Đề kiểm tra chọn học sinh giỏi môn Tiếng Việt Lớp 5 - Năm học 2008-2009 - Trường Tiểu học Tam Thanh (Có đáp án)

phßng gi¸o dôc & ®µo t¹o tp 
tr­êng tiÓu häc tam thanh 
 bµi kiÓm tra chän häc sinh giái líp 5 
N¨m häc 2008- 2009 
m«n: tiÕng viÖt 
(Thêi gian lµm bµi 60 phót) 
Hä vµ tªn:...............................................................Líp........... 
§iÓm Lêi phª cña gi¸o viªn 
 §Ò bµi 
C©u 1: (1®iÓm) 
 §äc kÜ ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái. 
 "ChiÒu nµo còng vËy, con chim ho¹ mi Êy kh«ng biÕt tù ph­¬ng nµo bay ®Õn ®Ëu 
trong bôi tÇm xu©n ë v­ên nhµ t«i mµ hãt. 
 H×nh nh­ suèt mét ngµy h«m ®ã, nã vui mõng v× ®· ®­îc tha hå rong ruæi bay 
ch¬i kh¾p trêi m©y giã, uèng bao nhiªu n­íc suèi m¸t trong khe nói, nÕm bao nhiªu thø 
qu¶ ngon ngät nhÊt ë rõng xanh. Cho nªn nh÷ng buæi chiÒu tiÕng hãt cã khi ªm ®Òm, cã 
khi rén r·, nh­ mét ®iÖu ®µn trong bãng xÕ mµ ©m thanh vang m·i trong tÜnh mÞch, 
t­ëng nh­ lµm rung ®éng líp s­¬ng l¹nh mê mê rñ xuèng cá c©y." 
(Chim ho¹ mi hãt - Theo Ngäc Giao) 
 1.§o¹n v¨n trªn cã néi dung ca ngîi ®iÒu g×? 
 2. §o¹n v¨n trªn cã mÊy tõ l¸y? 
C©u 2: T×m vµ ghi l¹i c¸c danh tõ, ®éng tõ vµ tÝnh tõ trong c¸c c©u sau: 
 §Õn b©y giê, Hoa vÉn kh«ng quªn ®­îc khu«n mÆt hiÒn tõ, m¸i tãc b¹c, ®«i m¾t 
®Çy th­¬ng yªu lo l¾ng cña «ng. 
C©u 3: X¸c ®Þnh tr¹ng ng÷, chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c¸c c©u sau: 
a. Ngoµi v­ên, tiÕng m­a r¬i lép ®ép. 
b. Gi÷a hå, næi lªn mét hßn ®¶o nhá. 
c. V× ch¨m chØ häc tËp, b¹n Lan cña líp em ®· ®¹t häc sinh giái. 
C©u 4: Cho mét sè tõ sau: 
 ThËt thµ, b¹n bÌ, h­ háng, san sÎ, ch¨m chØ, g¾n bã, b¹n ®­êng, ngoan ngo·n, 
gióp ®ì, b¹n ®äc, khã kh¨n. 
H·y s¾p xÕp c¸c tõ trªn ®©y vµo 3 nhãm: 
a) Tõ ghÐp tæng hîp 
b) Tõ ghÐp ph©n lo¹i 
c) Tõ l¸y. 
C©u 5. Em h·y viÕt lªn nh÷ng c¶m nghÜ cña m×nh khi ®äc xong ®o¹n th¬: 
"Nh÷ng v¹t n­¬ng mµu mËt 
Lóa chÝn ngËp trong thung 
Vµ tiÕng nh¹c ngùa rung 
Suèt triÒn rõng hoang d·" 
 (PhÝa tr­íc cæng trêi- NguyÔn §×nh ¶nh) 
C©u 6: 
Em h·y t¶ l¹i mét kû vËt yªu thÝch nhÊt mµ em ®· ®­îc tÆng trong mét dÞp sinh nhËt 
m×nh. 
