Đề và đáp án thi chọn học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 12

Đề bài 1: “Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng. Bàn chân cũng thấm đau vì những mũi gai. Đường vinh quang đi qua muôn ngàn sóng gió”. (Trích Đường đến ngày vinh quang – Cố nhạc sĩ, ca sĩ Trần Lập)
 Hãy viết một bài văn (khoảng 300 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về nhận định trên.
GỢI Ý LÀM BÀI:
I/ Mở bài:
– Đường đời của mỗi con người thường là một lối đi riêng mà không người nào giống người nào, những hạnh phúc có được trong cuộc sống đều là thành quả của việc bước qua những khó khăn.
– Vượt qua những giông tố cuộc đời, dù vất vả hay nhọc nhằn niềm vui và thành công đến với con người mới mang ý nghĩa đích thực và vẹn toàn.
– Chân lí này đã được đề cập sâu sắc trong lời bài hát của ca sĩ Trần Lập: “Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng. Bàn chân cũng thấm đau vì những mũi gai. Đường vinh quang đi qua muôn ngàn sóng gió”.
II/ Thân bài:
1. Giải thích ý nghĩa thông điệp của tác giả?
– “Hoa hồng” là loại hoa có hương thơm nồng nàn, có màu sắc rực rỡ của niềm vui, một loại hoa đẹp luôn là biểu tượng cao nhất của tình yêu trong cuộc sống con người. Ở đây hoa hồng là chỉ thành công và hạnh phúc mà con người đạt được.
– “Mũi gai” hoa hồng đẹp nhưng có gai, đôi lúc để cầm bông hồng trên tay chúng ta cũng phải chịu đau đớn không ít lần vì mũi gai nhọn của nó. Giống như cuộc sống, để có thành công và hạnh phúc ta phải biết vượt qua những sóng gió và thử thách trong cuộc đời” Qua cơn mưa trời lại sáng”
=> Tác giả muốn khẳng định chân lí: Muốn có hạnh phúc và thành công trên đường vinh quang mỗi người bắt buộc phải biết “chịu đau” khi gặp những “mũi gai” và “đi qua muôn ngàn sóng gió”.
2. Bàn luận.
– Hạnh phúc, vui sướng luôn là ước mơ cũng là mục tiêu của mọi con người. Nhưng nghịch lí cuộc đời vẫn để khó khăn vất vả chiếm đa phần trong đời mỗi chúng ta. Phải đi qua, thoát ra khỏi đau khổ, con người mới có thành công.
* Dẫn chứng: Cuộc đời ca sĩ Trần Lập cũng là cuộc đời thành công của một người luôn biết vươn lên, đẩy lùi bóng tối và kéo ánh sáng lại gần mình. Sinh ra trong gia đình nghèo, đông anh em, Trần Lập phải chịu vất vả từ nhỏ. Bố mẹ đi làm để kiếm kế sinh nhai khóa cửa Trần Lập một mình. Vì vậy, để xua đi nỗi cô đơn của bản thân anh mở chiếc đài cũ kĩ của Liên Xô để tự “thỏa chí” đam mê âm nhạc. Chính việc đó đã giúp anh trở thành một nhạc sĩ sáng tác và hát Rock thành công trong suốt 20 năm làm nghề. Ở tuổi ngoài 40, khi bị mắc bệnh ung thư trực tràng anh vẫn say mê hát và cống hiến. Có lẽ, không ít người đã phải rơi nước mắt cảm phục khi nhìn thấy hình ảnh vị nhạc sĩ quá cố mũi đeo ống thở ô-xi, tay chằng chịt những dây dẫn nước; nằm điều trị tại bệnh viện mà anh vẫn nở một nụ cười thật tươi, giơ tay chào khán giả. Định mệnh cuộc đời đã không cho con người nghị lực ấy có cơ hội vượt qua cửa tử thần một lần nữa. Nhưng những gì anh để lại cho đời vẫn vững chãi như “Bức Tường” anh đã đặt tên.
– Mọi sự thành công đều bao gồm sự hi sinh mất mát và những nỗi đau, nỗi buồn. Biết chấp nhận đau thương, vất vả cũng là biết cố gắng để đi tới đích trên đường vinh quang.
