Đề cương ôn tập môn Toán lớp: 9 - Học kì I

PHÒNG GD-ĐT ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN TOÁN 
	LỚP: 9 - HỌC KÌ I 
1/LÝ THUYẾT: 
I. ĐẠI SỐ
1) Định nghĩa, tính chất căn bậc hai
a) Với số dương a, sốđược gọi là căn bậc hai số học của a.
b) Với a ³ 0 ta có x = Û 
c) Với hai số a và b không âm, ta có: a < b Û 
d) 
2) Các công thức biến đổi căn thức
1. 	2. (A ³ 0, B ³ 0)
3. (A ³ 0, B > 0)	4. (B ³ 0)
5. (A ³ 0, B ³ 0) 	 (A < 0, B ³ 0)
6. (AB ³ 0, B ¹ 0)	7. (A ³ 0, A ¹ B2) 
8. (B > 0)	9.(A, B ³ 0, A ¹ B)
3) Định nghĩa, tính chất hàm số bậc nhất
a) Hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi công thức y = ax + b (a, b Î R và a ¹ 0)
b) Hàm số bậc nhất xác định với mọi giá trị xÎ R.
 Hàm số đồng biến trên R khi a > 0. Nghịch biến trên R khi a < 0.
4) Đồ thị của hàm số y = ax + b (a ¹ 0) là một đường thẳng cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng b (a: hệ số góc, b: tung độ gốc).
5) Cho (d): y = ax + b và (d'): y = a'x + b' (a, a’ ≠ 0). Ta có:
	(d) º (d') 	(d) // (d')	
 	(d) Ç (d') Û a ¹ a'	(d) ^ (d') 	
6) Gọi a là góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b và trục Ox thì: 
	Khi a > 0 ta có tana = a
	Khi a < 0 ta có tana’ (a’ là góc kề bù với góc a)
7) Công thức tính độ dài đoạn thẳng 
II. HÌNH HỌC
1) Các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông.
 Cho DABC vuông tại A, đường cao AH. Ta có: 
	1) b2 = a.b’	2) h2 = b’. c’ 
	 c2 = a.c’ 	3) a.h = b.c
	4) 	
	5) a2 = b2 + c2 (Định lí Pythagore)
2) Tỉ số lượng giác của góc nhọn
a) Định nghĩa các tỉ số lượng giác của góc nhọn	
Cạnh kề
a
 Cạnh đối
Cạnh huyền
b) Một số tính chất của các tỉ số lượng giác
+ Cho hai góc a và b phụ nhau. Khi đó:
	sin a = cos b	cos a = sin b	
	tan a = cot b 	cot a = tan b
+ Cho góc nhọn a. Ta có:
	0 < sina < 1	0 < cosa < 1
	tana = 	cota = 
	sin2a + cos2a = 1 	tana.cota = 1
c) Các hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông: Định lí SGK/ 86
3) Các định lí trong đường tròn
a) Định lí về đường kính và dây cung
	+ Trong một đường tròn, đường kính vuông góc với một dây thì đi qua trung điểm của dây ấy.
	+ Đường kính đi qua trung điểm của một dây không đi qua tâm thì vuông góc với dây ấy.
b) Các tính chất của tiếp tuyến
	+ Nếu một đường thẳng là một tiếp tuyến của một đường tròn thì nó vuông góc với bán kính đi qua tiếp điểm.
	+ Nếu một đường thẳng vuông góc với bán kính tại một điểm nằm trên đường tròn thì đường thẳng đó là một tiếp tuyến của đường tròn.
+ Nếu 2 tiếp tuyến của một đường tròn cắt nhau tại một điểm thì:
- Điểm đó cách đều hai tiếp điểm
- Tia kẻ từ điểm đó đi qua tâm đường tròn là tia phân giác của góc tạo bởi hai tiếp tuyến.
- Tia kẻ từ tâm đường tròn đi qua điểm đó là tia phân giác của góc tạo bởi hai bán kính đi qua các tiếp điểm.
	c) Tâm của đường tròn ngoại tiếp tam giác vuông là trung điểm của cạnh huyền.
