Bài giảng Tiết 1: Con rồng cháu tiên

TiÕt 1	con rång ch¸u tiªn
8.9.2014 	(TruyÒn thuyÕt)
I. MỨC ĐỘ CÇN ĐẠT.
 - Có hiểu biết bước đầu về thể loại truyền thuyết
 - Hiểu được những nét chính về nghệ thuật của truyện.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG.
 1. Kiến thức - Khái niệm thể loại truyền thuyết.
 - C¸c yÕu tè truyÒn thuyÕt trong truyÖn
 2. Kỹ năng: - Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết
 - Nhận ra những sự việc chính của truyện.
 - Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kỳ ảo tiêu biểu trong truyện.
 3. Thái độ: Yêu quý truyện dân gian Việt Nam
III. CHUÈN BỊ
 1. Gi¸o viªn: + So¹n bµi
 	+ S­u tÇm tranh ¶nh liªn quan ®Õn bµi häc.
 2. Häc sinh: 	+ So¹n bµi, học bài cũ
IV. CÁC BƯỚC LÊN LỚP
 1. ¤n ®Þnh tæ chøc :
 2. KiÓm tra bµi cò:
 KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n.
 3. Bµi míi: 
 Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch ®Õn tr­êng chóng ta ®Òu ®­îc häc vµ ghi nhí c©u ca dao:
 BÇu ¬i th­¬ng lÊy bÝ cïng
 Tuy r»ng kh¸c gièng nh­ng chung mét giµn
 Nh¾c ®Õn gièng nßi mçi ng­êi ViÖt Nam cña m×nh ®Òu rÊt tù hµo vÒ nguån gèc cao qúy cña m×nh - nguån gèc Tiªn, Rång, con L¹c ch¸u Hång. VËy t¹i sao mu«n triÖu ng­êi ViÖt Nam tõ miÒn ng­îc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn rõng nói l¹i cïng cã chung mét nguån gèc nh­ vËy. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn mµ chóng ta t×m hiÓu h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ vÒ ®iÒu ®ã.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS
NỘI DUNG 
- GV h­íng dÉn c¸ch ®äc - ®äc mÉu - gäi HS ®äc.
 - §äc râ rµng, rµnh m¹ch, nhÊn giäng ë nh÷ng chi tiÕt k× l¹ phi th­êng 
- NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS
- H·y kÓ tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u?
- §äc kÜ phÇn chó thÝch * vµ nªu hiÓu biÕt cña em vÒ truyÒn thuyÕt?
? Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ: ng­ tinh, méc tinh, hå tinh vµ tËp qu¸n?
* Gäi HS ®äc ®o¹n 1
? LLQ vµ ¢u c¬ ®îc giíi thiÖu nh thÕ nµo? (Nguån gèc, h×nh d¸ng, tµi n¨ng)
? T¹i sao t¸c gi¶ d©n gian kh«ng tưëng tưîng LLQ vµ ¢u C¬ cã nguån gèc tõ c¸c loµi kh¸c mµ tưëng tưîng LLQ nßi rång, ¢u C¬ dßng dâi tiªn? §iÒu ®ã cã ý nghÜa g×?
* GV: ViÖc tưëng tưîng LLQ vµ ¢u C¬ dßng dâi Tiªn - Rång mang ý nghÜa thËt s©u s¾c. Bëi rång lµ 1 trong bèn con vËt thuéc nhãm linh mµ nh©n d©n ta t«n sïng vµ thê cóng. Cßn nãi ®Õn Tiªn lµ nãi ®Õn vÎ ®Ñp toµn mÜ kh«ng g× s¸nh ®ưîc. Tưëng tưîng LLQ nßi Rång, ¢u C¬ nßi Tiªn ph¶i ch¨ng t¸c gi¶ d©n gian muèn ca ngîi nguån gèc cao quÝ vµ h¬n thÕ n÷a muèn thÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi cña d©n téc VN ta.
? VËy qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy h×nh tưîng LLQ vµ ¢u C¬ hiÖn lªn như thÕ nµo?
? ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹? Chi tiÕt nµy cã ý nghÜa g×?
* GV: Chi tiÕt l¹ mang tÝnh chÊt hoang ®ưêng nhưng rÊt thó vÞ vµ giµu ý nghÜa. Nã b¾t nguån tõ thùc tÕ rång, r¾n ®Ò ®Î trøng. Tiªn (chim) còng ®Î trøng. TÊt c¶ mäi ngưêi VN chóng ta ®Òu sinh ra tõ trong cïng mét bäc trøng (®ång bµo) cña mÑ ¢u C¬. DTVN chóng ta vèn khoÎ m¹nh, cưêng tr¸ng, ®Ñp ®Ï, ph¸t triÓn nhanh.
? Em h·y quan s¸t bøc tranh trong SGK vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×?
? L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con như thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý nguyÖn g×?
? B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ LS chèng ngo¹i x©m vµ c«ng cuéc x©y dùng ®Êt nưíc, em thÊy lêi c¨n dÆn cña thÇn sau nµy cã ®ưîc con ch¸u thùc hiÖn kh«ng?
* GV: LS mÊy ngµn n¨m dùng nưíc vµ gi÷ nưíc cña d©n téc ta ®· chøng minh hïng hån ®iÒu ®ã. Mçi khi TQ bÞ l©m nguy, ND ta bÊt kÓ trÎ, giµ, trai, g¸i tõ miÒn ngưîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn miÒn rõng nói xa x«i ®ång lßng kÒ vai s¸t c¸nh ®øng dËy diÕt kÎ thï. Khi nh©n d©n mét vïng gÆp thiªn tai ®Þch ho¹, c¶ nưíc ®Òu ®au xãt, nhưêng c¬m xÎ ¸o, ®Ó gióp ®ì vưît qua ho¹n n¹n vµ ngµy nay, mçi chóng ta ngåi ®©y còng ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn lêi c¨n dÆn cña Long Qu©n xa kia b»ng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc.
? Trong tuyÖn d©n gian thưêng cã chi tiÕt tưëng tưîng k× ¶o. Em hiÓu thÕ nµo lµ chi tiÕt tưëng tưîng k× ¶o? 
- Chi tiÕt tưëng tưîng k× ¶o lµ chi tiÕt kh«ng cã thËt ®ưîc d©n gian s¸ng t¹o ra nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh.
? Trong truyÖn nµy, chi tiÕt nãi vÒ LLQ vµ ¢u C¬; viÖc ¢u C¬ sinh në k× l¹ lµ nh÷ng chi tiÕt tưëng tưîng k× ¶o. Vai trß cña nã trong truyÖn nµy như thÕ nµo?
* Gäi HS ®äc ®o¹n cuèi
? Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng nh÷ng sù viÖc nµo? ViÖc kÕt thóc như vËy cã ý nghÜa g×?
? VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong truyÖn lµ ë chç nµo?
* GV: Lµ mÊy ®êi vua Hïng trÞ v×. Kh¼ng ®Þnh sù thËt trªn ®ã lµ l¨ng tưëng niÖm c¸c vua Hïng mµ t¹i ®©y hµng n¨m vÉn diÔn ra lÔ héi rÊt lín - lÔ héi ®Òn Hïng. LÔ héi ®ã ®· trë thµnh mét ngµy quèc giç cña c¶ d©n téc. 
 - Dï ai ®i ngưîc vÒ xu«i
 Nhí ngµy giç tæ mïng mêi th¸ng ba
? Em h·y cho biÕt ®Òn Hïng n»m ë tØnh nµo trªn ®Êt nưíc ta? - Phó Thä
Tæng kÕt nghÖ thuËt vµ néi dung bµi häc.
? Trong truyÖn t¸c gi¶ d©n gian ®· sö dông nghÖ thuËt nµo?
? TruyÖn thÓ hiÖn néi dung g×? 
- Kh¸i qu¸t ho¸ b»ng s¬ ®å tư duy
Củng cố bài học, liên hệ thực tế.
KÓ tªn mét sè truyÖn tư¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt?
