Đề 1 thi chọn học sinh giỏi cấp huyện năm học 2015 - 2016 môn: sinh học – lớp 9 thời gian làm bài: 150 phút

TRƯỜNG THCS KIM THƯ
®Ò thi chän häc sinh giái cÊp huyÖn
N¨m häc 2015 - 2016
M«n: Sinh häc – Líp 9
Thêi gian lµm bµi: 150 phót
C©u 1: ( 3 ®iÓm):Tõ mét phÐp lai gi÷a hai gièng c©y ng­êi ta thu ®­îc:
- 150 c©y cã th©n cao, h¹t dµi.	- 151 c©y cã th©n thÊp, h¹t dµi
- 149 c©y cã th©n cao, h¹t trßn.	- 150 c©y cã th©n thÊp, h¹t trßn.
BiÕt hai tÝnh tr¹ng chiÒu cao th©n vµ h×nh d¹ng h¹t di truyÒn ®éc lËp víi nhau, th©n cao vµ h¹t dµi lµ hai tÝnh tr¹ng tréi.
- H·y gi¶i thÝch kÕt qu¶ ®Ó x¸c ®Þnh kiÓu gen vµ kiÓu h×nh cña bè, mÑ vµ lËp s¬ ®å lai.
C©u 2: ( 2 ®iÓm) :Tr×nh bµy ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a cÊu tróc ADN víi cÊu tróc ARN ?
C©u 3: (3,5 ®iÓm)
 1)Trong mét trai nu«i c¸ khi thu ho¹ch ng­êi ta ®­îc 1600 c¸ chÐp .
TÝnh sè tÕ bµo sinh tinh vµ tÕ bµo sinh trøng tham gia thô tinh . Cho biÕt hiÖu suÊt thô tinh cña tinh trïng lµ 50% vµ cña trøng lµ 20%.
 2) TÝnh sè giao tö t¹o thµnh trong c¸c tr­êng hîp sau:
 	a) 4 tÕ bµo sinh tinh.
 b) 8 tÕ bµo sinh trøng.
C©u 4: ( 4 ®iÓm): Th­êng biÕn lµ g× ? Ph©n biÖt th­êng biÕn víi ®ét biÕn.
 -T¹i sao ®ét biÕn gen th­êng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt, nhÊt lµ ®éng vËt bËc cao ?
 Ng­êi ta cã thÓ dù b¸o ®­îc sù xuÊt hiÖn cña ®ét biÕn gen kh«ng ? T¹i sao?
Câu 5 (2,5 điểm).	
Một đoạn ADN có 120 chu kỳ xoắn. Trên mạch đơn thứ nhất có 300 nuclêôtit loại ađênin, trên mạch đơn thứ 2 có 240 nuclêôtit loại ađênin và 260 nuclêôtit loại xitôzin. 
Tính chiều dài của đoạn ADN nói trên.
Tính số lượng nuclêôtit mỗi loại trên mạch 1 và của cả đoạn ADN trên.
C©u 6: ( 2 ®iÓm)
Bè mÑ cã nhãm m¸u A, ®Î con trai nhãm m¸u A, con g¸i nhãm m¸u O. T×m kiÓu gen cña nh÷ng ng­êi trong gia ®×nh trªn.
Câu 7: 3 điểm 
Chứng minh rằng: prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể
h­íng dÉn chÊm ®Ò thi chän
häc sinh giái cÊp huyÖn
N¨m häc 2015-2016
M«n: Sinh häc – Líp 9
C©u
§¸p ¸n
§iÓm
1
Theo bµi ra ta cã qui ­íc: A th©n cao, a th©n thÊp.
 B h¹t dµi, b h¹t trßn.
* Ph©n tÝch tõng cÆp tÝnh tr¹ng con lai F1 .
- VÒ chiÒu cao c©y: Th©n cao = 150 + 149 = 299 XÊp xØ 1
 Th©n thÊp 151 + 150 301 1
Lµ tØ lÖ cña phÐp lai ph©n tÝch suy ra P cã mét c©y mang tÝnh tr¹ng lÆn aa vµ mét c©y dÞ hîp Aa.
 P. Aa (cao) x aa (thÊp) 
- VÒ h×nh d¹ng h¹t. H¹t dµi = 150 +151 = 301 xÊp xØ 1
 H¹t trßn 149 + 150 299 1
Lµ tØ lÖ cña phÐp lai ph©n tÝch suy ra P cã mét c©y mang tÝnh tr¹ng lÆn bb vµ mét c©y dÞ hîp Bb.
 P. Bb (h¹t dµi) x bb (h¹t trßn) 
 Tæ hîp 2 cÆp tÝnh tr¹ng, suy ra kiÓu gen, kiÓu h×nh cña P cã thÓ lµ.
 P. AaBb (cao,h¹t dµi) x aabb (thÊp,h¹t trßn) 
HoÆc: P. Aabb (cao,h¹t trßn) x aaBb (thÊp,h¹t dµi) 
S¬ ®å lai:
- NÕu: P. AaBb (cao,h¹t dµi) x aabb (thÊp,h¹t trßn) 
 GP: AB, Ab, aB, ab ab
 F1: AaBb, Aabb, aaBb, aabb 
KiÓu h×nh: 1 c©y cao, h¹t dµi; 1 c©y cao, h¹t trßn; 1 c©y th©p, h¹t dµi; 1 c©y thÊp, h¹t trßn.