* Dẫn chứng: Nick Vujic – con người tàn tật biết chấp nhận sự thiếu thốn, không vẹn nguyên về thể xác để thành công và trở thành biểu tượng của bản lĩnh, nghị lực sống trên toàn thế giới.
– Đường vinh quang là đi qua muôn trùng sóng gió – Lời bài hát như khẳng định thêm về ý chí của một con người luôn hiên ngang bước qua mọi gian nan ở đời. Đó là một bài học ý nghĩa về cách sống mà Trần Lập muốn gửi gắm đến mỗi con người, đặc biệt là thế hệ trẻ. Sống tốt đẹp là phải biết đối mặt với thử thách, đối mặt với phong ba bão táp và chiến thắng nó. Thành công sẽ đến với những người không bao giờ chùn bước và run sợ trước khó khăn.
* Dẫn chứng: Người thương binh Nguyễn Xuân Năng với tinh thần “Thương binh tàn mà không phế” đã có nhiều thành tích cao trong việc thi đấu bóng bàn ở trong nước và Quốc tế.
3. Phê phán
– Trái ngược với những tấm gương luôn sống đương đầu với thử thách thì không ít bạn trẻ ngày nay có lối sống nhút nhát, gặp khó khăn là nản chí, nhụt chí và dễ dàng bỏ cuộc.
– Cũng không ít người không chịu chấp nhận những thất bại, buồn đau mà khó khăn của mình gây ra, mà tìm cách đi đến thành công bất chấp mọi thủ đoạn.
* Dẫn chứng: Nhiều cán bộ vì muốn giàu ra sức tham nhũng của dân chúng; thành công mà hại người khác
III/ Kết bài:
– Lời bài hát là lời của chân lí sống, cách sống và nghị lực sống. Nó xuất phát từ kinh nghiệm sống quý giá từ cuộc đời thăng trầm của cố nhạc sĩ Trần Lập- một người tài hoa nhưng bạc mệnh.
– Tuy không còn tồn tại nhưng những đúc kết cuộc sống mang ý nghĩa sâu sắc của thành viên trụ cột của ban nhạc “Bức Tường” vẫn sống mãi trong lòng bạn đọc.
Đề bài 2: Từ hiện tượng cá chết hàng loạt tại ven biển miền Trung, hãy viết một bài văn nghị luận khoảng 300 từ trình bày suy nghĩ của mình về đến vấn đề ô nhiễm môi trường biển hiện nay. 
GỢI Ý LÀM BÀI:
I/ Mở bài: 
– Gần đây, báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng đang rầm rộ đưa tin về hiện tượng cá chết hàng loạt ở các vùng biển duyên hải miền Trung. Điều này dẫn tới nhiều lo ngại trong dân chúng về cuộc sống ngày càng kém chất lượng hơn. 
– Cá chết hàng loạt không chỉ tạo nên cảnh cực khổ nhọc nhằn với miếng cơm manh áo của dân chài miền Trung quanh năm bám biển mà còn nữa là câu chuyện làm sao để giữ cảnh quan thiên nhiên dưới tay “tử thần” khi mà biển biến thành “biển đen”, “biển chết” vì ô nhiễm ngày càng thêm nặng nề. 
II/ Thân bài:
a. Giải thích vấn đề: 
– Ô nhiễm môi trường là một trong những vấn đề toàn cầu nóng bỏng của nhân loại, cụ thể là hiện trạng môi trường xuất hiện những chất độc, chất hại dẫn đến thay đổi nhanh chóng và gây tác hại xấu đến cuộc sống con người. 
– Biển là một bộ phận của môi trường, ô nhiễm biển là việc tồn tại nhiều chất hại trong môi sinh biển khiến các sinh vật biển không thể sinh sống và tạo ra những vấn đề xấu với con người. 
b. Thực trạng: 
– Hiện nay, việc cá chết hàng loạt ở khắp các tỉnh từ Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị mỗi ngày lại thêm những diễn biến phức tạp. Nguyên nhân vẫn chưa được công khai chính thức trong dư luận vì vậy sự hoang mang của xã hội ngày càng tăng dần lên. 
