Đáp án thi khảo sát chất luợng đầu năm môn thi: Ngữ văn – lớp 12, năm học 2015 – 2016

TRƯỜNG THCS&THPT NGỌC LÂM	ĐÁP ÁN THI KHẢO SÁT CHẤT LUỢNG ĐẦU NĂM
	TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI	Môn thi: NGỮ VĂN– Lớp 12, năm học 2015 – 2016
HƯỚNG DẪN CHẤM THI 
(Bản Hướng dẫn chấm thi gồm 02 trang)
I. Hướng dẫn chung
- Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm. 
- Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo. 
- Việc chi tiết hoá điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi ý và được thống nhất trong Hội đồng chấm thi. 
- Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 (lẻ 0,25 làm tròn thành 0,5; lẻ 0,75 làm tròn thành 1,0 điểm). 
II. Đáp án và thang điểm
Câu 1
(3,0 đ)
 Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi.
        Lá đỏ
         	 - Nguyễn Đình Thi -
Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ 
Em đứng bên đường như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường. 
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trong trời lửa.
Chào em, em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn.
Em vẫy tay cười đôi mắt trong.
                               	 (Trường Sơn, 12/1974)
1) Dựa vào những thông tin trong tác phẩm, hãy nêu ngắn gọn hoàn cảnh ra đời của bài thơ. (0,5đ)
2) Bài thơ được viết theo thể thơ nào?  (0,5đ)
3) Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ Em đứng bên đường như quê hương?  (0,5đ)
4) Chỉ ra các hình ảnh miêu tả thiên nhiên. Các hình ảnh đó tạo nên bức tranh rừng Trường Sơn như thế nào? (0,5đ)
5) Không khí hành quân hào hùng, thần tốc được gợi lên qua hình ảnh nào? (0,5đ)
6) Hình ảnh “em gái tiền phương” được khắc họa như thế nào? Hình ảnh đó gợi lên cho anh/chị suy nghĩ gì về sự góp mặt của những người phụ nữ trong chiến tranh bảo vệ tổ quốc? (0,5đ)
7) Bài thơ từng được cho là có những dự cảm, dự báo về thắng lợi  tất yếu của dân tộc. Theo anh/ chị điều đó được thể hiện qua câu thơ hoặc hình ảnh thơ nào? (0,5đ)
8) Nêu những biểu hiện của không khí sử thi và lãng mạn được thể hiện trong bài thơ (0,5đ)
Thang 
điểm
. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ: tháng 12/1974. Đó là thời điểm cuộc chiến tranh chống Mĩ ở giai đoạn gấp rút. Tất cả quân và dân đang dồn sức cho tiền tuyến, tiến về Sài Gòn. Bài thơ được tác giả viết giữa rừng Trường Sơn. 
0,5
 .Bài thơ viết theo thể thơ tự do .
0,5
pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: so sánh (em (đứng bên đường)- quê hương) 
0,5
- Hình ảnh “em gái tiền phương”: nhỏ bé giữa rừng Trường Sơn bạt ngàn, lộng gió nhưng lại mang đến cảm giác thân thương, gần gũi vai áo bạc, quàng súng trường - như quê hương; với dáng đứng vững vàng bên đường khi làm nhiệm vụ (0,25đ)
 - Hình ảnh ấy là một biểu tượng về cuộc chiến tranh nhân dân –“em gái tiền phương”, nữ chiến sĩ giao liên hay cô gái thanh niên xung phong. Sự có mặt của cô gái trên đỉnh Trường Sơn nơi tuyến đầu Tổ quốc đã nhắc với mai sau về cuộc chiến đấu toàn dân tham gia, trong đó có sự đóng góp những người con gái trẻ trung xinh đẹp mảnh mai nhưng vô cùng dũng cảm, gan dạ. (0,25đ)
0,5
Bài thơ từng được cho là có những dự cảm, dự báo về thắng lợi  tất yếu của dân tộc. điều đó được thể hiện qua câu thơ chào em, em gái tiền phương. Hẹn gặp nhé, giữa Sài gòn.
0,5
- Không khí sử thi: Khung cảnh cuộc hành quân hào hùng, thần tốc. Trên nền của bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, và những đoàn quân hành quân vội vã kéo dài không dứt là hình ảnh của em gái tiền phương gan dạ, dũng cảm (0,25đ)
- Cảm hứng lãng mạn: vẻ đẹp của thiên nhiên rừng Trường Sơn; vẻ đẹp của người con gái trẻ trung, tươi tắn; niềm tin tất thắng vào cuộc kháng chiến (0,25đ)
0,5
Câu 2 
(7,0 đ)
Câu 2 (7 điểm)
 "Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng mà trước hết hãy là người có ích."
 Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.
A. Yêu cầu về kĩ năng 
-Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội. 
-Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; luận điểm rõ ràng, lí lẽ và dẫn chứng hợp lí; 
-Lời văn trong sáng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
- Khuyến khích những bài viết sáng tạo. 
B. Yêu cầu về kiến thức 
 Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng phải bám sát yêu cầu của đề bài, cần làm rõ những ý cơ bản sau
Giới thiệu vấn đề nghị luận.
0,5 
- Giải thích :
	+ Người nổi tiếng : là người có tiếng tăm được nhiều người biết đến.
	+ Người có ích : là người có cuộc sống có ích, có ý nghĩa, cũng cần thiết và có giá trị đối với người khác, gia đình, xã hội.
	+ Ý kiến là một lời khuyên về một trong những mục đích sống của con người : hãy sống với một mục đích sống chân chính đừng cố gắng theo đuổi tiếng tăm, danh vọng mà hãy quan tâm đến giá trị của cuộc sống, nhất là với mọi người.
0,5
- Bình luận: :
	+ Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng : 
	× Tiếng tăm, danh vọng : thường không phải là mục đích cao đẹp nhất của cuộc sống.
	× Danh vọng có thể làm tha hóa con người, làm băng hoại đạo đức và đẩy con người ta vào tội lỗi.
	× Để cố trở thành người nổi tiếng có những người đã đi vào những con đường bất chính, sử dụng những phương cách xấu xa. Do đó, nổi tiếng như thế chỉ là vô nghĩa.
	+ Trước hết, hãy là người có ích :
	× Người sống có ích mang lại nhiều ích lợi cho người khác trong cuộc sống.
	× Sống có ích sẽ làm thăng hoa giá trị con người, thăng hoa giá trị cuộc sống.
	× Người có ích dù không được nổi tiếng nhưng cuộc sống của họ là cần thiết, có giá trị, có ý nghĩa đối với người khác, gia đình, xã hội. Ngay cả trong quan niệm của người xưa về “chí nam nhi”, chữ “danh” (Phải có danh gì với núi sông) luôn gắn với thực chất của hành động (Làm nên đấng anh hùng đâu đấy tỏ).
	+ Nổi tiếng cũng có mặt tốt, có tác dụng tốt. Tiếng nói của người nổi tiếng thường có tác động nhiều hơn, lớn hơn đối với người khác, xã hội.
+ Nhưng đừng cố gắng chạy theo việc trở thành người nổi tiếng bằng mọi cách vì điều đó mang lại nhiều tác hại. Hãy để cho tiếng tăm được đến một cách tự nhiên bằng hành động có thực chất: hữu xạ tự nhiên hương.
3,0
Nhận thức và hành động:
-Đây là một ý kiến có giá trị đúng đắn. Đồng thời nó cũng là một lời khuyên rất có tính thời sự, nhất là trước hiện tượng một bộ phận giới trẻ ngày nay đang có xu hướng tìm sự nổi tiếng bằng mọi giá.
-Làm sao để là người có ích : 
× Hãy sống có lý tưởng;
× Hãy sống có đạo đức, có trách nhiệm;
× Hãy sống vì gia đình, vì xã hội, vì cộng đồng;
- Ý kiến này là một biểu hiện cụ thể của vấn đề danh và thực trong cuộc sống con người. Giải quyết tốt mối quan hệ của vấn đề nổi tiếng và có ích, của danh và thực, người ta sẽ dễ có cuộc sống bình an, hạnh phúc, chân chính.
 1,0
Khẳng định nội dung vừa phân tích và nói lên suy nghĩ của bản thân.
1,5
0,5
Lưu ý: Điểm tối đa chỉ dành cho những bài làm đảm bảo yêu cầu về kiến thức, diễn đạt trôi chảy, mạch lạc, lôgíc, có cảm xúc và không mắc nhiều lỗi chính tả.
XÂY DỰNG MA TRẬN ĐỀ
 MỨC ĐỘ
CHỦ ĐỀ
NHẬN BIẾT
THÔNG HIỂU
VẬN DỤNG
TỔNG SỐ
Thấp
Cao
I. Đọc hiểu
Lá đỏ
 - Nguyễn Đình Thi 
- Nhận diện phong cách văn bản
- Nhận diện các biện pháp tu từ nghệ thuật
 Hiểu được ý nghĩa của văn bản
Hiểu tác dụng của hình thức nghệ thuật được sử dụng trong văn bản
Số câu
Số điểm
Tỷ lệ
1 
40%
0
0
 0%
1
4.0
 40%
II. Làm văn
Nghị luận xã hội
Vận dụng kiến thức đọc hiểu và kỹ năng tạo lập văn bản để viết bài nghị luận về một vân đề xã hội
Số câu
Số điểm
Tỷ lệ
1
6.0
60%
7
6.0
60%
Tổng số câu
Tổng số điểm
Tỷ lệ
1
60%
1
6.0
 60%
2
10.0
 100%