Đề thi học sinh giỏi môn: Ngữ văn 7 (đề 1)

§Ò thi häc sinh giái
M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 1)
 Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò)
C©u 1 (3 ®iÓm).
 ChØ ra vµ ph©n tÝch ý nghÜa cña nh÷ng quan hÖ tõ trong nh÷ng c©u th¬ sau:
 “ R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn
 Mµ em vÉn gi÷ tÊm lßng son”.
( B¸nh tr«i n­íc - Hå Xu©n H­¬ng)
C©u 2: (7 ®iÓm).
	Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n sau:
	“§ång bµo ta ngµy nay còng rÊt xøng ®¸ng víi tæ tiªn ta ngµy tr­íc. Tõ c¸c cô giµ tãc b¹c ®Õn c¸c ch¸u nhi ®ång trÎ th¬, tõ nh÷ng kiÒu bµo ë n­íc ngoµi ®Õn nh÷ng ®ång bµo ë vïng t¹m bÞ chiÕm, tõ nh©n d©n miÒn ng­îc ®Õn miÒn xu«i, ai còng mét lßng nång nµn yªu n­íc, ghÐt giÆc. Tõ nh÷ng chiÕn sÜ ngoµi mÆt trËn chÞu ®ãi mÊy ngµy ®Ó b¸m s¸t lÊy giÆc ®Æng tiªu diÖt giÆc, ®Õn nh÷ng c«ng chøc ë hËu ph­¬ng nhÞn ¨n ®Ó ñng hé bé ®éi, tõ nh÷ng phô n÷ khuyªn chång con ®i tßng qu©n mµ m×nh th× xung phong gióp viÖc vËn t¶i, cho ®Õn c¸c bµ mÑ chiÕn sÜ s¨n sãc yªu th­¬ng bé ®éi nh­ con ®Î cña m×nh. Tõ nh÷ng nam n÷ c«ng nh©n vµ n«ng d©n thi ®ua t¨ng gia s¶n xuÊt, kh«ng qu¶n khã nhäc ®Ó gióp mét phÇn vµo kh¸ng chiÕn, cho ®Õn nh÷ng ®ång bµo ®iÒn chñ quyªn ®Êt ruéng cho ChÝnh phñ.  Nh÷ng cö chØ cao quý ®ã, tuy kh¸c nhau n¬i viÖc lµm, nh­ng ®Òu gièng nhau n¬i nång nµn yªu n­íc”. 
(Hå ChÝ Minh, Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta)
C©u 3 (10 ®iÓm).
 Cã ý kiÕn ®· nhËn xÐt r»ng:
	"Th¬ ca d©n gian lµ tiÕng nãi tr¸i tim cña ng­êi lao ®éng. Nã thÓ hiÖn s©u s¾c nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp cña nh©n d©n ta."
 Dùa vµo nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao mµ em ®· ®­îc häc vµ ®äc thªm, em h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn.
ĐÁP ÁN
C©u 1 (3 ®iÓm)
* Yªu cÇu 1 (1,0 ®iÓm):
 ChØ ra nh÷ng quan hÖ tõ: MÆc dÇu, mµ.
* Cho ®iÓm:
 ChØ ®óng mçi tõ cho 0,5 ®iÓm.
* Yªu cÇu 2: Ph©n tÝch ®­îc ý nghÜa cña viÖc sö dông quan hÖ tõ (2,0 ®iÓm):
 - ViÖc sö dông c¸c quan hÖ tõ mÆc dÇu, mµ chØ sù ®èi lËp gi÷a bÒ ngoµi cña chiÕc b¸nh tr«i n­íc víi c¸i nh©n cña nã, chiÕc b¸nh tr«i cã thÓ r¾n hay n¸t, kh« hay nh·o lµ do tay ng­êi nÆn nh­ng dï thÓ r¾n hay n¸t, kh« hay nh·o th× bªn trong còng cã nh©n mµu hång son, ngät lÞm.
 - §ã còng lµ sù ®èi lËp gi÷a hoµn c¶nh x· héi víi viÖc gi÷ g×n tÊm lßng son s¾t cña ng­êi phô n÷.
 - ViÖc sö dông cÆp quan hÖ tõ trªn t¹o nªn mét c¸ch dâng d¹c vµ døt kho¸t thÓ hiÖn râ th¸i ®é quyÕt t©m b¶o vÖ gi÷ g×n nh©n phÈm cña ng­êi phô n÷ trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo.
