Đáp án đề thi học sinh giỏi thành phố Sinh học THPT - Năm học 2015-2016 - Sở GD & ĐT Cần Thơ

Trang 1/4 
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THPT CẤP THÀNH PHỐ 
 THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM HỌC 2015-2016 
 Khóa ngày 28 tháng 01 năm 2016 
HƯỚNG DẪN CHẤM 
MÔN: SINH HỌC - THPT 
Câu Nội dung trả lời Điểm 
1 
(2,0đ) 
Sơ đồ minh họa “Các giai đoạn của hô hấp nội bào”. 
Hoàn thành bảng: 
Các giai đoạn Vị trí xảy ra Nguyên liệu Sản phẩm 
Đường phân Tế bào chất 
 Glucozơ, ATP, ADP, 
NAD. 
Axit pyruvic, ATP, 
NADH. 
Chu trình Crep Chất nền ti thể 
Axit pyruvic, ADP, NAD, 
FAD. 
ATP, NADH, FADH2, 
CO2. 
Chuỗi chuyền 
electron 
Màng trong ti thể NADH, FADH2, O2. ATP, H2O. 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
2 
(1,5đ) 
Phân biệt giữa sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính: 
Tiêu chí 
phân biệt 
Sinh sản vô tính Sinh sản hữu tính 
Cơ sở tế 
bào học 
Nguyên phân. Giảm phân, thụ tinh và nguyên phân. 
Đặc điểm 
di truyền 
- Các thế hệ con mang đặc 
điểm di truyền giống nhau 
và giống mẹ. 
- Ít đa dạng về di truyền. 
- Các thế hệ con mang đặc điểm di 
truyền của cả bố và mẹ, có thể xuất 
hiện tính trạng mới. 
- Có sự đa dạng di truyền cao hơn. 
0,5 
1,0 
3 
(1,0đ) 
1. Phản xạ là phản ứng trả lời kích thích từ môi trường thông qua hệ thần kinh. 
 Chiều hướng tiến hóa: Hệ thần kinh dạng lưới → Hệ thần kinh dạng chuỗi hạch 
→ Hệ thần kinh dạng ống. 
2. Phân tích cung phản xạ theo sơ đồ: 
 - Khi ngón tay bị kích thích, luồng xung thần kinh theo dây thần kinh cảm giác 
về trung ương thần kinh. 
 - Trung ương thần kinh tiếp nhận, phân tích, tổng hợp, tạo luồng xung thần kinh 
theo dây thần kinh vận động đến cơ quan trả lời (cơ ngón tay) làm ngón tay co lại. 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
4 
(2,0đ) 
* Tính đặc trưng của ADN được thể hiện ở: 
 - Số lượng và trình tự các nucleotit trong ADN. 
 - Hàm lượng ADN trong tế bào (Ví dụ hàm lượng ADN trong tế bào sinh dưỡng 
của người là 6,6.10-12g). 
 - Tỉ lệ giữa các baz: 
XG
TA

 . 
* Tính không đặc trưng của ADN: 
 - Cấu trúc mạch xoắn kép. 
 - Cấu tạo của các đơn phân. 
 - Các liên kết dọc (dieste), liên kết ngang (hydro). 
 - Nguyên tắc bổ sung giữa các cặp baz. 
 - Tỉ lệ giữa các baz: 
XT
GA