I. T×m hiÓu chung :
 1. §äc vµ kÓ:
2. Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt:
- TruyÖn d©n gian truyÒn miÖng kÓ vÒ c¸c nh©n vËt, sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø.
- Th­êng cã yÕu tè t­ëng t­îng k× ¶o.
- ThÓ hiÖn th¸i ®é, c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt LS. 
3. Từ khó
II. T×m hiÓu chi tiÕt
 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n - ¢u c¬ 
LLQ
¢u C¬
Nguån gốc
Rồng 
Tiªn
H×nh d¸ng
m×nh rång ë d­íi n­íc
Xinh ®Ñp tuyÖt trÇn
Tµi n¨ng
nhiÒu phÐp l¹, gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i
Dạy dân các phong tục, lễ nghi...
à §Ñp k× l¹, lín lao víi nguån gèc v« cïng cao quÝ.
 2. ¢u C¬ sinh në kú l¹ vµ hai ngêi chia con
 a. ¢u C¬ sinh në k× l¹
 - Sinh bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, ®Ñp ®Ï, kh«i ng«, kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh như thæi.
à Chi tiÕt tưëng tưîng s¸ng t¹o diÖu k× nhÊn m¹nh sù g¾n bã keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ngưêi ViÖt
b. ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con
 - 50 ngưêi con xuèng biÓn;
 - 50 Ngưêi con lªn nói
à Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn DT: lµm ¨n, më réng vµ gi÷ v÷ng ®Êt ®ai. ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt DT. Mäi ngưêi ë mäi vïng ®Êt nưíc ®Òu cã chung mét nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh.
*ý nghÜa cña chi tiÕt tưëng tưîng k× ¶o
- T« tÝnh ®Ëm tÝnh chÊt k× l¹, lín lao, ®Ñp ®Ï cña c¸c nh©n vËt, sù kiÖn.
- ThÇn k×, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi, d©n téc ®Ó chóng ta thªm tù
hµo, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc
- Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm.
3. Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn 
 - Con trưëng lªn ng«i vua, lÊy hiÖu Hïng Vư¬ng, lËp kinh ®«, ®Æt tªn nưíc Văn Lang.
 - Gi¶i thÝch nguån gèc cña ngưêi VN lµ con Rång, ch¸u Tiªn.
à C¸ch kÕt thóc muèn kh¼ng ®Þnh nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn lµ cã thËt
III. Tæng kÕt
 1. NghÖ thuËt.
 - Chi tiÕt tưëng tưîng k× ¶o...
 2. Néi dung
 - Gi¶i thÝch, suy t«n nguån gèc d©n téc.
 - ThÓ hiÖn sù ®oµn kÕt, thèng nhÊt...
* Ghi nhí: (SGK.8)
 KÕt h«n
 LLQ Âu Cơ 
 (thÇn) (tiªn)
 BäC 100 TRøNG
 50 lªn non 50 xuèng biÓn 
 NGUåN GèC D¢N TéC
 IV. LuyÖn tËp:
Mét sè truyÖn tư¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN : Kinh vµ Ba Na lµ anh em; Qu¶ trøng to në ra con ngưêi (mưêng); Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me)
4. Cñng cè : - ý nghÜa truyÖn con Rång ch¸u Tiªn. 
 - Hs kÓ tãm t¾t truyÖn Con Rång ch¸u Tiªn.
 5. H­íng dÉn học ở nhµ
 - Häc bµi, thuéc ghi nhí.
 - §äc kÜ phÇn ®äc thªm
 - So¹n bµi: B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy
 - T×m c¸c t­ liÖu kÓ vÒ c¸c d©n téc kh¸c hoÆc trªn thÕ giíi vÒ viÖc lµm b¸nh hoÆc quµ d©ng vua.
 TiÕt 2	B¸nh ch­ng b¸nh giÇy
9/9/2014 	(TruyÒn thuyÕt)
I. MỨC ĐỘ CÇN ĐẠT
 Hiểu được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản Bánh chưng, bánh giầy
Kể lại được câu chuyện
II. TRỌNG TÂM KIÕN THỨC, KỸ NĂNG
 1. Kiến thức
 - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết
 - Tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kỳ Hùng Vương.
 - Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nông – một nét đẹp văn hoá của người Việt,
 2. Kỹ năng:
 - Đọc hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết.
 - Nhận ra những sự việc chính trong truyện.
 3. Thái độ: Yêu quý truyện dân gian
III. ChuÈn bÞ: 
 1. Gi¸o viªn: - §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. So¹n bµi
 - S­u tÇm tranh ¶nh vÒ c¶nh nh©n d©n ta gãi b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy.
 2. Häc sinh: + So¹n bµi, học bài cũ
IV. C¸c b­íc lªn líp:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra bµi cò:? Em hiÓu thÕ nµo truyÒn thuyÕt? T¹i sao nãi truyÖn Con Rång, ch¸u Tiªn lµ truyÖn truyÒn thuyÕt?
 3. Bµi míi:
 Giới thiệu bài
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS
NỘI DUNG 
Hưíng dÉn t×m hiÓu chung vÒ t¸c phÈm
- GVgäi HS ®äc truyÖn
- Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn
- Hưíng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch: 1,2,3,4,8,9,12,13
? Theo em, truyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn?
Hưíng dÉn t×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n
? Më ®Çu truyÖn, t¸c gi¶ muèn cho chóng ta biÕt sù kÞªn g× ? 
? Vua Hïng chän ngưêi nèi ng«i trong hoµn c¶nh nµo?
? ý ®Þnh cña vua ra sao?(quan ®iÓm cña vua vÒ viÖc chän ngưêi nèi ng«i)
? Vua ®· chän ngưêi nèi ng«i b»ng h×nh thøc nµo?
? §iÒu kiÖn vµ h×nh thøc truyÒn ng«i cã g× ®æi míi vµ tiÕn bé so víi ®ư¬ng thêi?
 * GV: Trong truyÖn d©n gian gi¶i ®è lµ 1 trong nh÷ng lo¹i thö th¸ch khã kh¨n ®èi víi nh©n vËt, kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ c¸c ®êi trưíc: chØ truyÒn cho con trưëng. Vua chó träng tµi chÝ h¬n trưëng thø à §©y lµ mét vÞ vua anh minh.
? §Ó lµm võa ý vua, c¸c «ng Lang ®· lµm g×?
? T©m tr¹ng Lang Liªu ra sao ? Lang Liªu ®· lµm g× ?
- RÊt buån. Trong c¸c con vua, chµng lµ ngưêi thiÖt thßi nhÊt. Tuy lµ Lang nhưng tõ khi lín lªn chµng ra ë riªng, ch¨m lo viÖc ®ång ¸ng, trång lóa, trång khoai. Lang Liªu th©n th× con vua nhưng phËn th× gÇn gòi víi d©n thưêng
? V× sao Lang Liªu ®ưîc thÇn b¸o méng?
- C¸c nh©n vËt må c«i, bÊt h¹nh thưêng ®ưîc thÇn, bôt hiÖn lªn gióp ®ì mçi khi bÕ t¾c.
? V× sao thÇn chØ m¸ch b¶o mµ kh«ng lµm gióp lÔ vËt cho Lang Liªu?
 - ThÇn vÉn dµnh chç cho tµi n¨ng s¸ng t¹o cña Lang Liªu
? KÕt qu¶ cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng Lang như thÕ nµo?
? V× sao hai thø b¸nh cña lang Liªu ®ưîc vua chän ®Ó tÕ Trêi, §Êt, Tiªn Vư¬ng vµ Lang Liªu ®ưîc chän ®Ó nèi ng«i vua?
- Hai thø b¸nh cña Lang Liªu võa cã ý nghÜa thùc tÕ: qúy h¹t g¹o, träng nghÒ n«ng (lµ nghÒ gèc cña ®Êt nưíc lµm cho ND ®ược no Êm) võa cã ý nghÜa s©u xa: §Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta.