 - ViÖc dïng cÆp quan hÖ tõ trªn còng ®· thÓ hiÖn th¸i ®é ®Ò cao, bªnh vùc ng­êi phô n÷ cña Hå Xu©n H­¬ng.
C©u 2 (7 ®iÓm)
* Yªu cÇu:
 - §o¹n v¨n nãi vÒ tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n trong v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta cña Hå ChÝ Minh.
 - §o¹n v¨n ®· sö dông phÐp lËp luËn chøng minh, c¸ch lËp luËn rÊt râ rµng theo quan hÖ Tæng - Ph©n - Hîp giµu søc thuyÕt phôc:
 + C©u më ®o¹n nªu luËn ®iÓm: §ång bµo ta ngµy nay còng rÊt xøng ®¸ng víi tæ tiªn ta ngµy tr­íc ®Ó giíi thiÖu tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta ngµy nay ®ång thêi cßn cã sù so s¸nh ®èi chiÕu víi tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta ngµy tr­íc ®Ó bµy tá th¸i ®é ngîi ca, tr©n träng.
 + C¸c c©u 2, 3, 4 liÖt kª mét lo¹t dÉn chøng tiªu biÓu, cô thÓ, toµn diÖn ®Ó chøng minh lµm s¸ng tá tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta ngµy nay nªu ra ë c©u nªu luËn ®iÓm: c¸c cô giµ  c¸c ch¸u thiÕu niªn nhi ®ång; c¸c kiÒu bµo  ®ång bµo vïng bÞ t¹m chiÕm; nh©n d©n miÒn ng­îc  miÒn xu«i; nh÷ng chiÕn sÜ ngoµi mÆt trËn  c¸c c«ng chøc ë hËu ph­¬ng; nh÷ng phô n÷  bµ mÑ; nam n÷ c«ng nh©n vµ n«ng d©n  nh÷ng ®ång bµo ®iÒn chñ 
	Cïng víi nh÷ng dÉn chøng t¸c gi¶ tr×nh bµy chi tiÕt, tØ mØ nh÷ng hµnh ®éng, biÓu hiÖn cña tÊm lßng yªu n­íc cña nh÷ng con ng­êi nµy: Ai còng mét lßng nång nµn yªu n­íc, ghÐt giÆc,  nhÞn ®ãi mÊy ngµy ®Ó b¸m s¸t lÊy giÆc ®Æng tiªu diÖt giÆc,  nhÞn ¨n ®Ó ñng hé bé ®éi,  khuyªn chång con ®i tßng qu©n mµ m×nh th× xung phong gióp viÖc vËn t¶i,  s¨n sãc yªu th­¬ng bé ®éi nh­ con ®Î cña m×nh,  thi ®ua t¨ng gia s¶n xuÊt,  kh«ng qu¶n khã nhäc ®Ó gióp mét phÇn vµo kh¸ng chiÕn,  quyªn ®Êt ruéng cho chÝnh phñ
	KiÓu c©u “Tõ . ®Õn” t¹o ra lèi ®iÖp kiÓu c©u, cïng víi ®iÖp tõ nh÷ng, c¸c vµ phÐp liÖt kª rÊt tù nhiªn, sinh ®éng võa ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn võa gi÷ ®­îc m¹ch v¨n tr«i ch¶y th«ng tho¸ng cuèn hót ng­êi ®äc, ng­êi nghe. T¸c gi¶ ®· lµm næi bËt tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta trong kh¸ng chiÕn rÊt ®a d¹ng, phong phó ë c¸c løa tuæi, tÇng líp, giai cÊp, nghÒ nghiÖp, ®Þa bµn, hµnh ®éng, viÖc lµm.
 + Cuèi ®o¹n v¨n kh¼ng ®Þnh: Nh÷ng cö chØ cao quý ®ã, tuy kh¸c nhau n¬i viÖc lµm, nh­ng ®Òu gièng nhau n¬i nång nµn yªu n­íc. 
 - Víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, t¸c gi¶ ca ngîi tÊm lßng yªu n­íc nång nµn cña nh©n d©n ta tõ ®ã kÝch thÝch ®éng viªn mäi ng­êi ph¸t huy cao ®é tinh thÇn yªu n­íc Êy trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.
C©u 3 (10 ®iÓm).
1. Yªu cÇu vÒ kÜ n¨ng vµ h×nh thøc:
- X¸c ®Þnh ®óng kiÓu bµi chøng minh nhËn ®Þnh vÒ v¨n häc d©n gian (tôc ng÷, ca dao).