 + Nếu một tam giác có một cạnh là đường kính của đường tròn ngoại tiếp thì tam giác đó là tam giác vuông.
	d) Định lí liên hệ giữa dây và khoảng cách đến tâm: SGK/ 105 
	e) Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn: SGK/ 109
	g) Vị trí tương đối của hai đường tròn: SGK/ 121 
2.BÀI TẬP:
Bài 1: Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH.
Hãy viết hệ thức liên hệ giữa đường cao và hình chiếu của các cạnh góc vuông trên cạnh huyền
Tính AH biết BH = 4cm; HC = 9cm
Bài 2: 
 Tính:
Tìm x để có nghĩa?
Bài 3: 
 a) Tính: 
 b) Tính:
 c) Tìm x biết: 
Bài 4: Cho biểu thức: 
Tìm điều kiện xác định của biểu thức A.
Rút gọn A.
Tìm giá trị lớn nhất của A.
Bài 5: Cho biểu thức: với 
a) Rút gọn biểu thức A.
	b) Tìm x để A có giá trị bằng 6.
Bài 6: Cho biểu thức: 
Tìm điều kiện xác định của P.
Rút gọn biểu thức P
Với giá trị nào của a thì P có giá trị bằng.
Bài 7: 
	Cho biểu thức: P = , với x 0
Rút gọn biểu thức P.
Tìm các giá trị nguyên dương của x để biểu thức Q = nhận giá trị nguyên.
Bài 8: 
	Cho biểu thức: P(x) = , với x 0 và x 1
Rút gọn biểu thức P(x).
Tìm x để: 2x2 + P(x) 0
Bài 9: Cho hàm số y = -2x + 3.
Vẽ đồ thị của hàm số trên.
Gọi A và B là giao điểm của đồ thị với các trục tọa độ.Tính diện tích tam giác OAB ( với O là gốc tọa độ và đơn vị trên các trục tọa độ là centimet ).
Tính góc tạo bởi đường thẳng y = -2x + 3.với trục Ox.
Bài 10: Cho hai hàm số: và 
Vẽ đồ thị hai hàm số trên cùng hệ trục toạ độ Oxy.
Bằng đồ thi xác định toạ độ giao điểm A của hai đường thẳng trên.
Tìm giá trị của m để đường thẳng đồng qui với hai đường thẳng trên.
Bài 11: Cho hàm số y = (4 – 2a)x + 3 – a (1)
a) Tìm các giá trị của a để hàm số (1) đồng biến.
b) Tìm a để đồ thị của hàm số (1) song song với đường thẳng y = x – 2.
c) Vẽ đồ thị của hàm số (1) khi a = 1
Bài 12: Viết phương trình của đường thằng (d) có hệ số góc bằng 7 và đi qua điểm M(2;-1)
Bài 13: Cho hàm số y = (m – 2)x + 2m + 1 (*)
Với giá trị nào của m thì hàm số đồng biến.
Tìm m để đồ thị hàm số (*) song song với đường thẳng y = 2x – 1.
Bài 14: 	a) Trên cùng hệ trục tọa độ vẽ đồ thị của các hàm số sau: 
	(d1): y = x + 2 và (d2) : y = –2x + 5 
	b) Tìm tọa độ giao điểm A của (d1) và (d2) bằng phép tính..
	c) Tính góc tạo bởi đường thẳng (d1) với trục Ox.
Bài 15: Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH. Biết .
Tính số đo góc B (làm tròn đến độ) và độ dài BH.
Gọi E; F là hình chiếu của H trên AB; AC.Chứng minh: AE.AB = AF.AC.
Bài 16: Cho nửa đường tròn (O), đường kính AB = 2R. Vẽ đường tròn tâm K đường kính OB.
a) Chứng tỏ hai đường tròn (O) và (K) tiếp xúc nhau.
b) Vẽ dây BD của đường tròn (O) ( BD khác đường kính), dây BD cắt đường tròn (K) tại M.Chứng minh: KM // OD 
Bài 17: Cho tam giác ABC vuông ở A có và .Kẻ đường cao AH 
(H thuộc cạnh BC). Tính AH; AC; BC.
