Bài giảng Menđen và di truyền học

PHẦN I : DI TRUỀN VÀ BIẾN DỊ
Ch­¬ng I- C¸c thÝ nghiÖm cña Men®en
Ngµy so¹n: 15/ 8 / 2015
Ngµy d¹y: 17 / 8 / 2015
TiÕt 1
Men®en vµ di truyÒn häc
I. Môc tiªu
- Häc sinh tr×nh bµy ®­îc môc ®Ých, nhiÖm vô vµ ý nghÜa cña di truyÒn häc. HiÓu ®­îc c«ng lao to lín vµ tr×nh bµy ®­îc ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en. HiÓu vµ ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu trong di truyÒn häc.
- RÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, kh¸i qu¸t ho¸, tæng hîp ho¸ th«ng tin kiÕn thøc; ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng ho¹t ®éng nhãm
- Häc sinh cã th¸i ®é häc tËp nghiªm tóc, h¨ng h¸i vµ høng thó thùc sù, cã ý thøc vËn dông kiÕn thøc vµo viÖc gi¶i thÝch vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña thùc tiÔn.
II. §å dïng d¹y häc
- Tranh phãng to h×nh 1.2.
- Tranh ¶nh hay ch©n dung Men®en.
III. TiÕn tr×nh lªn líp
1.KiÓm tra
2. Bµi míi
	VB: Di truyÒn häc tuy míi h×nh thµnh tõ ®Çu thÕ kØ XX nh­ng chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong sinh häc vµ Men®en lµ ng­êi ®Æt nÒn mãng cho di truyÒn häc. VËy di truyÒn häc nghiªn cøu vÊn ®Ò g×? Nã cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? Chóng ta cïng nghiªn cøu bµi h«m nay.
 Ho¹t ®éng 1: Di truyÒn häc
Môc tiªu: Häc sinh kh¸i niÖm di truyÒn vµ biÕn dÞ. N¾m ®­îc môc ®Ých, ý nghÜa cña di truyÒn häc.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
*GV cho HS ®äc kh¸i niÖm di truyÒn vµ biÕn dÞ môc I SGK.
-ThÕ nµo lµ di truyÒn vµ biÕn dÞ ?
*GV gi¶i thÝch râ: biÕn dÞ vµ di truyÒn lµ 2 hiÖn t­îng tr¸i ng­îc nhau nh­ng tiÕn hµnh song song vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh sinh s¶n.
*GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp s SGK môc I.
- Cho HS tiÕp tôc t×m hiÓu môc I ®Ó tr¶ lêi:
- C¸ nh©n HS ®äc SGK.
- 1 HS đäc to kh¸i niÖm biÕn dÞ vµ di truyÒn.
- HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc.
- Liªn hÖ b¶n th©n vµ x¸c ®Þnh xem m×nh gièng vµ kh¸c bè mÑ ë ®iÓm nµo: h×nh d¹ng tai, m¾t, mòi, tãc, mµu da... vµ tr×nh bµy tr­íc líp.
- Dùa vµo £ SGK môc I ®Ó tr¶ lêi.
KÕt luËn: 
- Kh¸i niÖm di truyÒn, biÕn dÞ (SGK).
- Di truyÒn häc nghiªn cøu vÒ c¬ së vËt chÊt, c¬ chÕ, tÝnh quy luËt cña hiÖn t­îng di truyÒn vµ biÕn dÞ.
- Di truyÒn häc cã vai trß quan träng kh«ng chØ vÒ lÝ thuyÕt mµ cßn cã gi¸ trÞ thùc tiÔn cho khoa häc chän gièng, y häc vµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i.
 Ho¹t ®éng 2: Men®en - ng­êi ®Æt nÒn mãng cho di truyÒn häc
Môc tiªu: HS hiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Di truyÒn cña Men®en: ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thÕ hÖ lai.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
*GV yªu cÇu HS ®äc tiÓu sö Men®en SGK.
- Yªu cÇu HS quan s¸t kÜ h×nh 1.2 vµ nªu nhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng ®em lai?
- Treo h×nh 1.2 phãng to ®Ó ph©n tÝch.
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK vµ nªu ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cña Men®en?