 - NÕu: P. Aabb (cao,h¹t trßn) x aaBb (thÊp,h¹t dµi) 
 GP: Ab, ab aB, ab
 F1: AaBb, Aabb, aaBb, aabb 
KiÓu h×nh: 1 c©y cao, h¹t dµi; 1 c©y cao, h¹t trßn; 1 c©y th©p, h¹t dµi; 1 c©y thÊp, h¹t trßn. 
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
2
§iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a cÊu tróc ADN víi cÊu tróc ARN.
CÊu tróc ADN 
CÊu tróc ARN
- Cã chiÒu dµi vµ khèi l­îng ph©n tö rÊt lín.
- Lµ m¹ch kÐp.
- Nguyªn liÖu x©y dùng lµ c¸c nuclª«tÝt: A,T,G,X
-Trong nuclª«tÝt lµ ®­êng 
®Ò«xi rib«z¬ C5H10O4.
-Trong ADN cã chøa Timin.
- Liªn kÕtt ho¸ trÞ trªn m¹ch ®¬n lµ mèi liªn kÕt gi÷a ®­êng C5H10O4 cña nuclª«tÝt nµy víi ph©n tö H3PO4cña nuclª«tit bªn c¹nh, ®ã lµ liªn kÕt kh¸ bÒn v÷ng. 
- Cã chiÒu dµi vµ khèi l­îng ph©n tö rÊt bÐ.
- Lµ m¹ch ®¬n.
- Nguyªn liÖu x©y dùng lµ c¸c rib« nuclª«tÝt: A,U,G,X.
-Trong rib« nuclª«tÝt lµ ®­êng rib«z¬ C5H10O5.
-Trong ARN cã chøa Uraxin
- Liªn kÕt ho¸ trÞ trªn m¹ch ARN lµ mèi liªn kÕt ho¸ trÞ gi÷a ®­êng C5H10O5 cña rib« nuclª«tÝt nµy víi ph©n tö H3PO4cña rib« nuclª«tit bªn c¹nh, ®ã lµ liªn kÕt kÐm bÒn v÷ng
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
3
1)Sè tÕ bµo sinh tinh vµ tÕ bµo sinh trøng tham gia thô tinh:
 1 tinh trïng thô tinh 1 trøng t¹o 1 hîp tö.
 1600 c¸ chÐp = 1600 hîp tö = 1600 trøng thô tinh víi 1600 tinh trïng.
* Sè tÕ bµo sinh tinh:
+ Sè tinh trïng ban ®Çu: V× hiÖu suÊt thô tinh cña tinh trïng lµ 50%nªn ta cã:
100 tinh trïng ban ®Çu → 50 tinh trïng trùc tiÕp thô tinh.
 ? tinh trïng ban ®Çu ß 1600 tinh trïng trùc tiÕp thô tinh
Nªn ta cã: Sè tinh trïng ban ®Çu:
 1600 x 100 = 3200 
 50 
VËy sè tÕ bµo sinh tinh:
1 tÕ bµo sinh tinh → 4 tinh trïng.
 ? ß 3200 tinh trïng
 3200 x1 = 800 ( tÕ bµo sinh tinh)
 4
* Sè tÕ bµo sinh trøng
+ Sè trøng ban ®Çu: V× hiÖu suÊt thô tinh cña trøng lµ 20% nªn ta cã:
100 trøng ban ®Çu → 20 trøng trùc tiÕp thô tinh.
 ? trøng ban ®Çu ß 1600 trøng trùc tiÕp thô tinh
Nªn ta cã: Sè trøng ban ®Çu:
 1600 x 100 = 8000 
 20 
VËy sè tÕ bµo sinh trøng:
1 tÕ bµo sinh trøng → 1 trøng
 ? ß 8000 trøng
 8000 x1 = 8000 ( tÕ bµo sinh trøng)
 1
2).TÝnh sè giao tö t¹o thµnh trong c¸c tr­êng hîp:
a) 4 tÕ bµo sinh tinh.
 Mçi tÕ bµo sinh tinh à 4 tinh trïng.
VËy: 
 -Sè tinh trïng t¹o thµnh : 4 x 4 = 16 tinh trïng.
b) 8 tÕ bµo sinh trøng.
Mçi tÕ bµo sinh trøng à 1 trøng vµ 3 thÓ ®Þnh h­íng.
VËy: 
 - Sè trøng t¹o thµnh: 8x 1 = 8 trøng
 - Sè thÓ ®Þnh h­íng: 8 x 3 = 24
0,25
0,25
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
C©u
§¸p ¸n
§iÓm
4
* Th­êng biÕn lµ nh÷ng biÕn ®æi kiÓu h×nh ph¸t sinh trong ®êi c¸ thÓ d­íi ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña m«i tr­êng.
