Đề thi chọn học sinh giỏi Sinh học lớp 9 (Có đáp án) - Đề số 12 - UBND huyện Lệ Thủy

UBND HUYỆN LỆ THUỶ 
PHềNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI 
MễN: sinh hỌc 9
Thời gian: 90 phỳt (Khụng kể thời gian giao đề)
Cõu 1. (1điểm)
 Hóy so sỏnh kết quả lai phõn tớch F1 trong hai trường hợp di truyền độc lập và di truyền liờn kết của hai cặp tớnh trạng.
Cõu 2: (2 điểm ) 
 Phân loại các loại biến dị di truyền và biến dị không di truyền?
Cõu 3: ( 1,0 điểm )
 Nờu bản chất húa học và chức năng của gen.
Câu 4:(2điểm)
 Trình bày cấu trúc không gian của ADN? Tại sao nói cấu trúc ADN chỉ có tính ổn định tương đối?
Câu 5:(1,5điểm)
 Cấu trúc nào là vật chất di truyền ở cấp độ tế bào? Cơ chế ổn định vật chất đó qua các thế hệ khác nhau của tế bào và cơ thể?
Câu 6:(2,5 điểm)
 Lai hai ruồi dấm thuần chủng thân xám, cánh ngắn và thân đen, cánh dài, F1 thu được toàn ruồi thân xám, cánh dài. Cho ruồi F1 tạp giao ở F2 thu được 101 ruồi thân xám, cánh ngắn, 199 ruồi thân xám, cánh dài và 100 ruồi thân đen, cánh dài.
Biện luận viết sơ đồ lai từ P đến F2? 
Phải chọn ruồi khác có kiểu gen và kiểu hình thế nào để khi lai với ruồi F1 ở trên thu được thế hệ con có tỷ lệ 3 ruồi thân xám, cánh dài:1 ruồi thân xám, cánh ngắn
 Biết mỗi tính trạng do một gen quy định.
--------------- HẾT ---------------
UBND HUYỆN LỆ THUỶ 
PHềNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HSG
MễN: sinh hỌc 9
Cõu
Đỏp ỏn
Điểm
1
a/Giống nhau:đều cú hiện tượng phõn tớnh.
0,5
b/Khỏc nhau:
Di truyền độc lập
Di truyền liờn kết
Tỉ lệ phõn li kiểu gen,kiểu hỡnhlà:1:1:1:1.
Tỉ lệ phõn li kiểu gen,kiểu hỡnhlà:1:1.
0,5
2
* Biến dị di truyền:
 a. Biến dị tổ hợp
 b. Đột biến:
 - Đột biến gen: 
 +Mất một hoặc một số cặp nuclêôtit.
 + Thêm một hoặc một số cặp nuclêôtit.
 +Đảo vị trí một hoặc một số cặp nuclêôtit.
 +Thay thế một hoặc một số cặp nuclêôtit này bằng một hoặc một số cặp nuclêôtit khác.
 - Đột biến nhiễm sắc thể:
 + Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể: 
 * Mất đoạn nhiễm sắc thể.
 * Lặp đoạn nhiễm sắc thể.
 * Đảo đoạn nhiễm sắc thể.
 *Chuyển đoạn nhiễm sắc thể.
 + Đột biến số lượng nhiễm sắc thể: 
 *Đột biến dị bội.
 *Đột biến đa bội.
* Biến dị không di truyền: 
 Thường biến.
 Chú ý: Nếu chỉ kể tên đột biến gen chỉ cho 0,25điểm. Nếu phân loại được 2 loại đột biến gen trở lên cho thêm 0,25điểm.
 Nếu chỉ kể tên đột biến NST cho 0,25điểm, chỉ phân loại đột biến số lượng và đột biến cấu trúc NST, cho thêm 0,25điểm 
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
 3
*Bản chất húa học của gen:
-Gen cú bản chất húa học là ADN  
*Chức năng của gen:
-Mang thụng tin di truyền...