* Dẫn chứng: 
– Cá chết bất thường được phát hiện từ đầu tháng 4 ở Hà Tĩnh, lan vào khu vực Hòn La (Quảng Bình, giáp Hà Tĩnh) rồi mở rộng xuống vùng biển Nhật Lệ, Hải Ninh và Lệ Thuỷ. Đến ngày 18 và 19/4, Quảng Trị và Huế cũng xuất hiện tình trạng này. Riêng tại Quảng Trị, tổng khối lượng cá chết mà người dân vớt được từ 2 đến 4 tấn. 
– Hàng ngày có hàng tấn rác thải được đổ ra biển, các chất độc hại ngày càng tích lũy và ảnh hưởng xấu tới môi sinh và các sinh vật biển. 
* Dẫn chứng: 
- 10 tấn rác thải “tấn công” vịnh Nha Trang mỗi ngày 
- Chỉ trong mấy ngày qua bờ biển tỉnh Hà Tĩnh chứng kiến hai sự cố mà tác nhân chủ yếu đến từ ô nhiễm môi trường ven bờ biển. Từ ngày 2-3, hơn 50ha nghêu thương phẩm vùng bờ biển bãi ngang hai huyện Kỳ Anh và Cẩm Xuyên chết rạt đến gần 90% chưa có biện pháp khắc phục hậu quả thì ngay sau đó sò lông, ốc hương tự nhiên chết theo sóng biển tấp vào đầy nghẹt bờ cát ven bờ huyện Kỳ Anh, dọn không xuể. 
c. Nguyên nhân: 
– Do ý thức kém của con người 
– Do hiện tượng cực đoan của xã hội 
– Sự quản lí của nhà nước: hoạt động của các doanh nghiệp trong việc xử lí 
d. Hậu quả: 
– Ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. 
– Mất đi các nguồn lợi từ biển: các hải sản,du lịch biển. Một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới năm 2008 dự báo, mỗi năm, Việt Nam đang mất đi ít nhất 69 triệu USD thu nhập từ ngành du lịch do hệ thống xử lý vệ sinh kém. Ô nhiễm môi trường cũng làm giảm đi sức thu hút khách của ngành du lịch. 
– Mất cân bằng đa dạng sinh học của môi trường sống 
e. Giải pháp: 
– Nâng cao ý thức con người 
– Tăng cường sự quản lí của nhà nước 
– Tiến hành áp dụng công nghệ khoa học để giải quyết hiện trạng ô nhiễm nước thải hiện nay.
III/ Kết bài:
– Hiện tượng cá chết vẫn đang đặt ra cho xã hội những bài toán khó để giải quyết.
– Để khắc phục, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, du lịch biển cần sự tham chống ô nhiễm biển cần sự tham gia của các cấp, các ngành và mọi thành phần của xã hội.
Đề bài 3: Trong cuộc thi Tìm kiếm Tài năng Việt Nam (Vietnam’s got talent) năm 2016, thí sinh Nguyễn Thị Thanh Thúy, 59 tuổi đến từ Lâm Đồng đã gây xúc động cho toàn thể giám khảo cùng khán giả bởi câu chuyện về cuộc sống trên đồi cao, không nước sạch, không đèn điện, hành nghề từ thiện giúp đỡ trẻ em bại liệt cùng người em gái. Chia sẻ về hoàn cảnh của mình, người phụ nữ có gương mặt khắc khổ bình thản trả lời: “Không sao đâu, cứ bình tĩnh sống”. Câu nói trên gợi suy nghĩ gì về thái độ lạc quan trong cuộc sống? 
 Bằng một bài văn không quá 300 từ, hãy trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề này. 
GỢI Ý LÀM BÀI:
I. Mở bài: 
- Khi nhà văn Ernest Hemingway than thở với nhà thơ Ezra Pound chiếc vali chứa những bản thảo mà ông nâng niu như những viên đá quý của mình bị mất, thi sĩ thông thái lạc quan cho rằng đây là lúc Hemingway sẽ có thể bắt đầu tác phẩm của mình một cách hoàn hảo nhất với cái dở được bỏ đi, cái hay được giữ lại. Và Hemingway đã trở thành tác gia vĩ đại của nền văn học Mỹ như thế. 
- Mỗi con người luôn cần nuôi dưỡng sự lạc quan trong mình, đặc biệt trước những khó khăn thách thức muôn hình vạn trạng của cuộc sống, như câu nói của người phụ nữ đã từng làm xúc động khán giả Việt trong một chương trình truyền hình thực tế thời gian qua: “Không sao đâu, cứ bình tĩnh sống”. 
II. Thân bài: 
1. Giải thích nội dung câu nói? 
 - “Không sao đâu”: lời động viên trước những khó khăn, nghịch cảnh trong cuộc sống. 
 - “Cứ bình tĩnh sống”: lời nhắc nhở về thái độ sống lạc quan, bình thản trước mọi hoàn cảnh. 
=> Câu nói ngắn gọn, giản dị đã làm nổi bật một triết lí sống sâu sắc: sống lạc quan. 
2. Vì sao chúng ta phải có thái độ lạc quan trước cuộc sống? 
 - Khách quan: Cuộc sống bên cạnh những niềm vui, sự hân hoan hay thành tựu luôn là nỗi buồn, sự thất vọng hay thất bại. Con đường trải ngập hoa hồng cũng là con đường của những chiếc gai nhọn sắc. 
 - Chủ quan: Không ai khác, bạn là người duy nhất quyết định thái độ sống của mình trước mọi hoàn cảnh. Nếu bạn dùng lăng kính u ám rọi chiếu vào mọi thứ xung quanh mình, vạn vật có đẹp đẽ nhường nào cũng biến thành một sắc xám; ngược lại, một vũng nước tù đọng dưới màn trời đêm cũng có thể lấp lánh những ánh sao nếu bạn nhìn ngắm mọi thứ với ánh nhìn lạc quan.
3. Lợi ích của thái độ sống lạc quan. 
- Sống lạc quan giúp mỗi ngày trở nên tràn ngập niềm vui, những điều thú vị. Trước những khó khăn, thái độ sống lạc quan giúp mỗi người luôn nhận ra mặt tích cực của mọi vấn đề, nhận ra những cơ hội mà người tiêu cực không thể nhận ra, từ đó gặt hái được những thành công trong cuộc sống. 
* Dẫn chứng: 
- Cá nhân: Câu chuyện của thí sinh 59 tuổi vượt lên khó khăn của bản thân để đem tình thương chữa bệnh cứu người, đem tiếng hát của mình làm cuộc sống thêm tươi đẹp. 
- Tập thể: Câu chuyện của đất nước Nhật Bản vươn mình sau những thảm họa tự nhiên bằng tinh thần lạc quan khiến cả thế giới phải thán phục. 
4. Làm sao để xây dựng thái độ lạc quan? 
- Làm việc tốt mỗi ngày để tạo ra nguồn năng lượng tích cực trước mọi điều trong cuộc sống. 
- Tự khen thưởng bản thân mình vì một điều tốt lành, một sự may mắn nhỏ bé nhất. 
5. Lật ngược vấn đề? 
- Lạc quan không phải là luôn nhìn cuộc đời bằng lăng kính màu hồng, ngây thơ, thậm chí mù quáng trước những vấn đề đặt ra trong cuộc sống. 
- Thái độ sống lạc quan, an nhiên, bình thản phải bắt nguồn từ sự thấu hiểu bản thân mình, nắm vững những quy luật trong cuộc sống. 
III. Kết bài: 
- Bằng câu nói giản dị và câu chuyện xúc động của cuộc đời mình, người phụ nữ nơi đồi cao Lâm Đồng đã trở thành một tấm gương về thái độ sống tích cực, lạc quan trong cuộc sống. 
- Với những khó khăn thách thức đang chờ đợi trước mắt, người trẻ cần nuôi dưỡng thái độ sống lạc quan để trải nghiệm và học hỏi niềm vui và nỗi buồn, từ thành tựu và thất bại.
Đề bài 4: “Thành công chỉ đến khi chúng ta cố gắng hết sức và không ngừng hoàn thiện bản thân mình”. 
 	Suy nghĩ gì về sự thành công từ câu nói trên? Bằng một bài văn không quá 300 từ, hãy trình bày quan điểm của bản thân về vấn đề này.
GỢI Ý LÀM BÀI:
I. Mở bài:
- Trong thế giới rộng lớn này, mỗi con người lại có những bí quyết riêng để thành công: người làm việc chăm chỉ để tích lũy từng ngày, người dám mạo hiểm tất cả để theo đuổi giấc mơ, người bồi dưỡng và phát triển khả năng thiên phú.
- Tuy nhiên, những con người thành công ấy luôn gặp nhau ở sự nỗ lực hết mình và hoàn thiện bản thân, giống như một câu nói: “Thành công chỉ đến khi chúng ta cố gắng hết sức và không ngừng hoàn thiện bản thân mình”.
II. Thân bài:
1. Giải thích?
* Nhận định đã đưa ra những điều kiện để con người vươn tới thành công:
- “Cố gắng hết sức”: nỗ lực đến tận độ, kiên trì, bền bỉ.
- “Không ngừng hoàn thiện bản thân mình”: rèn luyện, bồi đắp bản thân, không dễ dàng hài lòng với chính mình.
=> Để chiếm lĩnh thành công, chúng ta cần nỗ lực không ngừng nghỉ và luôn luôn cầu tiến, hoàn thiện bản thân mình.
2. Nguyên nhân:
- Khách quan: Thành công là điều không dễ dàng đạt được hay có thể nắm bắt trong cuộc sống.
 	+ Đôi khi, thành công đến sau mỗi thất bại, vì vậy, nếu bỏ cuộc giữa chừng thì bạn không bao giờ vươn tới mục tiêu của mình.
 	+ Thành công cũng không đến với những người không chịu thay đổi theo chiều hướng tích cực và cũng không ở lại quá lâu với những ai dễ dàng hài lòng với bản thân.
- Chủ quan: Con người là chủ thể quyết định suy nghĩ, hành vi của chính mình và kết quả của mỗi việc làm, hành động của họ. Do đó, thành công chỉ gõ cửa nhà bạn khi bạn không ngừng cố gắng và hoàn thiện bản thân.
* Dẫn chứng:
- Leonardo Davinci trở thành danh họa kiệt xuất thế giới nhờ tháng ngày khổ luyện vẽ những quả trứng để rồi hoàn thiện kĩ năng của mình hơn qua mỗi bức hình tưởng chừng như đơn giản.
- Các vận động viên Trung Quốc giành được thứ hạng cao trong các đại hội thể thao thế giới do luyện tập gian khổ ngay từ thuở lên 5, 6. Đằng sau mỗi tấm huy chương là những giọt mồ hôi, nước mắt nơi phòng tập đã tuôn rơi.
3. Lật ngược, mở rộng vấn đề?
- Theo đuổi thành công đến cùng không có nghĩa là bất chấp tất cả để có được điều mình mong muốn.
- Thành công chỉ bền vững nếu con người cố gắng dựa trên nội lực của bản thân và không ngừng hoàn thiện chính mình.
4. Đánh giá:
- Câu nói đã đưa ra định hướng đúng đắn cho mỗi cá nhân về cách thức, điều kiện để đạt được thành công.
- Trong xã hội hiện tại, khi một bộ phận thanh thiếu niên đang thể hiện những suy nghĩ lệch lạc về thành công cũng như con đường để đạt được thành công, những “hot boy tự xưng”, các trò lố càng xuất hiện dày đặc gây ảnh hưởng xấu đến nhận thức của người trẻ. Câu nói trong trường hợp này có giá trị cảnh tỉnh thực sự sâu sắc.
III. Kết bài:
- Nhận định đã nêu lên một góc nhìn về thành công, chia sẻ cách thức để vươn tới thành công trong cuộc sống.
- Người trẻ hiện nay cần phải xác định được những mục tiêu đúng đắn, cố gắng hết mình và hoàn thiện bản thân mỗi ngày để đạt được sự thành công hằng mong đợi.