- ViÕt bµi ph¶i cã bè côc râ rµng, cã luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng.
- Tr×nh bµy s¹ch ®Ñp, c©u ch÷ râ rµng, hµnh v¨n giµu c¶m xóc vµ tr«i ch¶y.
2. Yªu cÇu vÒ néi dung:
a) Më bµi:
- DÉn d¾t ®­îc vµo vÊn ®Ò hîp lÝ.
- TrÝch dÉn ®­îc néi dung cÇn chøng minh ë ®Ò bµi, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÊn ®Ò.
b) Th©n bµi:
* Th¬ ca d©n gian lµ g×? (thuéc ph­¬ng thøc biÓu ®¹t tr÷ t×nh cña v¨n häc d©n gian gåm tôc ng÷, d©n ca, ca dao; thÓ hiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n lao ®éng víi nhiÒu cung bËc t×nh c¶m kh¸c nhau, ®a d¹ng vµ phong phó xuÊt ph¸t tõ nh÷ng tr¸i tim lao ®éng cña nh©n d©n; lµ c¸ch nãi gi¶n dÞ, méc m¹c, ch©n thµnh nh­ng thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m to lín, cô thÓ; "ca dao lµ th¬ cña v¹n nhµ" - Xu©n DiÖu; lµ suèi nguån cña t×nh yªu th­¬ng, lµ bÕn bê cña nh÷ng tr¸i tim biÕt chia sÎ.).
* T¹i sao th¬ ca d©n gian lµ tiÕng nãi tr¸i tim cña ng­êi lao ®éng (lËp luËn): ThÓ hiÖn nh÷ng t­ t­ëng, t×nh c¶m, kh¸t väng, ­íc m¬.. cña ng­êi lao ®éng.
* Th¬ ca d©n gian "thÓ hiÖn s©u s¾c nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp cña nh©n d©n ta":
- T×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, yªu thiªn nhiªn (dÉn chøng).
- T×nh c¶m céng ®ång (dÉn chøng: "Dï ai ®i mïng m­êi th¸ng ba; BÇu ¬i th­¬ng  mét giµn; NhiÔu ®iÒu phñ lÊy ... nhau cïng; m¸u ch¶y ruét mÒm, M«i hë r¨ng l¹nh.. ").
- T×nh c¶m gia ®×nh:
+ T×nh c¶m cña con ch¸u ®èi víi tæ tiªn, «ng bµ (dÉn chøng: Con ng­êi cã tæ .. cã nguån; Ngã lªn nuét l¹t.. bÊy nhiªu; ).
+ T×nh c¶m cña con c¸i ®èi víi cha mÑ (dÉn chøng: C«ng cha nh­  lµ ®¹o con; ¥n cha  c­u mang; ChiÒu chiÒu ra ®øng  chÝn chiÒu; MÑ giµ nh­ .. ®­êng mÝa lau).
+ T×nh c¶m anh em huynh ®Ö ruét thÞt (dÉn chøng: Anh em nh­ ch©n  ®ì ®Çn; Anh thuËn em hoµ lµ nhµ cã phóc; ChÞ ng· em n©ng).
+ T×nh c¶m vî chång (dÉn chøng: R©u t«m  khen ngon; LÊy anh th× s­íng h¬n vua cµng h¬n vua; ThuËn vî thuËn  c¹n).
- T×nh b»ng h÷u b¹n bÌ th©n thiÕt, t×nh lµng xãm th©n th­¬ng (dÉn chøng: B¹n vÒ cã nhí nhí trêi; C¸i cß c¸i v¹c gi¨ng ca; ).
- T×nh thÇy trß (dÉn chøng: Muèn sang th× b¾c lÊy thÇy).
- T×nh yªu ®«i løa (dÉn chøng: Qua ®×nh bÊy nhiªu; Yªu nhau cíi giã bay; GÇn nhµ mµ lµm cÇu; ¦íc g× s«ng  sang ch¬i.).
c) KÕt bµi:
- §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò.
- Béc lé t×nh c¶m, suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò võa lµm s¸ng tá.
HÕt
§Ò thi häc sinh giái
M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 2)
 Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò)
C©u 1 (5®iÓm): ChØ ra nh÷ng c¸i hay, c¸i ®Ñp vµ hiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña nã ®­îc sö dông trong ®o¹n th¬ sau:
...§Ñp v« cïng tæ quèc ta ¬i!