§¸p ¸n bµi kiÓm tra chän häc sinh giái líp 5 
N¨m häc 2008- 2009 
m«n: tiÕng viÖt 
C©u 1:(0,5®iÓm) 
 - Ca ngîi tiÕng hãt vµ ®êi sèng tù do phãng kho¸ng cña chim ho¹ mi.(0,25®) 
 - Bèn tõ l¸y.(0,25®) 
C©u 2.(1®iÓm) 
Danh tõ: B©y giê, Hoa, khu«n mÆt, m¸i tãc, ®«i m¾t, «ng (0,5®) 
§éng tõ: Quªn, th­¬ng yªu, lo l¾ng (0.25®) 
TÝnh tõ: HiÒn tõ, b¹c, ®Çy (0.25®) 
C©u 3(1,5®iÓm) 
Lµm ®óng mçi c©u cho 0,5 ®iÓm. 
a. Ngoµi v­ên,/ tiÕng m­a r¬i/ lép ®ép. 
 TN CN VN 
b. Gi÷a hå,/ næi lªn/ mét hßn ®¶o nhá. 
 TN VN CN 
c. V× ch¨m chØ häc tËp, b¹n Lan cña líp em ®· ®¹t häc sinh giái 
 TN CN VN 
C©u 4.(1®iÓm) 
a) Tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp: h­ háng, san sÎ, g¾n bã, gióp ®ì(0,5®) 
b) Tõ ghÐp cã nghÜa ph©n lo¹i: b¹n ®­êng, b¹n ®äc(0,25®) 
c) Tõ l¸y: thËt thµ, ch¨m chØ, ngoan ngo·n, khã kh¨n(0,25®) 
C©u 5:(1 ®iÓm) 
"Nh÷ng v¹t n­¬ng mµu mËt 
Lóa chÝn ngËp trong thung 
Vµ tiÕng nh¹c ngùa rung 
Suèt triÒn rõng hoang d·" 
 (PhÝa tr­íc cæng trêi- NguyÔn §×nh ¶nh) 
 HS nªu ®­îc: 
 ChØ b»ng bèn c©u th¬ nh­ng t¸c gi¶ ®· miªu t¶ ®­îc mét bøc tranh t­¬ng ®èi hoµn 
chØnh vÒ vÎ ®Ñp cña phÝa tr­íc cæng trêi víi kh«ng gian tr¶i réng( cña triÒn rõng, cña v¹t 
n­¬ng, cña thung lóa), víi mµu s¾c Êp ñ lªn h­¬ng( mµu mËt, mµu lóa chÝn) vµ vang 
vang trong ®ã lµ mét kh«ng gian rÊt ®Æc tr­ng vµ quen thuéc cña vïng nói rõng( tiÕng 
nh¹c ngùa rung). Bøc tranh tÜnh lÆng nh­ng Èn chøa mét søc sèng néi lùc, mét vÎ ®Ñp 
l¾ng s©u, tinh tÕ.. 
C©u 6. 
 Häc sinh viÕt bµi v¨n( kho¶ng 20-25 dßng) t¶ mét kû vËt mµ m×nh yªu thÝch viÕt ®óng 
kiÓu bµi v¨n t¶ ®å vËt, diÔn t¶ l­u lo¸t râ rµng. 
a, Më bµi(1®iÓm): giíi thiÖu ®­îc kû vËt m×nh yªu thÝch. VËt kû niÖm Êy do ai tÆng, tÆng 
khi nµo? 
b, Th©n bµi(3®iÓm) 
- T¶ theo thø tù chÆt chÏ, hîp lý( t¶ bao qu¸t, t¶ chi tiÕt) 1®iÓm 
- BiÕt chän t¶ nh÷ng nÐt cô thÓ, næi bËt nh»m" VÏ” l¹i ®å vËt ®ã thËt sinh ®éng, hÊp dÉn. 
- T¶ cã t©m tr¹ng. 
- Béc lé c¶m xóc, th¸i ®é, t×nh c¶m cña b¶n th©n, cè g¾ng truyÒn ®Õn ng­êi ®äc c¶m 
xóc, Ên t­îng ®Ñp vÒ vËt kû niÖm ®ã( 1®iÓm) 
c, KÕt bµi(1®iÓm): ThÓ hiÖn ®ù¬c t×nh c¶m yªu quý, tr©n träng vËt kû niÖm víi nh÷ng 
viÖc lµm vµ hµnh ®éng cô thÓ. 
