Giáo án Giáo dục công dân lớp 10 - Bài 9: Con người là chủ thể của lịch sử và là mục tiêu phát triển của xã hội

Bài 9
CON NGƯỜI LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ
VÀ LÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI
(2 tiết)
I. Mục tiêu bài học
	1. Về kiến thức
	- Nhận biết được con người là chủ thể của lịch sử, sáng tạo ra lịch sử.
	- Hiểu được con người là mục tiêu phát triển của xã hội, sự phát triển của xã hội phải vì hạnh phúc của con người.
	2. Về kỹ năng
	Chứng minh được mọi giá trị vật chất và tinh thần của xã hội là do con người tạo ra.
	3. Về thái độ
	Đồng tình và tích cực tham gia các hoạt động vì sự tiến bộ và phát triển của đất nước, nhân loại.
II. Phương pháp:
Thảo luận nhóm, trực quan, hỏi – đáp, vận dụng tri thức liên môn, diễn giảng.
III. Tiến trình dạy học
	1. Kiểm tra bài cũ
	2. Giới thiệu bài mới 
	3. Giảng bài mới 
Tiết 1
Hoạt động giáo viên
Nội dung
1. Con người là chủ thể của lịch sử
Vai trò chủ thể lịch sử của con người được thể hiện ở những điểm sau:
a. Con người tự sáng tạo ra lịch sử của mình.
Con người có nguồn gốc từ động vật, nhưng có những điểm khác biệt cơ bản, đó là con người biết chế tạo công cụ lao động để thực hiện lao động sản xuất.
Dựa vào những kiến thức đã được học em hãy cho biết việc chế tạo ra công cụ lao động của con người có vai trò như thế nào đối với quá trình hình thành xã hội loài người?
Một số hình ảnh công cụ lao động
Nhờ có công cụ lao động con người tách dần ra khỏi giới tự nhiên, hình thành xã hội loài người.
Con người và xã hội loài người xuất hiện khi nào?
Trong quá trình tồn tại và phát triển chỉ có con người đã biết chế tạo công cụ và sử dụng công cụ lao động để phục vụ hoạt động lao động của mình, từ đây xã hội được hình thành và phát triển.
Với hoạt động lao động của mình, con người đã tạo ra những sản phẩm để phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt hàng ngày, đó là các sản phẩm vật chất và tinh thần.
b. Con người là chủ thể sáng tạo nên các giá trị vật chất và tinh thần của xã hội
Để có thể tồn tại và phát triển trước hết con người phải có ăn, mặc, chỗ ở
Đó chính là quá trình lao động sản xuất ra của cải vật chất của con người để thỏa mãn nhu cầu của mình.
Theo em sản phẩm vật chất mà con người tạo ra là những gì? Nó có cần đối với sinh hoạt hàng ngày của con người không? 
Hình ảnh minh họa
Câu dẫn của Hồ Chí Minh
Em hãy kể tên hòn ngọc quý mà quần chúng sáng tạo ra là những gì? 
Cũng từ đây khơi nguồn cảm hứng cho con người tạo nên những công trình khoa học, tác phẩm văn học, nghệ thuật
- Các câu ca dao, tục ngữ, vè
Hình ảnh minh họa
Trong lịch sử phát triển của xã hội không có văn học dân gian thì cũng không thể có văn học bác học, không có khinh nghiệm của đa số người lao động thì cũng không có khoa học
Minh họa: tác phẩm văn học
Chiến tranh và Hòa bình, Truyện Kiều
Trong quá trình lao động cũng như trong thực tiễn đấu tranh những lời ca tiếng hát được cất lên để động viên, khích lệ nhau, quên đi gian khó và mệt mỏi
Hay những phát minh khoa học, công trình nghiên cứu khoa học đều được xuất phát từ thực tiễn cuộc sống của con người.
Minh họa thông tin y học
Như vậy qua quá trình lao động không ngừng và sáng tạo của mình con người là chủ thể tạo ra những giá trị vật chất và tinh thần của xã hội
c. Con người là động lực của các cuộc cách mạng
Trong lịch sử phát triển xã hội đã trải qua 5 chế độ xã hội trong lịch sử
Em hãy cho biết tên 5 chế độ xã hội đó và cho biết sự thay thế các chế độ xã hội ấy bằng cách nào?
Trình bày sơ đồ và chỉ ra sự thay thế của các chế độ xã hội đều diễn ra thông qua các cuộc đấu tranh giai cấp hoặc các cuộc cách mạng xã hội
Chỉ ra cuộc đấu tranh và các cuộc cách mạng dẫn đến sự thay thế đó
Học sinh tiến hành thảo luận
Đấu tranh của giai cấp nô lệ
Cách mạng tư sản Pháp
Cách mạng tháng 10 Nga
Hãy cho biết lực lượng tham gia các cuộc cách mạng này là ai? Và thực hiện các cuộc cách mạng nhằm mục đích gì? Các cuộc cách mạng đó đã đạt được kết quả như thế nào?
Đấu tranh của giai cấp nô lệ
Cách mạng tư sản Pháp
Cách mạng tháng 10 Nga
Hãy cho biết lực lượng tham gia các cuộc cách mạng này là ai? Và thực hiện các cuộc cách mạng nhằm mục đích gì? Các cuộc cách mạng đó đã đạt được kết quả như thế nào?
Gọi 1-2 nhóm trình bày
Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung
Gv nhận xét thông qua bảng kết quả
Nhân dân lao động bị áp bức, bóc lột nặng nề nên họ đã vùng lên đấu tranh giải phóng cho mình, giải phóng xã hội.
Vậy con người có vai trò như thế nào trong các cuộc cách mạng xã hội?
Nhu cầu về cuộc sống tốt đẹp hơn là động lực thúc đẩy con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội. Mọi sự biến đối của xã hội, mọi cuộc cách mạng xã hội đều do con người tạo ra.
Như vậy sự phát triển của xã hội khác với sự phát triển của lịch sử
Em hãy chỉ ra sự khác biệt đó?
Gv nhận xét và kết luận
Vậy con người là chủ thể của lịch sử...
a. Con người tự sáng tạo ra lịch sử của mình.
Con người và xã hội loài người hình thành khi con người biết chế tạo và sử dụng công cụ lao động
Chính con người tự tạo ra lịch sử của mình
Con người là chủ thể sáng tạo nên các giá trị vật chất
Con người tạo ra của cải vật chất để nuôi sống bản thân: thức ăn, cái mặc, nhà ở, đồ dùng sinh hoạt, tư liệu sản xuấtđây là hoạt động đặc trưng riêng chỉ có ở con người.
Quá trình lao động của con người không chỉ tạo ra của cải vật chất đảm bảo cho sự tồn tại của xã hội, mà còn thúc đẩy trình độ phát triển của xã hội.
Con người là chủ thể sáng tạo nên các giá trị tinh thần. 
Đời sống sinh hoạt hàng ngày, kinh nghiệm trong lao động sản xuất, trong đấu tranh với tự nhiên và xã hội của con người là nguồn đề tài vô tận cho các phát minh khoa học và cảm hứng sáng tạo của văn học, nghệ thuật
-> Chính con người là tác giả của những công trình khoa học, tác phẩm văn học, nghệ thuật
Con người chính là động lực của các cuộc cách mạng.
	4. Luyện tập, củng cố 
 5. Hướng dẫn học sinh học bài, làm việc ở nhà
	- Học sinh về nhà học bài, xem trước phần còn lại của bài.
Bài 9
CON NGƯỜI LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ
VÀ LÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI
(2 tiết)
I. Mục tiêu bài học
	1. Về kiến thức
	- Nhận biết được con người là chủ thể của lịch sử, sáng tạo ra lịch sử.
	- Hiểu được con người là mục tiêu phát triển của xã hội, sự phát triển của xã hội phải vì hạnh phúc của con người.
	2. Về kỹ năng
	Chứng minh được mọi giá trị vật chất và tinh thần của xã hội là do con người tạo ra.
	3. Về thái độ
	Đồng tình và tích cực tham gia các hoạt động vì sự tiến bộ và phát triển của đất nước, nhân loại.
II. Phương pháp:
Thảo luận nhóm, trực quan, hỏi – đáp, vận dụng tri thức liên môn, diễn giảng.
III. Tiến trình dạy học
	1. Kiểm tra bài cũ 
	2. Giới thiệu bài mới 	
GV : Với vai trò chủ thể của lịch sử, nên con người cần được sống tự do, hạnh phúc, con người phải được tại điều kiện để phát huy năng lực của mình. Song không phải lúc nào, ở đâu con người cúng có điều kiện để phát triển. Vậy một vấn đề đặt ra cho các quốc gia nói riêng và nhân loại nói chung là sự phát triển của xã hội phải vì con người, xem con người là mục tiêu của sự phát triển của xã hội. Để hiểu rõ vấn đề này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu phần còn lại của bài.	
	3. Giảng bài mới
Tiết 2
Hoạt động giáo viên
Nội dung
2. Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội
a. Vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội ?
Vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội ?
Ngay từ khi thoát khỏi thế giới loài vật cho đến nay con người luôn cháy bỏng hoài bão sống tự do, hạnh phúc
Hình ảnh:
Hình tượng Proteme và Đam San, hình ảnh dân chúng ở dải Gada ăn mừng khi có lệnh ngừng bắn
Em có nhận xét gì?