Rõng cä ®åi chÌ ®ång xanh ngµo ng¹t.
N¾ng chãi S«ng L« hß « tiÕng h¸t,
ChuyÕn phµ dµo d¹t bÕn n­íc B×nh Ca....
 (Tè H÷u)
C©u 2 (5 ®iÓm)
 Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n sau:
 “ T«i yªu Sµi Gßn da diÕt. T«i yªu trong n¾ng sím, mét thø n¾ng ngät ngµo, vµo buæi chiÒu léng giã nhí th­¬ng, d­íi nh÷ng c©y m­a nhiÖt ®íi bÊt ngê. T«i yªu thêi tiÕt tr¸i chøng víi trêi ®ang ui ui buån b·, bçng nhiªn trong v¾t l¹i nh­ thuû tinh. T«i yªu c¶ ®ªm khuya th­a thít tiÕng ån. T«i yªu phè ph­êng n¸o ®éng, dËp d×u xe cé vµo nh÷ng giê cao ®iÓm. Yªu c¶ c¸i tÜnh lÆng cña buæi s¸ng tinh s­¬ng víi lµn kh«ng khÝ m¸t dÞu, thanh s¹ch trªn mét sè ®­êng cßn nhiÒu c©y xanh che chë. Nªó cho lµ c­êng ®iÖu, xin th­a:
“Yªu nhau yªu c¶ ®­êng ®i
GhÐt nhau ghÐt c¶ t«ng chi, hä hµng”.
 (Sµi Gßn t«i yªu - Minh H­¬ng)
C©u 3 (10 ®iÓm)
PhÊt biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬ “R»m th¸ng riªng” cña nhµ th¬ Hå ChÝ Minh”
 Ng÷ v¨n 7- tËp I
§¸p ¸n
C©u 1 ( 5 ®iÓm):
* Yªu cÇu vÒ h×nh thøc: ViÕt thµnh bµi v¨n ng¾n, cã bè côc râ rµng, m¹ch l¹c; diÔn ®¹t tèt, trong s¸ng; c©u ch÷ vµ viÕt ®o¹n chÆt chÏ, chän läc, chÝnh x¸c.
* Yªu cÇu vÒ néi dung cÇn lµm næi bËt c¸c ý c¬ b¶n sau:
- C¸i ®Ñp (nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬):
+ C¸ch gieo vÇn “a” (c©u 1, 4) vµ “¸t” (c©u 2,3) lµm cho khæ th¬ giµu tÝnh nh¹c ®iÖu.
+ §¶o trËt tù có ph¸p vµ dïng c©u c¶m th¸n ë c©u th¬ thø nhÊt ®· nhÊn m¹nh c¶m xóc ngîi ca.
+ ¢m thanh tiÕng h¸t ®iÖu hß t¹o c¶m gi¸c mªnh m«ng kho¸ng ®¹t.
+ C¸ch ng¾t nhÞp c©n ®èi 4/4.
+ §o¹n th¬ cã mµu s¾c chãi chang cña n¾ng, cã c¸i b¸t ng¸t tèt t­¬i cña rõng cä, ®åi chÌ, n­¬ng lóa.
+ Cã ®­êng nÐt s¬n thuû h÷u t×nh - mét vÎ ®Ñp trong thi ca cæ - trªn lµ nói ®åi in bãng xuèng dßng s«ng sãng vç víi nh÷ng chuyÕn phµ ngang däc qua s«ng.
- C¸i hay (néi dung cña ®o¹n th¬): §o¹n th¬ vÏ lªn mét bøc tranh ®Ñp, rùc rì t­¬i s¸ng vÒ thiªn nhiªn ®Êt n­íc; t¹o cho lßng ng­êi niÒm tù hµo v« bê bÕn vÒ Tæ quèc t­¬i ®Ñp trµn ®Çy søc sèng.
C©u 2 (5 ®iÓm):
* Yªu cÇu:
 §©y lµ ®o¹n v¨n biÓu c¶m t×nh yªu Sµi Gßn cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong tuú bót Sµi Gßn t«i yªu cña Minh H­¬ng.
 - C©u më ®Çu ®o¹n v¨n béc lé t×nh c¶m mét c¸ch kh¸i qu¸t, nh÷ng c©u sau béc lé t×nh yªu Sµi Gßn mét c¸ch cô thÓ cña t«i. Víi nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp, sù liÖt kª cho thÊy t«i yªu sµi Gßn da diÕt, yªu rÊt nhiÒu thø, nhiÒu lóc, nhiÒu n¬i: Yªu thiªn nhiªn yªu n¾ng, yªu m­a, yªu sím, yªu chiÒu, yªu ®ªm, yªu ngµy, yªu nhÞp sèng cña phè ph­êng lóc tÜnh lÆng, yªu c¶ nh÷ng lóc phè ph­êng n¸o ®éng, dËp d×u, yªu nh÷ng lóc thêi tiÕt ®Ñp trêi, råi yªu c¶ nh÷ng lóc thêi tiÕt tr¸i chøng trë trêi. Vµ cuèi cïng t¸c gi¶ lÝ gi¶i cho c¸i t×nh c¶m cña m×nh b»ng mét c©u ca dao cµng lµm næi bËt t×nh yªu s©u s¾c ®èi víi quª h­¬ng. Th«ng qua t×nh yªu cña t¸c gi¶ ta c¶m nhËn ®­îc nÐt ®Ñp riªng, ®éc ®¸o cña thiªn nhiªn, khÝ hËu vµ phè ph­êng Sµi Gßn.
 - §iÖp ng÷ t«i yªu nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn cïng víi h×nh ¶nh gîi c¶m n¾ng ngät ngµo, giã nhí th­¬ng, c©y m­a nhiÖt ®íi bÊt ngê, trêi ui ui buån b·, ta nh­ c¶m thÊy nh©n vËt tr÷ t×nh huy ®éng tÊt c¶ c¸c gi¸c quan ®Ó c¶m nhËn mét c¸ch tinh tÕ thiªn nhiªn, phè ph­êng Sµi Gßn ®Ó béc lé t×nh yªu Sµi Gßn s©u nÆng, thiÕt tha.
 - §o¹n v¨n gîi nh¾c mäi ng­êi vÒ t×nh yªu ®èi víi quª h­¬ng, ®Êt n­íc.
C©u 3: 
* Më bµi:(1 ®iÓm)
- Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ (0.5 ®iÓm)
- Nªu ®­îc nh÷ng Ên t­îng vµ c¶m xóc vÒ bµi th¬ : Bµi th¬ viÕt vÒ mét ®ªm tr¨ng ®Ñp ë chÕn khu ViÖt B¾c, qua ®ã cho ta thÊy ®­îc vÎ ®Ñp t©m hån B¸c: t×nh yªu thiªn nhiªn g¾n liÒn víi lßng yªu n­íc, phong th¸i ung dung, l¹c quan; t©m hån nghÖ sÜ hoµ hîp víi cèt c¸ch ng­êi chiÕn sÜ.(0.5 ®iÓm)
* Th©n bµi (5 ®iÓm)
- Häc sinh cã thÓ tr×nh bµy c¶m nhËn, suy nghÜ cña b¶n th©n theo dµn ý d­íi ®©y:
- Hai c©u bë ®Çu ( c¶nh ®Ñp cña ®ªm tr¨ng d»m th¸ng riªng):
+ Hai c©u ®Çu lµ c¶nh ®Ñp trµn ®Çy s¾c xu©n cña ®ªm tr¨ng r»m th¸ng riªng.Trªn cao, vÇng tr¨ng ®ang ®é trß(“nguyÖt chÝnh viªn”) to¶ ¸nh vµng mÊt dÞu ®Õn mu«n n¬i. ¸nh tr¨ng chiÕu s¸ng lµm cho mäi c¶nh vËt ®Òu mang vÎ ®Ñp h÷u t×nh, c¶ ®Êt trêi b¸t ng¸t mµu xanh. §iÖp tõ “xu©n” trong c©u th¬ thø hai ®· lµm næi bËt c¸i thÇn cña nh©n vËt, s«ng n­íc, ®Êt trêi khi vµo xu©n.
