Đề thi học sinh giỏi lớp 9 năm học 2014 - 2015 môn thi Ngữ văn - Trường THCS Liên Châu

PHÒNG GD-ĐT THANH OAI 
TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
NĂM HỌC 2014 - 2015
MÔN THI ; NGỮ VĂN
( Thời gian làm bài 150 phút không kể thời gian chép đề) 
Câu 1 ( 4 điểm)
Viết đoạn văn phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ sau :
 “ Dưới quyên trăng đã gọi hè
Đàu tường lửa lựu lập lòe đâm bông”
( “ Truyện Kiều”- Nguyễn Du)
Câu 1 ( 4 điểm)
 Nói về lòng ghen tị có người cho rằng : “ Giữa lòng ghen tị và sự thi đua có một khoảng xa cách như giữa xấu xa và đức hạnh” còn Ét-mon-đô-đơ khuyên : “ Đừng để con rắn ghen tị luồn vào trong tim. Đó là con rắn độclàm gặm mòn khối óc và đồi bại con tim” Hãy phát biểu những suy nghĩ của em về vấn đề nêu trên bằng một bài văn ngắn ( không quá một trang giấy thi)
Câu 3 : ( 12 điểm )
 Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa, nhà văn Nguyễn Thành Long đã để cho ông họa sĩ nghĩ về anh thanh niên như sau : 
 Người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy nghĩ trong cái vắng vẻ vòi vọi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp người. Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều suy nghĩ khác trong óc người khác, có sẵn mà chưa rõ hay chưa được đúng.
 ( Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long )
 Nêu rõ những điều anh suy nghĩ và những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh trong truyện ngắn.
 .. HẾT .
PHÒNG GD-ĐT THANH OAI 
TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ HỌC SINH GIỎI 
LỚP 9
NĂM HỌC 2014 – 2015
MÔN THI: NGỮ VĂN
(Thời gian làm bài 150 phút không kể thời gian giao đề)
CÂU
NỘI DUNG
ĐIỂM
Câu 1:
 4 điểm
Viết đoạn văn phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ
1. Về hình thức:
Đoạn văn phải trình bày rõ ràng, mạch lạc, diễn đạt lưu loát, văn viết có cảm xúc.
 0.5 điểm 
2.Về nội dung:
 Đoạn văn chỉ ra đầy đủ và phân tích rõ giá trị của các biện pháp tu từ được sử dụng ở hai dòng thơ đã cho, từ đó làm rõ tài năng bậc thầy của đại thi hào Nguyễn Du trong việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật độc đáo để miêu tả cảnh
- Biện pháp nhân hoá; Quyên đã gọi hè 
-> âm thanh tiếng chim cuốc khắc khoải gọi hè báo hiệu bước đi của thời gian
0.5 điểm 
- Biện pháp ẩn dụ: Lửa lưụ 
-> hoa lựu nở trong như những đốm lửa .
0.5 điểm
- Chơi chữ: điệp âm phụ âm “l” (lửa lựu lập loè) kết hợp với cách sử dụng từ láy tượng hình “lập loè” 
 -> gợi tả chính xác màu sắc, trạng thái lấp ló,lúc ẩn lúc hiện của bông hoa lựu đỏ trong tán lá dưới ánh trăng. 
0.5 điểm
-> Sự quan sát tinh tế, khả năng sử dụng ngôn ngữ và tài năng tả cảnh bậc thầy của ngòi bút Nguyễn Du đã lột tả được cái hồn của cảnh. 
1 điểm 
-> Tất cả làm hiện lên một bức tranh mùa hè đẹp, sinh động nơi làng quê yên ả, thanh bình. 
1 điểm
Câu 2 
4 điểm
Suy nghĩ của em về lòng ghen tị nêu trên bằng một bài văn ngắn
Yêu cầu chung
* Về kỹ năng:
-Học sinh biết cách làm một bài văn nghị luận xã hội dung lượng không quá một trang giấy viết
-Bố cục bài viết mạch lạc ,diễn đạt lưu loát ,văn viết có  cảm xúc chân thành.
* Về kiến thức:
- Học sinh hiểu đúng nghĩa của nhận định trên: khuyên con người ta trong cuộc sống không nên 
Yêu cầu cụ thể
Bài làm cần đảm bảo những ý sau: ghen tị.
Mở bài:  Dẫn dắt giới thiệu 2 ý kiến trên khái quát được ý nghĩa của cả 2 câu nói không nên để cho lòng ghen tị tồn tại dù chỉ là  trong suy nghĩ mỗi người. 
0,5 điểm
Thân bài:
- Nêu khái niệm về ghen tị và những biểu hiện của lòng ghen tị. 
0,5 điểm
- Phân biệt giữa ghen tị và thi đua: giữa ghen tị và thi đua có một khoảng xa cách như giữa xấu xa và đức hạnh.
0,5 điểm
- Tác hại của lòng ghen tị:đừng để cho con rắn ghen tỵ luồn vào trong tim. 
0,5 điểm
- Từ đó nhắc nhở mọi người ý thức sống đúng đắn. 
0,5 điểm
Kết bài:
-Khẳng định lại giữa ghen tỵ và thi đua là một khoảng cách và giá trị lời khuyên của Et-môn-đô–đơ. 