-Truyền thụng tin di truyền
0,5
0,5
4
* Cấu trúc không gian của ADN.
 - Do Oatxơn và Cric công bố năm 1953.
 - ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch đơn song song xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải.
 - Trên mỗi mạch đơn các nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hoá trị bền vững giữa đường của nuclêôtit này với axit của nuclêôtit bên cạnh.
 - Giữa hai mạch đơn các nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô theo nguyên tắc bổ sung, trong đó một bazơnitric có kích thước lớn phải được bù bằng một bazơnitric có kích thước nhỏ. A đi với T bằng hai liên kết hiđrô, G đi với X bằng ba liên kết hiđrô. Do đó khi biết trật tự sắp xếp các nuclêôtit trên mạch đơn này có thể suy ra trật tự sắp xếp các nuclêôtit trên mạch đơn kia.
 - ADN xoắn có tính chất chu kì, mỗi chu kì xoắn gồm 10 cặp nu, cao 34A0, đường kính 20A0.
 - Tỉ lệ (A+T)/(G+X) đặc trưng cho loài.
* Tính ổn định của ADN chỉ có tính chất tương đối:
 - Cấu trúc ADN ổn định nhờ:
 + Trên hai mạch đơn các nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hoá trị bền vững.
 + Giữa hai mạch đơn các nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô có số lượng rất lớn.
 - Tính ổn định của ADN chỉ có tính tương đối vì:
 + Liên kết hiđrô có số lượng lớn nhưng là liên kết yếu nên khi khi cần liên kết hiđrô có thể đứt, hai mạch đơn của ADN tách nhau ra để ADN tái sinh và sao mã.
 + ADN có khả năng đột biến (đột biến gen).
 + ở kì đầu giảm phân I có thể xảy ra hiện tượng bắt chéo trao đổi đoạn tạo thông tin di truyền mới.
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
5
* Vật chất di truyền ở cấp độ tế bào là nhiễm sắc thể.
* Cơ chế ổn định vật chất đó qua các thế hệ khác nhau của tế bào và cơ thể
 - Đối với loài sinh sản hữu tính:
 + Qua các thế hệ khác nhau của tế bào trong cùng một cơ thể, bộ nhiễm sắc thể được duy trì ổn định nhờ cơ chế nguyên phân.
 Sự kiện chính là là sự nhân đôi nhiễm sắc thể ở kì trung gian và sự phân li đồng đều nhiễm sắc thể ở kì sau đảm bảo hai tế bào con sinh ra có bộ nhiễm sắc thể giống hệt mẹ.
 + Qua các thế hệ khác nhau của cơ thể bộ nhiễm sắc thể được duy trì ổn định nhờ sự kết hợp của ba cơ chế nguyên phân, giảm phân và thụ tinh. 
 Các sự kiện quan trọng nhất là sự nhân đôi, phân li và tổ hợp nhiễm sắc thể trong nguyên phân và giảm phân, sự tổ hợp các nhiễm sắc thể tương đồng có nguồn gốc từ bố và mẹ trong thụ tinh ( giảm phân tạo giao tử có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n), thụ tinh khôi phục lại bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội (2n).
 - Đối với loài sinh sản sinh dưỡng: bộ nhiễm sắc thể được duy trì ổn định qua các thế hệ khác nhau của tế bào và qua các thế hệ khác nhau của cơ thể đều nhờ cơ chế nguyên phân.
 Sự kiện chính là là sự nhân đôi nhiễm sắc thể ở kì trung gian và sự phân li đồng đều nhiễm sắc thể ở kì sau đảm bảo hai tế bào con sinh ra có bộ nhiễm sắc thể giống hệt mẹ.
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
6
a. Biện luận viết sơ đồ lai từ P đến F2.