- GV: tr­íc Men®en, nhiÒu nhµ khoa häc ®· thùc hiÖn c¸c phÐp lai trªn ®Ëu Hµ Lan nh­ng kh«ng thµnh c«ng. Men®en cã ­u ®iÓm: chän ®èi t­îng thuÇn chñng, cã vßng ®êi ng¾n, lai 1-2 cÆp tÝnh tr¹ng t­¬ng ph¶n, thÝ nghiÖm lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn, dïng to¸n thèng kª ®Ó xö lý kÕt qu¶.
*GV gi¶i thÝch v× sao Men®en chän ®Ëu Hµ Lan lµm ®èi t­îng ®Ó nghiªn cøu.
- 1 HS ®äc to , c¶ líp theo dâi.
- HS quan s¸t vµ ph©n tÝch H 1.2, nªu ®­îc sù t­¬ng ph¶n cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng.
- §äc kÜ th«ng tin SGK, tr×nh bµy ®­îc néi dung c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai.
- 1 vµi HS ph¸t biÓu, bæ sung.
- HS l¾ng nghe GV giíi thiÖu.
- HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
KÕt luËn: 
- Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en (SGK).
 Ho¹t ®éng 3: Mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu c¬ b¶n cña Di truyÒn häc
 Môc tiªu: HS n¾m ®­îc, ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
*GV h­íng dÉn HS nghiªn cøu mét sè thuËt
ng÷.
- Yªu cÇu HS lÊy thªm VD minh häa cho tõng 
thuËt ng÷.
- Kh¸i niÖm gièng thuÇn chñng: GV giíi thiÖu
c¸ch lµm cña Men®en ®Ó cã gièng thuÇn 
chñng vÒ tÝnh tr¹ng nµo ®ã.
*GV giíi thiÖu mét sè kÝ hiÖu.
*GV nªu c¸ch viÕt c«ng thøc lai: mÑ th­êng viÕt bªn tr¸i dÊu x, bè th­êng viÕt bªn ph¶i. P: mÑ x bè.
- HS thu nhËn th«ng tin, ghi nhí kiÕn thøc.
- HS lÊy VD cô thÓ ®Ó minh häa.
- HS ghi nhí kiÕn thøc, chuyÓn th«ng tin vµo vë.
KÕt luËn: 
 1. Mét sè thuËt ng÷:
 + TÝnh tr¹ng	+ CÆp tÝnh tr¹ng t­¬ng ph¶n
 + Nh©n tè di truyÒn	+ Gièng (dßng) thuÇn chñng.
 2. Mét sè kÝ hiÖu
	 P: CÆp bè mÑ xuÊt ph¸t;	x: KÝ hiÖu phÐp lai
	 G: Giao tö;	♂ : §ùc; ♀: C¸i
	 F: ThÕ hÖ con (F1: con thø 1 cña P; F2 con cña F2 tù thô phÊn hoÆc giao phÊn gi÷a F1).
3. KiÓm tra ®¸nh gi¸
- 1 HS ®äc kÕt luËn SGK.
- Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 2, 3 SGK trang 7.
4. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.
- KÎ b¶ng 2 vµo vë bµi tËp.
- §äc tr­íc bµi 2.
Ngµy so¹n: 15 / 8 / 2015
Ngµy d¹y: 19 / 8 / 2015
TiÕt 2
lai mét cÆp tÝnh tr¹ng
I. Môc tiªu
- Häc sinh tr×nh bµy vµ ph©n tÝch ®­îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.
- HiÓu vµ ghi nhí c¸c kh¸i niÖm kiÓu h×nh, kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ hîp; hiÓu vµ ph¸t biÓu ®­îc néi dung quy luËt ph©n li; Gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en.
- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu vµ kªnh h×nh.
- Gi¸o dôc ý thøc häc tËp nghiªm tóc.
II. §å dïng d¹y häc
- Tranh phãng to h×nh 2.1; 2.2; 2.3 SGK.
III. TiÕn tr×nh lªn líp
1. KiÓm tra bµi cò
- Tr×nh bµy néi dung c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en?
2. Bµi míi
VB: B»ng ph©n tÝch thÕ hÖ lai, Men®en rót ra c¸c quy luËt di truyÒn, ®ã lµ quy luËt g×? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay.