- Hai thø b¸nh hîp ý vua chøng tá tµi ®øc cña con ngưêi cã thÓ nèi chÝ vua. §em c¸i quÝ nhÊt cña trêi ®Êt cña ruéng ®ång do chÝnh tay m×nh lµm ra mµ tiÕn cóng Tiªn Vư¬ng, d©ng lªn vua th× ®óng lµ con ngêi tµi n¨ng, th«ng minh, hiÕu th¶o.
Kh¸i qu¸t toµn bé tác phẩm
? TruyÖn ®· sö dông NT g× ? 
? TruyÒn thuyÕt b¸nh chưng, b¸nh giÇy cã nh÷ng ý nghÜa g×?
 *Hs ®äc ghi nhí
? §ãng vai Hïng Vư¬ng kÓ l¹i truyÖn b¸nh chưng, b¸nh giÇy?
? C©u chuyÖn cã ý nghÜa như thế nào?
? ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em thÝch nhÊt.
* Gîi ý :
- Lang Liªu ®ưîc thÇn b¸o méng: ®©y lµ chi tiÕt thÇn k× lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña truyÖn, nªu lªn gi¸ trÞ cña h¹t g¹o ë mét ®Êt nưíc mµ cư d©n sèng b»ng nghÒ n«ng, thÓ hiÖn c¸i ®¸ng quÝ, c¸i ®¸ng tr©n träng cña s¶n phÈm do con ngưêi lµm ra.
- Lêi cña vua nãi vÒ hai lo¹i b¸nh: ®©y lµ c¸ch "®äc", c¸ch "thưëng thøc" nhËn xÐt vÒ v¨n ho¸. Nh÷ng c¸i b×nh thưêng, gi¶n dÞ song l¹i nhiÒu ý nghÜa s©u s¾c ®ã còng chÝnh lµ ý nghi· tư tưëng, t×nh c¶m cña nh©n d©n vÒ hai lo¹i b¸nh vµ phong tôc lµm b¸nh.
I. §äc - t×m hiÓu chung:
 1. §äc - kÓ
- Hïng Vư¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua.
- C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ®ưîc thÇn m¸ch b¶o, dïng g¹o lµm hai thø b¸nh ®Ó d©ng vua.
- Vua cha chän b¸nh cña lang Liªu ®Ó tÕ trêi ®Êt cïng Tiªn Vư¬ng vµ nhưêng ng«i cho chµng.
- Tõ ®ã nưíc ta cã tôc lµm b¸nh chưng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt.
 2. Chó thÝch
 3. Bè côc: 3 phÇn
 a. Tõ ®Çu...chøng gi¸m
 b. TiÕp ....h×nh trßn
 c. Cßn l¹i
II. §äc - hiÓu chi tiÕt
 1. Vua Hïng chän ngưêi nèi ng«i
-Hoµn c¶nh: giÆc ngoµi ®· yªn, ®Êt nưíc th¸i b×nh, ND no Êm, vua ®· giµ muèn truyÒn ng«i.
- ý cña vua: ngưêi nèi ng«i vua ph¶i nèi ®ưîc chÝ vua, kh«ng nhÊt thiÕt lµ con trưëng.
- H×nh thøc: ®iÒu vua ®ßi hái mang tÝnh chÊt mét c©u ®è ®Ó thö tµi.
2. Cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng lang
- C¸c «ng lang thi nhau lµm cç thËt hËu, thËt ngon. 
- Lang Liªu: Lµm ra hai lo¹i b¸nh: b¸nh chưng, b¸nh giµy
3. KÕt qu¶ cuéc thi
 - Lang Liªu ®ưîc chän lµm ngưêi nèi ng«i. V× chµng lµ ngưêi cã tµi, cã ®øc vµ hiÕu th¶o
III. Tæng kÕt
 1. NghÖ thuËt : - Sö dông nghÖ thuËt tiªu biÓu cho truyÖn d©n gian...
 2. Néi dung
 - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn vµ phong tôc lµm b¸nh chưng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ngưêi ViÖt.
 - §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa nưíc.