 . 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
5 
(2,5đ) 
1. Phép lai trên gọi là lai thuận nghịch. 
 Ý nghĩa của phép lai thuận nghịch: Nhằm xác định tính trạng nghiên cứu do 
gen nằm trên nhiễm sắc thể thường hay nhiễm sắc thể giới tính hay do gen trong 
tế bào chất qui định. 
0,25 
0,75 
Trang 2/4 
2. Kết quả có thể có của 2 phép lai đang khảo sát: 
 - Hai phép lai có kết quả giống nhau: Tính trạng màu sắc thân do gen nằm trên 
nhiễm sắc thể thường chi phối. 
 - Hai phép lai có quả khác nhau (theo kiểu tỉ lệ phân li kiểu hình ở hai giới đực 
và cái khác nhau): Tính trạng màu sắc thân do gen trên nhiễm sắc thể giới tính chi 
phối. 
 - Hai phép lai đều có kết quả: Kiểu hình của con luôn giống mẹ → Màu sắc thân 
do gen tế bào chất chi phối. 
0,5 
0,5 
0,5 
6 
(3,0đ) 
1. Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen có liên quan đến một 
(hoặc một vài) cặp nucleotit, xảy ra tại một điểm nào đó của gen. 
 Sự thay đổi số liên kết hydro do đột biến gen gây ra: 
 - Các dạng đột biến làm tăng số liên kết hydro: Thêm cặp nucleotit hoặc thay 
thế cặp nucleotit A-T bằng cặp nucleotit G-X. 
 - Các dạng đột biến làm giảm số liên kết hydro: Mất cặp nucleotit hoặc thay thế 
cặp nucleotit G-X bằng cặp nucleotit A-T. 
 - Các dạng đột biến không làm thay đổi số liên kết hydro: Thay thế cặp 
nucleotit cùng loại; hoặc đảo vị trí giữa cặp nucleotit này với cặp nucleotit khác. 
2.1. 
* Số lượng nucleotit từng loại của gen: 
 Theo đề: Chiều dài của gen (L) = 0,255µm = 2550Å = 3,4Å×N/2 
→ Số lượng nucleotit của gen (N): N = 2A + 2G = 1500 (Nu) (1). 
 Theo NTBS: G liên kết với X bằng 3 liên kết hydro (và ngược lại) → Số liên 
kết hydro giữa các cặp G-X = 3G = 1200 → G = 1200/3 = 400 (2). 
 Thay (2) vào (1), tính ra ta được: A = 350. 
→ Số lượng nucleotit từng loại của gen là: 





400
350
XG
TA
* Số lượng nuccleotit từng loại của mARN: 
 11766.116
3
350
32121


 AmUmAmUmA 
→ mA= 117; mU = 350 - 117 = 233. 
Tương tự, 5714,57
7
400
74343


 GmXmGmXmG → mG = 57x3 = 171, mX = 400 - 
171 = 299. 
→ Số lượng nucleotit từng loại của mARN là: 











299
171
233
117
mX
mG
mU
mA
* Chú ý: Nếu học sinh dựa vào tổng nucleotit của gen để tính thì không tính 
điểm (vì khi đó, kết quả chưa phù hợp với đề bài). 
2.2. Số liên kết cộng hóa trị có trong gen: 
 - Mỗi nucleotit có 1 liên kết cộng hóa trị giữa nhóm photphat với phân tử đường 
tại vị trí 5’ → Số liên kết hóa trị có trong các nucleotit của gen là N = 750. 
 - Giữa hai nucleotit đứng liền nhau trên một mạch có 1 liên kết cộng hóa trị → 
Số liên kết hóa trị giữa các nucleotit của gen: (N-1)×2 = 1498. 
→ Số liên kết hóa trị có trong gen là: 750 + 1498 = 2248 (liên kết). 
2.3. 
 - Số liên kết hydro của gen B: 2A + 3 G = 1900. 
 - Theo đề: Số liên kết hydro của gen b = 1899, ít hơn số liên kết hydro của gen 
B là 1 → Gen B bị đột biến dạng thay thế cặp G-X (3 liên kết hydro) bằng cặp A-
T (2 liên kết hydro) 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
Trang 3/4 
→ Số nucleotit từng loại của gen b là: 





399
351
XG
TA
→ Số nucleotit từng loại mà môi trường cung cấp cho gen b nhân đôi 2 lần là: 