	 Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en
Môc tiªu: Häc sinh hiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en, ph¸t biÓu ®­îc néi dung quy luËt ph©n li.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
*GV h­íng dÉn HS quan s¸t tranh H 2.1 vµ giíi thiÖu sù tù thô phÊn nh©n t¹o trªn hoa ®Ëu Hµ Lan.
*GV giíi thiÖu kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë b¶ng 2 ®ång thêi ph©n tÝch kh¸i niÖm kiÓu h×nh, tÝnh tr¹ng tréi, lÆn.
- Yªu cÇu HS: Xem b¶ng 2 vµ ®iÒn tØ lÖ c¸c lo¹i kiÓu h×nh ë F2 vµo « trèng.
- NhËn xÐt tØ lÖ kiÓu hinh ë F1; F2?
*GV nhÊn m¹nh vÒ sù thay ®æi gièng lµm bè vµ lµm mÑ th× kÕt qu¶ phÐp lai vÉn kh«ng thay ®æi.
- Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ SGK trang 9.
- Yªu cÇu HS ®äc l¹i néi dung bµi tËp sau khi ®· ®iÒn.
- HS quan s¸t tranh, theo dâi vµ ghi nhí c¸ch tiÕn hµnh.
- Ghi nhí kh¸i niÖm.
- Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, th¶o luËn nhãm vµ nªu ®­îc:
+ KiÓu h×nh F1: ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng tréi.
+ F2: 3 tréi: 1 lÆn
- Lùa chän côm tõ ®iÒn vµo chç trèng: 1. ®ång tÝnh
 2. 3 tréi: 1 lÆn
- 1, 2 HS ®äc.
KÕt luËn: 
a. ThÝ nghiÖm:
- Lai 2 gièng ®Ëu Hµ Lan kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t­¬ng ph¶n
VD: P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
	F1: Hoa ®á
	F2: 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng
b. C¸c kh¸i niÖm:
- KiÓu h×nh lµ tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ.
- TÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn ë F1.
- TÝnh tr¹ng lÆn lµ tÝnh tr¹ng ®Õn F2 míi ®­îc biÓu hiÖn.
c. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm – KÕt luËn:
	Khi lai hai c¬ thÓ bè mÑ kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t­¬ng ph¶n th× F1 ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng cña bè hoÆc mÑ, F2 cã sù ph©n li theo tØ lÖ trung b×nh 3 tréi: 1 lÆn.
Ho¹t ®éng 2: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm
Môc tiªu: HS gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan niÖm cña Men®en.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
*GV gi¶i thÝch quan niÖm ®­¬ng thêi vµ quan niÖm cña Men®en ®ång thêi sö dông H 2.3 ®Ó gi¶i thÝch.
- Do ®©u tÊt c¶ c¸c c©y F1 ®Òu cho hoa ®á?
- Yªu cÇu HS:
- H·y quan s¸t H 2.3 vµ cho biÕt: tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö ë F1 vµ tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö F2?
- T¹i sao F2 l¹i cã tØ lÖ 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng?
*GV nªu râ: khi F1 h×nh thµnh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ 1 giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt cña P mµ kh«ng hßa lÉn vµo nhau nªn F2 t¹o ra: 1AA:2Aa: 1aa
trong ®ã AA vµ Aa cho kiÓu h×nh hoa ®á, cßn aa cho kiÓu h×nh hoa tr¾ng.
- H·y ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö?
- HS ghi nhí kiÕn thøc, quan s¸t H 2.3
+ Nh©n tè di truyÒn A quy ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi (hoa ®á).
+ Nh©n tè di truyÒn a quy ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi (hoa tr¾ng).
+ Trong tÕ bµo sinh d­ìng, nh©n tè di truyÒn tån t¹i thµnh tõng cÆp: C©y hoa ®á thuÇn chñng cÆp nh©n tè di truyÒn lµ AA, c©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cÆp nh©n tè di truyÒn lµ aa.
- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö:
+ C©y hoa ®á thuÇn chñng cho 1 lo¹i giao tö: A
+ C©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cho 1 lo¹i giao tö lµ a.
- ë F1 nh©n tè di truyÒn A ¸t a nªn tÝnh tr¹ng do A quy ®Þnh ®­îc biÓu hiÖn.
- Quan s¸t H 2.3 th¶o luËn nhãm x¸c ®Þnh ®­îc:
GF1: 1A: 1a
+ TØ lÖ hîp tö F2: 1AA : 2Aa : 1aa
+ V× hîp tö Aa biÓu hiÖn kiÓu h×nh gièng AA.