* KhuyÕn khÝch nh÷ng HS cã më bµi gi¸n tiÕp vµ kÕt bµi më réng 
+ §iÓm toµn bµi tiÕng viÖt chÊm ®iÓm 10 lµm trßn ®Õn 0.5. 
+ §iÓm toµn bµi tiÕng viÖt bÞ trõ ®iÓm vÒ ch÷ xÊu vµ lçi chÝnh t¶ nh­ sau: 
- Ch÷ xÊu, tr×nh bµy bÈn trõ 1 ®iÓm (GV chÊm linh ®éng) 
 ĐỀ KIỂM TRA HỌC SINH GIỎI TH - MÔN TIẾNG VIỆT 
 Năm học 2010-2011 
ĐỀ CHÍNH THỨC - Thời gian làm bài 90 phút. 
Câu 1 (1 điểm) : Đoạn văn sau đã bị xoá dấu câu. Em hãy điền lại dấu câu vào các chỗ thích hợp và 
chép lại thành một mẩu chuyện vui hoàn chỉnh : 
Chủ ngữ ở đâu cô giáo viết lên bảng câu tên cướp hung hãn đã phải đưa tay vào còng số 8 rồi cô hỏi 
em nào cho cô biết chủ ngữ của câu trên ở đâu Hùng nhanh nhảu thưa cô chủ ngữ đang ở trong nhà 
giam ạ 
Câu 2 (1,25đ) a) Kẻ lại bảng ô chữ rồi giải ô chữ ở mỗi hàng theo các gợi ý : 
1) Chữ cái mở đầu một từ tiếng Anh có nghĩa là “chiến thắng”. 
2) Một từ đơn, đồng nghĩa với từ “qua đời”. 
3) “Ruồi đậu mâm xôi đậu.” là cách dùng từ đồng âm để làm gì ? 
4) Từ chỉ một phần chính trong cấu tạo 3 phần của một bài văn miêu tả. 
5) Một nhà giáo nổi tiếng đời Trần. 
 1) 
 2) 
 3) 
 4) I 
 5) N 
b) Đặt một câu với từ khoá tìm được ở cột dọc. 
Câu 3 (1,25đ) : *Gạch một gạch dưới trạng ngữ, hai gạch dưới chủ ngữ trong mỗi “cụm chủ - vị” của 
các câu sau : 
a) Ở đấy, đất rộng, bãi dài, cây xanh, nước ngọt, ngư trường gần. 
b) Sáng hôm sau, bỗng có hai người mặc áo trắng tất tả phi ngựa đến. 
c) Những đợt sóng khủng khiếp phá thủng thân tàu, nước phun vào khoang như vòi rồng. 
d) Mới đầu xuân năm kia, những hạt thảo quả gieo trên đất rừng, qua một năm, đã lớn cao tới bụng 
người. 
 *Trong các câu a,b,c,d trên, câu nào là câu ghép ? 
Câu 4 (4,5 điểm) : Tập làm văn 
 Nhà văn Phạm Hổ khuyên : “Tả một em bé hoặc một chú mèo, một cái cây, một dòng sông mà 
ai cũng miêu tả giống nhau thì không ai thích đọc. Vì vậy, ngay trong quan sát để miêu tả, người viết 
phải tìm ra cái mới, cái riêng.” 
(SGK Tiếng Việt lớp 5, tập 1, trang 160) 
 a) Theo lời khuyên trên, em hãy tả một em bé (hoặc một chú mèo, một cái cây, một dòng 
sông) mà em đã có dịp quan sát. 
b) Viết xong, hãy gạch chân 6 chi tiết thể hiện “nghệ thuật viết văn” của em. (gạch chân ngay 
trong bài làm, khỏi cần ghi lại bên dưới) 
Câu 5 (2 điểm) : Cảm thụ văn học 
a) Chép lại, thay chỗ chấm bằng từ ngữ còn thiếu để hoàn chỉnh khổ thơ đã học trong bài “Tiếng đàn 
Ba-la-lai-ca trên sông Đà” (TV5/1) : 
Lúc ấy 
Cả công trường ........................................... 
.................................................... ngẫm nghĩ 
Những xe ủi, xe ben ...................................... 
.............................................. ngân nga 
Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà. 
b) Tìm ghi ra các từ láy trong khổ thơ trên. 
c) Khổ thơ trên hay là nhờ có biện pháp nghệ thuật gì, biện pháp đó được thể hiện ở những từ, ngữ 
nào ? 
d) Trong dòng thơ “Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà”, tác giả đã tạo ra một từ mới rất hay, đó 
là từ nào ? Em hiểu từ đó như thế nào ? 
ĐÁP ÁN ĐỀ KT HSG TIỂU HỌC - MÔN TIẾNG VIỆT 
NĂM 2010-2011 
Câu 1 (1đ) : (SGK TV5/2, tr 45) trình bày như sau : 
 Chủ ngữ ở đâu ? 
Cô giáo viết lên bảng câu : “Tên cướp hung hãn ... vào còng số 8.” 
Rồi cô hỏi : 
- Em nào cho cô biết chủ ngữ của câu trên ở đâu ? 
Hùng nhanh nhảu : 
- Thưa cô, chủ ngữ đang ở trong nhà giam ạ. (...ạ ! ) 
Hoặc dùng dấu hai chấm mở ngoặc kép để viết câu hội thoại cũng được: 
Chủ ngữ ở đâu ? 
Cô giáo viết lên bảng câu : “Tên cướp ...vào còng số 8.” Rồi cô hỏi : “Em nào cho cô biết chủ 
ngữ ở đâu ?” Hùng nhanh nhảu : “Thưa cô, chủ ngữ đang ...giam ạ.” (hoặc ...ạ ! ) 
Sai ≤ 2 dấu hoặc lỗi chính tả: 1đ ; sai 3-5 dấu & lỗi : 0,5đ ; sai >5 : 0đ 
Câu 2 (1,25đ) : Kẻ đúng bảng ô chữ : 0,5đ ; Nếu có thừa 1-2 nét rồi xoá : 0,25đ 
Giải đúng cả 5 từ : 0,5đ ; 4 từ : 
0,25đ ; ≤ 3 từ : 0đ. Đặt câu 
đúng : 0,25đ. Vd: “Câu đơn là 
câu có một vế câu.” hoặc “Câu 
ghép là câu có hai vế câu trở 
lên.” 
1) V * 
2) C H Ế T 
3) C H Ơ I C H Ữ 
4) T H Â N B À I 
5) C H U V Ă N A N 
* Chữ V ở dòng 1 xuất hiện 3 lần trong bài tập đọc “Hộp thư mật” (TV5/2); do đó hs không học tiếng 
Anh, không biết từ “Victory” vẫn làm được dòng 1 nầy. 
Câu 3 (1,25 điểm) : Đúng mỗi câu : 0,25đ ; đúng : Câu a và câu c là câu ghép. (0,25đ) 
a) Ở đấy, đất rộng, bãi dài, cây xanh, nước ngọt, ngư trường gần. 
b) Sáng hôm sau, bỗng có hai người mặc áo trắng tất tả phi ngựa đến. 
c) Những đợt sóng khủng khiếp phá thủng... tàu, nước phun vào ...vòi rồng. 
d) Mới ... kia, những hạt ... trên đất rừng, qua một năm, đã lớn ... bụng người. 
(4 câu trên đều lấy trong Tập đọc lớp 5. PGD ra lại câu 3a đã thi HSG năm ngoái nhằm mục 
đích xem thử GV có bồi dưỡng cho hs khi dạy bài tập đọc “Lập làng giữ biển” hay không?!) 