Con người luôn khát khao được sống tự do, hạnh phúc
Trong lịch sử xã hội đã trải qua 5 chế độ xã hội 
Em hãy chỉ ra các xã hội có giai cấp và giai cấp đó là giai cấp nào?
Trong xã có sự phân chia giai cấp, giai cấp thống trị luôn tìm mọi thủ đoạn để tước đoạt quyền tự do của số đông người lao động trong xã hội nên con người không ngừng đấu tranh để đạt được mong muốn của mình
Cho đến nay cuộc đấu tranh ấy vẫn chưa kết thúc, xã hội càng ngày càng văn minh, càng phát triển. Trong tiến trình đó vẫn chứa đựng những yếu tố, khuynh hướng đi ngược lại với lợi ích của con người
Thảo luận:
Nhóm 1,2: Em hãy liệt kê những hoạt động của con người vì lợi ích chung của loài người?
Nhóm 3,4: Em hãy liệt kê những hoạt động của con người đi ngược lại lợi ích chung của loài người?
Hình ảnh, phim minh họa cho từng hoạt động
Để không còn những hiện tượng trên nhân loại cần phải làm gì?
Như vậy con người không ngừng đấu tranh để đạt được khát vọng sống của mình, vươn tới một xã hội tốt đẹp hơn.
Con người là chủ thể của lịch sử nên mọi sự phát triển của xã hội phải vì con người, con người phải được tạo điều kiện tốt nhất để phát huy khả năng của mình. Đó cũng là mục tiêu của CNXH, của sự nghiệp xây dựng CNXH.
b. Chủ nghĩa xã hội với sự phát triển toàn diện của con người
Hiện nay CNTB hiện đại vẫn còn cơ sở tồn tại và phát triển, tuy nhiên trong nó chứa đụng đầy những mâu thuẫn gay gắt mà không thể tự giải quyết được.
Phim minh họa
Em có nhận xét gì sau khi xem xong đoạn phim?
Theo tiến trình của lịch sử xã hội tất yếu nhân loại sẽ hướng tới xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, ở đó con người được sống tự do, hạnh phúc các nhà sáng lập CN Mác Lê nin gọi đó là XHXHCN 
So sánh đặc trưng giữa chế độ xã hội TBCN và XHCN
Xã hội nào có tính ưu việt hơn, vì sao?	
Xã hội loài người đã trải qua 5 chế độ xã hội, nhưng chỉ có chủ nghĩa xã hội mới thật sự là xã hội của con người và vì con người, coi con người là mục tiêu phát triển của xã hội.
Trong cương lính xây dựng đất nước, chúng ta vẫn luôn kiên định mục tiêu xây dựng: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”
Với định hướng ấy Đảng ta đã đưua ra quan điểm về con người “...”
=> Coi trọng con người, đặt con người vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, coi con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển xã hội. 
Minh chứng là thành tựu đã đạt được sau hơn 20 năm đổi mới ở nước ta để khẳng định tương lai, triển vọng của chủ nghĩa xã hội và chứng minh sự lựa chọn con đường này là đúng đắn, phù hợp. 
Đặc biệt mọi chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước luôn hướng tới sự phát triển con người.
Em hãy kể tên một số chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta vì mục tiêu phát triển toàn diện con người và kết quả thực hiện các chủ trương, chính sách đó ở nước ta và ở địa phương em?
Nhà nước ta có chính sách xóa đói giảm nghèo, chính sách đối với người tàn tật, cô đơn, thương binh, liệt sĩ ; chính sách đối với giáo dục (cho sinh viên nghèo vay vốn để học tập), y tế ; quan tâm đến phụ nữ, người già ; đối với trẻ em, đã ban hành Luật chăm sóc, bảo vệ và giáo dục trẻ em 
Là học sinh em đã góp phần như thế nào trong sự nghiệp xây dựng CNXH ở nước ta hiện nay?
Tích cực các hoạt động vì sự tiến bộ và phát triển của xã hội (tùy theo lứa tuổi)
a. Vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội
Vì: Con người là chủ thể của lịch sử nên con người cần phải được tôn trọng, cần phải được đảm bảo các quyền chính đáng của mình, phải
Nhân loại phải đấu tranh để mọi thành tựu KHKT không chống lại con người, để thống nhất văn minh và nhân đạo
b. Chủ nghĩa xã hội với sự phát triển toàn diện của con người
CNTB là một xã hộ có tiềm năng nhưng chưa thực sự là xã hội vì con người
Xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, mọi người có cuộc sống tự do, hạnh phúc, mọi người có điều kiện phát triển toàn diện là mục tiêu cao cả của CNXH
	4. Luyện tập củng cố 
	5. Hướng dẫn học bài ở nhà