] HS ph¸t biÓu, kÕt luËn
KÕt luËn: 
Theo Men®en:
- Mçi tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n tè di truyÒn quy ®Þnh (sau nµy gäi lµ gen).
- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh­ ë c¬ thÓ P thuÇn chñng.
- Trong qu¸ tr×nh thô tinh, c¸c nh©n tè di truyÒn tæ hîp l¹i trong hîp tö thµnh tõng cÆp t­¬ng øng vµ quy ®Þnh kiÓu h×nh cña c¬ thÓ.
à Sù ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp nh©n tè di truyÒn (gen) quy ®Þnh cÆp tÝnh tr¹ng th«ng qua qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh chÝnh lµ c¬ chÕ di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng.
- Néi dung quy luËt ph©n li: trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh­ ë c¬ thÓ thuÇn chñng cña P.
3. Cñng cè
- Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Men®en?
- Ph©n biÖt tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn vµ cho VD minh häa.
4. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
Ngµy so¹n: 17 / 8/ 2015
Ngµy gi¶ng : 26 / 8/ 2015
TiÕt 3
lai mét cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)
I. Môc tiªu
- Häc sinh hiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc néi dung, môc ®Ých vµ øng dông cña c¸c phÐp lai ph©n tÝch; hiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc v× sao quy luËt ph©n li chØ nghiÖm ®óng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Nªu ®­îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt.
+ HiÓu vµ ph©n biÖt ®­îc sù di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn (di truyÒn trung gian) víi di truyÒn tréi hoµn toµn.
- Ph¸t triÓn t­ duy lÝ luËn nh­ ph©n tÝch, so s¸nh, luyÖn viÕt s¬ ®å lai.
- HS cã ý thøc häc tËp nghiªm tóc.
II. §å dïng d¹y häc
- Tranh phãng to h×nh 3 SGK.
- B¶ng phô ghi bµi tËp tr¾c nghiÖm.
III. TiÕn tr×nh lªn líp
1. KiÓm tra bµi cò
- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn ®Ëu Hµ Lan nh­ thÕ nµo? (s¬ ®å)
- Gi¶i bµi tËp 4 SGK.
2. Bµi míi
 	*Mở bài: ở tiết học trước các em đã tìm hiểu lai 1 cặp tính trạng. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu 1 pp khoa học hơn để xác định cây mang tính trạng trội là đồng hợp hay dị hợp .Đó là pp lai phân tích.
Ho¹t ®éng 1: Lai ph©n tÝch
Môc tiªu: Häc sinh tr×nh bµy ®­îc néi dung, môc ®Ých vµ øng dông cña phÐp lai ph©n tÝch.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
- Nªu tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö ë F2 trong thÝ nghiÖm cña Men®en?
- Tõ kÕt qu¶ trªn GV ph©n tÝch c¸c kh¸i niÖm: kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ hîp.
- H·y x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña nh÷ng phÐp lai sau:
P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
 AA aa
P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
 Aa aa
- KÕt qu¶ lai nh­ thÕ nµo th× ta cã thÓ kÕt luËn ®Ëu hoa ®á P thuÇn chñng hay kh«ng thuÇn chñng?
- §iÒn tõ thÝch hîp vµo « trèng (SGK trang 11)
- Kh¸i niÖm lai ph©n tÝch?
*GV nªu; môc ®Ých cña phÐp lai ph©n tÝch nh»m x¸c ®Þnh kiÓu gen cña c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi.
- 1 HS nªu: hîp tö F2 cã tØ lÖ:
 1AA: 2Aa: 1aa
- HS ghi nhí kh¸i niÖm.
- C¸c nhãm th¶o luËn , viÕt s¬ ®å lai, nªu kÕt qu¶ cña tõng tr­êng hîp.
- §¹i diÖn 2 nhãm lªn b¶ng viÕt s¬ ®å lai.
- C¸c nhãm kh¸c hoµn thiÖn ®¸p ¸n.
- HS dùa vµo s¬ ®å lai ®Ó tr¶ lêi.
1- Tréi; 2- KiÓu gen; 3- LÆn; 4- §ång hîp tréi; 5- DÞ hîp
- 1 HS ®äc l¹i kh¸i niÖm lai ph©n tÝch.