Bài 18: Cho nửa đường tròn (O) đường kính AB. Gọi Ax; By là các tia vuông góc với AB.(Ax ; By và nửa đường tròn cùng thuộc một nửa mặt phẳng bờ AB).Qua điểm M thuộc nửa đường tròn ( M khác A và B), kẻ tiếp tuyến với nửa đường tròn, nó cắt Ax tại C và cắt By tại D.
Chứng minh và 
AD cắt BC tại N. Chứng minh: 
Tích AC.BD không đổi khi điểm M di chuyển trên nửa đường tròn.
 d) Gọi H là trung điểm của AM. Chứng minh: ba điểm O, H , C thẳng hàng.
Bài 17: 
	Cho hình vuông ABCD. Qua điểm A vẽ một đường thẳng cắt cạnh BC tại E và cắt đường thẳng CD tại F. Chứng minh rằng:
---------Hết----------
 HƯỚNG DẪN CHẤM ÔN TẬP MÔN TOÁN 
	 LỚP: 9 - HỌC KÌ I 
Bài
BIỂU ĐIỂM
Bài 1
a) AH2 = BH.CH
0,5 
b) AH2 = 4.9 = 36 => AH = 6 (cm)
0,5 
Bài 2
a) 
0,25
0,25 
b) có nghĩa khi: 2x – 1 0 x 
0,5 
Bài 3
a) = 6 + 2. 9 – 3.3 = 15
a)
Vậy: tập nghiệm của phương trình là 
Bài 4
a) Điều kiện xác định của biểu thức A là 
b) 
c) 
Giá trị lớn nhất của A là 1 khi x = 0
Bài 5
a) ()
 = = 
0,5 
0,5 
b) A = 6 ()
 (TMĐK)
Vậy: A = 6 thì x = 4 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
Bài 6
Điều kiện: 
c)
Bài 7
a) Rút gọn biểu thức P.
P = , với x 0
 = 
b)Tìm các giá trị nguyên dương của x để biểu thức Q = nhận giá trị nguyên.
Q = = 
Q
Bài 8
a) Rút gọn biểu thức P.
P = , với x 0 và x 1
 = 
b) 2x2 + P(x) 0
Kết hợp điều kiện, suy ra: 
Bài 9
Bài 2:
 a) Vẽ đồ thị hàm số:
x
0 1,5
y = -2x+3
3 0
 ( 0,25) (0,75)
 b) 
 c) Ta có : Tg ABO = 
 Vậy: góc tạo bởi đường thẳng y = -2x +3 với trục Ox là 
Bài 10
a)Vẽ đồ thị của hai hàm số:
x
-1
0
y = x +1
0
1
x
0
3
y=-x+3
3
0
b) Nhìn trên đồ thị ta có tọa độ giao điểm của hai đường thẳng là A(1 ; 2)
c) Đường thẳng đồng qui với hai đường thẳng trên khi nó đi qua điểm A(1 ; 2).
Ta có:
Vậy: thì đường thẳng đồng qui với hai đường thẳng trên
Bài 11
a) Hàm số (1) đồng biến khi: 4 – 2a > 0 a < 2
0,5 
b) Đồ thị của hàm số (1) song song với đường thẳng y = x – 2 khi: 
0,25 
0,25 
c) Khi a = 1 ta có hàm số y = x + 2
0,25
x
0
-2
y = x + 2
2
0
Bảng giá trị: 0,25 điểm
Vẽ đúng đồ thị: 0,5 điểm
0,25
0,5 
Bài 12
Viết phương trình của đường thằng (d) có hệ số góc bằng 7 và đi qua điểm M(2;-1)
Bài 13
Cho hàm số y = (m – 2)x + 2m + 1 (*)
a) Với giá trị nào của m thì hàm số đồng biến.
b) Tìm m để đồ thị hàm số (*) song song với đường thẳng y = 2x – 1
Bài 14
a) Trên cùng hệ trục tọa độ vẽ đồ thị của các hàm số sau: 
	(d1): y = x + 2 và (d2) : y = –2x + 5 
b) Tìm tọa độ giao điểm A của (d1) và (d2) bằng phép tính..
c) Tính góc tạo bởi đường thẳng (d1) với trục Ox.