1197)12(399
1053)12(351
2
2
cccc
cccc
XG
TA
0,25 
0,25 
7 
(3,0đ) 
1. Thực chất của nguyên phân là quá trình phân bào nguyên nhiễm, vì 
 Trong nguyên phân: 
 - Nhiễm sắc thể nhân đôi ở kỳ trung gian thành nhiễm sắc thể kép và giữ 
nguyên trạng thái đến kỳ giữa. 
 - Đến kỳ sau hai cromatit của nhiễm sắc thể kép tách nhau ở tâm động → 2 
nhiễm sắc thể đơn và phân li về 2 cực của tế bào → Mỗi cực tế bào có một nhóm 
nhiễm sắc thể bằng với số nhiễm sắc thể của tế bào ban đầu. 
 - Đến kỳ cuối nhiễm sắc thể tồn tại ở trạng thái đơn, bắt cặp đồng dạng, tế bào 
chất phân chia thành hai tế bào mới, mỗi tế bào mới có số lượng nhiễm sắc thể 
bằng với số nhiễm sắc thể của tế bào ban đầu. 
→ Một tế bào ban đầu (2n) nguyên phân sẽ tạo 2 tế bào mới, mỗi tế bào cũng có 
2n nhiễm sắc thể. 
 Vậy thực chất đây là quá trình phân chia tế bào nhưng nhiễm sắc thể ở tế bào 
mới được giữ nguyên số lượng như tế bào ban đầu (Còn gọi là phân bào nguyên 
nhiễm). 
2.1. Số lần nguyên phân của mỗi tế bào và số hợp tử được hình thành 
 Tại vùng sinh sản, tế bào tham gia quá trình nguyên phân; quá trình nguyên 
phân tạo ra các tế bào con có bộ nhiễm sắc thể giống với tế bào ban đầu 
(AaBbDdXY). 
 Theo đề: Tại vùng sinh sản có 512 tế bào có chứa nhiễm sắc thể Y, có nghĩa là 
có 512 tế bào con được tạo ra từ 2 tế bào sinh dục đực sơ khai. 
→ Mỗi tế bào sinh dục đực sơ khai tạo ra 256 = 28 tế bào con → Mỗi tế bào sinh 
dục đực sơ khai nguyên phân 8 lần. 
 Theo đề: Tất cả các tế bào con đều trở thành tế bào sinh tinh trùng; Mỗi tế bào 
sinh tinh trùng giảm phân tạo được 4 tinh trùng → Số tinh trùng được tạo thành: 
512×4 = 2048. Trong đó có 50% tinh trùng mang nhiễm sắc thể X; 50% tinh 
trùng mang nhiễm sắc thể Y. 
 Hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 6,25% → Số tinh trùng tham gia thụ tinh là: 
128 → Số hợp tử tối đa mang nhiễm sắc thể XX là 64 (hợp tử). 
2.2. Số lượng nhiễm sắc thể thường mà môi trường cung cấp 
 - Số nhiễm sắc thể thường có trong bộ nhiễm sắc thể của ruồi giấm là 8-2 = 6. 
 - Số nhiễm sắc thể môi trường cung cấp cho 2 tế bào sinh dục đực sơ khai 
nguyên phân là: 2×6×(2
8
 – 1) = 3060 (nhiễm sắc thể). 
 - Mỗi tế bào sinh tinh trùng giảm phân môi trường phải cung cấp 6 nhiễm sắc 
thể thường → Số nhiễm sắc thể thường môi trường cung cấp cho giảm phân của 
512 là: 512×6 = 3072 (nhiễm sắc thể). 
 Vậy: Tổng số nhiễm sắc thể thường mà môi trường cung cấp là: 3060 + 3072 = 
6132 (nhiễm sắc thể). 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
0,25 
8 
(3,5đ) 
Theo đề: P: ♀cánh xẻ, thân xám, mắt đỏ × ♂ cánh nguyên, thân đen, mắt trắng, 
F1: 100% cánh xẻ, thân xám, mắt đỏ → P có KG đồng hợp (AABBX
D
X
D
) × 
(aabbX
d
Y
d
), F1 dị hợp về 3 cặp gen (AaBbX
D
X
d
) và (AaBbX
D
Y
d
). 
1. Xét 2 cặp gen qui định kiểu cánh và màu sắc thân, theo đề: Ở F2 có 13600 cá 
thể cánh xẻ, thân đen (A-bb) trong tổng số 85000 cá thể thu được. 
→ Tỉ lệ KG (A-bb) = 13600/85000 = 0,16 ≠ 0,1875 → Hai cặp gen qui định kiểu 
0,25 
0,25 
Trang 4/4 
cánh và màu sắc thân cùng nằm trên 1 cặp nhiễm sắc thể và có xảy ra hoán vị 
gen, di truyền theo qui luật hoán vị gen; 
 KG của P: dd
ab
abDD
AB
AB YXXX  → F1: 
dD
ab
ABdD
ab
AB YXXX , 
2. 
 Gọi x là tỉ lệ giao tử (F1) AB = ab → Ab = aB = (1/2 – x). 
 Do F1 giao phối với nhau 
→ Ở F2 (A-bb) = 1 AAbb + 2Aabb = Ab×Ab + 2×Ab×ab 
= (1/2 – x)2 + 2(1/2 – x)x = 1/4 – x + x2 + x – 2x2 = 1/4 – x2 = 0,16 
→ x2 = 0,09 → x = 0,3 = 30% >25% AB và ab là giao tử do liên kết gen tạo ra → 
F1 có KG và TS HVG là: 



