Đề thi olympic môn: Ngữ văn lớp 7 - năm học: 2014 - 2015 - Trường THCS Cao Viên

PHÒNG GD&ĐT THANH OAI
TRƯỜNG THCS CAO VIÊN 
Đề chính thức
 ĐỀ THI OLYMPIC LỚP 7 
 Năm học 2014 - 2015
 Môn thi: Ngữ văn 
 Thời gian làm bài :120 phút
 ( Không kể thời gian giao đề) 
 Ngày thi: tháng năm 2015
Câu 1: (4 điểm) 
	ChØ ra vµ ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n v¨n sau :
 “GËy tre, ch«ng tre chèng l¹i s¾t thÐp cña qu©n thï. Tre xung phong vµo xe t¨ng ®¹i b¸c, tre gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn. Tre hi sinh ®Ó b¶o vÖ con ng­êi ! Tre, anh hïng lao ®éng! Tre, anh hïng chiÕn ®Êu!”
 ( C©y tre ViÖt Nam - ThÐp Míi)
Câu 2. (6 điểm)
	Suy nghĩ của em về hành động của cậu bé trong câu chuyện dưới đây:
Làm được điều gì đó
	Tôi đang dạo trên bãi biển khi hoàng hôn buông xuống. Biển đông người nhưng tôi lại chú ý đến một cậu bé cứ liên tục cúi xuống nhặt thứ gì lên và ném xuống. Tiến lại gần hơn, tôi chú ý thấy cậu bé đang nhặt những con sao biển bị thủy triều đánh giạt vào bờ và ném chúng trở lại với đại dương.
	- Cháu đang làm gì vậy? - Tôi làm quen.
	- Những con sao biển này sắp chết vì thiếu nước. Cháu phải giúp chúng. - Cậu bé trả lời.
	- Cháu có thấy mình đang mất thời gian không. Có hàng ngàn con sao biển như vậy. Cháu không thể nào giúp được tất cả chúng. Rồi chúng cũng phải chết thôi.
	Cậu bé vẫn tiếp tục nhặt một con sao biển khác và nhìn tôi mỉm cười trả lời:
 	- Cháu biết chứ. Nhưng cháu có thể làm được điều gì đó chứ. Ít nhất là cháu đã cứu được những con sao biển này.
	( First News - theo The Values of Life - Hạt giống tâm hồn - Từ những điều bình dị, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, 2006, trang 132, 133)
Câu 3. (10 điểm)
	Cảm nhận của em về bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan
---------------Hết--------------
(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)
PHÒNG GD&ĐT THANH OAI
TRƯỜNG THCS CAO VIÊN 
Đề chính thức
 HƯỚNG DẪN CHẤM 
 ĐỀ THI OLYMPIC LỚP 7 
 Năm học: 2014 - 2015 
 Môn thi: Ngữ văn 
Yêu cầu
Điểm
Câu 1:
a. ChØ ra : ®o¹n v¨n sö dông phÐp tu tõ :
1,0
- §iÖp ng÷ : “ tre”( 7 lÇn), “ gi÷” ( 4 lÇn ), anh hïng( 2 lÇn) 
0,5
-Nh©n ho¸ : Tre chèng l¹i, xung phong, gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa, hi sinh, anh hïng lao ®éng, anh hïng chiÕn ®Êu.
0,5
b. T¸c dông 
3,0
- Hình thức : đúng đoạn văn
0,5
- Nội dung:
2,5
T¹o ra c¸ch diÔn ®¹t sinh ®éng, hÊp dÉn, nhÊn m¹nh c«ng dông cña c©y tre. 
0,5
+ C©y tre trë thµnh vò khÝ ®¾c lùc, cã mÆt kh¾p n¬i, x«ng pha tung hoµnh trong khãi löa: “ Chèng l¹i s¾t thÐp qu©n thï”, “ xung phong vµo xe t¨ng ®¹i b¸c”, “gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn”.(0,5đ)
0,5
+ Tre mang tÇm vãc dòng sÜ, x¶ th©n ®Ó b¶o vÖ quª hư¬ng, ®Êt n­íc “ Gi÷ lµng, gi÷ n­íc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn.Tre hi sinh ®Ó b¶o vÖ con ngêi”
0,5
+ Trong lao ®éng s¶n xuÊt, trong chiÕn ®Êu ®Ó b¶o vÖ Tæ Quèc, tre mang bao phÈm chÊt cao quý cña con ngưêi ViÖt Nam.Tre sõng s÷ng như mét tưîng ®µi ®ưîc t«n vinh vµ ngưìng mé “ Tre anh hïng lao ®éng, tre anh hïng chiÕn ®Êu”.(
0,5
-> Tre lµ biÓu tưîng tuyÖt ®Ñp vÒ ®Êt nưíc vµ con ngưêi ViÖt nam anh hïng, vÒ ngưêi n«ng d©n cÇn cï, dòng c¶m, giµu t×nh yªu quª hư¬ng, ®Êt nưíc.
0,5
Yêu cầu
Điểm
Câu 2
A. Về kĩ năng 
	- HS tự do lựa chon kiểu văn bản, phương thức biểu đạt phù hợp và các phương pháp lập luận.
	- Đảm bảo bố cục ba phần 
	- Bài viết mạch lạc, lập luận thuyết phục, lời văn trong sáng, giàu hình ảnh, biểu cảm.
1,0
B. Về kiến thức 
	- HS trình bày bài viết của mình theo nhiều cách. Có thể trình bày theo định hướng sau:
5,0
1. Hành động giúp đỡ những con sao biển để chúng trở về với biển cả của cậu bé là hành động nhỏ nhặt, bình thường chẳng mấy ai quan tâm, để ý nhưng lại là hành động mang nhiều ý nghĩa: 
	- Góp phần bảo vệ môi trường tự nhiên.
	- Thể hiện nét đẹp nhân cách của con người: Không thờ ơ, lạnh lùng, vô cảm trước sự vật , sự việc hiện tượng diễn ra xung quanh mình, đồng thời biết sẻ chia, giúp đỡ vật hoặc người khi gặp hoạn nạn, khó khăn.
2,0
2. Hành động của cậu bé trong câu chuyện đã cho ta bài học sâu sắc, thấm thía về những kĩ năng sống cần có ở mỗi con người. 
	- Biết yêu thiên nhiên, bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống.
	- Có thói quen làm những việc tốt, những việc có ích dù đó là việc làm nhỏ nhặt.
2,0
3. Phê phán những hành động thiếu trách nhiệm với thiên nhiên và môi trường sống cũng như lối sống thờ ơ, vô cảm... trước sự vật, sự việc hiện tượng diễn ra xung quanh mình.
1,0
Yêu cầu
Điểm
Câu 3
* Yêu cầu về hình thức: 
- Đúng thể loại văn biểu cảm. 
- Bố cục rõ ràng mạch lạc, diễn đạt lưu loát, ít sai chính tả. 
1,0
* Yêu cầu về nội dung: 
9,0
a. Mở bài: Giới thiệu khái quát về Bà Huyện Thanh Quan và bài thơ Qua Đèo Ngang, ấn tượng chung về tác giả, tác phẩm:
 - Bà là một trong số nữ sĩ tài danh hiếm có trong thời đại ngày xưa. Thơ của bà trang trọng du dương, rất điêu luyện. Bà hay nói đến hoàng hôn và li biệt. Thơ của bà thấm một nỗi buồn man mác, cô đơn.
- Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác bài thơ: Bài thơ được Bà viết khi trên đường vào kinh đô Phú Xuân làm nữ quan “ Cung trung giáo tập”. 
1,0
0,5
0,5
b. Thân bài: * Bài làm cần đảm bảo các ý sau: Đây là bài thơ tả cảnh ngụ tình rất đặc sắc thể hiện phong cách thơ hết sức điêu luyện , trang nhã của bà Huyện Thanh Quan, tác giả mượn cảnh vật để kín đáo kí thác những nỗi niềm tâm sự của mình: Nỗi buồn cô đơn trước thực tại, nhớ về dĩ vãng để trang trải nỗi lòng.
