Đề thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh Sinh học lớp 9 (Có đáp án) - Năm học 2016-2017 - Phòng GD & ĐT Thiệu Hóa

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THIỆU HÓA
Đề chính thức
 ĐỀ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HSG CẤP TỈNH
 NĂM HỌC 2016-2017
 MÔN THI: SINH HỌC
 Thời gian làm bài 150 phút
C©u 1: 2.5 ®iÓm
a. Ph©n tö ADN nh©n ®«i theo nh÷ng nguyªn t¾c nµo?
b. V× sao ADN cã cÊu t¹o rÊt ®a d¹ng vµ ®Æc thï?
c. Gi¶ sö mét m¹ch ®¬n cña ADN cã tØ lÖ: = 0,25 th× tØ lÖ nµy ë m¹ch bæ sung vµ c¶ trªn ph©n tö ADN lµ bao nhiªu?
C©u 2: 2.5 ®iÓm
a. Ph¸t biÓu néi dung cña qui luËt ph©n li vµ ph©n li ®éc lËp cña Men ®en?
b. Cho hai loµi sinh vËt, loµi thø nhÊt cã kiÓu gen AaBb, loµi thø hai cã kiÓu gen. Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®­îc 2 kiÓu gen nãi trªn? BiÕt r»ng mçi gen qui ®Þnh mét tÝnh tr¹ng, tÝnh tr¹ng tréi lµ tréi hoµn toµn.
C©u 3: 3.0 ®iÓm
a. Ph©n biÖt cÆp nhiÔm s¾c thÓ t­¬ng ®ång víi nhiÔm s¾c thÓ kÐp.
b. Quan sát một tế bào của một loài động vật đang phân bào bình thường thấy có 40 NST đơn đang phân li về hai cực của tế bào.
- Xác định bộ NST lưỡng bội của loài động vật trên?
- Kết thúc quá trình phân bào trên, các tế bào con sinh ra còn có thể tiếp tục phân chia được nữa hay không? Tại sao?
C©u 4: 3.0 ®iÓm
a. So sánh ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n cña quá trình tự nhân đôi của ADN với quá trình tổng hợp ARN. Vì sao ARN thông tin được xem là bản sao của gen cấu trúc?
b. Trong cấu trúc không gian của ADN, nguyên tắc bổ sung được thể hiện như thế nào? Trình bày hệ quả của nguyên tắc bổ sung.
C©u 5: 2.0 ®iÓm
a. TÕ bµo cña mét loµi sinh vËt cã bé NST l­ìng béi ®­îc kÝ hiÖu AaBbDdXY. X¸c ®Þnh tªn vµ giíi tÝnh cña loµi nµy?
b. Thực hiện phép lai P: AabbDd x AaBbdd. Biết mỗi gen quy định một tính trạng, có quan hệ trội lặn hoàn toàn, mỗi gen nằm trên một cặp nhiễm sắc thể thường khác nhau. Kh«ng cÇn lËp b¶ng hãy xác định:
- Số loại kiểu gen, số loại kiểu hình ở F1.
- Tỉ lệ mçi lo¹i kiểu gen AABbDd, AaBbdd; Tỉ lệ mçi lo¹i kiểu hình A-bbdd, aabbdd ở F1.
C©u 6: 1.0 ®iÓm
Cã 10 hîp tö cña cïng mét loµi nguyªn ph©n mét sè lÇn b»ng nhau vµ ®· sö dông cña m«i tr­êng néi bµo nguyªn liÖu t­¬ng ®­¬ng víi 5040 NST ®¬n. Trong c¸c tÕ bµo con ®­îc t¹o thµnh cã tæng sè 5120 NST ®¬n.
a. X¸c ®Þnh tªn loµi?
b. TÝnh sè lÇn nguyªn ph©n cña hîp tö trªn?
C©u 7: 2.5 ®iÓm
Ở ®Ëu Hµ Lan gen A qui ®Þnh hoa ®á lµ tréi hoµn toµn so víi gen a qui ®Þnh hoa tr¾ng.
a. X¸c ®Þnh kiÓu gen cña P ®Ó F1 ®ång tÝnh?
b. Cho c©y hoa ®á tù thô phÊn thu ®­îc F1 cã tØ lÖ 3 ®á : 1 tr¾ng. Cho c¸c c©y F1 tù thô phÊn th× tØ lÖ kiÓu gen vµ kiÓu h×nh ë ®êi F2 nh­ thÕ nµo? 
Câu 8: 3.5 điểm
Khi lai giữa P đều thuần chủng, nhận được F1. Cho F1 lai với một cá thể khác chưa biết kiểu gen, đời F2 xuất hiện các kiểu hình theo tỷ lệ 131 quả lớn, vị ngọt: 253 quả bé, vị ngọt: 126 qủa lớn, vị chua. Biết mỗi gen quy định một tính trạng, tính trạng quả lớn trội hoàn toàn so với quả bé.
a. Biện luận quy luật di truyền đã chi phối phép lai trên.
b. Xác định kiểu gen của P và lập sơ đồ lai.
................................................Hết........................................................................
Họ và tên thí sinh:Số báo danh
H­íng dÉn chÊm đề thi chọn HSG môn sinh 9 năm học 2016-2017
Câu 1
2.5 ®
a. ADN nh©n ®«i theo nguyªn t¾c:
- Khu«n mÉu: 2 m¹ch cña ph©n tö ADN mÑ lµm khu«n mÉu t¹o 2 ph©n tö ADN con.
- NTBS: C¸c nuclª«tÝt ë 2 m¹ch khu«n liªn kÕt víi c¸c nuclª«tÝt tù do trong m«i trường néi bµo theo NT: A -T; G- X.
- NT b¸n b¶o toµn: Trong 2 m¹ch cña ph©n tö ADN con cã mét m¹ch cña ADN mÑ.
b.
- ADN cã cÊu tróc theo nguyªn t¾c ®a ph©n víi 4 lo¹i ®¬n ph©n lµ: A,T,G,X.
 - Do sè l­îng, TP, tr×nh tù s¾p xÕp kh¸c nhau cña 4 lo¹i nuclª«tÝt, t¹o nªn sù ®a d¹ng vµ ®Æc thï cña ADN.
c. Gäi c¸c läai N cña m¹ch thø nhÊt cña ADN lµ: A1, T1 , G1, X1
C¸c lo¹i N cña m¹ch bæ sung lµ: A2, T2,G2, X2.
Theo NTBS:= = 0, 25 =1/4 
 => = 4 =>=1
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.5đ
0.5đ
0.25đ
0.5đ
Câu2
2.5®
a. 
- Qui luËt ph©n li: Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt như ë c¬ thÓ bè mÑ thuÇn chñng.
- Qui luËt ph©n li ®éc lËp: C¸c cÆp nh©n tè di truyÒn(cÆp gen) ®ã ph©n li ®éc lËp trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö.
b. Cho tù thô phÊn( TV) hoÆc giao phèi gÇn (§V) ®èi víi tõng kiÓu gen. C¨n cø vµo ®êi con F1:
 + NÕu kÕt qu¶ F1 cã 16 tæ hîp, 9 kiÓu gen, 4 kiÓu h×nh→ kiÓu gen lµ: AaBb.
 + NÕu kÕt qu¶ F1 cã 4 tæ hîp, 3 kiÓu gen, 2 kiÓu h×nh→ kiÓu gen lµ: AB/ab.
- Cho c¸c c¸ thÓ ®ã lai ph©n tÝch:
 + NÕu kÕt qu¶ F1 cho tØ lÖ kiÓu h×nh:1:1:1:1→ kiÓu gen lµ: AaBb
 + NÕu kÕt qu¶ F1 cho tØ lÖ kiÓu h×nh: 1:1 → kiÓu gen lµ: AB/ab
0.5đ
0.5đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
Câu3
3.0®
a. Mỗi ý đúng được 0.25 đ
NST kÐp
CÆp NST t­¬ng ®ång
ChØ lµ 1 NST gåm 2 cr«matÝt ®Ýnh víi nhau ë t©m ®éng
Gåm 2 NST ®ång d¹ng
ChØ 1 nguån gèc: hoÆc tõ bè hoÆc tõ mÑ
Cã 2 nguån gèc kh¸c nhau: 1 tõ bè, 1 tõ mÑ
2 cr«matÝt ho¹t ®éng nh­ 1 thÓ thèng nhÊt
2 NST cña cÆp t­¬ng ®ång ho¹t ®éng ®éc lËp nhau
C¸c gen ë vÞ trÝ t­¬ng øng trªn 2cr«matÝt gièng nhau
Gen ë vÞ trÝ t­¬ng øng trªn 2NST cã thÓ gièng hoÆc kh¸c nhau
b. NST đơn đang phân li về hai cực của tế bào thì sự phân bào này chỉ có ở kì sau của nguyên phân hoặc kì sau của giảm phân 2.
- TH 1: Kì sau của nguyên phân: Mỗi TB mang 4n NST đơn =>
2n = 40 : 2 = 20 NST.
- TH 2: Kì sau của giảm phân 2: Mỗi TB mang 2n NST đơn =>
2n = 40 NST.
- TH 1: TB đang thực hiện quá trình nguyên phân thì các TB con sinh ra vẫn có thể phân chia tiếp vì nguyên phân xảy ra ở các loại tế bào: hợp tử, tế bào sinh dưỡng, tế bào sinh dục sơ khai.
- TH 2: Tế bào đang ở kì sau của giảm phân 2 thì TB sinh ra là giao tử hoặc các thể cực thứ 2 nên không còn khả năng phân chia.
1.0đ
0.5đ
0.25đ
0.25đ
0.5đ
0.5đ
Câu4
3.0®
a* Khác: Mỗi ý đúng được 0.25 đ
Cơ chế tự nhân đôi của ADN
Cơ chế tổng hợp ARN
- Diễn ra suốt chiều dài của phân tử ADN
- Diễn ra trên từng đoạn của phân tử ADN, tương ứng với từng gen hay từng nhóm gen
- Các nuclêotit tự do liên kết với các nuclêtit của ADN trên cả hai mạch khuôn; A liên kết với T và ngược lại
- Các nuclêtit tự do chỉ liên kết với các nuclêtit trên mạch mang mã gốc của ADN; A liên kết với U
- Hệ enzim ADN-Pôlimeraza
- Hệ enzim ARN-Pôlimeraza
- Từ một phân tử ADN mẹ tạo ra hai ADN con giống hệt nhau và giống ADN mẹ 
- Từ một phân tử ADN mẹ có thể tổng hợp nhiều loại ARN khác nhau, từ một đoạn ADN có thể tổng hợp được nhiều phân tử ARN cùng loại
- Sau khi tự nhân đôi ADN con vẫn ở trong nhân
- Sau khi được tổng hợp các phân tử ARN được ra khỏi nhân
- Chỉ xảy ra trước khi tế bào phân chia
- Xảy ra trong suốt thời gian sinh trưởng của tế bào
- Giải thích mARN là bản sao cấu trúc:
 Trình tự các nuclêôtit của mARN bổ sung với trình tự các nuclêôtit trên mạch khuôn của gen cấu trúc (mạch tổng hợp mARN) và sao chép nguyên vẹn trình tự các nuclêôtit trên mạch đối diện (mạch bổ sung) trừ một chi tiết là T được thay bằng U.
b. Trong phân tử ADN, các nuclêôtit giữa 2 mạch liên kết với nhau theo NTBS trong đó A của mạch đơn này liên kết với T của mạch đơn kia bằng 2 liên kết hiđrô, G của mạch đơn này liên kết với X của mạch đơn kia bằng 3 liên kết hiđrô và ngược lại.
* Hệ quả của NTBS được thể hiện ở những điểm sau:
	- Trong 1 phân tử ADN, khi biết trình tự đơn phân của 1 mạch thì suy ra được trình tự đơn phân của mạch còn lại.
	- Số lượng và tỉ lệ các loại đơn phân trong phân tử ADN:
A =T; G = X => A + G = T + X = A + X = T + G = 50% số nuclêôtit của cả phân tử ADN.
1.5đ
0.5đ
0.5đ
0.25đ
0.25đ
Câu5
2.0®
a. - TÕ bµo nµy cã 4 cÆp NST 	 => 2n = 8 loµi ruåi giÊm 
 - CÆp NST giíi tÝnh XY : Ruåi giÊm ®ùc
b. - Sè lo¹i kiÓu gen: 3.2.2 =12
 - Sè lo¹i kiÓu h×nh : 2.2.2 = 8 
 - TØ lÖ kiÓu gen: 
 + AABbDd = 1/4 .1/2. 1/2 = 1/16
	 + Aa Bb dd = 2/4 .1/2.1/2 = 2/16
 - TØ lÖ kiÓu h×nh: + A-bbdd = 3/4 .1/2. 1/2 = 3/16
	 + aabbdd = 1/4 .1/2.1/2 = 1/16
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
Câu 6
1.0 ®
a. Gäi 2n lµ bé NST luìng béi cña loµi, k lµ sè ®ît NP cña mçi hîp tö
 Ta cã: (2k - 1) x 10 x 2n = 5040
 2k x 10 x 2n = 5120
=> 2n = 8 => Ruåi giÊm
b. 2k x 10 x 8 = 5120 => 2k = 64 => k = 6
 => Mçi hîp tö NP 6 lÇn
0.5đ
0.5đ
Câu7 
2.5®
a. §Ó F1 ®ång tÝnh KiÓu gen cña P: AA x AA hoÆc AA x Aa 
 hoÆc AA x aa hoÆc aa x aa
b. F1: 3 ®á: 1 tr¾ng P hoa ®á cã kiÓu gen dÞ hîp Aa
P: Aa x Aa F1: : -> Tû lÖ kiÓu h×nh ®á : tr¾ng
- Cho F1 tù thô phÊn:
+ (AA x AA) F2: 
+ (Aa x Aa) F2: : : 
+ (aa x aa) F2: 
- TØ lÖ kiÓu gen ë F2: : : 
- TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 : ®á: tr¾ng
1.0đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
0.25đ
Câu8
3.5®
a. Quy luật di truyền
* Xét sự di truyền hình dạng quả
- Quy ước: A quả lớn; a quả bé.
 F2: quả lớn: quả bé = (131 + 126): 253 ≈ 1:1. 
 Đây là kết quả lai phân tích => cá thể dị hợp Aa x aa. (1) 
* Xét sự di truyền tính trạng vị quả:
- Quy ước: B quả ngọt; b quả chua
 F2: quả ngọt: quả chua = (131+ 253): 126 ≈ 3:1=> quả ngọt trội hoàn toàn so với quả chua =>F1 dị hợp: Bb x Bb. (2).
* Xét chung kiểu hình: 131: 253: 126 ≈ 1:2:1 # (1:1)(3:1) 
 Đây là kết quả của di truyền liên kết. Mặt khác F2 không xuất hiện kiểu hình mang 2 tính trạng lặn nên liên kết ở đây là liên kết đối.
b. Kết hợp (1) và (2) ta có kiểu gen của F1 và cá thể lai với nó là: 
 x
* TH1: Nếu F1 có kiểu gen => Kiểu gen của P: x 
 (HS viết SĐL từ P-> F2)
* TH 2: Nếu F1 có kiểu gen => Kiểu gen của P: x 
 (HS viết SĐL từ P->F2)
0.5đ
0.5đ
0.5đ
0.5đ
0.75đ
0.75đ