Giáo án Đại số 8 tiết 34: Biến đổi các biểu thức hữu tỉ. Giá trị của phân thức

 Tuaàn 15 Ngaøy soaïn : 29/11/2009
Tieát 33 : 
 BIEÁN ÑOÅI CAÙC BIEÅU THÖÙC HÖÕU TÆ.GIAÙ TRÒ CUÛA PHAÂN THÖÙC. 
 I. MUÏC TIEÂU : 
Kieán thöùc : HS coù khaùi nieäm veà bieåu thöùc höõu tæ, bieát raèng moãi phaân thöùc vaø nhöõng ña thöùc laø nhöõng bieåu thöùc höõu tæ. 
Kó naêng : HS bieát caùch bieåu dieån moät bieåu thöùc höõu tæ döôùi daïng moät nhöõng pheùp toaùn treân nhöõng phaân thöùc vaø hieåu raèng bieán ñoåi moät bieåu thöùc höõu tæ laø thöïc hieän caùc pheùp toaùn trong bieåu thöùc ñeå bieán noù thaønh moät phaân thöùc. HS bieát caùch tìm ñieàu kieän cuûa bieán ñeå giaù trò cuûa phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh.
Thaùi ñoä : Caån thaän, chính xaùc khi laøm toaùn 
 II. CHUAÅN BÒ :
Giaùo vieân : Baûng phuï ghi baøi taäp
Hoïc sinh : OÂn taäp caùc pheùp toaùn coäng, tröø, nhaân, chia, ruùt goïn phaân thöùc, ñieàu kieän ñeå moät tích khaùc 0.
 III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC :
Toå chöùc lôùp : 1’
Kieåm tra baøi cuõ : 5’
ĐT
Câu Hỏi
Trả lời
Điểm
TB
Phaùt bieåu qui taéc chia phaân thöùc. Vieát coâng thöùc toång quaùt.
Chöõa baøi taäp 37a tr23 SGK
Phaùt bieåu qui taéc chia phaân thöùc. Vieát coâng thöùc toång quaùt.
Thöïc hieän pheùp tính :
3 đ
7 đ
3.Baøi môùi :
Giôùi thieäu baøi :Bieåu thöùc höõu tæ laø gì ? Laøm theá naøo ñeå bieán ñoåi bieåu thöùc höõu tæ thaønh moät phaân thöùc?
Tieán trình baøi daïy 
TL
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Kieán thöùc
5’
12’
12’
8’
Hoaït ñoäng 1 : Bieåu thöùc höõu tæ 
Cho caùc bieåu thöùc sau : 0 ; ; ; 2x2 - + ; (6x + 1)(x – 2) ;
, ;;
 Em haõy cho bieát trong caùc bieåu thöùc treân bieåu thöùc naøo laø phaân thöùc ?
Bieåu thöùc naøo bieåu thò pheùp toaùn gì treân phaân thöùc ?
 Löu yù HS : Moät soá, moät ña thöùc ñöôïc coi laø moät phaân thöùc
 Giôùi thieäu : Moät bieåu thöùc laø moät phaân thöùc hoaëc bieåu thò moät daõy caùc pheùp toaùn : coäng tröø , nhaân, chia treân nhöõng phaân thöùc laø nhöõng bieåu thöùc höõu tæ .
Yeâu caàu HS laáy ví duï veà bieåu thöùc höõu tæ .
Hoaït ñoäng 2. Bieán ñoåi moät bieåu thöùc höõu tæ thaønh moät phaân thöùc.
Ta bieát trong taäp hôïp caùc phaân thöùc ñaïi soá coù caùc pheùp toaùn coäng, tröø, nhaân, chia. Aùp duïng qui taéc caùc pheùp toaùn ñoù ta coù theå bieán ñoåi moät bieåu thöùc höõu tæ thaønh moät phaân thöùc.
Ñöa ví duï 1 tr56 SGK leân baûng 
 Höôùng daån HS duøng ngoaëc ñôn ñeå vieát pheùp chia theo haøng ngang 
Ta seû thöïc hieän pheùp tính theo thöù töï nhö theá naøo ?
Goïi moät HS leân baûng thöïc hieän pheùp tính 
GV yeâu caàu HS laøm ? 1 SGK
Goïi moät HS leân baûng laøm 
GV Cho HS nhaän xeùt vaø söõa sai neáu coù.
Yeâu caàu HS hoaït ñoäng nhoùm laøm baøi 46b tr57 SGK.
GV ñöa keát quaû laøm cuûa vaøi nhoùm leân baûng cho HS nhaän xeùt .
Hđ3. Giaù trò cuûa phaân thöùc
GV cho HS töï ñoïc muïc 3 tr 56 SGK 
GV nhaán maïnh : Khi tính giaù trò cuûa phaân thöùc tröôùc heát caàn tìm giaù trò cuûa bieán ñeå giaù trò cuûa maãu thöùc khaùc 0. Ñoù chính laø ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc.
Ñöa ví duï 2 tr56 SGK leân baûng
 Muoán tìm ñieàu kieän cuûa x ñeå giaù trò cuûa phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh ta laøm theá naøo?
Phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh khi naøo ?
 töø x(x – 3) ¹ 0 laø theá naøo ñeå tìm x ?
Löu yù : A.B ¹ 0 Û A ¹ 0 vaø B ¹ 0 
Vaäy ñeå tìm ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc ta cho maãu thöùc khaùc 0 roài tìm x.
 x = 2004 coù thoaû maûn ñieâuø kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc khoâng ?
Vaäy ñeå tính gía trò cuûa phaân thöùc taïi x = 2004 ta laøm theá naøo ?
