Đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh Vật lí lớp 9 - Năm học 2010-2011 - Sở GD & ĐT Thanh Hóa

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
THANH HÓA 
ĐỀ CHÍNH THỨC 
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH 
Năm học 2010-2011 
Môn thi: Vật lý. Lớp 9.THCS 
Ngày thi: 24 tháng 3 năm 2011 
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề thi) 
Đề thi này có 5 câu, gồm 01 trang. 
 Câu 1. (3 điểm) 
 1. Một bàn là điện khi được sử dụng với hiệu điện thế 220V thì dòng điện chạy qua bàn là có 
cường độ là 5A. 
 a. Tính nhiệt lượng tỏa ra trên bàn là trong thời gian 20 phút. 
 b. Tính tiền điện phải trả cho việc sử dụng bàn là trên trong 30 ngày, mỗi ngày 20 phút, biết rằng 
giá điện là 1200đồng/kWh. 
 2. Khi truyền tải điện năng đi xa có một phần điện năng bị hao phí do sự tỏa nhiệt trên đường 
dây. Để giảm công suất hao phí 100 lần có những cách nào? Cách nào lợi hơn? Vì sao? 
 Câu 2. (4 điểm) 
 Một chiếc xe khởi hành từ A lúc 8 giờ 15 phút để đi tới B. Quãng đường AB dài 100km. Xe cứ 
chạy 15 phút thì dừng lại 5 phút. Trong 15 phút đầu xe chạy với tốc độ không đổi v1=10km/h, các 
15 phút tiếp theo xe chạy với tốc độ lần lượt là 2v1, 3v1, 4v1, 5v1, nv1. 
 a. Tính tốc độ trung bình của xe trên quãng đường AB. 
 b. Xe tới B lúc mấy giờ? 
 Câu 3. (4 điểm) 
 Cho mạch điện như hình vẽ. Đặt vào mạch hiệu điện thế U = 2V, 
các điện trở R0 = 0,5Ω; R1 = 1Ω; R2 = 2Ω; R3 = 6Ω; R4 = 0,5Ω; 
R5 là một biến trở có giá trị lớn nhất là 2,5Ω. Bỏ qua điện trở của 
ampe kế và dây nối. Thay đổi giá trị của R5, xác định giá trị của R5 
để: 
 a. Ampe kế A chỉ 0,2A. 
 b. Ampe kế A chỉ giá trị lớn nhất. 
 Câu 4. (4 điểm) 
 Có hai bình mỗi bình đựng một chất lỏng nào đó. Một học sinh lần lượt múc từng ca chất lỏng ở 
bình 2 trút vào bình 1 và ghi lại nhiệt độ cân bằng ở bình 1 sau mỗi lần trút thứ tự là 200C, 350C, 
bỏ sót một lần không ghi, rồi 500C. Hãy tính nhiệt độ khi có cân bằng nhiệt ở lần bị bỏ sót không 
ghi đó và nhiệt độ của mỗi ca chất lỏng lấy từ bình 2 trút vào. Coi nhiệt độ và khối lượng của mỗi 
ca chất lỏng lấy từ bình 2 đều như nhau, bỏ qua sự trao đổi nhiệt với môi trường. 
 Câu 5. (5 điểm) 
 Cho một thấu kính L, biết vị trí của các tiêu điểm F, F’; 
quang tâm O; trục chính xx’; ảnh S’ và chiều truyền của 
ánh sáng theo chiều mũi tên (hình vẽ) 
 a. Dùng đường đi của các tia sáng qua thấu kính xác 
định vị trí vật S và loại thấu kính. 
 b. Biết tiêu cự f của thấu kính L có độ lớn 12cm và 
khoảng cách từ S’ đến thấu kính L là 6cm. Hãy xác định 
khoảng cách từ vật S đến thấu kính L. 
------------------ HẾT ------------------ 
- Thí sinh không sử dụng tài liệu. 
- Giám thị không giải thích gì thêm. 
Số báo danh 
A
D 
 B 
C
 1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀOTẠO 
THANH HÓA 
ĐÁP ÁN CHẤM 
ĐỀ THI CHÍNH THỨC 
(Đáp án này gồm 4 trang, mỗi ý gắn 
với chấm tròn • ứng với 0.5 điểm) 
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH 
Năm học 2010-2011 
Môn thi: Vật lý. Lớp 9.THCS 
Ngày thi: 24/03/2011 
Câu Nội dung Điểm 
a. • kWhJUItQ 367,013200060.20.5.220 ≈=== 
b. • Số tiền điện phải trả là: M = 30.0,367.1200 = 13212 đồng. 