 - Quan niÖm duy vËt th« s¬ vÒ Trêi, §Êt.
 - ¦íc m¬ vua s¸ng, t«i hiÒn, ®Êt nưíc th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm.
 * Ghi nhí : T12/SGK
IV. LuyÖn tËp: 
 1. TËp kÓ chuyÖn.
 2. ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n d©n ta lµm b¸nh chưng, b¸nh giÇy.
- §Ò cao nghÒ n«ng, ®Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. Cha «ng ta ®· x©y dùng phong tôc tËp qu¸n cña m×nh tõ nh÷ng ®iÒu gi¶n dÞ nhưng rÊt linh thiªng, giµu ý nghi·. Quang c¶nh ngµy tÕt nh©n d©n ta gãi hai lo¹i b¸nh cßn cã ý nghÜa gi÷ g×n truyÒn thèng v¨n ho¸ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc vµ lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt B¸nh chưng, b¸nh giÇy.
4. Cñng cè : - ý nghÜa truyÖn B¸nh Ch­ng b¸nh GiÇy?
 - Nh¾c l¹i néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n.
5. H­íng dÉn vÒ nhµ : 
 - Häc bµi, thuéc ghi nhí.
 - ChuÈn bÞ bµi: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt 
TiÕt 3
11. 9 . 2014 	Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng viÖt
I. MỨC ĐỘ CÇN ĐẠT
- Nắm chắc định nghĩa về từ, cấu tạo của từ.
- Biết phân biệt các kiểu cấu tạo từ.
Lưu ý: Học sinh đã học về cấu tạo từ ở Tiểu học
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
 1. Kiến thức
- Định nghĩa về từ, từ đơn, từ phức, các loại từ phức.
- Đơn vị cấu tạo từ tiếng Việt.
 2. Kỹ năng:
- Nhận diện, phân biệt được:
	+ Từ và tiếng
	+ Từ đơn và từ phức
	+ Từ ghép và từ láy.
- Phân tích cấu tạo của từ.
III. CHUÈn bÞ:
 1. Gi¸o viªn: 
 - §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n.So¹n bµi
 - B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp
 2. Häc sinh: + So¹n bµi
IV. C¸c b­íc lªn líp:
 1. æn ®Þnh tæ chøc.
 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi
 3. Bµi míi: 
 Ở tiÓu häc, c¸c em ®· ®ùoc häc vÒ tiÕng vµ tõ. TiÕt häc nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu s©u thªm vÒ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt ®Ó gióp c¸c em sö dông thuÇn thôc tõ tiÕng ViÖt.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS
NỘI DUNG
H§1: H×nh thµnh kh¸i niÖm vÒ tõ
* GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD.
? C©u v¨n nµy lÊy ë v¨n b¶n nµo?
? Tríc mỗi g¹ch chÐo lµ 1 tõ, em h·y cho biÕt c©u v¨n trªn cã mÊy tõ ? Vµ cã bao nhiªu tiÕng (mçi mét con ch÷ lµ mét tiÕng)
? VËy tiÕng vµ tõ trong c©u v¨n trªn cã cÊu t¹o ntn? TiÕng dïng ®Ó lµm g×?
? 9 tõ trong VD trªn khi kÕt hîp víi nhau cã t¸c dông g×?(t¹o ra c©u cã ý nghÜa)
? Tõ dïng ®Ó lµm g×?
? Khi nµo mét tiÕng cã thÓ coi lµ mét tõ?
? Tõ nhËn xÐt trªn em h·y rót ra kh¸i niÖm tõ lµ g×?
 HS ®äc ghi nhí
H§2: H×nh thµnh kh¸i niÖm tõ ®¬n, tõ phøc.
* GV treo b¶ng phô
? Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë tiÓu häc em h·y ®iÒn c¸c tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i?
* HS lÇn lưît lªn b¶ng ®iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i.
? Qua viÖc lËp b¶ng, em h·y nhËn xÐt, tõ ®¬n vµ tõ phøc cã g× kh¸c nhau?
