Giáo án Chương I: Quang học (tiếp)

CHƯƠNG I. QUANG HỌC
Câu 1: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng? Khi nào ta nhìn thấy một vật?
- Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta. 
- Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta. 
* Áp dụng: Giải thích tại sao khi đặt một cái hộp gỗ trong phòng có ánh sáng thì ta nhìn thấy cái hộp đó, nhưng khi đặt nó trong bóng đêm ta không thể thấy được nó? 
- Vì trong phòng tối thì không có ánh sáng từ cái hộp truyền vào mắt ta nên ta không thấy cái hộp.
* Lưu ý: Vật đen là vật không tự phát ra ánh sáng và cũng không hắt lại ánh sáng chiếu vào nó. Sở dĩ ta nhận ra vật đen vì nó được đặt bên cạnh những vật sáng khác. 
Câu 2: Nguồn sáng là gì? Vật sáng là gì? Mặt Trăng có phải là nguồn sáng không? 
- Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng. 
- Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó. 
- Mặt trăng không phải nguồn sáng, chỉ là vật hắt lại ánh sáng từ Mặt Trời.
Câu 3: Phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng? 
- Định luật truyền thẳng ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng. 
* Áp dụng: Trong các phòng mổ ở bệnh viện, người ta thường dùng một hệ thống gồm nhiều đèn. Theo em mục đích chính của việc này là gì? 
- Mục đích chính của việc này là dùng nhiều đèn để tránh hiện tượng che khuất ánh sáng do người và các dụng cụ khác trong phòng, tạo nên bóng tối, bóng nửa tối, gấy cản trở cho các bác sĩ khi làm việc vì ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
Câu 4: Tia sáng là gì? 
- Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi tia sáng 
* Áp dụng: Tại sao trong các lớp học, người ta thường gắn đèn ở các phía trái, phải và tập trung trên trần nhà mà không gắn tập trung về một phía? 
- Vì để tránh hiện tượng xuất hiện các bóng đen che khuất do ánh sáng truyền đi theo đường thẳng. 
Câu 5: Chùm sáng là gì? Có mấy loại chùm sáng? 
- Chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành. 
- Có 3 loại chùm sáng: 
+ Chùm sáng song song: Gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng. 
+ Chùm sáng hội tụ: Gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.
+ Chùm sáng phân kỳ: Gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.
Câu 6: Nhật thực là gì? Nguyệt thực xảy ra khi nào? 
- Nhật Thực là hiện tượng Mặt Trăng làm vật cản sáng giữa Mặt Trời và Trái Đất. Nhật thực toàn phần (hay một phần) quan sát được ở chỗ có bóng tối (hay bóng nữa tối) của Mặt Trăng trên Trái Đất. 
- Nguyệt Thực xảy ra khi Mặt Trăng bị Trái Đất che khuất không được Mặt Trời chiếu sáng. 
Câu 7: Phát biểu định luật phản xạ ánh sáng? 
- Tia phản xạ nằm trong cùng mặt phẳng chứa tia tới và đường pháp tuyến của gương ở điểm tới.
- Góc phản xạ bằng góc tới.
Câu 8: Tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi? 
- Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lồi nhỏ hơn vật. 
- Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước. 
* Áp dụng: Trên xe ô tô, xe máy người ta lắp một gương cầu lồi phía trước người lái xe để quan sát phía sau mà không lắp một gương phẳng. Làm như thế có lợi gì? 
- Vì vùng nhìn thấy của trong gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy trong gương phẳng có cùng kích thước à giúp người lái xe nhìn được khoảng rộng hơn ở đằng sau. 
Câu 9: Tính chất ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm? Gương cầu lõm có tác dụng gì? 
- Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm lớn hơn vật. 
- Gương cầu lõm có tác dung biến đổi một chùm tia tới song song thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngược lại, biến đổi một chùm tia tới phân kì thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song.
Câu 10: Tính chất ảnh của vật tạo bởi gương phẳng?
 - Ảnh ảo tạo bởi gương phẳng lớn bằng vật. 
- Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương.
Câu 11: Hiện tượng nhật thực là gì? 
- Khi mặt trời, mặt trăng và trái đất cùng nằm trên đường thẳng, mặt trăng ở giữa thì xảy ra hiện tượng nhật thực. Nếu đứng ở chỗ tối ta không nhìn thấy mặt trời, ta gọi phần đó là nhật thực toàn phần. Nếu đứng ở chỗ nửa tối ta nhìn thấy một phần mặt trời, ta gọi phần đó là nhật thực một phần. 
Câu 12: Hiện tượng nguyệt thực là gì? 
- Khi mặt trời, mặt trăng và trái đất cùng nằm trên đường thẳng, trái đất năm ở giữa thì xảy ra hiện tượng nguyệt thực, Khi đó mặt trăng bị trái đất che khuất không nhận được ánh sáng từ mặt trời. 
CHƯƠNG II: ÂM HỌC
Câu 13: Tần số là gì? Đơn vị của tần số, ký hiệu?
- Tần số là số lần dao động trong một giây. 
- Đơn vị tần số là Héc. Kí hiệu là Hz.
Câu 14: Nguồn âm là gì? Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
- Nguồn âm là vật phát ra âm.
- Các vật phát ra âm đều dao động
Câu 15: Biên độ dao động là gì? Biên độ dao động và độ to của âm tỉ lệ như thế nào so với nhau? Độ to của âm được đo bằng đơn vị gì?
- Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ dao động
- Biên độ dao động và độ to của âm tỉ lệ thuận với nhau (biên độ dao động càng lớn, âm càng to). 
- Độ to của âm được đo bằng đơn vị Đêxiben. Ký hiệu là dB.
* Áp dụng: Khi gảy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to hay nhỏ? Tại sao?
- Khi gảy mạnh một dây đàn, biên độ dao động của dây lớn, âm phát ra sẽ to, tiếng đàn to.
Câu 16: Âm thanh truyền được trong môi trường nào? Không truyền được trong môi trường nào?
-  Âm thanh truyền được trong môi trường chất rắn, chất lỏng, chất khí
-  Không truyền được trong môi trường chân không.
Câu 17: Âm phản xạ là gì? Ta nghe được tiếng vang khi nào?
- Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ.
- Ta nghe được tiếng vang khi âm truyền đến mặt chắn dội lại đến tai ta chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
Câu 18: Vật như thế nào phản xạ âm tốt? Vật như thế nào phản xạ âm kém?
- Các vật cứng, có bề mặt nhẵn, phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém). 
- Các vật mềm, có bề mặt gồ ghề phản xạ âm kém. 
Câu 19: Ô nhiễm tiếng ồn là gì? Nêu các biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn?
- Ô nhiễm tiếng ồn xảy ra khi tiếng ồn to, kéo dài, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và hoạt động bình thường của con người. 
- Để chống ô nhiễm tiếng ồn ta cần: 
+ Tác động vào nguồn âm: Cấm bóp còi, không sửa đường vào giờ nghỉ trưa,
+ Phân tán âm trên đường truyền: Trồng nhiều cây xanh,
+ Ngăn không cho âm truyền tới tai: Làm cửa kính, làm tường gạch, 
* Áp dụng: Giả sử bệnh viện nằm trên đường quốc lộ có nhiều xe cộ qua lại. Hãy đề ra các biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn?
- Treo biển báo cấm bóp còi gần bệnh viện.
- Xây tường chắn xung quanh bệnh viên, đóng các cửa phòng để ngăn chặn đường truyền âm.
- Trồng nhiều cây xanh xung quanh bệnh viện để hướng âm truyền đi theo hướng  khác.
- Treo rèm ở cửa ra vào để ngăn chặn đường truyền cũng như để hấp thụ bớt âm,