Bài 15
0,25
a)
Tính độ dài BH và số đo góc B (làm tròn đến độ).
BC = (cm)
0,25
AB2 = BC.BH = 5,4 (cm)
0,25
Tan B = 530
0,25
b)
Chứng minh: AE.AB = AF.AC
ABH vuông tại H, đường cao HE AH2 = AB. AE
0,25
ACH vuông tại H, đường cao HF AH2 = AC. AF
0,25
Vậy: AE.AB = AF.AC
0,5
Bài 16
0,25
a)
Chứng tỏ hai đường tròn (O) và (K) tiếp xúc nhau.
Ta có: K là tâm đường tròn đường kính OB
Nên: K là trung điểm của OB
0,25
 OK + KB = OB
 OK = OB – KB 
0,25
Hay: OK = R – r 
Vậy: hai đường tròn (O) và (K) tiếp xúc trong tại B
0,25
b)
Chứng minh: KM // OD 
Ta có: OMB nội tiếp đường tròn đường kính OB
Nên: OMB vuông tại M MD = MB
0,25
Mà: OK = KB (Bán kính đường tròn tâm O)
0,25
Do đó: MK là đường trung bình của tam giác ODB
0,25
 KM // OD
0,25
Bài 17
a) Tính AH:
Tam giác ABH vuông tại H có:
 (cm).
b) Tính AC:
 Tam giác ABC vuông tại A có:
 (cm)
c) Tính BC:
Ta có: 
Bài 18
a)Chứng minh: CD = AC+BD
Ta có: 
CM = CA ( CM; CA là 2 tiếp tuyến)
DM = DB ( DM; DB là 2 tiếp tuyến)
Cộng theo vế ta được: CM + DM = CA + DB 
 Hay CD = CA +BD.
 b) Chứng minh 
Theo tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau thì :
OC là phân giác của góc AOM
OD là phân giác của góc BOM
Mà Góc AOM và góc BOM là hai góc kề bù nên hay .
c) Chứng minh MN song song với BD
Ta có ( cùng vuông góc với AB)
 mà (cmt)
 (định lí đảo Talet)
Bài 19
 a)Chứng minh COD =
Ta có: OC là tia phân giác của AOM ( CA,CM là tiếp tuyến)
 OD là tia phân giác của MOB ( DM, DB là tiếp tuyến)
 Mà AOM và MOB là hai góc kề bù nên COD = 
b)Chứng minh CD = AC+ BD:
Ta có CA = CM (tính chất hai tiếp tuyến giao nhau)
 BD = DM (tính chất hai tiếp tuyến giao nhau)
 CA + BD = CM + DM = CD 
 Vậy : CD = CA + BD.
Tích AC.BD không đổi khi điểm M di chuyển trên nửa đường tròn
Ta có : Tam giác COD vuông; có OM là đường cao nên:
 CM.MD = = ( không đổi)
Mà CA = CM và BD = DM (cmt)
Nên CA.BD = ( không đổi) khi điểm M di chuyển trên nửa đường tròn
Bài 20
Chứng minh : 
Qua A, dựng đường thẳng vuông góc với AF, đường thẳng này cắt đường thẳng CD tại M
Ta có: Tứ giác AECM nội tiếp ( vì EAM = ECM = 900)
AME = ACE = 450 (ACE = 450 : Tính chất hình vuông)
 Tam giác AME vuông cân tại A 
 AE = AM 
	AMF vuông tại A có AD là đường cao, nên:
Vì : AD = AB (cạnh hình vuông) ; AM = AE (cmt)
Vậy: