Đề thi học sinh giỏi lớp 9 năm học 2015 -2016 môn: địa lý thời gian 150 phút - Trường THCS Hồng Dương

phßng gD & ĐT thanh Oai §Ò thi häc sinh giái líp 9
 TRƯỜNG THCS HỒNG DƯƠNG N¨m häc 2015 -2016
 Môn: Địa Lý
 (Thời gian: 150 phút không kể thời gian giao đề)
C âu 1:( 3 điểm)
Ngày chuyển tiếp giữa mùa nóng và mùa lạnh của Trái Đất là ngày nào? 
V ì sao? ( 1 điểm)
Trái Đất có mấy chuyển động? Vì sao có hiện tượng các mùa nóng, lạnh khác nhau trên trái đất? ( 2 điểm)
Câu 2:(3 điểm)
Chứng minh sông ngòi nước ta phản ánh cấu trúc địa hình và nhịp điệu mùa của khí hậu?
Câu 3 :( 4đ) Dựa vào Atlat địa lí Việt Nam trang 15 ( Nhà xuất bản Giáo dục năm 2010) và những kiến thức đã học hãy: 
Trình bày đặc điểm phân bố dân cư của nước ta? Giải thích nguyên nhân làm cho đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao nhất cả nước?
Vì sao phải phân bố lại dân cư trong cả nước?
Câu 4: (5 điểm)
Cho bảng số liệu sau: Diện tích, năng suất và sản lượng lúa cả năm ở nước ta
Năm
1985
1990
1995
2000
2002
2005
Diện tích (nghìn ha)
5704
6043
6765
7666
7504
7329
Sản lượng (nghìn tấn)
15874
19225
24964
32529
34400
35833
Năng suất (tạ/ha)
27,8
31,8
36,9
42,4
45,8
48,9
a.Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện tốc độ tăng trưởng về diện tích, sản lượng, năng suất lúa cả năm ở nước ta trong thời kỳ 1985 – 2005. 
b. Nhận xét và giải thích sự tăng trưởng đó?
Câu 5 (5đ): Nhờ điều kiện thuận lợi gì mà cây chè ở vùng trung du và miền núi Bắc Bộ chiếm tỷ trọng lớn về diện tích và sản lượng so với cả nước?
................................................ Hết............................................................. 
phßng gD ĐT thanh Oai HƯỚNG DẪN CHẤM
 TRƯỜNG THCS HỒNG DƯƠNG MÔN ĐỊA LÝ 9 - Năm học 2015 – 2016
Câu1 (3điểm)
Ngày chuyển tiếp giữa mùa nóng và mùa lạnh của Trái Đất là ngày:
Ngày 21/3 – Xuân phân, ngày 23/9- Thu phân 	0.5điểm
 Hai nửa cầu đều hướng về phía mặt trời và đều nhận được lượng nhiệt, ánh sáng như nhau	0.5điểm
b) Trái Đất có mấy chuyển động? Vì sao có hiện tượng các mùa nóng, lạnh khác nhau trên trái đất? ( 2 điểm)
- Trái đất có hai chuyển động: Chuyển động tự quay quanh trục và chuyển động trên quỹ đạo quanh Mặt Trời	1 điểm
- Khi chuyển động trên quỹ đạo trục Trái Đất có độ nghiêng không đổi và hướng về một phía nên hai nửa cầu Bắc và Nam luân phiên nhau ngả về phía mặt trời sinh ra các mùa	1 điểm
Câu 2(3 điểm)
- Mạng lưới sông ngòi phản ánh cấu trúc địa hình:
+ Địa hình ¾ diện tích là đồi núi nên sông ngòi nước ta mang đặc điểm của sông ngòi miền núi: ngắn, dốc, nhiều thác ghềnh, lòng sông hẹp nước chảy xiết. Ở đồng bằng lòng sông mở rộng nước chảy êm đềm. à 	(0,5 điểm)
+ Hướng nghiêng địa hình cao ở Tây Bắc thấp dần về Đông Nam nên sông ngòi nước ta chủ yếu chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam: sông Đà, sông Hồng, sông Mã, sông Tiền, sông Hậu... Ngoài ra địa hình nước ta có hướng vòng cung nên sông ngòi nước ta còn chảy theo hướng vòng cung: sông Lô, sông Gâm, sông Cầu, sông Thương, sông Lục Nam... à	 (0,5 điểm)
+ Ở miền Trung do địa hình cao ở phía Tây thấp dần về phía đông nên sông ngòi chảy theo hướng Tây- Đông: sông Bến Hải, sông Thu Bồn... à	(0,25 điểm)
+ Địa hình nước ta bị chia cắt phức tạp, độ dốc lớn vì vậy tốc độ bào mòn nhanh làm cho sông ngòi nước ta bị chia cắt phức tạp, hàm lượng phù sa lớn. à
(0,25 điểm)
- Mạng lưới sông ngòi phản ánh nhịp điệu mùa của khí hậu:
+ Do mưa nhiều, mưa rào tập trung vào một thời gian ngắn làm xói mòn địa hình, tạo ra nhiều sông ngòi. à 	(0,25 điểm)
+ Khí hậu chia làm hai mùa: mùa mưa và mùa khô, tuy mùa mưa dài ngắn khác nhau, có sự chênh lệch giữa miền này và miền khác, song mọi nơi đều có mùa lũ và mùa cạn tương phản rõ rệt. Mùa mưa nước sông lớn chiếm 78à80% lượng nước cả năm, mùa khô nước cạn chiếm 20à22% lượng nước cả năm. à	 (0,25 điểm)
+ Thời gian mùa mưa giữa các miền trong cả nước có sự khác nhau, vì vậy mùa lũa trên các sông cũng có sự khác biệt. Ở miền Bắc lũ tới sớm từ tháng 6,7,8; miền Trung mưa vào cuối thu đầu đông nên mùa lũ đến muộn tháng 10,11,12; miền Nam lũ vào tháng 9, 10. à 	(0,5 điểm)
+ Ở miền Bắc chế độ mưa thất thường, mùa hè mưa nhiều, mùa đông mưa ít nên chế độ nước sông thất thường. Ở miền Nam khí hậu cận xích đạo nên chế độ nước sông khá điều hòa. à 	(0,5 điểm)
Câu 3: 4đ
Đặc điểm phân bố dân cư ở nước ta :
Dân cư nước ta phân bố không đều (1,đ)
+ Dân cư tập trung đông đúc ở các đồng bằng, ven biển và các đô thị. Dân cư thưa thơt ở các vùng núi và cao nguyên ( có dẫn chứng cụ thể).
+ Phân bố dân cư không đều giữa thành thị và nông thôn: Dân cư tập trung chủ yếu ở nông thôn: 74%, thành thị: 26% (2003).
+ Không đều ngay trong một vùng ( dẫn chứng)
- Nguyên nhân làm cho đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao nhất cả nước: (1,5đ)
+ Ngành nông nghiệp thâm canh lúa nước cần nhiều lao động. 
+ Có nhiều trung tâm công nghiệp.
+ Tập trung nhiều trung tâm khoa học, kĩ thuật, các trường đại học, các trung tâm văn hóa
+ Có lịch sử khai thác lâu đời. 
+ Điều kiện tự nhiên thuận lợi, kinh tế phát triển 
Phải phân bố lại dân cư trên cả nước vì: (1,5đ)
Dân cư phân bố không đều dẫn đến ở đồng bằng đất chật, người đông, thừa lao động, thiếu việc làm gây sức ép cho xã hội.
Trong khi ở miền núi và cao nguyên giàu tài nguyên lại thiếu lao động. Do đó phân bố lại dân cư. 
Câu 4: (5 điểm)
a. Vẽ biểu đồ
* Lập bảng số liệu về gia tăng diện tích, sản lượng, năng suất lúa cả năm (lấy năm 1985 = 100%)(1đ)
Đơn vị: %
Năm
1985
1990
1995
2000
2002
2005
Diện tích
100,0
105,9
118,6
134,3
131,5
128,4
Sản lượng
100,0
121,1
157,2
204,9
216,7
222,5
Năng suất
100,0
114,3
132,7
152,5
164,7
175,8
* Vẽ biểu đồ đường(1,5đ)
- Vẽ 3 đường thể hiện sự gia tăng diện tích, sản lượng và năng suất lúa cả năm trong thời gian 1985 – 2005.
- Đảm bảo chính xác, có tên và ký hiệu rõ ràng.
b. Nhận xét
- Diện tích gieo trồng lúa có sự thay đổi
+ Giai đoạn 1985 – 2000 có xu hướng tăng (d/c) (0,25)
+ Giai đoạn 2000 – 2005 có xu hướng giảm (d/c) (0,25)
Nguyên nhân: 
+ Diện tích gieo trồng lúa tăng là do khai hoang, phục hoá mở rộng diện tích đát canh tác và do tăng vụ mở rộng diện tích gieo trồng(0,25đ)
+ Diện tích gieo trồng lúa giảm là do sự chuyển đổi cơ cấu cây trồng và quá trình công nghiệp hoá.(0,25)
- Năng suất lúa tăng mạnh (0,75đ)
Nguyên nhân: là kết quả áp dụng các biện pháp thâm canh (thuỷ lợi, phân bón) trong đó nổi bật là việc đưa vào các giống mới và thay đổi cơ cấu mùa vụ.
- Sản lượng lúa cũng tăng nhanh, đặc biệt trong thời kỳ 1990 – 2005 (0,75đ)
Nguyên nhân là kết quả của việc mở rộng diện tích gieo trồng và thâm canh tăng năng suất thì trong đó việc đẩy mạnh thâm canh có ý nghĩa quan trọng nhất.
Câu 5 (5đ):
 Trung du và miền núi Bắc Bộ có rất nhiều thuận lợi để trồng chè:
Diện tích trồng chè chiếm 68,8% diện tích chè cả nước, chiếm 62,1% sản lượng chè cả nước.(0,5đ)
Có nhiều thương hiệu chè nổi tiếng như chè Mộc Châu, chè Tuyết, chè Tân Cương ( Thái Nguyên), chè San ( Hà Giang)(0,5đ)
Khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm có mùa đông lạnh thích hợp cho cây chè ( Khí hậu cận nhiệt). (0,5đ)
Đất feralit diện tích rộng. (0,5đ)
Sinh vật: có nhiều chè như chè san, chè đắng, chè tuyết.(0,5đ)
Dân cư: có nhiều kinh nghiệm trồng và thu hoạch chế biến chè.(0,5đ)
Cơ sở vật chất-kĩ thuật phục vụ chế biến chè ngày càng hiện đại.(0,5đ)
Nhà nước quan tâm khuyến khích trồng chè đặc biệt là khuyến khích đồng bào dân tộc ít người nhằm tạo nguồn thu nhập.(0,5đ)
Thị trường tiêu thụ rộng lớn:(1đ)
+ Trong nước: là thức uống truyền thống 
 + Thế giới: chè là thức uống ưa chuộng của nhiều nước như Nhật Bản, các nước Tây Nam Á, các nước liên minh châu Âu ( EU)
Hồng Dương, ngày 02 tháng 10 năm 2015
Giáo viên 
Mai Thị Tuyết Mai