* Th­êng biÕn ph©n biÖt víi ®ét biÕn ë nh÷ng ®iÓm sau:
Th­êng biÕn
-Lµ biÕn dÞ kiÓu h×nh nªn kh«ng di truyÒn ®­îc cho thÕ hÖ sau.
- Ph¸t sinh ®ång lo¹t theo cïng mét h­íng , t­¬ng øng víi c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr­êng.
- Cã ý nghÜa thÝch nghi nªn cã lîi cho b¶n th©n sinh vËt
§ét biÕn
-Lµ nh÷ng biÕn ®æi trong c¬ së vËt chÊt cña tÝnh di truyÒn ( AND, NST) nªn di truyÒn ®­îc.
-XuÊt hiÖn víi tÇn sè thÊp mét c¸ch ngÉu nhiªn.
-Th­êng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt. 
0,5
0,5
0,5
0,5
 - §ét biÕn gen th­êng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt, nhÊt lµ ®éng vËt bËc cao v×: §ét biÕn gen lµ nh÷ng biÕn ®æi ®ét ngét trong cÊu tróc cña gen liªn quan tíi ph©n tö ADN, lµm biÕn ®æi mARN vµ biÕn ®æi Pr«tªin t­¬ng øng nªn cã thÓ biÓu hiÖn ra thµnh kiÓu h×nh cña sinh vËt. Nh÷ng biÕn ®æi nµy th­êng Ýt thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn m«i tr­êng sèng cña sinh vËt nªn th­êng cã h¹i. §èi víi sinh vËt bËc cao, sù thÝch nghi th­êng h×nh thµnh chËm ch¹p trong qu¸ tr×nh sèng nªn nh÷ng biÕn ®æi vÒ kiÓu h×nh cña sinh vËt th­êng g©y h¹i.
- Ng­êi ta kh«ng thÓ dù b¸o ®­îc sù xuÊt hiÖn cña ®ét biÕn gen v× : §ét biÕn gen lµ nh÷ng biÕn ®æi ®ét ngét trong cÊu tróc cña gen liªn quan tíi ph©n tö ADN, lµm biÕn ®æi mARN vµ biÕn ®æi Pr«tªin t­¬ng øng nªn cã thÓ biÓu hiÖn ra thµnh nh÷ng biÕn ®æi vÒ kiÓu h×nh cña sinh vËt tuú thuéc vµo sù t­¬ng t¸c cña kiÓu gen vµ m«i tr­êng nªn th­êng kh«ng dù b¸o ®­îc
1
1
5
1. L=4080 A0
2. A1=T2=300 
 T1=A2=240 
 G1=X2=260 
 X1=G2=400
 A=T=540
 G=X=660
0,5
0,5
0,5
0 5
0,5
6
Bè, mÑ ®Òu cã nhãm m¸u A nªn it nhÊt mçi ng­êi ph¶i cã mét gen IA .
Con g¸i nhãm m¸u O cã kiÓu gen IOIO , nhËn mét IO tõ bè, nhËn mét IO tõ mÑ.
 VËy bè mÑ cã kiÓu gen IAIO, ®øa con trai cã thÓ cã mét trong hai kiÓu gen IAIO hoÆc IAIA.
S¬ ®å lai:
 P. IAIO x IAIO
 GP: IA, IO IA, IO
 F1: KG 1 IAIA; 2 IAIO ; 1 IOIO
 KH: 3 ng­êi nhãm m¸u A: 1 ng­êi nhãm m¸u O
0,5
0,5
1
7
Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành tính trạng:
* Chức năng cấu trúc:
- Prôtêin là thành phần cấu tạo của chất nguyên sinh, là hợp phần quan trọng xây dựng nên các bào quan và màng sinh chất. Từ đó hình thành các đặc điểm giải phẫu, hình thái của mô, cơ quan, hệ cơ quan và cơ thể.
- VD: Histôn là loại tham gia vào cấu trúc của NST. 
Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất
- Quá trình trao đổi chất trong tế bào diễn ra qua nhiều phản ứng hóa sinh được xúc tác hay tham gia của các enzim. Bản chất của enzim là prôtêin
- VD: Trong quá trình tổng hợp phân tử ARN có sự tham gia xúc tác của enzim ARN-pôlimeaza.
Chức năng điều hòa các quá trình trao đổi chất
- Sự điều hòa các quá trình trao đổi chất trong tế bào và cơ thể được tiến hành do sự điều khiển của các hoocmôn. Các hoocmôn phần lớn là prôtêin.
 - VD: isulin có vai trò điều hòa hàm lượng đường trong máu.
c. Chức năng bảo vệ : prôtêin tạo nên các kháng thể để bảo vệ cơ thể
- VD: bạch cầu 
d. Chức năng vận động: prôtêin tạo nên các loại cơ có vai trò vận động cơ thể và giúp các bộ phận cơ thể thực hiện các chức năng.
 - VD: như co bóp tim, vận động cơ chân, cơ tay
e. Cung cấp năng lượng : Khi thiếu hụt gluxit, lipit, tế bào có thể phân giải prôtêin cung cấp năng lượng cho tế bào để cơ thể hoạt động sống.
0,25
0,25
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5