7,0
 Hai câu đề: 
 - Một không gian, thời gian gợi buồn, đó là “Đèo Ngang” với “bóng xế tà”: Không gian mênh mông, thời gian chiều tà gợi trong lòng người lữ khách một nỗi buồn man mác.
 - Nét chung về phong cảnh: nhà thơ gợi một nét về thiên nhiên hoang dã nơi Đèo Ngang (Cỏ, đá, cây, hoa), phân tích cái hay của điệp từ “chen” ® Thiên nhiên rậm rạp, đua nhau trong một không gian sinh tồn. Chỉ có ba sự vật nhưng ta có cảm giác rất nhiều.
® Miêu tả cận cảnh Đèo Ngang với một vài nét chấm phá: từ không gian, thời gian, thiên nhiên đều gợi nét buồn.
1,5
0,5
0,75
0,25
 Bốn câu thực, luận: Tả cụ thể hơn cảnh Đèo Ngang
 - Phép đảo ngữ, đối rất cân xứng đã khắc hoạ được sự ít ỏi, nhỏ nhoi của cảnh vật nơi đây, chú ý tập trung vào các từ láy gợi hình: lom khom, lác đác. Có sự xuất hiện của con người nhưng không làm bức tranh vui lên mà gợi trong lòng người lữ khách một nỗi buồn trĩu nặng.
 - Những âm thanh hoang dã nơi Đèo Ngang qua phép đảo ngữ, đối, chơi chữ rất khéo léo, trang nhã của tác giả đã gợi nỗi niềm tâm sự kín đáo, da diết của tác giả: nhớ nước, thương nhà ® niềm hoài cổ. (học sinh phải liên hệ tới hoàn cảnh sáng tác để rõ hơn ý này).
® Bốn câu thơ đầu tác giả thiên về tả cảnh bằng vài nét phác hoạ, chấm phá mà khá đậm nét, người đọc nhận ra tình cảm của thi nhân trong từng đường nét của cảnh vật (vì mục đích ngụ tình nên tác giả chỉ lựa chọn vài nét hoang vắng, lưa thưa, nhỏ bé của Đèo Ngang), từ câu luận, cảnh thực đã chìm xuống, nhường chỗ cho tâm cảnh. Đi liền với điều đó là sự liền mạch của cảm xúc: từ buồn man mác ® Trĩu nặng ® Da diết, khắc khoải. Tác giả đẫ chuẩn bị ý tình để hạ hai câu kết:
4,0
1,0
1,0
2,0
 Hai câu kết: thâu tóm cảnh và tình mà thực chất là tình của bài thơ
 - Thủ pháp đối lâp: không gian rộng lớn > < con ngưòi nhỏ bé ® nỗi cô đơn gần như tuyệt đối của tác giả.
- Cách dùng từ đặc sắc “mảnh tình” ® nỗi buồn như kết đọng thành hình khối trong tiếng thở dài “ta với ta” ® Khao khát đuợc chứng giám và trang trải nỗi lòng của tác giả.
1,5
0,75
0,75
c.Kết bài : Khẳng định lại cảm nghĩ chung của em về tác phẩm:
- Bài thơ Qua Đèo Ngang cho ta thấy cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng , heo hút thấp thoáng có sự sống con người nhưng còn hoang sơ, đồng thời thể hiện nỗi nhớ nước thương nhà, nỗi buồn cô đơn thầm lặng của tác giả.
( Hoặc nêu cảm nghĩ về nghệ thuật: Bài thơ Qua Đèo Ngang là bài thơ nôm thất ngôn bát cú Đường luật rất đặc sắc. Vần thơ, niêm luật, bố cục và phép đối chặt chẽ chứng tỏ một bút pháp nghệ thuật độc đáo, điêu luyện. Hình tượng thơ mang tính ước lệ tượng trưng nhưng biểu cảm).
- Cảnh Đèo Ngang, tâm tình nữ sĩ- khách li hương như chan hòa, như cộng hưởng. Tình yêu thiên nhiên, nỗi nhớ quê nhà, nỗi buồn cô đơn của li khách kết đọng thành vẻ đẹp nhân văn của bài thơ tuyệt cú “ Qua Đèo Ngang”.
1,0
0,5
0,5