KÕt luËn: 
1. Mét sè kh¸i niÖm:
- KiÓu gen lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong tÕ bµo c¬ thÓ.
- ThÓ ®ång hîp cã kiÓu gen chøa cÆp gen t­¬ng øng gièng nhau (AA, aa).
- ThÓ dÞ hîp cã kiÓu gen chøa cÆp gen gåm 2 gen t­¬ng øng kh¸c nhau (Aa).
2. Lai ph©n tÝch:
- lµ phÐp lai gi÷a c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn x¸c ®Þnh kiÓu gen víi c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn.
 + NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ®ång tÝnh th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen ®ång hîp.
 + NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝnh theo tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen dÞ hîp.
 Ho¹t ®éng 2: ý nghÜa cña t­¬ng quan tréi lÆn
Môc tiªu: HS nªu ®­îc vai trß cña quy luËt ph©n ly ®èi víi s¶n xuÊt.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
*GV yªu cÇu HS nghiªn cøu thån tin SGK, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái:
- Nªu t­¬ng quan tréi lÆn trong tù nhiªn?
- X¸c ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn nh»m môc ®Ých g×? Dùa vµo ®©u?
- ViÖc x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng cña gièng cã ý nghÜa g× trong s¶n xuÊt?
- Muèn x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng cña gièng cÇn thùc hiÖn phÐp lai nµo?
- HS thu nhËn vµ xö lý th«ng tin.
- Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ®¸p ¸n.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
- HS x¸c ®Þnh ®­îc cÇn sö dông phÐp lai ph©n tÝch vµ nªu néi dung ph­¬ng ph¸p hoÆc ë c©y trång th× cho tù thô phÊn.
KÕt luËn: 
- T­¬ng quan tréi, lÆn lµ hiÖn t­îng phæ biÕn ë giíi sinh vËt. 
- TÝnh tr¹ng tréi th­êng lµ tÝnh tr¹ng tèt v× vËy trong chän gièng ph¸t hiÖn tÝnh tr¹ng tréi ®Ó tËp hîp c¸c gen tréi quý vµo 1 kiÓu gen, t¹o gièng cã ý nghÜa kinh tÕ.
- Trong chän gièng, ®Ó tr¸nh sù ph©n li tÝnh tr¹ng, xuÊt hiÖn tÝnh tr¹ng xÊu ph¶i kiÓm tra ®é thuÇn chñng cña gièng.
3. KiÓm tra ®¸nh gi¸
Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i c¸c ý tr¶ lêi ®óng:
C1. Khi cho c©y cµ chua qu¶ ®á thuÇn chñng lai ph©n tÝch. KÕt qu¶ sÏ lµ:
a. Toµn qu¶ vµng	 c. 1 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng
b. Toµn qu¶ ®á	 d. 3 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng
C2. ë ®Ëu Hµ Lan, gen A quy ®Þnh th©n cao, gen a quy ®Þnh th©n thÊp. Cho lai c©y th©n cao víi c©y th©n thÊp F1 thu ®­îc 51% c©y th©n cao, 49% c©y th©n thÊp. KiÓu gen cña phÐp lai trªn lµ:
a. P: AA x aa b. P: Aa x Aa c. P: Aa x AA	 d. P: aa x aa
C3. Tr­êng hîp tréi kh«ng hoµn toµn, phÐp lai nµo cho tØ lÖ 1:1
	a. Aa x Aa	 b. Aa x AA	 c. Aa x aa d. aa x aa
4. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.
- Lµm bµi tËp 4 vµo vë.
- KÎ s½n b¶ng 4 vµo vë bµi tËp.
Ngµy so¹n : 19/ 8/ 2015
Ngày d¹y : 27 / 8/ 2015
TiÕt 4
lai hai cÆp tÝnh tr¹ng 
I. Môc tiªu
- Häc sinh m« t¶ ®­îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.
- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.
- HiÓu vµ ph¸t biÓu ®­îc néi dung quy luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en.
- Gi¶i thÝch ®­îc kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp.
- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm.
II. §å dïng d¹y häc
- Tranh phãng to h×nh 4 SGK.
- B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 4.
III. TiÕn tr×nh lªn líp
1. KiÓm tra bµi cò
- Muèn x¸c ®Þnh ®­îc kiÓu gen cña c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn lµm g×?