 %402%)30%50(TSHVG
ab
AB
KG của con đực F1 là: 
dD
ab
AB YX (cánh xẻ, thân xám, mắt đỏ) 
Sơ đồ lai phân tích con đực F1: 
 dDab
AB YX (xẻ, xám, đỏ) × ddab
ab XX (nguyên, đen, trắng) 
G: 15%ABX
D
, 15%abX
D
, 10%AbX
D
, 10%aB X
D
 1abX
d
 15%ABY
d
, 15%abY
d
, 10%AbY
d
, 10%aBY
d 
Fb: (30% ab
AB , 30%
ab
ab , 20%
ab
Ab , 20%
ab
aB )(1/2X
D
X
d
, 1/2X
d
Y
d
) 
= 15%
ab
AB X
D
X
d
 (xẻ, xám, đỏ) : 15%
ab
ab X
D
X
d
 (nguyên, đen, đỏ) : 10%
ab
Ab X
D
X
d
 (xẻ, 
đen, đỏ) : 10%
ab
aB X
D
X
d
 (nguyên, xám, đỏ) : 15%
ab
AB X
d
Y
d
 (xẻ, xám, trắng) : 
15%
ab
ab X
d
Y
d
 (nguyên, đen, trắng) : 10%
ab
Ab X
d
Y
d
 (xẻ, đen, trắng) : 10%
ab
aB X
d
Y
d
(nguyên, xám, trắng). 
0,5 
1,0 
0,25 
0,5 
0,25 
0,5 
9 
(1,5đ) 
1. Nếu dựa vào nguồn cacbon để tổng hợp chất hữu cơ, Synthia thuộc nhóm tự 
dưỡng. 
 Vai trò có lợi của Synthia: Nếu sử dụng sinh vật nhân tạo (Synthia) một cách 
hợp lý sẽ làm giảm hiệu ứng nhà kính. 
2. Khi phát triển Synthia làm thay thế các loài thực vật trên Trái Đất trong tương 
lai sẽ không có lợi cho con người, vì: 
 - Synthia là sinh vật biến đổi gen, không nhả O2; chúng phát triển mạnh sẽ tiêu 
diệt, lấn át các loài sinh vật tự nhiên khác, phá vỡ quy tắc cạnh tranh tự nhiên. 
 - Thực vật tự nhiên không thể thiếu đối với con người và Trái Đất. 
0,25 
0,25 
0,25 
0,5 
0,25 
Chú ý: Những câu bài toán, học sinh có thể giải cách khác, nếu hợp lí và đúng vẫn hưởng trọng điểm 
---------- HẾT ----------