Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 9 năm học 2015 – 2016 môn thi: địa lý thời gian 150 phút

PHÒNG GD &ĐT THANH OAI 
TRƯỜNG THCS THANH VĂN 
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Năm học 2015 – 2016
Môn thi: Địa lý.
 Thời gian: 150 phút.( không kể thời gian giao đề)
Câu 1 (3,0 điểm)
a. Tại sao Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời lại sinh ra hai thời kì nóng và lạnh luân phiên nhau ở hai nửa cầu Bắc và Nam trong một năm?
b. Giải thích hiện tượng các mùa ở hai bán cầu Bắc và Nam trái ngược nhau vào ngày 22 tháng 6.
c. Một trận bóng đá được tổ chức tại nước Anh vào lúc 18 giờ ngày 20 tháng 10 năm 2010 và được truyền hình trực tiếp trên thế giới. Hỏi lúc đó ở Hà Nội, Niu Iooc là mấy giờ, ngày nào? (Biết Hà Nội ở múi giờ 7; Niu Iooc ở múi giờ 19 giờ GMT).
Câu 2: (3 điểm)
Cho bảng thông tin dưới đây:
Diễn biến của mùa bão dọc bờ biển Việt Nam
Mùa bão( tháng)
6
7
8
9
10
11
Toàn quốc
X
X
X
X
X
X
Quảng Ninh đến Nghệ An
X
X
X
X
Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi
X
X
X
X
Bình Định đến Bình Thuận
X
X
X
Vũng Tàu đến Cà Mau
X
X
a. Dựa vào bảng trên em hãy nhận xét tình hình bão của Việt Nam.
b. Dựa vào bảng trên, em hãy chọn thời gan và địa điểm du lịch nào để an toàn và ít tốn kém cho chuyến đi du lịch biển vào thời kì nghỉ hè.
Câu 3: (4 điểm)
Ở nước ta, việc làm đã và đang trở thành vấn đề được cả nước quan tâm, em hãy trình bày:
a. Đặc điểm về nguồn lao động của nước ta.
b. Vấn đề việc làm và phương hướng giải quyết việc làm ở nước ta hiện nay.
Câu 4: (5 điểm)
Cho bảng số liệu
DIỆN TÍCH VÀ GIÁ TRỊ SẢN XUẤT CỦA NGÀNH TRỒNG CÂY CÔNG NGHIỆP Ở NƯỚC TA
Năm
2005
2007
2010
2012
Tổng diện tích
2496
2668
2809
2953
	- Cây công nghiệp hằng năm
862
846
798
730
	- Cây công nghiệp lâu năm
1634
1822
2011
2223
Giá trị sản xuất (nghìn tỉ đồng)
79
91
105
116
(Nguồn : Niên giám thống kê Việt Nam 2013, Nhà xuất bản Thống kê, 2014)
1. Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện diện tích và giá trị sản xuất của ngành trồng cây công nghiệp ở nước ta trong giai đoạn 2005 - 2012.
2. Nhận xét tình hình phát triển của ngành trồng cây công nghiệp từ biểu đồ đã vẽ và giải thích.
Câu 5 (5 điểm)
 Phân tích các thế mạnh về kinh tế của Trung du và miền núi phía Bắc nước ta. 
- Hết -
PHÒNG GD &ĐT THANH OAI 
TRƯỜNG THCS THANH VĂN 
ĐÁP ÁN CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Câu
Nội dung
Điểm
1 (3,0)
 a. Khi Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời lại sinh ra hai thời kì nóng và lạnh luân phiên nhau ở hai nửa cầu Bắc và Nam trong một năm vì:
- Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng trong khi di chuyển trên quỹ đạo nên Trái Đất có lúc ngả nửa cầu Bắc, có lúc ngả nửa cầu Nam về phía Mặt Trời. 