Câu 4 (4,5 điểm) : Tập làm văn 4đ ; “nghệ thuật/kĩ thuật viết văn” 0,5đ = 4,5đ 
A. Đáp án TLV: Căn cứ 3 yêu cầu sau đây để chấm : 
a) Đúng Thể & loại : Thể văn miêu tả, loại bài : tuỳ đối tượng hs tả, có thể là tả người, con vật, cây 
cối, sự vật) 
b) Đảm bảo ý tưởng dồi dào : từ bao quát đến chi tiết, đi sâu tả một số chi tiết chính. Đã là văn miêu 
tả thì phải dành >50% trọng tâm là để “tả” cụ thể về hình dáng, màu sắc, đặc điểm, hoạt động... chứ 
không phải như “kể chuyện” hoặc chỉ nêu cảm nghĩ. 
c) Có kĩ năng diễn đạt tốt : ít sai chính tả, dùng từ, dấu câu. Dùng được nhiều dấu câu như dấu ?!(): 
“”- nhiều kiểu câu (câu kể, câu cảm, câu hỏi tu từ, câu ghép, câu hội thoại...) biện pháp như so sánh, 
nhân hoá, liên kết câu (phép lặp, nối, thay thế), dùng từ trái nghĩa, đồng âm, đồng nghĩa, quan hệ từ, 
cặp từ hô ứng, mở bài gián tiếp, kết bài mở rộng, viết đoạn quy nạp, đoạn diễn dịch... đã học trong 
LT&C... Chú ý phát hiện “cái mới, cái riêng” của mỗi hs: có thể là cái mới về ý tưởng, hoặc là mới 
trong kĩ năng diễn đạt (nghệ thuật viết). 
Biểu điểm : 3,5đ-4đ : Đạt cả 3 yêu cầu a,b,c trên. Viết khoảng 20 dòng, sai không quá 5 lỗi diễn đạt. 
2đ-3đ : Đảm bảo khá tốt yêu cầu a và b ; Viết khoảng 15 dòng ; chưa tốt ở yêu cầu c : em này ko có 
năng khiếu về “văn”, viết “đúng” chứ chưa “hay”. Điểm 0,5-1,5đ : Các bài còn lại. 
B. “Nghệ thuật/kĩ thuật viết văn” của hs Tiểu học là biết ứng dụng những nội dung LT&C từ lớp 2-5 
vào kĩ năng viết văn. (như yêu cầu c ở trên). Gạch chân đúng 5-6 bpháp nghệ thuật (hoặc kĩ thuật 
viết văn) như đã nêu trong mục “A.c”: 0,5đ ; đúng 3-4 : 0,25đ ; ≤ 2 : 0đ. 
Câu 5 (2đ) a) Nhằm kiểm tra việc tích luỹ tư liệu văn học (học thuộc lòng bài văn thơ hay) và kiểm 
tra kĩ năng “kí ức”, tức là chính tả nhớ - viết của hs. 
Điền: [say ngủ cạnh dòng sông / Những tháp khoan nhô lên trời/ sóng vai nhau nằm nghỉ/Chỉ còn 
tiếng đàn] Sai 0-1 lỗi: 0,5đ. Sai 2-3 : 0,25đ ; Sai > 3 : 0đ. 
Câu 5b) Ngân nga (0,25) & lấp loáng (0,25) Nếu ghi cả 3 từ láy thì chỉ cho 0,25đ vì “ngẫm nghĩ” là 
từ ghép chứ không phải từ láy. (# bãi bờ, tươi tốt, xanh xám...). 
Câu 5c)1 Phát hiện đúng bpháp Nhân hoá (0,25đ) c)2 Nêu từ hoặc ngữ : say ngủ; nhô, ngẫm nghĩ ; 
sóng vai, nằm nghỉ : 0,25đ ; Nếu không chọn ghi các “từ, ngữ” mà ghi lại như câu 5a thì tuỳ mức độ 
mà trừ điểm hoặc không cho điểm. 
d) Từ thể hiện “cái mới, cái riêng” của tác giả thể hiện ở từ “dòng trăng” : 0,25đ ; HS hiểu : Đó là từ 
ghép của 2 từ “dòng sông” và “trăng” : thấy ánh trăng trên dòng sông, tác giả ngỡ mình nhìn thấy 
“dòng trăng” (bằng trực giác ban đầu, chưa qua tri giác) ;