+ §äc hai c©u th¬, chóng ta kh«ng chØ c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp viªn m·n, ®µy søc xu©n cña non s«ng, ®Êt n­íc trong ®ªm tr¨ng nguyªn tiªu mµ cßn c¶m nhËn ®­îc lßng yªu thiªn nhiªn, lßng tù hµo, sù rung ®éng cña t©m hån B¸c tr­íc mét ®ªm tr¨ng ®Ñp, mét ®ªm tr¨ng mµ ®Êt n­íc ®ang trong cuéc kh¸ng chiÕn anh dòng tr­íc thêi kú chèng thùc ®©n Ph¸p.(1 ®iÓm)
+ Hai c©u th¬ cuèi ( c¶nh ®Ñp cña dßng s«ng, khãi sãng, con thuyÒn vµ vÎ ®Ñp t©m hån B¸c):
- Tr¨ng nguyªn tiªu lµ ®ªm tr¨ng r»m ®Çu tiªn cña mét n¨m míi. Mäi ng­êi th­ëng tr¨ng víi bao niÒm hµo høng, ®îi chê, víi bao niÒm hi väng vµ t×nh c¶m nång hËu. Kh¸c víi mäi ng­êi, B¸c Hå ng»m tr¨ng trong mét hoµn c¶nh ®Æc biÖt: trªn khãi sãng, n¬i bÝ nËt trªn dßng s«ng gi÷a nói rõng ViÖt B¾c. thùc ra, ë ®ay ng­êi ®ang bµn b¹c viÖc qu©n víi mäi ng­êi ®Ó t×m c¸ch l·nh ®¹o nh©n d©n kh¸ng chiÕn giµnh ®éc lËp tù do cho d©n téc.
§Ò thi häc sinh giái
M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 2)
 Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò)
Câu 1. (3 điểm) 
 Hãy lí giải hành động “ngẩng đầu” và “cúi đầu” của tác giả Lí Bạch trong bài thơ “Tĩnh dạ tứ”
 Câu 2. (5 điểm)
Đọc bài ca dao sau:
Rủ nhau xem cảnh Kiếm Hồ,
 Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn,
 Đài Nghiên, tháp Bút chưa mòn,
Hỏi ai gây dựng nên non nước này ?
Trình bày suy nghĩ của em về câu hỏi cuối bài thơ ?
Câu 3. (10 điểm)
Cảm nhận của em về bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
ĐÁP ÁN
Câu 1: (3 điểm)
* Yêu cầu về nội dung:
Hai hành động liền nhau thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng của tác giả:
+ Hành động “ngẩng đầu”: kiểm nghiệm cảm giác mơ hồ của tác giả sương hay trăng ? Từ không gian hẹp tác giả hướng ra không gian rộng (0,5 điểm).
+ Hành động “cúi đầu” ® Thể hiện sự liền mạch trong cảm xúc của nhân vật trữ tình: Nhìn thấy vầng trăng, tác giả chạm vào nỗi nhớ nhà, không muốn đối diện với nỗi buồn quá lâu ® Cúi đầu xuống để tránh nỗi buồn nhưng lập tức nỗi nhớ quê hương tràn về trong tâm tưởng (1,0 điểm).
* Yêu cầu về hình thức: (0,5 điểm)
Học sinh viết hoàn chỉnh một văn bản ngắn có đủ ba phần, diễn đạt tốt, kết cấu mạch lạc.
Câu 2: (5 điểm)
* Yêu cầu về nội dung:
 Bài ca dao ca ngợi vẻ đẹp của một địa danh được coi là “biểu tượng thu nhỏ” của Đất nước Việt Nam: Cảnh Hồ Gươm với các nét đặc sắc mang trong mình âm vang lịch sử và văn hoá.
Những ý tình gợi lên từ câu hỏi cuối bài ca dao:
+ Đây là câu hỏi rất tự nhiên, âm điệu nhắn nhủ, tâm tình. Đây là dòng thơ xúc động, sâu lắng nhất trong bài ca dao, tác động trực tiếp vào tình cảm của người đọc, người nghe
(1,0 điểm)
+ Câu hỏi nhưng để khẳng định và nhắc nhở công lao xây dựng non nước của ông cha ta qua nhiều thế hệ. Cảnh Kiếm Hồ và những cảnh trí khác của Hồ Gươm trong bài được nâng lên tầm non nước, tượng trưng cho non nước. (1,0 điểm)
+ Câu hỏi còn hàm ý nhắc nhở các thế hệ con cháu phải biết giữ gìn, xây dựng non nước cho xứng đáng với truyền thống cha ông. (0,5 điểm)
	* Yêu cầu về hình thức: (0,5 điểm)
 Học sinh viết hoàn chỉnh một văn bản ngắn có đủ ba phần, diễn đạt tốt, kết cấu mạch lạc.