- Nửa cầu nào ngả về phía Mặt Trời, thì có góc chiếu lớn, nhận nhiều ánh sáng và nhiệt. Lúc ấy là mùa nóng của nửa cầu đó. Nửa cầu nào chếch xa Mặt Trời, thì có góc chiếu nhỏ, nhận ít ánh sáng và nhiệt. Lúc ấy là mùa lạnh của nửa cầu đó.
b. Giải thích hiện tượng các mùa ở hai bán cầu Bắc và Nam trái ngược nhau vào ngày 22 tháng 6:
- Vào ngày 22 tháng 6 (hạ chí) ánh sáng Mặt Trời chiếu vuông góc với mặt đất vào lúc giữa trưa tại chí tuyến Bắc. Bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có góc chiếu lớn, nhận nhiều ánh sáng và nhiệt. Lúc ấy là mùa nóng (mùa hạ). 
- Ngược lại Bán cầu Nam chếch xa Mặt Trời, có góc chiếu nhỏ, nhận ít ánh sáng và nhiệt. Lúc ấy là mùa lạnh (mùa đông). 
c. Một trận bóng đá được tổ chức tại nước Anh vào lúc 18 giờ ngày 20 tháng 10 năm 2010 và được truyền hình trực tiếp trên thế giới thì:
- Ở Hà Nội là 1 giờ ngày 21 tháng 10 năm 2010.
- Ở Niu Iooc là 13 giờ ngày 20 tháng 10 năm 2010. 
1,0
1,0
1,0
2(3,0)
*Nhận xét tình hình bão Việt Nam
- Bão thường xuất phát từ Thái Bình Dương và biển Đông.
- Bão xảy ra trong cả nước, mùa bão bắt đầu từ tháng 6 và kết thúc vào tháng 11, có khi đến sớm hơn và chấm dứt trễ hơn.
- Ba tháng tập trung nhiều bão nhất là tháng 8,9 và 10.
- Mùa bão chậm dần từ Bắc vào Nam. Nam Bộ rất ít khi có bão và chỉ diễn ra vào các tháng cuối năm.
- Khu vực bờ biển miền trung là khu vực chịu ảnh hưởng mạnh của bão
* Thời gian và địa điểm du lịch
- Thời gian: Tháng 6
- Địa điểm: Từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi
( Nếu nêu được một số địa điểm du lịch từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi thí cho 1,0 điểm nếu không nêu được cho 0,75 điểm)
2,0
1,0
3 (4,0)
a. Đặc điểm nguồn lao động.
- Số lượng lao động.
+ Nguồn lao động nước ta dồi dào và tăng nhanh.
+ Mỗi năm nước ta có thêm khoảng 1 triệu lao động.
- Chất lượng nguồn lao động.
+ Lao động nước ta cần cù, chịu khó, nhiều kinh nghiệm sản xuất, có khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật.
+ Trình độ lao động ngày càng được nâng cao.
+ Tác phong công nghiệp còn hạn chế, thiếu lao động có tay nghề cao
- Phân bố lao động.
+ Phân bố chưa hợp lí giữa các vùng lãnh thổ giữa các khu vực sản xuất.
+ Lao động có tay nghề chủ yếu tập trung ở đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ.
b. 
* Vấn đề việc làm.
- Là vấn đề kinh tế- xã hội gay gắt ở nước ta hiện nay, trong điều kiện nền kinh tế thị trường.
- Ở các đô thị, đặc biệt trong các thành phố lớn, số người chưa có việc làm chiếm tỉ lệ rất cao. Lao động ở nông thôn gắn với sản xuất nông nghiệp, việc làm có tính chất mùa vụ, số nông nhàn khá nhiều.
- Số người chưa có việc làm tương đối nhiều.
* Hướng giải quyết.
- Phân bố lại dân cư và lao động trên phạm vi cả nước
- Đa dạng hóa các hoạt động kinh tế ở nông thôn
- Các biện pháp khác.
+ Phát triển các hoạt động công nghiệp, dịch vụ ở thành phố
+ Đẩy mạnh công tác dân số- kế hoạch hóa gia đình.
+ Chú trọng công tác hướng nghiệp trong nhà trường, đa dạng hóa các loại hình đào tạo.
2,0
1,0
1,0
4 (5,0)
a. Vẽ biểu đồ kết hợp cột và đường: Chính xác, khoa học, đẹp.
(Thiếu: tên biểu đồ, chú giải, số liệu, đơn vị trên các trục trừ mỗi yếu tố 0.25 điểm)
b. Nhận xét:
	- Nhìn chung ngành trồng cây công nghiệp luôn phát triển từ 2005 – 2012.
	- Tổng diện tích từ 2005 – 2012 tăng 457 nghìn ha tăng 18,3%.
	- Cây công nghiệp hàng năm 2005 – 2007 diện tích tăng, từ năm 2010, 2012 diện tích giảm, từ năm 2005 – 2012 diện tích giảm 132 nghìn ha, giảm 15,3%.
	- Cây công nghiệp lâu năm từ 2005 – 2012 diện tích tăng 589 nghìn ha.
	- Tốc độ tăng trưởng của diện tích cây công nghiệp lâu năm tăng nhanh hơn cây công nghiệp hàng năm.
	- Giá trị sản xuất từ 2005 – 2015 tăng 37 nghìn tỉ đồng tăng 46,8%.
c. Giải thích:
	Ngành trồng cây công nghiệp nước ta phát triển mạnh vì:
	- Nước ta có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển cây công nghiệp: đất trồng (3/4 diện tích là núi và cao nguyên với nhiều loại đất feralit, tốt nhất là đất đỏ badan, đất xám phù sa cổ, đất phù sa), nguồn nước dồi dào, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa phù hợp với nhiều cây công nghiệp nhiệt đới, có sự phân hóa của nhiệt độ theo độ cao nên có thể trồng cây công nghiệp cận nhiệt đới (chè, trẩu, sở, hồi).
	- Lao động đông có nhiều kinh nghiệm trồng và chế biến sản phẩm cây công nghiệp.
	- Chủ trương của nhà nước đẩy mạnh việc trồng cây công nghiệp (đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp).
	- Thị trường tiêu thụ mở rộng trong nước và nhất là thị trường xuất khẩu.
	- Diện tích trồng cây công nghiệp lâu năm ở nước ta tăng mạnh vì nhiều sản phẩm công nghiệp lâu năm của nước ta là mặt hàng xuất khẩu có giá trị (chè, cà phê, cao su).
	- Giá trị sản xuất tăng cao vì công nghiệp chế biến phát triển, chất lượng sản phẩm công nghiệp được nâng cao.
2,0
1,0
2,0
5 (5,0)
a. Nêu vị trí địa lí của vùng
b. Thế mạnh về khai thác khoáng sản và thủy điện.
* Khoáng sản:
- Khoáng sản phong phú và đa dạng: Than đá, quặng sắt, mangan, đồng, chì, kẽm, đất hiếm, apatit.
- Các mỏ than đá tập trung chủ yếu ở khu Đông Bắc. Vùng than Quảng Ninh trữ lượng thăm dò khoảng 3 tỉ tấn, lớn bậc nhất và chất lượng than tốt nhất Đông Nam Á.
- Khu Tây Bắc có các mỏ khá lớn như mỏ đồng-niken ( Sơn La), Đồng- vàng ( Lào Cai).....
* Thủy điện
- Vùng có trữ năng thủy điện lớn. Nhà máy thủy điện Sơn La, Hòa Bình
- Dựa trên nguồn khoáng sản than phát triển nhà máy nhiệt điện. nhà máy nhiệt điện Phả Lại, Na Dương....
c. Thế mạnh về cây công nghiệp, cây dược liệu, rau, quả cận nhiệt và ôn đới.
- Có thế mạnh phát triển các cây công nghiệp có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới. Đây là vùng chè lớn nhất của cả nước.
- Có điều kiện khí hậu rất thuận lợi để trồng các cây thuốc quý: Tam thất, đương quy, đỗ trọng....
- Các cây ăn quả nổi tiếng như mận, đào, lê....
- Trên các vùng cao Mộc Châu, Sơn La, Hà Giang còn là nơi trồng các cây rau ôn đới: su hào, bắp cải, hoa lơ....
d. Thế mạnh về chăn nuôi đại gia súc.
- Khu vực có nhiều đồng cỏ để chăn nuôi đại gia súc.
- Chăn nuôi trâu phát triển mạnh ở vùng núi và trung du bắc bộ
- Bò được chăn nuôi chủ yếu trên các cao nguyên ở Tây Bắc như Mộc Châu( Sơn La)
0,5
1,0
1,0
1,5
1,0
Duyệt của BGH Xác nhận của tổ	 Ngưởi ra đề
	 Tào Thị Huệ