? Hai tõ phøc trång trät, ch¨n nu«i cã g× gièng vµ kh¸c nhau?
+ Gièng: ®Òu lµ tõ phøc (gåm hai tiÕng)
+ Kh¸c: Ch¨n nu«i: gåm hai tiÕng cã quan hÖ vÒ nghÜa
 ? VËy tõ phøc ®ưîc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa ®ưîc gäi lµ tõ g×?
- Trång trät gåm hai tiÕng cã quan hÖ l¸y ©m
? Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng ®ưîc gäi lµ tõ g×?
? ThÕ nµo lµ tõ ®¬n, tõ phøc? Tõ phøc cã mÊy lo¹i, ®ã lµ nh÷ng lo¹i nµo?
 * HS ®äc ghi nhí
* Qua bµi häc ta cã thÓ dùng thµnh s¬ ®å sau (dïng s¬ ®å tư duy)
Cho hs ñoïc caâu vaên .
a. Töø nguoàn goác, con chaùu thuoäc kieåu töø gì?
b. Tìm töø ñoàng nghĩa vôùi töø nguoàn goác?
c. Tìm töø gheùp chæ quan heä gia ñình?
Qui taéc saép xeáp caùc tieáng trong töø gheùp chæ quan heä thaân thuoäc 
Em haõy ñieàn töø thích hôïp ?
Giaûi nghĩa töø laùy in ñaäm ?
Thi tìm nhanh caùc töø laùy ?
i. Kh¸i niÖm vÒ tõ
 1. VÝ dô 
ThÇn /d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/, ch¨n nu«i/vµ/ c¸ch/ ¨n ë/. (Con Rång ch¸u Tiªn)
 2. NhËn xÐt
 - VD trªn cã 9 tõ, 12 tiÕng.
 - Cã tõ chØ cã mét tiÕng, cã tõ 2 tiÕng.
 3. Kết luận
 - TiÕng dïng ®Ó t¹o tõ
- Tõ dïng ®Ó t¹o c©u.
 - Khi mét tiÕng cã thÓ t¹o c©u, tiÕng Êy trë thµnh mét tõ.
 à Tõ lµ ®¬n vÞ ng«n ng÷ nhá nhÊt dïng ®Ó t¹o c©u.
* Ghi nhí : (SGK/13)
II. Tõ ®¬n vµ tõ phøc:
 1. VÝ dô: 
 Tõ /®Êy /níc/ ta/ ch¨m/ nghÒ/ trång trät/, ch¨n nu«i /vµ /cã/ tôc/ ngµy/ tÕt/ lµm /b¸nh chng/, b¸nh giÇy/.
* §iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i:
 - Cét tõ ®¬n: tõ, ®Êy, níc, ta....
 - Cét tõ ghÐp: ch¨n nu«i
 - Cét tõ l¸y: trång trät.
* NhËn xÐt :
 à Tõ ®¬n lµ tõ chØ gåm cã mét tiÕng.
 à Tõ phøc gåm cã 2 tiÕng trë lªn
- Tõ ghÐp: ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ mÆt nghÜa.
- Tõ l¸y: Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng.
* Ghi nhí: (SGK/13)
 Tõ 
 Tõ ®¬n
Tõ phøc
Tõ ghÐp
Tõ l¸y
 III. LuyÖn tËp
Bµi 1: 
a. Tõ nguån gèc, con ch¸u là tõ ghÐp.
b. Tõ ®ång nghÜa víi tõ nguån gèc: Céi nguån, gèc g¸c...
c. Tõ ghÐp chØ qua hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em...
Bµi 2: C¸c kh¶ n¨ng s¾p xÕp:
- Theo giới tính: ¤ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî...
- Theo thứ bậc: B¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u, cha anh...
 Bµi 3: 
- Nªu c¸ch chÕ biÕn b¸nh: b¸nh r¸n, b¸nh n­íng, b¸nh hÊp, b¸nh nhóng...
- Nªu tªn chÊt liÖu lµm b¸nh: b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh gai, b¸nh tôm, bánh khúc, bánh khoai
- TÝnh chÊt cña b¸nh: b¸nh dÎo, b¸nh xèp...