Câu 3: (10 điểm)
* Bài làm cần đảm bảo các ý sau:
Đây là bài thơ “tả cảnh ngụ tình” rất đặc sắc thể hiện phong cách thơ hết sức điêu luyện, trang nhã của Bà Huyện Thanh Quan, tác giả mượn cảnh vật để kín đáo kí thác những nỗi niềm tâm sự của mình: Nỗi buồn cô đơn trước thực tại, nhớ về dĩ vãng để trang trải nỗi lòng:
+ Hai câu đề: 
 - Một không gian, thời gian gợi buồn, đó là “Đèo Ngang” với “bóng xế tà”: Không gian mênh mông, thời gian chiều tà gợi trong lòng người lữ khách một nỗi buồn man mác
 - Nét chung về phong cảnh: nhà thơ gợi một nét về thiên nhiên hoang dã nơi Đèo Ngang (Cỏ, đá, cây, hoa), phân tích cái hay của điệp từ “chen” ® Thiên nhiên rậm rạp, đua nhau trong một không gian sinh tồn. Chỉ có ba sự vật nhưng ta có cảm giác rất nhiều.
® Miêu tả cận cảnh Đèo Ngang với một vài nét chấm phá: từ không gian, thời gian, thiên nhiên đều gợi nét buồn
+ Bốn câu thực luận: Tả cụ thể hơn cảnh Đèo Ngang
 - Phép đảo ngữ, đối rất cân xứng đã khắc hoạ được sự ít ỏi, nhỏ nhoi của cảnh vật nơi đây, chú ý tập trung vào các từ láy gợi hình: lom khom, lác đác. Có sự xuất hiện của con người nhưng không làm bức tranh vui lên mà gợi trong lòng người lữ khách một nỗi buồn trĩu nặng.
 - Những âm thanh hoang dã nơi Đèo Ngang qua phép đảo ngữ, đối, chơi chữ rất khéo léo, trang nhã của tác giả đã gợi nỗi niềm tâm sự kín đáo, da diết của tác giả: nhớ nước, thương nhà ® niềm hoài cổ (học sinh phải liên hệ tới hoàn cảnh sáng tác để rõ hơn ý này).
® Bốn câu thơ đầu tác giả thiên về tả cảnh bằng vài nét phác hoạ, chấm phá mà khá đậm nét, người đọc nhận ra tình cảm của thi nhân trong từng đường nét của cảnh vật (vì mục đích ngụ tình nên tác giả chỉ lựa chọn vài nét hoang vắng, lưa thưa, nhỏ bé của Đèo Ngang), từ câu luận, cảnh thực đã chìm xuống, nhường chỗ cho tâm cảnh. Đi liền với điều đó là sự liền mạch của cảm xúc: từ buồn man mác ® Trĩu nặng ® Da diết, khắc khoải. Tác giả đẫ chuẩn bị ý tình để hạ hai câu kết:
+ Hai câu kết: thâu tóm cảnh và tình mà thực chất là tình của bài thơ
 - Thủ pháp đối lâp: không gian rộng lớn > < con ngưòi nhỏ bé ® nỗi cô đơn gần như tuyệt đối của tác giả: cách dùng từ đặc sắc “mảnh tình” ® nỗi buồn như kết đọng thành hình khối trong tiếng thở dài “ta với ta” ® Khao khát đuợc chứng giám và trang trải nỗi lòng của tác giả
 * Cho điểm: 
 + Phân tích tốt từng cặp câu thơ theo cấu trúc, kết hợp giữa nội dung và nghệ thuật (mỗi cặp câu cho 3,0 điểm)
+ Tổng: 4 cặp câu × 3,0 điểm = 12,0 điểm
+ Mở bài: 1,0 điểm
+ Kết bài:1,0 điểm
+ Chữ viết sạch đẹp, bố cục cân đối, kết cấu chặt chẽ, liên hệ hợp lí: 1,0 điểm
(Chú ý: cần lưu ý giữa định tính và định lượng, cần xem xét mối quan hệ giữa ý và việc triển khai, sự liền mạch trong cảm nhận, cách diễn đạtKhông đếm ý cho điểm; nếu bài viết chỉ diễn xuôi bài thơ thì không cho quá 6,0 điểm).
§Ò thi häc sinh giái
M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 4)
 Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò)
C©u 1 ( 5,0 ®iÓm): Cho ®o¹n v¨n sau:
 “ Ngãt ba m­¬i n¨m, b«n tÈu bèn ph­¬ng trêi, Ng­êi vÉn gi÷ thuÇn tuý phong ®é, ng«n ng÷, tÝnh t×nh cña mét ng­êi ViÖt Nam. Ng«n ng÷ cña Ng­êi phong phó, ý vÞ nh­ ng«n ng÷ cña mét ng­êi d©n quª ViÖt Nam. Ng­êi khÐo dïng tôc ng÷, hay nãi vÝ, th­êng cã lèi ch©m biÕm kÝn ®¸o vµ thó vÞ. Lµm th¬, Ng­êi thÝch lèi ca dao v× ca dao viÖt Nam còng nh­ nói Tr­êng S¬n, hå Hoµn KiÕm hay §ång Th¸p M­êi vµng.”
 (Hå Chñ TÞch - “H×nh ¶nh cña d©n téc” cña Ph¹m V¨n §ång)
a. §o¹n v¨n trªn sö dông nh÷ng phÐp tu tõ nµo? t¸c dông?
b. ChuyÓn ®æi c©u: “ Ng­êi khÐo dïng tõ ng÷, hay nãi vÝ, th­êng cã lèi ch©m biÕm kÝn ®¸o vµ thó vÞ. ” thµnh c©u bÞ ®éng råi rót gän ®Õn møc cã thÓ mµ Ýt lµm tæn h¹i ®Õn ý chÝnh cña c©u.
 C©u 2 ( 5,0 ®iÓm): 
 ViÕt ®o¹n v¨n ( kh«ng qu¸ 15 dßng) lµm râ t×nh c¶m bµ ch¸u trong bµi th¬ “ TiÕng gµ tr­a” cña Xu©n Quúnh ( Ng÷ V¨n 7 tËp 1).
 C©u 3 ( 10 điểm):
 Chứng minh rằng: Ca dao luôn bồi đắp cho tuổi thơ chúng ta tình yêu tha thiết đối với đất nước, quê hương .
ĐÁP ÁN
C©u 1: (5 điểm) 
a. C¸c phÐp tu tõ ®­îc sö dông trong ®o¹n v¨n
+ So s¸nh: - Ng«n ng÷ cña Ng­êi.nh­ ng«n ng÷ ng­êi d©n
 - Ca dao lµ ViÖt Nam còng nh­ nói Tr­êng S¬n, hå Hoµn KiÕm hay §ång Th¸p M­êi.
+ LiÖt kª: - Phong ®é, ng«n ng÷, tÝnh t×nh
 - Phong phó, ý vÞ 
=> T¸c dông: Gãp phÇn lµm næi bËt sù gi¶n dÞ cña B¸c trong lèi sèng, trong lêi nãi vµ trong bµi viÕt cña m×nh.
b. ChuyÓn thµnh c©u bÞ ®éng 
- Tôc ng÷, nãi vÝ, ch©m biÕm kÝn ®¸o vµ thó vÞ .®­îc Ng­êi hay sö dông trong lêi ¨n tiÕng nãi cña m×nh.
- Rót gän: Lêi nãi cña Ng­êi ®Ëm chÊt d©n gian
C©u 2: (5 điểm)
* Yªu cÇu: - H×nh thøc kh«ng qu¸ 15 dßng
 - Néi dung: §¶m b¶o lµm râ t×nh bµ ch¸u ®­îc thÓ hiÖn qua nçi nhí cña ch¸u vÒ bµ.
+ Nhí lêi tr¸ch m¾ng suång s·, th©n yªu cña bµ.
+ Nhí h×nh ¶nh bµn tay giµ nua nh¨n nheo cña bµ ch¾t chiu soi trøng cho gµ Êp.
+ Nhí khu«n mÆt vµ ®«i m¾t ®ôc mê cña bµ nh×n trêi mµ lo cho ®µn gµ- mong trêi ®õng rÐt ®Ó b¸n gµ may quÇn ¸o míi cho ch¸u.
+ T×nh bµ ch¸u lµm phong phó t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc.
C©u 3: (10 điểm)
* Yªu cÇu: - Ph­¬ng thøc: Chøng minh
 - Néi dung: Ca dao bồi đắp tình yêu tha thiết đối với đất nước, quê hương 
 - Ph¹m vi : DÉn chøng lÊy trong kho tàng ca dao Việt Nam.
* Cô thÓ:
a. Më bµi:
- Giới thiệu được ca dao là tiếng nói tình cảm, là sản phẩm tinh thần của người lao động xưa.
- Ca dao biểu hiện đời sống tâm hồn phong phú nhất là tình yêu quê hương đất nước.
b. Th©n bµi: Chứng minh được trên các phương diện sau:
+ Ca dao ca ngợi cảnh đẹp quê hương đất nước:
- VD: Ở xứ Lạng “ Đồng Đăng có phố Kì Lừa
 Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh”
 Ở Thăng Long “ Gió đưa c