0,5 
0,5 
Câu 1 
(3 đ) 
• Ta có 22 U
RPPhp = 
Để giảm Php thì có hai cách: 
• Cách 1: Giảm R, cách 2: tăng U 
• Đối với cách 1: Vì 
S
lR ρ= . Không thể giảm R bằng cách giảm điện trở suất vì 
các kim loại dùng làm dây dẫn có điện trở suất chênh nhau không đến 10 lần. 
Không thể giảm R bằng cách giảm l vì khoảng cách từ máy phát đến nơi sử 
dụng là cố định. Để giảm R thì phải tăng S. Muốn Php giẩm 100 lần thì R cũng 
phải giảm 100 lần nên S tăng lên 100 lần. 
• Đối với cách 2: Muốn giảm Php 100 lần chỉ cần tăng U lên 10 lần nhờ máy 
biến áp. Cách này lợi hơn. 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
Câu 2 
(4 đ) 
a. Tính tốc độ trung bình. 
• Gọi S1, S2, Sn lần lượt là các quãng đường đi được trong 1/4h kế tiếp nhau 
v1, v2,vn là giá trị của vận tốc khi xe chạy trên các quãng đường ấy 
v1=10km/h 
v2=2v1 =20km/h 
v3=3v1=30km/h 
. 
Vn=kv1= 10n (km/h) 
• Quãng đường đi được: 
 S1 = v1t = 10.1/4 = 2,5km 
 S2 = v2t = 20.1/4 = 5km 
 S3 = v3t = 30.1/4 = 7,5km 
 . 
 Sk = vnt = 10n.1/4 = 2,5n (km) 
• Tổng quãng đường : S = S1 + S2 + S3 ..+Sn = 2,5(1+2+3.+n) (n nguyên 
dương) 
• S = 2,5n(n+1)/2 = 100 => n(n+1) = 80 
 => n2 +n- 80 =0 Æ n =8,45 hoặc n= - 9,45 
 Vì n nguyên dương, nếu n= 8 thì S = 2,5.8(8+1) = 90 (km) 
• Như vậy tốc độ trung bình là vTB = AB/t 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
 2
• Thời gian 8 lần xe chuyển động là t1 = 8.1/4 = 2h 
- Thời gian 8 lần xe nghỉ 15 phút là t2 = 8.1/12 = 2/3h 
- Thời gian xe chuyển động 10km cuối là t3 = 10/90 = 1/9h 
 Vậy t = t1+ t2 + t3 = 2+ 2/3 + 1/9 = 25/9h 
• Tốc độ trung bình vTB = 100/(25/9) = 36km/h 
0,5 
0,5 
 b. Thời điểm tới B 
• Xe tới B đồng hồ chỉ lúc 8h15’ + 2h 46’40’’ = 11h01’40’’ 
0,5 
a. Xác định R5 để ampe kế chỉ 0,2A 
 • Vẽ lại mạch điện như hình vẽ. 
 • Ký hiệu điện trở đoạn AC là x = 0,5 + R5 
Điện trở toàn mạch là 
32
3
1
1
0
2
RR
RR
xR
xRRRtm ++++= 
Thay số: Rtm = 
3 22
1 1
x x
x x
++ =+ + 
• Cường độ dòng điện mạch chính: ( )
23
12
+
+==
x
x
R
UI
tm
• Cường độ dòng điện qua đoạn mạch AC(chứa x): 
23
2
+= xI x 
 Cường độ dòng điện qua R3 là: ( )232
1
3 +
+=
x
xI 
• Xét tại nút C: IA= Ix – I3 ⇒ ( ) ( ) 2,0232
3
232
1
23
2 =+
−=+
+−+= x
x
x
x
x
I A (1) 
(do )3II x ≥ 
• Giải phương trình trên ta được x = 1Ω ⇒ R5 = 0,5Ω 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
Câu 3 
(4 đ) 
b. Ampe kế A chỉ giá trị lớn nhất 
• Từ phương trình (1), ta có: ( )232
3
+
−=
x
xI A (với x biến đổi từ 0,5Ω đến 3Ω) 
 3 3 3 1 46 4 6 4 6 4 6 4 6
x x
x x x x
x
−= = − = −+ + + + +
• Nhận thấy IA max ⇔ xmin ⇒ xmin= 0,5Ω ⇒ R5 = 0 
 Thay vào IA ta được IAmax= 0,357A 
0,5 
0,5 
 3
Câu 4 
(4 đ) 
• Gọi khối lượng, nhiệt dung riêng của bình 1 và từng ca chất lỏng của bình 2 
lần lượt là m1;c1 và m2; c2 
Nhiệt dung tương ứng q1 = m1.c1 và q2 = m2.c2 
• Nhiệt độ ban đầu của bình 2 là t2, nhiệt độ lần bỏ sót không ghi là tx. 