- T­¬ng quan tréi lÆn cã ý nghÜa g× trong thùc tiÔn s¶n xuÊt ? 
- KiÓm tra bµi tËp 3, 4 SGK.
2. Bµi míi
Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en
Môc tiªu: Häc sinh:
- Tr×nh bµy ®­îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.
- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm tõ ®ã ph¸t triÓn thµnh quy luËt ph©n li ®éc lËp.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
- Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 4 SGk, nghiªn cøu th«ng tin vµ tr×nh bµy thÝ nghiÖm cña Men®en.
- Tõ kÕt qu¶, GV yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 4 Trang 15.
(Khi lµm cét 3 GV cã thÓ gîi ý cho HS coi 32 lµ 1 phÇn ®Ó tÝnh tØ lÖ c¸c phÇn cßn l¹i).
*GV treo b¶ng phô gäi HS lªn ®iÒn, GV chèt l¹i kiÕn thøc.
- HS quan s¸t tranh nªu ®­îc thÝ nghÖm.
- Ho¹t ®éng nhãm ®Ó hoµn thµnh b¶ng.
- §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn, nhËn xÐt, kÕt luËn.
KiÓu h×nh F2
Sè h¹t
TØ lÖ kiÓu h×nh F2
TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2
Vµng - tr¬n
Vµng - nh¨n
Xanh - tr¬n
Xanh - nh¨n
315
101
108
32
9
3
3
1
=
= 
= 
Vµng 315+101 416 3
Xanh 108+32 140 1
=
=
=
Tr¬n 315+108 423 3
Nh¨n 101+32 133 1
*GV ph©n tÝch cho HS thÊy râ tØ lÖ cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng cã mèi t­¬ng quan víi tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 cô thÓ nh­ SGK.
*GV cho HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ vµo chç trèng Trang 15 SGK.
- Yªu cÇu HS ®äc kÕt qu¶ bµi tËp, rót ra kÕt luËn.
- C¨n cø vµo ®©u Men®en cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t ®Ëu di truyÒn ®éc lËp?
- HS ghi nhí kiÕn thøc
9 vµng - tr¬n: 3 vµng - nh¨n: 3 xanh - tr¬n: 1 xanh - nh¨n 
= (3 vµng: 1 xanh)(3 tr¬n: 1 nh¨n)
- HS vËn dông kiÕn thøc ë môc 1 ®iÒn ®­îc côm tõ “tÝch tØ lÖ”.
- 1 HS ®äc l¹i néi dung SGK.
- HS nªu ®­îc: c¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã.
KÕt luËn: 
1. ThÝ nghiÖm:
- Lai bè mÑ kh¸c nhau vÒ hai cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t­¬ng ph¶n.
	P: Vµng - tr¬n x Xanh - nh¨n
	F1: Vµng - tr¬n
Cho F1 tù thô phÊn
F2: cho 4 lo¹i kiÓu h×nh.
TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh ë F2: 
	9 vµng - tr¬n	: 3 vµng - nh¨n : 3 xanh - tr¬n : 1 xanh - nh¨n.
à TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã à c¸c cÆp tÝnh tr¹ng di truyÒn ®éc lËp víi nhau.
2. KÕt luËn SGK.
Ho¹t ®éng 2: BiÕn dÞ tæ hîp
Môc tiªu: HS n¾m ®­îc kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña biÕn dÞ tæ hîp.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
- Yªu cÇu HS nhí l¹i kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë F2 vµ tr¶ lêi c©u hái:
- F2 cã nh÷ng kiÓu h×nh nµo kh¸c víi bè mÑ?
*GV ®­a ra kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp.
- HS nªu ®­îc; 2 kiÓu h×nh kh¸c bè mÑ lµ vµng - nh¨n vµ xanh - tr¬n. (chiÕm 6/16).
KÕt luËn: 
- BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ.
- ChÝnh sù ph©n li ®éc lËp cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ®· ®­a ®Õn sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña P lµm xuÊt hiÖn kiÓu h×nh kh¸c P.
4. KiÓm tra ®¸nh gi¸:
- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li?
- BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nã xuÊt hiÖn ë h×nh thøc sinh s¶n nµo?
5. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- KÎ s½n b¶ng 5 vµo vë bµi tËp.