1 điểm
-Nêu ý thức của mình trong việc trau dồi đạo đức. 
0,5 điểm
Câu 3 12 điểm 
 Những điều anh suy nghĩ và những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh trong truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa”.
Yêu cầu về kỹ năng trình bày:
 Đảm bảo một văn bản nghị luận có bố cục rõ ràng, hợp lý, tổ chức sắp xếp cách một cách lôgic, chặt chẽ, hành văn trôi chảy, mạch lạc, chữ viết rõ ràng, cẩn thận, không có quá 3 lỗi về chính tả, dùng từ, diễn đạt.
1 điểm
Yêu cầu về kiến thức: 
12 điểm
Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
 Nguyễn Thành Long ( 1925-1971) là cây bút chuyên về truyện ngắn và kí. Truyện của ông thường có khuynh hướng ca ngợi tình yêu tổ quốc, nhân dân.Lặng lẽ Sa Pa được viết vào mùa hè năm 1970 trong chuyến đi Lào Cai, in trong tập Giữa trong xanh (1971) . Với chất thơ nhẹ nhàng, trầm lắng, thiết tha, Lặng lẽ Sa Pa ca ngợi con người sống giữa non xanh lặng lẽ nhưng vô cùng sôi nổi, hết lòng vì Tổ quốc thân yêu.
0,5 điểm
Những điều anh suy nghĩ.
 Anh suy nghĩ về hoàn cảnh làm việc, công việc mình làm : (Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được; công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn chết mất). Anh đã vượt lên hoàn cảnh bằng những suy nghĩ rất đẹp, giản di mà sâu sắc về công việc, về cuộc sống. Anh thấy được ý nghĩa cao quý trong công việc thầm lặng của mình. 
1,5 điểm
 Anh thực sự cảm thấy hạnh phúc khi biết đến những việc mình làm đã góp một phần nhỏ giúp cho không quân bắn rơi máy bay Mỹ ( từ hôm ấy cháu sống thật hạnh phúc). Điều này giúp anh hiểu được ý nghĩa lớn lao của cuộc sống.
1,5 điểm
 Ang suy nghĩ về những con người đang sống xung quanh anh : ông kỹ sư nông nghiệp cần mẫn ngày này qua ngày khác thụ phấn cho hàng vạn cây su hào với mong ước để củ su hào nhân dân toàn miền bắc nước ta ăn được to hơn, ngọt hơn trước; anh cán bộ nghiên cứu sét mười một năm không một ngày xa cơ quan để quyết tâm hoàn thành cho được bản đồ sét. Đó là những con người làm cho anh thanh niên thấy cuộc đời đẹp quá. Và anh ước mơ được làm trên trạm đỉnh Phan xi phăng, nơi lý tưởng để làm công việc khí tượng.
1,5 điểm
-> Qua những suy nghĩ của anh thanh niên, nhà văn đã ca ngợi và khẳng định vẻ đẹp của con ngời lao động, của lý tưởng sống dựng xây Tổ quốc.
1 điểm
3. Những điều làm người ta suy nghĩ về anh.
 Với ông họa sỹ già : anh đã làm cho ông xúc động mạnh, khiến ông đi hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác và làm cho trái tim mệt mỏi của ông trở nên khao khát, yêu thêm cuộc sống. Ông quyết định quay trở lại nơi này để hoàn thành bức vẽ chân dung anh.
1,5 điểm
 Với cô kỹ sư trẻ : Anh đã làm cho cô cảm động và bị cuốn hút ngay từ giây phút đầu tiên gặp mặt, làm cho cô hiểu thêm cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của anh, hiểu thêm cái thế giới những con người như anh. Anh đã giúp cô nhìn nhận lại bản thân mình, giúp cô yên tâm hơn về quyết định của mình, và trên tất cả là những háo hức và mơ mộng mà anh đã trao cho cô. Cô gái chia tay anh bằng một ấn tượng hàm ơn khó tả.
1,5 điểm
-> Qua những suy nghĩ của các nhân vật ông họa sĩ, cô kỹ sư, nhà văn nhấn mạnh ý nghĩa lớn lao của những công việc thầm lặng . Đó là những suy nghĩ đẹp, cách sống đẹp.
0,5 điểm
4 . Mở rộng, nâng cao.
 Những điều anh suy nghĩ và những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh chính là những suy tư trăn trở của nhà văn trước cuộc đời. Ý nghĩa ấy được gửi gắm qua hình thức một câu chuyện nhẹ nhàng, giàu chất thơ.
1 điểm
 Từ những suy nghĩ ấy, rút ra cho bản thân những bài học về cách sống cao đẹp.
1 điểm
Lưu ý chung
Khuyến khích (cho thêm điểm nhưng không vượt quá mức điểm quy định ) đối với những ý tưởng sáng tạo mà hợp lí, thuyết phục và những bài viết có cá tính, giọng điệu, cảm xúc riêng.
 Ở từng ý trong bài làm của thí sinh, căn cứ vào mức độ đạt được, giám khảo cho các mức điểm thấp hơn mức điểm trong hướng dẫn chấm.