Phương trình cân bằng nhiệt sau lần trút thứ 2 là: 
q2 (t2 -35) = (q1 + q2) (35 - 20) 
15
502
2
1 −=⇒ t
q
q (1) 
• Phương trình cân bằng nhiệt cho lần trút thứ ba 
q2 (t2 - tx) = (q1 + 2 q2). (tx -35) (2) 
• Phương trình cân bằng nhiệt cho lần trút sau cùng. 
q2 (t2 -50) = (q1 + 3q2) (50 - tx) (3) 
• Thay (1) vào (2) xt⇒ = 5
70050
2
2
−
−
t
t (4) 
• Thay (1) vào (3) 
5
50035
2
2
−
+=⇒
t
tt x (5) 
• Từ (4) và (5) Ct 02 80=⇒ thay t2 = 800C vào (5) 
• xt⇒ = 440C 
Vậy nhiệt độ lần bỏ sót là 440C 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
Câu 5 
(5 đ) 
a. Xác định vị trí vật S và loại thấu kính 
Ta phải xét 2 trường hợp: 
* Thấu kính là phân kỳ: 
• Phân tích: Ảnh S’ luôn luôn là ảnh ảo nằm bên trong vật. Theo tính chất của 
ảnh ảo của thấu kính phân kỳ, S’ là giao điểm của 2 tia xuất phát từ S gồm: tia 1 
qua quang tâm O và đi thẳng, tia 2 có phương song song với trục chính cho tia ló 
kéo dài qua F của thấu kính. Vẽ 2 tia này ta có được vị trí của S 
• Xác định vật S theo hình vẽ dưới: 
* Thấu kính là hội tụ: 
• Ảnh S’ nằm trong tiêu điểm F nên nó là ảnh ảo. Theo tính chất của ảnh ảo của 
thấu kính hội tụ, S’ là giao điểm kéo dài về phía trước thấu kính của 2 tia xuất 
phát từ S gồm: tia 1 qua quang tâm O và đi thẳng, tia 2 có phương kéo dài qua S 
qua thấu kính cho tia khúc xạ song song với trục chính x’x. Vẽ 2 tia này ta có 
được vị trí của S 
0,5 
0,5 
0,5 
 4
Lưu ý: Nếu thí sinh giải theo cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa 
------------------- HẾT ------------------- 
• Xác định vật S theo hình vẽ dưới: 
b. Xác định khoảng cách vật S đến thấu kính 
* Thấu kính là phân kỳ: 
• Kẻ đường cao S’I , dễ dàng thấy 
rằng I là trung điểm của OF: IO = IF 
= 6cm 
Vậy S’FO là tam giác cân ⇒ β = φ 
• Xét 2 tam giác vuông : SHO và 
FOH có OH chung; α = β (do so le 
trong nên α=φ mà φ =β) 
Vậy 2 tam giác này bằng nhau 
• ⇒ khoảng cách SH = FO = f = 12cm 
* Thấu kính là hội tụ: 
(Chú ý: Nếu học sinh làm đúng do 
áp dụng công thức ở THPT: 
'
1 1 1
d d f
+ = thì chỉ cho 50% tổng số 
điểm ở câu b) 
• Kẻ đường S’I , SK ⊥ x’x ; xét 2 tam 
giác vuông đồng dạng FOH và FKS, ta 
có tỉ số đồng dạng: 
O
O O
SK FK F KO f d
OH F F f
− −= = = (1) 
(d là khoảng cách từ vật S đến thấu 
kính) 
• Xét 2 tam giác vuông đồng dạng 
OSK và OI S’, ta có tỉ số đồng dạng: 
'
2
0,5
SK SK KO d d
S I OH OI f f
= = = = (2) 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5