- H×nh d¸ng cña b¸nh: b¸nh gèi, 
Bµi 4:
- Miªu t¶ tiÕng khãc cña ng­êi
- Nh÷ng tõ cã cùng t¸c dông : nøc në, sôt sïi, r­ng røc... 
Bµi 5 :Thi t×m nhanh c¸c tõ l¸y
* GV cho ®¹i diÖn c¸c tæ lªn t×m 
- T¶ tiÕng c­êi: khóc khÝch, s»ng sÆc, h« hè, ha h¶, hÒnh hÖch...
- T¶ tiÕng nãi: khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo, sang s¶ng, thé thé...
- T¶ d¸ng ®iÖu: Lõ ®õ, l¶ l­ít, nghªnh ngang, ng«ng nghªnh, th­ít tha...
 4. Cñng cè: 
 ? Tõ lµ g×?
 ? ThÕ nµo lµ tõ ®¬n, tõ phøc? 
 ? Tõ phøc cã mÊy lo¹i, ®ã lµ nh÷ng lo¹i nµo?
5. H­íng dÉn vÒ nhµ : 
 Häc bµi, thuéc ghi nhí.
 T×m c¸c tõ l¸y miªu t¶ d¸ng ®iÖu, tiÕng nãi cña con ng­êi.
 T×m c¸c tõ ghÐp miªu t¶ møc ®é, kÝch th­íc cña mét ®å vËt.
 So¹n: Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t.
TiÕt 4
 11. 9. 2014 	 Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc BiÓu ®¹t 
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Bước đầu biết về giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt
- Nắm được mục đích giao tiếp, kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kiến thức
- Sơ giản về hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ: giao tiếp, văn bản, phương thức biểu đạt, kiểu văn bản.
- Sự chi phối của mục đích giao tiếp trong việc lựa chọn phương thức biểu đạt để tạo lập văn bản.
- Các kiểu văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, lập luận, thuyết minh và hành chính công vụ.
2. Kỹ năng:
- Bước đầu nhận biết về việc lựa chọn phương thức biểu đạt phù hợp với mục đích giao tiếp.
- Nhận ra kiểu văn bản ở một văn bản cho trước căn cứ vào phương thức biểu đạt.
- Nhận ra tác dụng của việc lựa chọn phương thức biểu đạt ở một đoạn văn bản cụ thể.
III. ChuÈn bÞ	
 1. Gi¸o viªn: + So¹n bµi. s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. B¶ng phô
 2. Häc sinh: + So¹n bµi
IV. C¸c b­íc lªn líp:
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2. KiÓm tra bµi cò: 
 Vẽ sơ đồ cấu tạo từ ? Nªu c¸c ®Þnh nghÜa theo s¬ ®å?
3. Bµi míi.
 C¸c em ®· ®­îc tiÕp xóc víi mét sè v¨n b¶n ë tiÕt 1 vµ 2. VËy v¨n b¶n lµ g×? §­îc sö dông víi môc ®Ých giao tiÕp nh­ thÕ nµo? TiÕt häc nµy sÏ gióp c¸c em gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c ®ã.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS
NỘI DUNG
H×nh thµnh kh¸i niÖm giao tiÕp v¨n b¶n vµ phư¬ng thøc biÓu ®¹t 
? Khi ®i ®ưêng, thÊy mét viÖc g×, muèn cho mÑ biÕt em lµm thÕ nµo?
? §«i lóc rÊt nhí b¹n th©n ë xa mµ kh«ng thÓ trß chuyÖn th× em lµm thÕ nµo?
* GV: C¸c em nãi vµ viÕt như vËy lµ c¸c em ®· dïng phư¬ng tiÖn ng«n tõ ®Ó biÓu ®¹t ®iÒu m×nh muèn nãi. Nhê phư¬ng tiÖn ng«n tõ mµ mÑ hiÓu ®ưîc ®iÒu em muèn nãi, b¹n nhËn ®ưîc nh÷n