng tay để điều khiển em?
 Dùng cách nói
 Đó chính là thầy đã thực hiện một hành động nói. Vậy hành động nói là hành động được thực hiện bằng cách nói ra một điều gì đó, trong trường hợp này là nói ra sự yêu cầu.
-Hs: Đọc ghi nhớ
-Gv:Trong đoạn trích ở mục I, ngoài câu đã phân tích, mỗi câu còn lại trong lời nói của Lý Thông nhằm mục đích nhất định.Những mục đích ấy là gì?
-Câu 1 :dùng để trình bày
-Câu 2 :dùng để đe doạ
-Câu 4 ;dùng để hứa hẹn
-Hs: Đọc ví dụ 2
-Gv:Chỉ ra hành động nói trong đoạn trích trên?
-Gv:Hãy cho biết mục đích của mỗi hành động trên?
-Gv:Lời của cái Tí dùng để làm gì?
-Gv:Qua phân tích mục I và II, em hãy cho biết có các kiểu hành động nói nào?
-Hs: Đọc ghi nhớ
-Hs: Đọc bài tập 1
-Gv:Trần Quốc Tuấn viết bài “Hịch tướng sĩ” nhằm mục đích gì? Hãy xác định mục đích của hành động nói ở một câu trong bài hịch và vai trò của câu ấy trong việc thực hiện mục đích chung?
 Nhằm mục đích khích lệ tướng sĩ học tập “Binh thư yếu lược” do ông soạn ra và khích lệ lòng yêu nước của các tướng sĩ
-Hs: Đọc bài tập 2
-Gv:Chỉ ra các hành động nói và mục đích của mỗi hành động nói trên?
a)Vâng cháu cũng nghĩ như cụ
->Hành động hứa hẹn
b)Hành động: trình bày, tuyên bố, hứa hẹn
-Hs: đọc bài tập 3
I/Hành động nói là gì?
1/Ví dụ:
-Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn đi.
2/Nhận xét
-Lý Thông đã thực hiện mục đích của mình :bằng lời nói
->Đây là một hành động vì là một việc làm có mục đích
*Ghi nhớ:sgk
II/Một số kiểu hành động nói thường gặp
-Hành động trình bày
-Hành động đe doạ
-Hành động hứa hẹn
-Hành động hỏi
-Hành động bộc lộ cảm xúc
-Hành động tuyên bố hoặc báo tin
*Ghi nhớ :sgk
III/Luyện tập
1/Hành động nói :
 Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ nhằm mục đích khích lệ các tướng sĩ học tập cuốn binh thư yếu lược do ông soạn ra và khích lệ lòng yêu nước của các tướng sĩ
-Các khanh nghĩ thế nào?
=>Muốn các quan cho biết suy nghĩ của mình
2/Hành động nói và mục đích
a)Bác trai đã khá rồi chứ?
->Hành động hỏi
-Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn
->hành động khuyên bảo
-Thế thì phải giục anh ấy đi mau đi
-khuyên bảo thúc giục
Xem ý hãy còn lề bề lệt bệt lắm
->Bộc lộ cảm xúc
b)Câu được dùng để trình bày:Lê Thận..Lê Lợi
Câu được dùng để tuyên bố: Đây là .việc lớn
Câu được dùng để hứa hẹn :Chúng tôi Tổ Quốc
c)Câu được dùng để trình bày:Hôm qua ..báo ngay
Câu được dùng để báo tinCậu vàng đi đời rồi ông bán rồi,họ vừa bắt xong
Câu được dùng để hỏi Cụ bán rồi ? Thế nó cho bắt à?
Câu được dùng để bộc lộ cảm xúcKhốn nạn .gì đâu
3/Hành động điều khiển : Anh phải hứa .xa nhau.Anh hứa đi
Hành động hứa hẹn: Anh xin hứa
4/Củng cố - dặn dò: Về làm bài tập còn lại, học bài, soạn bài
TRẢ BÀI VIẾT SỐ 5
I/Mục tiêu cần đạt
1/Ổn định
2/Kiểm tra bài:
3/Giới thiệu bài: Ở tuần 23 các em đã viết bài Tập làm văn số 5.Hôm nay các em sẽ xem lại bài viết đó.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bảng
-Gv:Ghi đề lên bảng
-Gv:Hãy xác định yêu cầu của để bài. Đề bài yêu cầu viết cái gì?
-Gv:Viết như thế nào?
-Gv:Viết dưới hình thức nào?
-Gv:Yêu cầu viết ở thể loại văn như thế nào?
-Gv:Phần mở bài cần có những nội dung gì?
-Gv:Phần thân bài em viết những gì?
-Gv:Phần kết bài viết những gì?
II/Đề bài: 
II/Dàn bài
Mở bài:
-Giới thiệu khái quát trò chơi
*Thân bài:
-Số người chơi, dụng cụ chơi
-Luật chơi(thắng, thua, phạm luật
-Yêu cầu đối với trò chơi.
*Kết bài:
-Ích lợi của trò chơi( giúp chúng ta giải trí, vận động, nhanh nhẹn)
4/Nhận xét
-Hầu hết các em làm bài đều đúng hình thức thuyết minh.
a/Ưu điểm:
-Bài làm có sự chuẩn bị, nắm kỹ các trò chơi
-Đa số các em nắm vững thể loại thuyết minh, bố cục rõ ràng, mạch lạc
-Một số bài viết có sự kết hợp các yếu tố biểu cảm.
Các em biết lựa chọn trò chơi để thuyết minh
b/Khuyết điểm:
-Một số bài diễn đạt còn dài dòng lan man.
-Một số bài chưa có sự kết hợp các phương pháp thuyết minh.
-Một số bài viết còn sai lỗi chính tả, ngữ pháp, dùng từ.
5/Chữa lỗi:
-Một số bài cục chưa hợp lý
-Một số lỗi chính tả
-Một số lỗi diễn đạt
6/Đọc bài văn hay
7/Thống kê điểm
Lớp
Dưới trung bình
Trên trung bình
1 – 3,4
3,5 - 4,9
T Cộng
5 - 6,4
6,5 - 7,9
8 - 10
T Cộng
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
81(29)
2
5,1%
8
20,5%
10
25,6%
10
64,1%
7
5,1%
2
5,1%
19
74,4%
82(27)
2
5,4%
7
18,9%
9
24,3%
12
56,8%
5
13,5%
1
5,4%
18
75,7%
84 29
3
6
9
10
7
3
20
85(29)
1
2,8%
7
19,4%
8
22,2%
10
50%
9
25%
2
2,8%
21
77,8%
4/Củng cố,dặn dò:Về xem lại bài,soạn bài “Nước Đai Việt ta”