- §äc tr­íc bµi 5.
Ngµy so¹n : 24 / 8 / 2015
Ngµy d¹y: 03 / 9 / 2015
TiÕt 5
lai hai cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)
I. Môc tiªu
- Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng theo quan ®iÓm cña Men®en.
- Ph©n tÝch ®­îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®éc lËp ®èi víi chän gièng vµ tiÕn ho¸.
- Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh.
II. §å dïng d¹y häc : - Tranh phãng to h×nh 5 SGK.
 - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 5.
III. TiÕn tr×nh lªn líp
1. KiÓm tra bµi cò
-Tr×nh bµy TN cña Men®en ? C¨n cø vµo ®©u Men®en l¹i cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t ®Ëu trong thÝ nghiÖm cña m×nh di truyÒn ®éc lËp víi nhau?
( C¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh F2 b¶ng tÝch tØ lÖ c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã).
- BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? nã xuÊt hiÖn trong h×nh thøc sinh s¶n nµo? V× sao?
2. Bµi míi
*Më bµi :tiÕt häc tr­íc ta ®· biÕt ®­¬c c¸c cÆp tÝnh tr¹ng di truyÒn ®éc lËp, h«m nay ta sÏ t×m hiÓu xem Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ TN nh­ thÕ nµo?
Ho¹t ®éng 1: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm
Môc tiªu: Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en.
Ho¹t ®éng cña GV 
Ho¹t ®éng cña HS
- Yªu cÇu HS nh¾c l¹i tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh ë F2?
- Tõ kÕt qu¶ trªn cho ta kÕt luËn g×?
- Yªu cÇu HS quy ­íc gen.
- Nh¾c l¹i tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2?
- Sè tæ hîp giao tö (hîp tö) ë F2?
- Sè lo¹i giao tö ®ùc vµ c¸i?
*GV kÕt luËn : c¬ thÓ F1 ph¶i dÞ hîp tö vÒ 2 cÆp gen AaBb c¸c gen t­¬ng øng A vµ a, B vµ b ph©n li ®éc lËp vµ tæ hîp tù do ®Ó cho 4 lo¹i giao tö: AB, Ab, aB, ab.
- Yªu cÇu HS theo dâi h×nh 5 vµ trao ®æi nhãm :gi¶i thÝch t¹i sao ë F2 l¹i cã 16 tæ hîp giao tö (hîp tö)?
*GV h­íng dÉn c¸ch x¸c ®Þnh kiÓu h×nh vµ kiÓu gen ë F2, yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 5 trang 18.
- HS nªu ®­îc tØ lÖ: 
=
Vµng 3
Xanh 1
= 
Tr¬n 3
Nh¨n 1
- HS rót ra kÕt luËn.
- 1 HS tr¶ lêi.
- HS nªu ®­îc: 9 vµng - tr¬n; 3 vµng - nh¨n; 3 xanh - tr¬n; 1 xanh - nh¨n.
- TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 t­¬ng øng víi 16 hîp tö.
- Cã 4 lo¹i giao tö ®ùc vµ 4 lo¹i giao tö c¸i, mçi lo¹i cã tØ lÖ 1/4.
HS trao ®æi nhãm nªu ®­îc: v× F1 cã KG AaBB h×nh thµnh giao tö do sù ph©n li ®éc lËp, tæ hîp tù do cña c¸c cÆp gen t­¬ng øng t¹o ra 4 lo¹i giao tö cã tØ lÖ ngang nhau AB,Ab,aB,ab nªn ë F2 cã 16 hîp tö 
- HS ho¹t ®éng nhãm vµ hoµn thµnh b¶ng 5.
 KiÓu h×nh
TØ lÖ
H¹t
vµng - tr¬n
H¹t
vµng - nh¨n
H¹t
xanh - tr¬n
H¹t
xanh - nh¨n
TØ lÖ cña mçi kiÓu gen ë F2
1AABB
4AaBb
2AABb
2AaBB
(9 A-B-)
1AAbb
2Aabb
(3 A-bb)
1aaBB
2aaBb
(3aaB-)
1aabb
1aabb
TØ lÖ cña mçi kiÓu h×nh ë F2
9
3
3
1
KÕt luËn:
- Tõ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm: sù ph©n li cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng ®Òu lµ 3:1 Men®e