- Xác định trội lặn:
 Lai hai ruồi dấm thuần chủng thân xám, cánh ngắn và thân đen, cánh dài, F1 thu được toàn ruồi thân xám, cánh dài. Vậy tính trạng thân xám là tính trạng trội, thân đen là tính trạng lặn, tính trạng cánh dài là tính trạng trội, cánh ngắn là tính trạng lặn.(theo định luật đồng tính Menđen)
- Quy ước gen: 
 B: thân xám b: thân đen
 V: cánh dài v: cánh ngắn
- Xét sự di truyền tính trạng màu sắc thân:
 ở F2 thân xám : thân đen = 3:1. Suy ra cả bố và mẹ đều có kiểu gen Bb
 SĐL: P: Thân xám x Thân xám
 Bb x Bb
 GP: B ; b B ; b
 F1 Tỉ lệ kiểu gen: 1BB : 2Bb : 1bb
 Tỉ lệ kiểu hình: 3 thân xám: 1 thân đen
- Xét sự di truyền tính trạng kích thước cánh:
 ở F2 cánh dài : cánh ngắn = 3:1. Suy ra cả bố và mẹ đều có kiểu gen Vv
 SĐL: P: Cánh dài x Cánh ngắn
 Vv x Vv
 GP: V ; v V ; v
 F1 Tỉ lệ kiểu gen: 1VV : 2Vv : 1vv
 Tỉ lệ kiểu hình: 3 cánh dài: 1 cánh ngắn
- Xét sự di truyền đồng thời cả hai tính trạng:
 Nếu các gen quy định tính trạng phân li độc lập thì:
 (3 thân xám: 1 thân đen) (3 cánh dài: 1 cánh ngắn) =
9thân xám, cánh dài:3thân xám, cánh ngắn:3thân đen, cánh dài:1 thân đen, cánh ngắn
Nhưng tỉ lệ đề bài là 1thân xám, cánh ngắn:2thân xám, cánh dài:1thân đen, cánh dài. Vậy các gen không phân li độc lập mà di truyền liên kết.
 - F1 dị hợp hai cặp gen, F2 có tỉ lệ phân li kiểu hình là 1:2:1, suy ra F1 có kiểu gen dị hợp tử chéo Bv
 bV
Bố mẹ thuần chủng: 
 thân xám, cánh ngắn kiểu gen Bv ; 
 Bv
 thân đen, cánh dài có kiểu gen bV 
 bV 
SĐL: P: thân xám, cánh ngắn x thân đen, cánh dài 
 Bv bV
 Bv x bV
 GP: Bv bV
 F1: Bv
 bV 
 ( 100% thân xám, cánh dài)
 F1 x F1: thân xám, cánh dài x thân xám, cánh dài
 Bv x Bv
 bV bV 
 GF1: Bv ; bV Bv ; bV
 F2: Bv Bv bV
 T LKG: 1 : 2 : 1
 Bv bV bV
 TLKH: 1thân xám, :2thânxám, :1thân đen,
 cánh ngắn cánh dài cánh dài.
b. Chọn ruồi khác để khi lai với ruồi F1 ở trên thu được thế hệ con có tỷ lệ 3 ruồi thân xám, cánh dài:1 ruồi thân xám, cánh ngắn.
 Thế hệ con có kiểu hình 100% thân xám mà ruồi F1 có kiểu gen Bb, vậy ruồi đem lai chỉ cho giao tử B, kiểu gen là BB.
 Thế hệ con có tỷ lệ cánh dài: cánh ngắn= 3:1, suy ra cả bố và mẹ có kiểu gen Vv.
 Vậy ruồi đem lai có kiểu gen là :
 BV (kiểu hình thân xám, cánh dài)
 Bv
 P: thân xám, cánh dài x thân xám, cánh dài
 Bv BV
 bV Bv 
 GP: Bv ; bV BV ; Bv
 F1: BV bV BV Bv
 Bv Bv bV Bv
 T LKG: 1 : 1 : 1 : 1
 bV Bv
 TLKH: 3 thân xám, cánh dài:1 thân xám, cánh ngắn.
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
--------------- HẾT ---------------