GV Yeâu caàu HS laøm ? 2 SGK
GV goïi moâït HS leân baûng trình baøy 
GV cho Hs nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn.
Nhaán maïnh khi tính giaù trò cuaû phaân thöùc tröôùc heát ta xeùt giaù trò cuûa bieán coù thoaû maûn ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc hay khoâng .
HĐ3:Luyện tập
GV Ñöa baøi 48 tr 58 SGK leân baûng phuï
Yeâu caàu HS hoaït ñoäng nhoùm.
Ñöa baøi laøm cuûa vaøi nhoùm leân baûng cho HS nhaän xeùt.
GV ñoái vôùi caâu c vaø d sau khi tìm giaù trò cuûa bieán ta phaûi xem giaù trò cuûa bieán ñoù coù thoaû maûn ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc hay khoâng,
Caùc bieåu thöùc laø phaân thöùc : 0 ; ; ; 2x2 - + ; (6x + 1)(x – 2) ; ,
 Bieåu thöùc laø pheùp coäng hai phaân thöùc.
Bieåu thöùc laø daõy goàm tính coäng vaø chia thöïc hieän treân nhöõng phaân thöùc.
Laáy moät soá ví duï veà bieåu thöùc höõu tæ 
Phaûi laøm pheùp tính trong ngoaëc tröôùc sau ñoù ñeán pheùp chia.
Moät HS leân baûng thöïc hieän, HS caû lôùp laøm vaøo vôû.
Moät HS leân baûng thöïc hieän, caùc HS khaùc laøm vaøo vôû.
HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn.
HS hoaït ñoäng nhoùm 
HS caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt vaø söõa sai.
HS : Phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh khi x(x – 3) ¹ 0
HS traû lôøi 
 x = 2004 thoaû maûn ñieâuø kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc
 Ta ruùt goïn phaân thöùc roài thay giaù trò cuûa x vaøo bieåu thöùc ñaõ ruùt goïn roài tính
Moâït HS leân baûng laøm, HS caû lôùp laøm baøi vaøo vôû
HS nhaän xeùt vaø söõa sai 
 Hoaït ñoäng nhoùm laøm baøi 48 SGK
Bieåu thöùc höõu tæ (SGK)
2.Bieán ñoåi moät bieåu thöùc höõu tæ thaønh moät phaân thöùc.
Ví duï 1. Bieán ñoåi bieåu thöùc 
A = thaønh moät phaân thöùc.
Giaûi :
? 1 Bieán ñoåi bieåu thöùc sau thaønh moät phaân thöùc.
B = 
Giaûi :
Baøi 46b tr57 SGK.
3.Giaù trò cuûa phaân thöùc
Ví duï 2: Cho phaân thöùc 
a.Tìm ñieàu kieän cuûa x ñeå giaù trò cuûa phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh
b.Tính giaù trò cuûa phaân thöùc taïi x = 2004
Giaûi :
Phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh Û x(x – 3) ¹ 0 
Û x ¹ 0 vaø x – 3 ¹ 0 
Û x ¹ 0 vaø x ¹ 3
Vaäy ñieàu kieän ñeå giaù trò cuûa phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh laø x ¹ 0 vaø x ¹ 3.
 = 
x = 1004 thoaû maûn ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc khi ñoù giaù trò cuûa phaân thöùc baèng :
? 2 Cho phaân thöùc 
Phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh khi 
x2 + x ¹ 0 
x(x + 1) ¹ 0 
x ¹ 0 vaø x+ 1 ¹ 0 
x ¹ 0 vaø x ¹ -1
Vaäy ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc laø x ¹ 0 vaø x ¹ -1
Taïi x = 1000000 thoaû maûn ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc khi ñoù giaù trò cuûa phaân thöùc baèng 
Taïi x = -1 khoâng thoaû maûn ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc vaäy vôùi x = -1giaù trò cuûa phaân thöùc khoâng xaùc ñònh 
Baøi 48 tr 58 SGK
Cho phaân thöùc 
Phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh 
Û x + 2 ¹ 0 
Û x ¹ -2
Vaäy vôùi x ¹ -2 thì giaù trò cuûa phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh.
b) 
c) Neáu giaù trò cuûa phaân töùc baèng 1 thì x + 2 = 1 Þ x = -1 (Thoaû maûn ñieàu kieän xaùc ñònh) Vaäy vôùi x = -1thì phaân thöùc coù giaù trò baèng 1
d) Neáu giaù trò cuûa phaân thöùc baèng 0 thì x + 2 = 0 Þ x = -2 (khoâng thoaû ñieàu kieän xaùc ñònh )
Vaäy khoâng coù giaù trò naøo cuûa x ñeå giaù trò cuûa phaân thöùc baèng 0
Hướng dẫn về nhà : 2’
Naém caùch tìm ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phaân thöùc. Chuù yù khi tính giaù trò cuûa phaân thöùc thì phaûi xem giaù trò cuûa bieán coù thoaû maûn ñieàu kieän xaùc ñònh hay khoâng, neáu thoaû maûn thì ta thay giaù trò cuûa bieán vaøo phaân thöùc roài tính, neáu khoâng thoaû maûn thì taïi giaù trò cuûa bieán ñoù phaân thöùc coù giaù trò khoâng xaùc ñònh.
Baøi taäp veà nhaø 50 ; 51 ; 52 ; 53 ; 54 ; 55 tr 58 SGK
OÂn taäp caùc phöông phaùp phaân tích ña thöùc thaønh nhaân töû, ööù«c cuûa soá nguyeân
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG: